Ջուխտակ Օշեյի
| Ջուխտակ Օշեյի | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Կաղամբածաղկավորներ (Brassicales) |
| Ընտանիք | Կաղամբազգիներ (Brassicaceae) |
| Տրիբա | Thlaspideae |
| Ցեղ | Didymophysa |
| Տեսակ | Ջուխտակ Օշեյի (D. aucheri) |
| Միջազգային անվանում | |
| Didymophysa aucheri | |
Ջուխտակ Օշեյի (լատին․՝ Didymophysa aucheri), խաչածաղկավորների ընտանիքին պատկանող բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազմամյա գետնատարած, փուխր ճիմեր առաջացնող և բարձրացող ընձյուղներով բույս է։ Տերևները հաստավուն են, հիմքում՝ սեպաձև, խորը բաժանված 3-5 գծային մասերով։ Ծաղկակոթը թելանման է, ունի 5-10 սմ բարձրություն։ Ծաղիկները սպիտակ պսակաթերթերով են։ Պատիճակները ունեն 4-8 մմ երկարություն և 8-13 մմ լայնություն։ Բույսի բները բարակապատ են, փքված և գնդաձև՝ (2) 4 սերմերով[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է Արագածի (Արագած լեռան խառնարան) և Գեղամի (Գեղամա լեռնաշղթայի Աղուսարք լեռան գագաթ) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Ընդհանուր արեալը ընդգրկում է Մեծ Կովկասի արևելյան մասը (լեռնագագաթ՝ Շախ-դաղ), Փոքր Կովկասը, Հայկական լեռնաշխարհը, Իրանը, Իրաքը և Միջին Ասիան[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ալպյան գոտում` ծովի մակարդակից 3450-3900 մ բարձրությունների վրա, լեռների գագաթնամերձ քարաթափվածքներին, քարքարոտ լանջերին։ Ծաղկում է հուլիս ամսին, պտղաբերում՝ օգոստոսին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է։ Հայտնի են երկու պոպուլյացիաներ Արագած լեռնազանգվածում և Գեղամա լեռնաշղթայում։ Արեալը խիստ մասնատված է։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 10 կմ²-ից պակաս է։ Տեսակին սպառնում է անհետացում՝ կապված հատկապես կլիմայի գլոբալ փոփոխության հետ։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված է որպես հազվագյուտ տեսակ։ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում բացակայում է[1]։
Պահպանության միջոցառումներ չեն իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.