Մթնշաղի երկրում
| Մթնշաղի երկրում | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Հեղինակ | Աստրիդ Լինդգրեն |
| Երկիր |  Շվեդիա |
| Բնագիր լեզու | շվեդերեն |
| Նկարազարդող | Marit Törnqvist? |
«Մթնշաղի երկրում», այլ անվանում՝ «Լույսի և խավարի միջև ընկած երկրում», (շվեդ.՝ I Skymningslandet), Աստրիդ Լինդգրենի մանկական պատմությունը, որը հրատարակվել է որպես առանձին պատկերազարդ գիրք։ Պատմությունը վերաբերում է այնպիսի «ոչ մանկական» թեմայի, ինչպիսին մահն է։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Յորանի ոտքը ցավում է։ Արդեն մեկ տարի է նա գամված է անկողնուն։ Մի օր նա լսում է, թե ինչպես են իր ծնողները խոսում այն մասին, որ նա այլևս չի կարողանա քայլել։ Յորանը հուսահատության մեջ է։ Բայց նույն օրը երեկոյան նրան այցելում է պարոն Լիլյոնկվաստը (բառացիորեն «շուշանի կոկոն»)՝ մի ընկերասեր կարճահասակ մարդ Մթնշաղի երկրից: Նա կարող է թռչել և Յորանին իր հետ տանում է իր երկիր։ Այնտեղ Յորանը ուտում է կոնֆետներ, որոնք աճում են ծառերի վրա, վարում է տրամվայ, պարում է և երգում։ Այնուհետև պարոն Լիլոնկվաստը նրան ներկայացնում է Մթնշաղի երկրի դաժան և անողոք թագավորին և թագուհուն, բայց դա պատմության միակ «սարսափելի» պահն է. դրանից հետո զվարճանքը վերսկսվում է, և նա Յորանին տուն է բերում: Յորանն այլևս չի տխրում իր ցավող ոտքի համար, քանի որ ամեն անգամ, երբ դրսում մթնում է, Միստր Լիլոնկվաստը վերադառնում է և Յորանին տեղափոխում Մթնշաղի երկիր, որտեղ Յորանը նույնպես կարող է թռչել:
Միևնույն ժամանակ, մեծահասակ ընթերցողի համար սյուժեն բավականին մռայլ է թվում. պարզ է, որ իրադարձություններ տեղի են ունենում հանդերձյալ աշխարհում, որին Լիլոնկվաստը պատրաստում է տղային։ Մթնշաղի երկրի բնակիչները (որն ունի երկրորդ անուն՝ «երկիր, որը գոյություն չունի», շվեդ. Landet Som är) - հիմնականում ծերեր և ծեր կանայք են, ինչպես նաև հին տարազներով մարդիկ, բայց նրանց մեջ հանդիպում է մի աղջիկ, ով ծանոթ է Յորանին․ նրան նախկինում տեսել էր տարրական դպրոցում։ Յորանի ցանկացած մեկնաբանությանը, որ իրեն չի հաջողվի այս կամ այն գործողությունը, Լիլոնկվաստը ամեն անգամ նկատում է, որ դա «ոչ մի դեր չի խաղում Մթնշաղի երկրում» (…spelar ingen roll i Skymningslandet)։
Գործողության կատարման վայր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գործողությունները տեղի են ունենում Ստոկհոլմի Դալագաթան 46 հասցեում գտնվող Աստրիդ Լինդգրենի բնակարանի մոտ։ Ուդենպլան մետրոյի կայարանի դիմաց՝ Ուդենգատան փողոցի հյուսիսային կողմում («Օդինի փողոց») տների շարք կա, որտեղից սկսվում է հեքիաթը։ Այնտեղից գլխավոր հերոսները թռչում են Ստոկհոլմի վրայով և տեսնում են հին քաղաքը, այդ թվում՝ Յուրգորդեն զվարճանքների այգով կղզին, Սուրբ Կլարա եկեղեցին, «Կրունուբերգ» այգին, «Սկանսեն» թանգարանը, ինչպես նաև այցելում են Ստադշոլմեն կղզին թագավորական պալատով[1]։ Վերևից տեսնում են նաև մետրոյի շինարարությունը և ստորգետնյա բնակիչներին, ովքեր ցանկացած պահի կարողանում են իրենց երկիրը հեռացնել կառուցվող թունելներից։
Մթնշաղի երկրի լանդշաֆտը ժամանակից դուրս է, քանի որ չնայած այն Յորանին հիշեցնում է ժամանակակից Ստոկհոլմը, ցանկացած տարր ցանկացած պահի կարող է «հետ քաշվել» կամ վերափոխվել տարօրինակ ձևով: Բացակայում է նաև «իրական Ստոկհոլմի» և Մթնշաղի երկրի միջև հստակ սահմանը. Ստոկհոլմը վերածվում է Մթնշաղի երկրի միայն այն պահին, երբ պարոն Լիլոնկվաստը ներկա է հերոսի կողքին:
Թեմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պարոն Լիլոնկվաստը Լինդգրեն Կարինի դստեր երևակայական ընկերն էր։ Ըստ վերջինիս՝ այս փոքրիկ թռչող ծերուկը մի երեկո այցելել է իրեն իր սենյակում, բայց նրան այլևս ոչ ոք չի տեսել, քանի որ նա թռչել է և թաքնվել, հենց որ ինչ-որ մեկը մտել է սենյակ: Ըստ անձամբ Աստրիդ Լինդգրենի (ինչպես նաև Լինդգրենի ժառանգության պաշտոնական կայքում պատմվածքի մեկնաբանության համաձայն), Լիլյոնքվաստը Կառլսոնի ավելի հաճելի և ընկերական նախատիպն է[2][3]։
Մյուս կողմից, Լինդգրենը երեխաների համար իր աշխատանքում բազմիցս վերադարձել է մահվան և հետագա կյանքի թեմային, ներառյալ այնպիսի գործեր, ինչպիսիք են «Առյուծասիրտ եղբայրները» և «Միո, իմ որդի»։ Ծանր հիվանդ տղայի երազների թեման (բայց երջանիկ ավարտով) շոշափվում է նաև «Ասպետ Նիլսը կաղնու պուրակից» պատմվածքում։
Հրատարակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Մթնշաղի երկրում» պատմվածքն առաջին անգամ տպագրվել է 1948 թվականին շվեդական Vi ամսագրում։ Ավելի ուշ այն լույս է տեսել 1949 թվականին Նիլս Կառլսոնի մանկական հեքիաթների ժողովածուում։ 1950 թվականին այս պատմության համար Աստրիդ Լինդգրենը պարգևատրվել է Նիլս Հոլգերսոնի հուշատախտակով[4]։ 1994 թվականին Շվեդիայում լույս է տեսել պատկերազարդ գրքույկի տեսքով, որը 2012 թվականին թարգմանվել է անգլերեն:
Կարծիքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Frankfurter Allgemeine Zeitung-ից Սիլկե Շնեթլերը բարձր է գնահատել պատմությունը: Նա կարծում է, որ տեքստը և պատկերները յուրօրինակ ձևերով լրացնում են միմյանց։ Շնեթլերը կարծում է, որ պատմությունը մի կողմից խորապես տխուր է, իսկ մյուս կողմից՝ մխիթարություն։ Իր երևակայության շնորհիվ տղան կարող է ազատվել ճնշող իրականությունից[5]։
Focus-ը «Մթնշաղի երկիրը» ներառել է երիտասարդ ընթերցողների յոթ լավագույն գրքերի շարքում: Focus-ը «Մթնշաղի երկիրը» ներառել է երիտասարդ ընթերցողների յոթ լավագույն գրքերի շարքում: Ամսագիրը գիրքը նկարագրում է որպես Աստրիդ Լինդգրենի մատենագրության ամենագեղեցիկ երազային պատմություններից մեկը[6]։
Երբ Die Zeit-ը Լինդգրենի կենսագիր Բիրգիտ Դանկերտին հարցրեց Լինդգրենի գրքերում իր սիրելի տեսարանի մասին, նա նշեց «Մթնշաղի երկրում» տեսարանը, որտեղ Լիլոնկվաստը պատասխանում է Յորանի բոլոր վախերին և մտահոգություններին հանգստացնող արտահայտությամբ[7]։
Գիրքը խորհուրդ է տրվում կարդալ բուժքույրական կազմակերպություններին (Superhands of the Johanniter[8]), պալիատիվ բժշկության կամ հոսփիսների (Palliativzentrum Unna[9], Kinder- und Jugendhospiz Regenbogenland[9]) աշխատողներին:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Tilman Spreckelsen. «Die Stadt der Dämmerung». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-11-14-ին. Վերցված է 2022-11-14-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Dankert, Birgit: Im Land der Dämmerung. Ein Blick auf zwei Fassungen des Bilderbuchs. In: Astrid Lindgren. Ein neuer Blick. Kinderkultur, Illustration, Literaturgeschichte, Hrsg. von Frauke Schade. Hamburg 2008. S. 116—125, 978-3-8258-1058-0
- ↑ «I Skymningslandet». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-11-14-ին. Վերցված է 2022-11-14-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Im Wald sind keine Räuber» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2022-11-14-ին. Վերցված է 2022-11-14-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Silke Schnettler. «Wenn alle Menschen lächeln. Göran im Land der Dämmerung». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-11-14-ին. Վերցված է 2022-11-14-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Kultur: Die besten sieben Büchern für junge Leser». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-02-20-ին. Վերցված է 2022-11-14-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Susanne Gaschke. «Schmerzliche Kinderparadiese. Ein Gespräch zum 100. Geburtstag der Kinderbuchautorin mit der Lindgren-Expertin Birgit Dankert». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-11-14-ին. Վերցված է 2022-11-14-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Literaturtipps/Buchempfehlungen». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-11-14-ին. Վերցված է 2022-11-14-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 9,0 9,1 «Literaturtipps für Kinder und Jugendliche». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-03-03-ին. Վերցված է 2022-11-14-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն)