Ուկրաինայի ռազմական օգնության Եվրոպական միության առաքելություն
Ուկրաինայի ռազմական օգնության Եվրոպական միության առաքելությունը (անգլ.՝ European Union Military Assistance Mission for Ukraine, EUMAM Ukraine), Ուկրաինա ռուսական ներխուժման ընթացքում ռուսական ագրեսիան հետ մղելու համար Ուկրաինային ռազմատեխնիկական օգնություն ցուցաբերելու Եվրոպական միության առաքելությունը[1][2]։ Առաքելության շրջանակներում Ուկրաինայի Զինված ուժերի ծառայողները վերապատրաստում են անցնում ԵՄ երկրների զինված ուժերի չափանիշներով[3]։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2022 թվականին Ուկրաինա ռուսական ներխուժման հենց սկզբից ի վեր Եվրամիությունը խաղաղության եվրոպական հիմնադրամի միջոցով անմիջական աջակցություն է ցուցաբերել Ուկրաինայի զինված ուժերին և պաշտպանությանը (անգլ.՝ European Peace Facility, EPF)։ Այս արտաբյուջետային հիմնադրամը ստեղծվել էր մեկ տարի առաջ՝ անվտանգության և պաշտպանության ընդհանուր քաղաքականության շրջանակներում նախաձեռնությունները ֆինանսավորելու համար(անգլ.՝ Common Security and Defence Policy, CSDP), ուղղված հակամարտությունների կանխարգելմանը և միջազգային անվտանգության ու կայունության ամրապնդմանը։ EPF-ն աշխատել է Ուկրաինայում մինչև 2022 թվականի փետրվարը և ֆինանսավորել է երկրում CSDP նախագծերի ռազմական բաղադրիչը, սակայն չի մասնակցել մահաբեր զենքի մատակարարմանը[4]։
Եվրամիության երկրների քաղաքականությունը կտրուկ փոխվեց ռուսական ներխուժումից հետո, միայն փետրվար-հոկտեմբեր ամիսներին ԵՄ-ն ընդունեց ռազմական օգնության 12 հրահանգ և 6 խրամատների շրջանակներում տրամադրեց այն 3 մլրդ եվրոյի չափով. 2,82 մլրդ ծախսվել է մահաբեր սպառազինության, 180 մլն՝ հանդերձանքի, դեղորայքի, վառելիքի և այլնի վրա, ինչը կազմում է EPF-ի 2021-2027[5]։
Ուկրաինային աջակցելու հատուկ առաքելության ստեղծման դիվանագիտական հիմնավորումը ձևակերպվել է 2022 թվականի հունիսի 23-24-ի գագաթնաժողովի ընթացքում, որի ընթացքում Եվրախորհրդարանը բանաձև է ընդունել Ուկրաինային ռազմական աջակցություն ցուցաբերելու Եվրոպայի հանձնառության մասին, որպեսզի օգնի նրան իրականացնել ռուսական ագրեսիայից պաշտպանվելու իր անքակտելի իրավունքը։ Իսկ սեպտեմբերի 30-ին Ուկրաինայի արտաքին գործերի նախարարությունը և Ուկրաինայի պաշտպանության նախարարությունը դիմել է ԵՄ-ին՝ ռազմական օգնություն ցուցաբերելու պաշտոնական խնդրանքով[6]։ Հոկտեմբերի 17-ին ԱԳ նախարարները հայտարարել են Ուկրաինային ռազմական օգնության Եվրոպական Միության հատուկ առաքելության որոշման մասին (անգլ.՝ European Union Military Assistance Mission for Ukraine, EUMAM Ukraine)[7]։ Առաքելությունը պաշտոնապես սկսել է աշխատանքը 2022 թվականի նոյեմբերի 15-ին[8][9]։
Կազմակերպություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
EUMAM-ի նպատակն է բարձրացնել Ուկրաինայի Զինված ուժերի մարտունակությունը՝ պաշտպանելու նրա տարածքային ամբողջականությունը, ինքնիշխանությունը և քաղաքացիական բնակչությունը։ Առաքելության նպատակները ներառում են Ուկրաինայի Զինված ուժերի և Ուկրաինայի զինված ուժերի տարածքային պաշտպանության ուժերի ծառայողների անհատական, կոլեկտիվ և մասնագիտացված ուսուցում և պատրաստված մարտիկների հանդերձանք։ Նախնական առաքելությունը նախատեսված է 2 տարվա համար[9]։ Ի սկզբանե հայտարարվել էր, որ EBUMAM - ի շրջանակներում կպատրաստվի առնվազն 15000 ուկրաինացի զինվորական, 2023 թվականի փետրվարի սկզբին ծրագիրն ընդլայնվել է մինչև Ուկրաինայի Զինված ուժերի 30000 զինծառայող[10][11][12]։
Առաքելության հրամանատար է դարձել ֆրանսիացի փոխծովակալ Էրվե Բլեժանը՝ ԵՄ-ի ռազմական պլանավորման և արտասահմանյան ոչ մարտական գործողությունների կառավարման կենտրոնի գործող ղեկավարը (անգլ.՝ Military Planning and Conduct Capability, MPCC)։ Ռազմավարական մակարդակով աշխատանքները համակարգող EMuamm-ի շտաբը գտնվում է Բրյուսելում MPCC-ի կառուցվածքում, հիմնական ուսումնական շտաբները՝ Լեհաստանում և Գերմանիայում, ուսումնական կենտրոնները՝ մի շարք ԵՄ երկրներում։ Առաքելությունը համակարգում է աշխատանքը Մեծ Բրիտանիայում, ԱՄՆ-ում և Կանադայում ուկրաինացի զինվորականների պատրաստման այլ կենտրոնների հետ[5][7][8][9]։
EUMAM-ը դարձել է ԵՄ-ի կողմից կազմակերպված ռազմական օգնության ամենամեծ առաքելությունը միության անդամ չհանդիսացող երկրի համար։ Առաքելության շրջանակներում ուկրաինացի զինվորականների ուսուցման համար հատկացվել է EPF-ի 106 մլն եվրո, հանդերձանքի համար՝ լրացուցիչ 16 մլն եվրո[9]։ 2022 թվականի դեկտեմբերի սկզբին Նորվեգիան (ԵՄ անդամ չէ) 150 միլիոն կրոն (մոտավորապես 14,5 միլիոն եվրո) EUMAM-ի ֆինանսավորման համաձայնագիր է ստորագրել 2023 թվականի համար[4]։ 2023 թվականի փետրվարին ռազմական օգնության յոթերորդ փաթեթի շրջանակներում ԵՄ-ն առաքելության աշխատանքի համար լրացուցիչ 45 մլն եվրո է հատկացրել[13]։
Իրականացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2022 թվականի դեկտեմբերի սկզբին EUMAM-ի շրջանակներում ուսուցում արդեն անցել են 1100 ուկրաինացի զինվորականներ[14]։
Արձագանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռուսաստան: ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Մարիա Զախարովան դատապարտել է առաքելության ստեղծումը, Ընդ որում՝ մինչև դրա պաշտոնական հայտարարությունը կամ ձևավորումը՝ հոկտեմբերի 6-ը, ընդ որում՝ հայտարարելով, որ առաքելությունը ԵՄ-ին հակամարտության մասնակից է դարձնում[15]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Евросоюз создал Миссию военной помощи Украине». dw.com (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ «Совет ЕС одобрил создание миссии по обучению украинских военных». Радио Свобода (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ «European Union Assistance Mission Ukraine (EUMAM)». www.eeas.europa.eu. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ 4,0 4,1 «EU and Norway sign an agreement in support of EUMAM Ukraine». European Council. 2022 թ․ դեկտեմբերի 6. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ 5,0 5,1 «European Peace Facility: Ukraine and beyond». European Parliamentary Research Center. 2022 թ․ նոյեմբերի 18. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «Ukraine: EU sets up a military assistance mission to further support the Ukrainian Armed Forces». www.consilium.europa.eu (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ 7,0 7,1 «Евросоюз создал новую военную миссию для Украины и предоставил 500 млн евро на закупку вооружений». Настоящее время. 2022 թ․ հոկտեմբերի 17. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ 8,0 8,1 «Ukraine: EU launches Military Assistance Mission». European Council. 2022 թ․ նոյեմբերի 15. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 «Евросоюз запустил обучающую миссию для украинской армии». RFI. 2022 թ․ նոյեմբերի 16. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «EU to train 30,000 Ukrainian soldiers by end of 2023, reports Borrell». Yahoo! News. 2023 թ․ փետրվարի 3. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 5-ին.
- ↑ «Евросоюз создал новую военную миссию для Украины и предоставил 500 млн евро на закупку вооружений». Настоящее Время (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ «ЕС объявит о создании масштабной программы по обучению украинских военных». ГОЛОС АМЕРИКИ (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ «Ukraine: Council agrees on further military support under the European Peace Facility». European Council. 2023 թ․ փետրվարի 2. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 2-ին.
- ↑ «New EU military support mission to Ukraine already training 1,100 Ukrainian soldiers». EU Neighbours East. 2022 թ․ դեկտեմբերի 5. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «Russia says EU military assistance mission to Ukraine will make bloc party to conflict». www.aa.com.tr. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.