Սարգսի խաչքար (Նորավանք)
 | |
|---|---|
 Սարգսի խաչքար | |
| Երկիր | Հայաստան |
| Տարածաշրջան | Վայոց Ձորի մարզի Ամաղու գյուղից 3 կմ հարավարևելք՝ Նորավանք վանական համալիրում։ |
| Սկզբնական տեղադրություն | Նորավանք վանական համալիրի Բուրթելաշեն եկեղեցու հարավային պատի մոտ՝ արտաքուստ, պատվանդանին։ |
| Ներկա տեղադրություն | Նորավանք վանական համալիրի Բուրթելաշեն եկեղեցու հարավային պատի մոտ՝ արտաքուստ, պատվանդանին։ |
| Ներկա վիճակ | կանգուն |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Պատմաճարտարապետական հուշարձան |
| Նվիրված | Սարգսին։ |
| Խաչագործ | Անհայտ է։ |
| Պատվիրող | Անհայտ է։ |
| Ճարտարապետական ոճ | Հայկական ճարտարապետություն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 13-րդ դար |
| Զարդաքանդակի նկարագրություն | Խաչքարի քիվին քանդակված է Հիսուսը՝ շրջապատված 4 ավետարանիչների կենդանակերպերով։ Նրա երկու կողմերում ամբողջ հասակով երկու առաքյալների քանդակներն են։ |
| Նյութ | բազալտ |
| Արձանագրություն | Խաչքարը ունի արձանագրություններ։ |
 Khatchkars in Noravank Վիքիպահեստում | |
Սարգսի խաչքար, գտնվում է Հայաստանի Վայոց Ձորի մարզի Ամաղու գյուղից 3 կմ հարավարևելք՝ Նորավանք վանական համալիրի Բուրթելաշեն եկեղեցու հարավային պատի մոտ՝ արտաքուստ, պատվանդանին։ Հաշվառված է Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պետական ցանկում (11.8.1/1.1.1)[1]։
Տեղադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նորավանք վանական համալիրի Բուրթելաշեն եկեղեցու հարավային պատի մոտ՝ արտաքուստ, պատվանդանին[2]։
Պատկերաքանդակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաչքարի քիվի կենտրոնում քանդակված է Հիսուս Քրիստոսը։
Քրիստոսի ոտքերի կողմերում քանդակված են 4 ավետարանիչներն,
- Մատթեոսը նույնացվում է մարդու հետ, որովհետև նրա Ավետարանը սկսվում է Քրիստոսի մարդեղության պատմությունով։
- Մարկոսը ներկայացվում է առյուծի խորհրդանիշով, որովհետև իր Ավետարանի սկզբում առյուծի պես քաջաբար հայտարարում է, թե Հիսուս Աստծո Որդին է։
- Ղուկասը նույնացվում է եզի հետ, որ զոհի խորհրդանիշն է, այն պատճառով, որ նրա Ավետարանը սկսվում է Զաքարիայի` տաճարում զոհի պատրաստության պաշտամունքի նկարագրությամբ։ Այս պատմությունն իր հերթին դիտվել է իբրև պատրաստություն Քրիստոսի զոհաբերության։
- Հովհաննեսը ներկայացվում է արծվի խորհրդանիշով, որովհետև նա իր Ավետարանի սկզբում սավառնում է վեր` հայտարարելով Քրիստոսի աստվածությունը։
Ավետարանիչների կողմերում ամբողջ հասակով քանդակված են երկու առաքյալներ։
Վիմական արձանագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաչքարի քիվին առկա է 1 տող՝ ելնդավոր տառերով, վիմական արձանագրություն[2][3].
- (ՍԲ Խ)ԱՉ(Ս) Է ԲԱՐԵԽ[ԱՒՍ]… [ՍԱ]ՐԳՍԻ
Համաձայն արձանագրության՝ խաչքարը կանգնեցրվել է ի հիշատակ Սարգսին։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՅՈՑ ՁՈՐԻ ՄԱՐԶԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ԱՆՇԱՐԺ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱԿԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
- ↑ 2,0 2,1 Դիվան հայ վիմագրության, Պ. 3. Վայոց Ձոր, Եղեգնաձորի և Ազիզբեկովի շրջաններ /Կազմ.՝ Ս.Գ. Բարխուդարյան; ՀՍՍՌ ԳԱ; ՀՍՍՌ ԳԱ; Հնագիտ. և ազգագր. ին-տ.; Երևան։ ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1967 թ.
- ↑ Կ. Մաթևոսյան, Նորավանքի վիմագրերը և հիշատակարանները, Երևան - 2017, էջ 187