Սերգեյ Սերգեև-Ցենսկի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սերգեյ Սերգեև-Ցենսկի
Sergeyev-Tsensky.jpg
Ծննդյան անունռուս.՝ Сергей Николаевич Сергеев
Ծնվել էսեպտեմբերի 18 (30), 1875[1] կամ սեպտեմբերի 30, 1875(1875-09-30)[2]
ԾննդավայրPreobrazhenye, Տամբովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էդեկտեմբերի 3, 1958(1958-12-03)[3][1] (83 տարեկան) կամ օգոստոսի 25, 1958(1958-08-25)[2] (82 տարեկան)
Վախճանի վայրԱլուշտա, Ղրիմի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[3]
ԳերեզմանԱլուշտա
Մասնագիտությունարձակագիր, դրամատուրգ, հրապարակախոս, բանաստեղծ և գրող
Լեզուռուսերեն
ՔաղաքացիությունFlag of Russia.svg Ռուսական կայսրություն, Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1918–1925).svg Խորհրդային Ռուսաստան և Flag of the Soviet Union.svg ԽՍՀՄ
ԿրթությունHlukhiv National Pedagogical University of Oleksandr Dovzhenko?
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր
Ժանրերվեպ
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն և ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա
Պարգևներ
Լենինի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ
և Ստալինյան մրցանակ
Commons-logo.svg Sergey Sergeyev-Tsensky Վիքիպահեստում

Սերգեյ Նիկոլաևիչ Սերգեև-Ցենսկի (ռուս.՝ Серге́й Николаевич Сергеев-Ценский, սեպտեմբերի 18 (30), 1875[1] կամ սեպտեմբերի 30, 1875(1875-09-30)[2], Preobrazhenye, Տամբովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 3, 1958(1958-12-03)[3][1] կամ օգոստոսի 25, 1958(1958-08-25)[2], Ալուշտա, Ղրիմի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[3]), ռուս խորհրդային գրող, ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1943)։

1903 թվականից ապրել է Ղրիմում։ Սերգեև-Ցենսկու վաղ շրջանի գործերը հագեցած են «աշխատավորի ողբերգական ճակատագրի նկատմամբ կարեկցանքով, լավագույն ապագայի հավատով»։ «Դաշտերի տխրությունը» (1909 թվական), «Շարժումներ» (1910 թվական), «Պրիստավ Դերյաբին» (1911 թվական) և այլ վիպակներում «Կերպարանափոխում» (1914 թվական, այլ անվանումը «Վալյա») վեպում ներկայացված են ցարական Ռուսաստանի վերջին տարիների՝ տագնապով համակված ռուս հասարակության տարբեր խավեր։

Սերգեև-Ցենսկու գլխավոր ստեղծագործությունը համարվում է «Ռուսաստանի կերպարանափոխումը» բազմահատոր անավարտ էպոպեան, որն ընդգրկում է 12 վեպ, 3 վիպակ և 2 էտյուդ (գրվել է 45 տարում)։ Երկում հիմնականում պատկերված են նախահեղափոխական կյանքը երկրում, Առաջին համաշխարհային պատերազմի և 1917 թվականի Փետրվարյան հեղափոխության իրադարձությունները։ Առանձին ժողովրդականություն է ստացել Սերգեև-Ցենսկու մյուս էպոպեան՝ «Սևաստոպոլյան պաշտպանություն» (1937-1939 թվականներ, ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, 1941), որտեղ ստեղծված են 1853-1956 թվականների Ղրիմի պատերազմում Սևաստոպոլի հերոս պաշտպանների կերպարներ։

Սերգեև-Ցենսկու երկերը թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով։ Պարգևատրվել է Լենինի և 3 այլ շքանշաններով։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Сергеев-Ценский Сергей Николаевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ CC BY-SA icon 80x15.png