Նարցիսի մետամորֆոզներ
 | |
|---|---|
.jpg) | |
| տեսակ | գեղանկար |
| նկարիչ | Սալվադոր Դալի[1] |
| տարի | 1938[2][3] |
| բարձրություն | 78,1 սանտիմետր[2] |
| լայնություն | 51,1 սանտիմետր[2] |
| ուղղություն | սյուրռեալիզմ |
| ժանր | դիցաբանական գեղանկարչություն |
| նյութ | յուղաներկ[2] և կտավ[2] |
| գտնվում է | Թեյթ Մոդեռն և Թեյթ[2] |
| հավաքածու | Թեյթ[2] |
| կայք | |
Ծանոթագրություններ | |
«Նարցիսի մետամորֆոզներ» (անգլ.՝ Metamorphosis of Narcissus ), իսպանացի սյուրռեալիստ Սալվադոր Դալիի յուղաներկ կտավ, նկարված 1937 թվականին։ Կտավն այժմ գտնվում է Լոնդոնի Թեյթ ժամանակակից պատկերասրահում։ Նարցիսի մետամորֆոզ անվանումը կրող նկարը Դալիի պարանոյական-ճգնաժամային շրջանի կտավներից է[4] և պատկերում է Նարցիսի հունական առասպելի նրա յուրատիպ մեկնաբանությունը։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դալին այս կտավը նկարել է Ամերիկայում մեծ հաջողություններց հետո Փարիզ վերադառնալով և գրել է դրան ուղեկցող մեծ մեկնաբանական բանաստեղծություն։ Հին հունական առասպելի համաձայն՝ Նարցիսը արտակարգ գեղեցիկ երիտասարդ էր, ով իրեն տեսնելով աղբյուրի ջրերում սիրահարվում է իր իսկ արտացոլանքին։ Վարկածներից մեկի համաձայն՝ չկարողանալով բավարարել իր սիրո կիրքը՝ հալումաշ է եղել։ Դրամատիկ մեկ այլ վարկածում պատմվում է, որ նա խոնարհվել է ջրի առաջ՝ իր արտացոլանքը գրկելու համար և քանի որ նա ի վիճակի չէր գրկելու իր արտացոլանքը՝ ընկել է ջուրը և խեղդվել։ Դրանից հետո աստվածները նրան վերածել են նարգիզ ծաղկի։ Դալին Նարցիսին պատկերել է նստած՝ ջրին նայելիս, կողքին քայքայվող քար, որը գրեթե նույնությամբ կրկնում է նրա մարմնի ուրվագծերը, բայց այն ընկալվում է այլ կերպ՝ որպես մի ձեռք, որը սոխուկ կամ ձու է պահում, որի միջից աճելով ծաղիկ է դուրս գալիս։ Նկարի հետին պլանում կանգնած են Նարցիսի մերժված՝ մերկ հավակնորդների մի խումբը, որոնք ձեռքերով տարբեր ժեստեր են անում, միաժամանակ՝ հորիզոնում երևում է նարցիսանման մի երրորդ կերպար[5]։
Մետամորֆոզի էություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մետամորֆոզի էությունը Նարցիսի ուրվագիծը հսկայական քարե ձեռքի, իսկ գլուխը՝ ձվի կամ սոխուկի վերափոխման մեջ է[6]։ Դալին օգտագործել է իսպանական ասացվածք՝ «Սոխուկը ծլել է նրա գլխում», ինչը նշանակում է կպչուն մտքեր և բարդույթներ։ Ինքնասիրահարված երիտասարդն էլ հենց նման մի բարդույթ է։ Նարցիսի ոսկե մաշկը հղում է դեպի Օվիդիոսի ասույթ, որն էլ եղել է Սալվադոր Դալիի «Նարցիսի մետամորֆոզներ» կտավի գաղափարի ոգեշնչման աղբյուր․ Օվիդիոսի «Մետամորֆոզներ» պոեմում պատմվում է նաև Նարցիսի մասին։
|
Ոսկե մոմը դանդաղորեն հալվում և հոսում է կրակից, այդպես հալվում և անցնում է սերը։ - Օվիդիոսի, «Մետամորֆոզներ»
|
|
Կտավը Դալիի ամենաանկեղծ նկարներից մեկն է։ Դա ուղղակիորեն բխում է Նարցիսի մասին հեղինակի գրված պոեմի վերջին տողերից, որտեղ նա դիմում է կնոջը՝ Գալային․
|
|
Գիտես, Գալա (իհարկե գիտես), այդ ես եմ, - «Նարցիսի մետամորֆոզներ» կտավը մեկնաբանող բանաստեղծությունից, Սալվադոր Դալի
|
|
Ցանկալի գույների հասնելու և անհրաժեշտ տեսողական ազդեցություն ստեղծելու համար, Դալին ստիպված աշխատել է էկզոտիկ, հազվագյուտ գույների հետ՝ սև փղոսկր, վինձորյան կարմիր, կանաչ կոբալտ, պրուսական կապույտ և այլն։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://artuk.org/discover/artworks/metamorphosis-of-narcissus-metamorphose-de-narcisse-117794
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 http://www.tate.org.uk/art/artworks/dali-metamorphosis-of-narcissus-t02343
- ↑ https://www.salvador-dali.org/en/artwork/catalogue-raisonne-paintings/obra/455/metamorphosis-of-narcissus
- ↑ «Art»։ Salvador Dali (en-US)։ Վերցված է 2020-12-08
- ↑ «Метаморфозы Нарцисса»։ painting.artyx.ru։ Վերցված է 2020-12-08
- ↑ Tate։ «‘Metamorphosis of Narcissus’, Salvador Dalí, 1937»։ Tate (en-GB)։ Վերցված է 2020-12-08
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Salvador Dalí and science. Beyond a mere curiosity»։ www.salvador-dali.org։ Վերցված է 2020-12-08
- «Freud, Dalí and the Metamorphosis of Narcissus»։ Freud Museum London (en-GB)։ Վերցված է 2020-12-08
- Tate։ «‘Metamorphosis of Narcissus’, Salvador Dalí, 1937»։ Tate (en-GB)։ Վերցված է 2020-12-08
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Նարցիսի մետամորֆոզներ կատեգորիայում։ |