Պիպա (երաժշտական գործիք)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պիպա
Տեսակերաժշտական գործիքի տեսակ
ՈրակավորումԼարային երաժշտական գործիք
Հորնբոսթել-Զաքսի հանմակարգ321.321-5
Ձայնանմուշ
Լյուտնյա

Պիպա (չին.琵琶|pípá), չինական 4 լարանի կսմիթային երաժշտական գործիք, նման է լյուտնյային։ Այն ամենատարածված և հայտնի չինական երաժշտական գործիքներից է։ Գրականության մեջ պիպայի մասին հիշատակվում է 3-րդ դարից, իսկ առաջին պատկերները` 5-րդ դարից։ Սակայն պիպայի նախատիպերը Չինաստանում եղել են արդեն մ.թ.ա. 3-րդ դարի վերջից։ «Պիպա» անվանումը կապված է գործիքի վրա նվագելու ձևից. «պի» նշանակում է մատների լարերի վրայով դեպի վար շարժումը, իսկ «պա»` հակառակ շարժումը դեպի վեր։

Ունի փայտե տանձանման մարմին առանց ռեզոնատորային անցքերի և կարճ վզիկ ատամնավոր գրիֆով։ Գրիֆի ատամիկների կողերը կազմում են առաջին 4 անշարժ լադերը, մնացածը` 13-14 լադ նեղ փայտե շրիշակների տեսքով, որոնք տեղադրված են վերևի հարթ տախտակամածի վրա։ Լարերը մետաքսյա են (հազվադեպ` մետաղական), ամրանում են փայտիկների օգնությամբ։ Գործիքի երկարությունը մոտ 100 սմ է, լայնությունը` 30-35 սմ։

Ձայնը դուրս է գալիս կնտնտոցի օգնությամբ, երբեմն նաև եղունգի, որին հատուկ ձև են տալիս։

Լարումն առավելապես A — d — e — a է, դիապազոնը` A — a2, լիովին քրոմատիկ հնչյունաշար։

Պիպան նստած են նվագում` գործիքի ներքևի մասը հենելով ոտքերին, իսկ վզիկը` ձախ ուսին։ Պիպան օգտագործվում է որպես մենակատարման, անսամբլային կամ նվագախմբային գործիք` երաժշտության նվագակցության կամ արտասանության ուղեկցության համար։ Որպես մենակատարման գործիք պիպայով կատարում են հիմնականում երաժշտական պիեսներ և ծրագրային ֆանտազիաներ։

Գործիքը լայն տարածում ունի Կենտրոնական և Հարավային Չինաստանում։ 18-րդ դարից հայտնի է նաև Ճապոնիայում` բիվա անվանմամբ։ Բիվաները պատրաստվում էին տարբեր չափերի։

Պիպաիստների ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]