Միլլեր-Ուրեյ փորձ
Միլլեր-Ուրեյ փորձը[1] (կամ Ուրեյ-Միլլեր փորձ[2]), փորձ է, որ ձևացրել է ենթադրական պայմաններ, որոնք կայացված էին համարվել ժամանակին հին Երկրում և փորձարված քիմիական էվոլուցիայի պատահության համար։ Հատուկորեն, փորձը փորձարկել է սովետական գիտնական Ալեքսանդր Օպարինի և Ջ. Բ. Ս. Հալդանի վարկածը, որ պայմանները հին Աշխարհում հովանավորում էին քիմիական ռեակցիաներ, որոնք ամալգամել են օրգանական միացություններ անօրգանական նախակարապետներից։ Համարված որպես օրինակելի փորձը կեանքի ծագման վրա, վարվվել է 1952 թվականին[3] և հրատարակված 1953 թվականին Ստանլի Միլլերի և Հարոլդ Ուրեյի կողմից Չիկագոյի համալսարանում[4][5][6]։
2008 թվականին[7], մի վերտարրալուծում Միլլերի արխիվային լուծույթների օրիկինալ փորձերից ցուցադրել է, որ 22 ամինո-բուտիրաթթու, և ոչ 5, ստեղծվել էր օգտագործված գործիքներից մեկի մեջ[8]։
Փորձ և մեկնաբանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Փորձը օգտագործել է ջուր (H2O), ճահճագազ (CH4), ամոնիակ (NH3) և ջրածին (H2)։ Քիմիական նյութերը փակված էին ամուլ ապակի փողերում և տափաշշերում միացված հանգույցով՝ մի տափաշշի կեսը լեցուն ջրով, իսկ մյուսը պարունակելով մի զույգ էլեկտրոդ։ Ջուրը տաքացվել է որպեսզի սկսի շոգիանալ, կայծեր վառվել են էլեկտրոդների միջև, որպեսզի ձևացվի կայծակ մթնոլորտին և ջրի շոգիի միջև։ Այնուհետև, մթնոլորտը պաղեցվել է նորից, որպեսզի ջուրը կարողանա թանձրանալ և դուրս ծորա ետ առաջին տափաշշի մեջ շարունակականորեն։
Մի շաբաթից վերջը շարունակական գործողության, Միլլերը և Ուրեյը նկատել են որ մինչև 10–15%-ը ածխածնին սիսդեմում հիմա օրգանական միացությունների կերպ արել էր։ Երկու տոկոսը ածխածնին ամինո-բուտիրաթթու ստեղծել էր, որոնք օգտագործվում են ստեղծելու համար պրոտեիններ, որոնք կենդանի բջիջներում, գլիքինը (glycine) ամենաառատը լինելով։ Շագարները, լիպիդները և այլ նյութեր կարևոր շինության միջուկային բուտիրաթթուներ են։
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Hill HG, Nuth JA (2003)։ «The catalytic potential of cosmic dust: implications for prebiotic chemistry in the solar nebula and other protoplanetary systems»։ Astrobiology 3 (2): 291–304։ PMID 14577878։ doi:10.1089/153110703769016389
- ↑ Balm SP, Hare JP, Kroto HW (1991)։ «The analysis of comet mass spectrometric data»։ Space Science Reviews 56: 185–9։ doi:10.1007/BF00178408
- ↑ «Stanley Miller's 70th Birthday»։ Origins of Life and Evolution of the Biosphere (Netherlands: Kluwer Academic Publishers) 30: 107–12։ 2000։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-02-27-ին։ Վերցված է 2009-11-01
- ↑ Miller Stanley L. (May 1953)։ «Production of Amino Acids Under Possible Primitive Earth Conditions»։ Science 117: 528։ PMID 13056598։ doi:10.1126/science.117.3046.528։ Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 28-ին։ Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 1
- ↑ Miller Stanley L.; Harold C. Urey (July 1959)։ «Organic Compound Synthesis on the Primitive Earth»։ Science 130: 245։ PMID 13668555։ doi:10.1126/science.130.3370.245 Miller states that he made "A more complete analysis of the products" in the 1953 experiment, listing additional results.
- ↑ A. Lazcano, J. L. Bada (June 2004)։ «The 1953 Stanley L. Miller Experiment: Fifty Years of Prebiotic Organic Chemistry»։ Origins of Life and Evolution of Biospheres 33: 235–242։ PMID 14515862։ doi:10.1023/A:1024807125069
- ↑ Johnson AP, Cleaves HJ, Dworkin JP, Glavin DP, Lazcano A, Bada JL (October 2008)։ «The Miller volcanic spark discharge experiment»։ Science 322 (5900): 404։ PMID 18927386։ doi:10.1126/science.1161527
- ↑ Catherine Brahic։ «Volcanic lightning may have sparked life on Earth — earth — 16 October 2008 — New Scientist Environment»։ NewScientist։ Արխիվացված է օրիգինալից 20 October 2008-ին։ Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 17–ին
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- A Production of Amino Acids Under Possible Primitive Earth Conditions Archived 2008-02-28 at the Wayback Machine. Ստանլի Միլլեր, Science, հատոր117, մայիսի 15, 1953
- A simulation of the Miller–Urey Experiment along with a video Interview with Stanley Miller by Scott Ellis from CalSpace (UCSD)
- Origin-Of-Life Chemistry Revisited: Reanalysis of famous spark-discharge experiments reveals a richer collection of amino acids were formed.