Միաեղջյուրի քարանձավ
| Միաեղջյուրի քարանձավ | |
|---|---|
 Բնական մուտք դեպի միաեղջյուր քարանձավ | |
| Տեսակ | էքսկուրսիոն անձավ և քարանձավ |
| Երկիր |  Գերմանիա[1] |
| Վարչատարածք | Հերցբերգ ամ Հարց |
 | |
 | |
Միաեղջյուրի քարանձավը (գերմ.՝ Einhornhöhle), ամենամեծ ցուցադրվող քարանձավն է կենտրոնական Գերմանիայի Արևմտյան Հարցում[2], գտնվում է մոտ 1,5 կմ Շարցֆելդից հյուսիս-արևմուտք՝ Հերցբերգ ամ Հարց տարածքում[3]։ Դա դոլոմիտային շերտերում առաջացած կարստային քարանձավ է, որը մտնում է Զեխշտայնի կազմի մեջ։ Քարանձավը շատ հին պատմություն ունի և կապված է որոշակի թյուր կարծիքի հետ[4]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քարանձավն առաջին անգամ հիշատակվել է 1541 թվականին և ըստ տեղական լեգենդների համարվում է, որ ժամանակին եղել է միաեղջյուրների կացարան։ Վիլհելմ Լայբնիցն այցելեց քարանձավ և դրա մասին զեկույց գրել նշելով որ տեղացիները վաճառում են միաեղջյուրի մնացորդներ։ Այդ ժամանակներում քարացած ոսկորները, որոնք ենթադրաբար միաեղջյուրներից էին, մանրացնում էին և օգտագործում էին դեղամիջոց պատրաստելու համար։ 17-րդ դարում Մագդեբուրգի քաղաքապետ և գիտնական Օտտո ֆոն Գերիկեն թերթում հոդված է գրեց Զեյունիկենբերգում՝ Քեդլինբուրգի մոտ գտնվող Հարց լեռան վրա, հնագույն կենդանիների ոսկորների հայտնաբերման մասին։ Գերիկեի գրվածքների հիման վրա Լայբնիցը նկարել է միաեղջյուրի կմախքի գեղարվեստական վերակառուցում, օգտագործելով քարանձավում հայտնաբերված ոսկորները և նկարը հրապարակել է իր «Պրոտոգեա» գրքում[4][5]։
Վերակառուցված գազանի կմախքը տարօրինակ տեսք ուներ։ Այն, իրոք, ուներ մեկ եղջյուր, բայց նաև ուներ միայն երկու ոտք, որոնք անհամաչափ երկար էին՝ համեմատած մարմնի և պոչի հետ։ Վերակառուցումը ենթադրում էր, որ այս կենդանին իրեն քարշ է տվել գետնի երկայնքով՝ իր հսկայական եղջյուրով դեպի առաջ[4]։
1872 թվականին Ռուդոլֆ Վիրխովը պեղումներ կատարեց այնտեղ և պարզեց, որ անհայտ ոսկորները իրականում բխում են անհետացած կենդանիներից, ինչպիսիք են մամոնտները և քարանձավային արջերը։ Հայտնաբերված բազմաթիվ ոսկորներից հայտնաբերվել է կենդանու ավելի քան 70 տեսակ, այդ թվում՝ կաթնասունների 60 տեսակ; նրանց մեջ քարանձավային առյուծն ու գայլը։ Պարզվեց, որ միաեղջյուրի եղջյուրը կենտեղջյուրի ժանիք է[4]։
1905 թվականին միաեղջյուր քարանձավը այցելուների համար հասանելի դարձավ մուտքի պատկերասրահի կառուցման շնորհիվ։ Այդ ժամանակից ի վեր՝ ընդհանուր 610 մ երկարությունից 270 մ բացվել է որպես ցուցադրական քարանձավ։ Միաեղջյուր քարանձավը Հարց-Բրունսվիկ Լենդ-Իսթֆալիա ազգային պարկի երեք տեղեկատվական կենտրոններից մեկն է։
Միաեղջյուր քարանձավն ունի անցակետ (թիվ 101), որը Harzer Wandernadel արշավային արահետների ցանցի մի մասն է։ 2021 թվականին քարանձավում հայտնաբերվել է Էյնհորնհոլեի հսկա եղնիկի ոսկորը, որը երբևէ հայտնաբերված եվրոպական արվեստի ամենահին նմուշն է, որը վերագրվել է նեանդերթալցիներին[6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ Unicorn Cave Արխիվացված 2016-10-09 Wayback Machine at www.einhornhoehle.de. Accessed on 10 May 2011.
- ↑ Einhornshöhle Արխիվացված 2018-08-02 Wayback Machine at www.einhornhoehle.de - click on the "Die Höhle" tab. Accessed on 10 May 2011.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Green, Joseph (2023 թ․ ապրիլի 17). «The Cave of the Magdeburg Unicorn: How to get Fossils Wrong». Historic Mysteries (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
- ↑ «Leibniz on Unicorns | Issue 144 | Philosophy Now». philosophynow.org. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
- ↑ Leder, Dirk; Hermann, Raphael; Hüls, Matthias; Russo, Gabriele; Hoelzmann, Philipp; Nielbock, Ralf; Böhner, Utz; Lehmann, Jens; Meier, Michael (September 2021). «A 51,000-year-old engraved bone reveals Neanderthals' capacity for symbolic behaviour». Nature Ecology & Evolution (անգլերեն). 5 (9): 1273–1282. doi:10.1038/s41559-021-01487-z. ISSN 2397-334X. PMID 34226702.