Նատալյա Չմուտինա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նատալյա Չմուտինա
Ծնվել էդեկտեմբերի 5 (18), 1912 կամ դեկտեմբերի 18, 1912(1912-12-18)[1]
ԾննդավայրԿիև, Ռուսական կայսրություն[1]
Մահացել էնոյեմբերի 8, 2005(2005-11-08) (92 տարեկան)
Վախճանի վայրԿիև, Ուկրաինա
ԿրթությունԿիևի շինարարության և ճարտարապետության ազգային համալսարան
 Nataliia Chmutina Վիքիպահեստում

Նատալյա Բորիսովնա Չմուտինա (ուկրաիներեն՝ Чму́тіна Ната́лія Бори́сівна, դեկտեմբերի 5 (18), 1912 կամ դեկտեմբերի 18, 1912(1912-12-18)[1], Կիև, Ռուսական կայսրություն[1] - նոյեմբերի 8, 2005(2005-11-08), Կիև, Ուկրաինա), ուկրաինացի ճարտարապետ և մանկավարժ, Ուկրաինական ԽՍՀ ժողովրդական ճարտարապետ, Ուկրաինայի ճարտարապետների ազգային միության անդամ, Ուկրաինայի ճարտարապետության ակադեմիայի պատվավոր ակադեմիկոս[2]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նատալյա Չմուտինան ծնվել է 1912 թվականի դեկտեմբերի 18-ին Կիևում։ 1918-1926 թվականներին տատիկի հետ ապրել է Արամիլում (այժմ՝ Սվերդլովսկի մարզ, Ռուսաստան)։ Այնտեղ ստացել է միջնակարգ կրթություն։ Հետագայում սովորել է օտար լեզուների դասընթացներում, միևնույն ժամանակ ավարտել է նկարչության դասընթացները[2]։

1930-1936 թվականներին սովորել է Կիևի շինարարական ինստիտուտի (այժմ՝ ԿՇԱՀ) ճարտարապետական ֆակուլտետում՝ Վլադիմիր Զաբոլոտնի արվեստանոցում, եղել է Վիկտոր Նեկրասովի համակուրսեցին[3]։ 1936 թվականին Զաբոլոտնիի թիմի կազմում մասնակցել է Կիևում Գերագույն Ռադայի շենքի նիստերի դահլիճի նախագծի մրցույթին։ Նրանց նախագիծը հաղթել է[2][4]։ 1938-1941 թվականներին եղել է Կիևի թիվ 43 ինքնաթիռների վերանորոգման գործարանի կապիտալ շինարարության բաժնի ճարտարապետը։ 1941-1944 թվականներին՝ տարհանման ժամանակ, որպես ճարտարապետ աշխատել է Արամիլում, Իվանովոյում և Մոսկվայում։ Կիևի ազատագրումից անմիջապես հետո վերադարձել է քաղաք[5]։ 1946-1999 թվականներին դասավանդել է Գեղարվեստի և ճարտարապետության ազգային ակադեմիայում։ 1952 թվականին դարձել է ԽՍՀՄ-ում ճարտարապետության թեկնածուի գիտական աստիճան ստացած առաջին կինը[6]։ Ազատ տիրապետել է գերմաներենին և ֆրանսերենին, իսկ 1965 թվականին ելույթ է ունեցել Փարիզում` Ճարտարապետների միջազգային միության VIII համագումարում[6]։

1971 թվականին ճարտարապետ Ա. Ստուկալովի և Յ. Չեկանյուկի հետ աշխատել է «Կահույքի տանը»։ Նախագիծը մտահղացել է դրա հեղինակը՝ Ն. Չմուտինան, երկակի ներկայացմամբ՝ առևտուր և ցուցահանդես։ Նախագծում ներկայացվել են առևտրային հարկեր, նաև իրական բնակարանների ինտերիերի արտացոլման նախագիծ՝ կահույքի կոմպոզիցիաների օրինակներով[7]։ 1974 թվականից եղել է Կիևի պետական արվեստի ինստիտուտի պրոֆեսոր։ Աշխատել է Կիևի ճարտարապետական և նախագծային կազմակերպություններում։ Համահեղինակ է Կիևում Կրեշչատիկի զարգացման նախագծի և մի շարք հասարակական և արդյունաբերական շենքերի նախագծերի։

Նատալյա Չմուտինան մահացել է 2005 թվականին, 92 տարեկանում։ Ծննդյան 100-ամյակի կապակցությամբ Կիևի Վոլոդիմիրսկա փողոցի 22 տանը, որտեղ ապրել է ճարտարապետը, 2012 թվականի նոյեմբերի 29-ին տեղադրվել է հուշատախտակ։

Աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ռեստորան «Ռիվիերա» Կիևում Դնեպրի ափին,
  • Ուկրաինական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի շենքը Կիևում՝ Միխայիլ Գրուշևսկու փողոց 5 (ճարտարապետ՝ Վ.Ի. Զաբոլոտնիի հետ համահեղինակությամբ, 1936-1939),
  • Բամբակի գործարան Արմավիրում (էվակուացիայի ժամանակ, 1942),
  • Կիևում Ուկրաինական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի ավերված շենքի վերականգնում,
  • Սպառողների միության («Укоопспілка») շենքը Կիևում, Կրեշչատիկի փողոց 9 (ճարտարապետներ՝ Վլադիմիր Զաբոլոտնիի և Յա. Լ. Կրասնիի հետ միասին, 1954-1957),
  • «Դնեպր» հյուրանոց Կիևում Կրեշչատիկի փողոց 1/2 (ճարտարապետներ՝ Վիկտոր Ելիզարովի, Վլադիմիր Զաբոլոտնիի և Յա. Լ. Կրասնիի հետ միասին, 1956-1964),
  • «Տարասովա Գորա» հյուրանոց Կանևում, Շևչենկոյի փողոց 2 (ճարտարապետ՝ Է. Վ. Գուսևայի և մյուսների հետ միասին, 1961),
  • «Լիբեդ» հյուրանոց Կիևում, Հաղթանակի հրապարակ 1 (1970, Ա. Մ. Անիշչենկոյի, Օլեգ Ստուկալովի, Յու. Ա. Չեկանյուկի հետ համահեղինակությամբ)[8],
  • «Տուրիստ» հյուրանոց Չերկասիում (1970),
  • «Կահույքի տուն» Կիևում (1973)։

Պարգևներ և կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1976 - Ուկրաինական ԽՍՀ վաստակավոր ճարտարապետ,
  • 1987 - Ուկրաինական ԽՍՀ ժողովրդական ճարտարապետ,
  • Ուկրաինայի ճարտարապետության ակադեմիայի պատվավոր ակադեմիկոս։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Սպառողների միության («Укоопспілка») շենքը
    Սպառողների միության («Укоопспілка») շենքը
  • «Տարասովա Գորա» հյուրանոց
    «Տարասովա Գորա» հյուրանոց
  • «Դնեպր» հյուրանոց
    «Դնեպր» հյուրանոց
  • «Լիբեդ» հյուրանոց
    «Լիբեդ» հյուրանոց

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 archINFORM (գերմ.) — 1994.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «100 років від дня народження народного архітектора України Наталії Чмутіної». kga.gov.ua. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  3. ↑ Некрасов В. Самая поэтичная // Новое русское слово. — 1977. — 28 марта.
  4. ↑ «Державна наукова архiтектурно-будiвельна бiблiотека iмені В.Г.Заболотного». dnabb.org. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  5. ↑ «Канал "Україна" - інформаційний партнер виставки до 100-річчя з дня народження видатного архітектора Наталії Чмутіної». kanalukraina.tv. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 ««Залізна леді» української архітектури Наталія Чмутіна». ukrarchipedia.com (ուկրաիներեն). Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  7. ↑ «"Superstructure": 11 Projects That Defined Kiev's Soviet Modernism». archdaily.com. ArchDaily. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 28-ին.
  8. ↑ Ирма Иосифовна Каракис Интерьеры общественных зданий Украины. — К.: Будівельник, 1975. — С. 76-77.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Natalia Borysivna Chmutina: Life and creative path of an architect / edited. O. V. Maznichenko. - К.: АДЕФ-Україна, 2012. - 300 с. : 285 il. - ISBN 978-966-187-185-3.
  • Chmutina Natalia // Encyclopedia of Ukrainian Studies: Dictionary part: [in 11 volumes] / Shevchenko Scientific Society; Goal. ed. Prof., Dr. Vladimir Kubiyovych. - Paris — New York: Young Life, 1955-1995.
  • Chmutina Natalia Borysivna // Art of Ukraine: Biographical reference book / edited by: AV Kudrytsky, MG Labinsky; for order. AV Kudrytsky. - Kyiv: "Ukrainian Encyclopedia", 1997. - 700 p. - ISBN 5-88500-071-9.
  • Formation of Natalia Chmutina's school in the context of architectural culture of Ukraine of the Soviet era: author's ref. dis. … Cand. art history: 26.00.01 / OV Maznichenko; Nat. acad. of Arts of Ukraine, Inst. of Modern Problems. art. - K., 2015. - 16 p.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նատալյա_Չմուտինա&oldid=9649050» էջից