Մասնակից:Oqsana Petrosyan/Ավազարկղ2
| Oqsana Petrosyan/Ավազարկղ2 | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Ի ծնե անուն | Rachel Eleonora Goldberg |
| Նաև հայտնի է որպես | Dora Goldberg Nora Bayes Friedland |
| Ծնվել է | 1880 հոկտեմբերի 3 Chicago, Illinois, U.S. |
| Մահացել է | մարտի 19, 1928 (տարիքը 47) Brooklyn, New York, U.S. |
| Ժանրեր | Vaudeville |
| Մասնագիտություն | Singer, entertainer |
| Գործունեություն | 1900–1927 |
| Լեյբլ | Victor, Columbia |
Նորա Բեյս (Հոկտեմբերի 3, 1880 – Մարտի 19, 1928) ամերիկացի երգչուհի և վոդվիլյան կատարող էր, ով միջազգային ճանաչում ձեռք բերեց 1900-ականներից մինչև 1920-ականները։ Նա համարվում է "Shine On, Harvest Moon" երգի համահեղինակներից մեկը և Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում կատարեց բազմաթիվ հաջողակ երգեր, այդ թվում "Over There"։ Նա հայտնի էր նաև իր անկախ կարծիքներով և անսովոր անձնական կյանքով, դառնալով վաղ շրջանի մեդիա հայտնին։ Նա կատարել է ավելի քան 160 ձայնագրություն։
Կյանքը և կարիերան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վաղ կյանքը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նա ծնվել է 1880 թվականին Չիկագոյում, Ռեյչել և Դևիդ Գոլդբերգի դուստր, ով պոլսահայ սալունի տեր էր։ Պատահականորեն ստացվել է, որ ծնվելու ժամանակ նրան տվել են ավանդական ընտանեկան անուն Ռեյչել, սակայն հայտնի էր որպես Էլեոնորա, կամ "Դորա"՝ որպես մականուն։ Նա մեծացել է խիստ օրթոդոքս հրեա ընտանիքում և պատանիների շրջանում տեղափոխվել է ծնողների հետ Միլուոքի, Ուիսկանսին։ 1899 թվականին նա ամուսնացել է վաճառող Օտո Գրեսինգի հետ։
Նրանք բնակվել են Ջոլիեթում, Իլինոյս, և երազելով սկիզբ դնել բեմական կարիերայի, նա սկսել է կատարել տաղանդների շոուներում մոտակա Չիկագոյում։ Նա ընդունեց բեմական անուն Նորա Բեյս՝ "Նորա"՝ Էլեոնորայի կրճատ ձևը և "Բեյս"՝ քանի որ ըստ պատմության՝ տեղական բեմական կառավարիչը պնդել էր, որ Գոլդբերգ անունով լավ կարիերա չի ունենալու։ Նա առաջարկել է անցնել հրեական այբուբենով՝ գտնելու նոր անուն և ասել "Ալեֆ, բեյս..." երբ նա դադարեցրել է նրան և առաջարկել Բեյս։
Վաղ կարիերան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1900-ականների վերջին, Հելեն Կոհան, Ջորջ Մ. Կոհանի մայրը, տեսել է Բեյսին վոդվիլում Չիկագոյում։ Բեյսը միացել է շրջիկ ընկերությանը, ներկայացրել Սենտ Լուիսում, Միսուրի և հետո Կալիֆոռնիայում, նախքան որ նա որոշեց զարգացնել իր կարիերան և տեղափոխվեց ամուսնու հետ Նյու Յորք։ Նա աճել է ժողովրդականությամբ որպես կատակերգու դերասանուհի և երգչուհի, և 1902 թվականին սկսել է կատարել Հարրի Վոն Տիլզերի "Down Where the Wurzburger Flows" երգը, որը նա կատարել է Օրպեհում թատրոնում Բրուքլինում և որը նրա առաջին մեծ հաջողությունն էր։
Հաջորդ տարիներին, Բեյսը կատարել է increasingly prestigious թատրոններում Նյու Յորքում, շրջել է երկիրը և 1904-ից 1907 թվականներին կատարել է մի քանի շրջագայություններ Եվրոպայում։ Նա առաջին անգամ հանդես է եկել Լոնդոնում 1905 թվականի դեկտեմբերին և անմիջապես հաջողության հասել։ ԱՄՆ վերադարձից հետո նա կանոնավոր կերպով ներկայացրել է Բ. Ֆ. Քիթի թատրոնների ցիկլում։ Նա և Գրեսինգը ամուսնալուծվել են 1907 թվականին, և շուտով նրան դիմել է ինպերասարի Ֆլորենց Զիգֆելդը՝ մասնակցելու նոր թատերական ներկայացման՝ "The Follies of 1907"։Ներկայացումը, որը շուտով վերանվանվեց "The Ziegfeld Follies", մեծ հաջողություն ունեցավ և հաստատեց Բեյսի կարգավիճակը, դարձնելով նրան աշխարհի ամենաբարձրը վարձատրվող կանանց կատարողներից մեկը[1]։
1908 թվականին Բեյսը ամուսնացավ դերասան Ջեք Նորթվորթի հետ, և զույգը դարձավ մեդիա հայտնիներ։ Նրանք միասին հանդես եկան և հեղինակային հեղինակ էին "Shine On, Harvest Moon" երգի՝ ներառված "The Ziegfeld Follies of 1908"-ում, ինչպես նաև մի շարք այլ երգերի[2]։ Բեյսը աստղային կատարող էր, որը շատ ավելի բարձր աշխատավարձ էր ստանում, քան Նորվորթը, և երբեմն վիճարկում էր թատրոնի մենեջերների և պրոմոութերների հեղինակությունը: Նա հեռացավ 1909թ.-ի Զիգֆելդի հիմարություններից, քանի որ Զիգֆելդի հետ անհամաձայնություն ուներ Սոֆի Թակեր անունով ծագող նոր աստղի վճարման վերաբերյալ:Այնուհետև Զիգֆելդը դատի է տվել Բեյսին պայմանագրի խախտման համար, ինչը թույլ չի տվել նրան մի քանի ամիս ելույթ ունենալ այլ թատրոններում[1]։
Նա և Նորթվորթը վերադարձան վոդվիլյան շրջանի, "Miss Innocence" ներկայացման մեջ և պահանջեցին ավելի բարձր աշխատավարձ, քան նախկինում։ "Գրախոսները նշեցին, որ Բեյսը հաջողեց իր շքեղ երգիչ ձայնով, իր զգայունությամբ հանդիսատեսի ճաշակին և իր պատրաստակամությամբ ինքն իրեն ծիծաղելի դարձնել, այդ թվում՝ իր հրեական ծագման և անհաջող ամուսնությունների մասին հումորներով[1]։" 1910 թվականին նրանք միասին հայտնվեցին Լյու Ֆիլդսի «The Jolly Bachelors» շոուում։
1910 թվականին Բեյսը կատարեց իր առաջին ձայնագրությունները Victor Talking Machine Company-ի համար և անմիջապես հաջողություն ունեցավ "Has Anybody Here Seen Kelly" երգով, որը ամերիկյան տարբերակ էր բրիտանական երգի։Նա և Նորթվորթը ձայնագրեցին և շարունակեցին հանդես գալ միասին մինչև իրենց վերջին ներկայացումը՝ "The Sun Dodgers"-ում, 1912 թվականին։ Այս ժամանակ նրանց անձնական և մասնագիտական հարաբերությունները խառնվել էին, և նրանք ամուսնալուծվել են 1913 թվականին[3]։ Մեկ ամիս անց Բեյսն ամուսնացավ դերասան և պարող Հարրի Քլարքի հետ; նրանք ամուսնալուծվել են 1915թ։1913 թվականին նա կրում էր կանաչ պարիկ որպես հնարք, ինչը հանգեցրեց տեղական ժողովրդականության գունավոր պարիկներին:
Բեյսը շարունակեց հաջողություն գտնել Քիթ վոդվիլյան ցիկլում, անվանելով նրան "Աշխարհի լավագույն երգող կատակերգուհի", նախքան 1917 թվականի Բրոդվեյի "Odds and Ends" revue-ի մեջ կարճ ժամանակով վերամիավորվելը Նորթվորթի հետ։ Այնուհետև նա սկսեց իր սեփական միակ կնոջ շոուն և 1918 թվականին հանդես եկավ "Ladies First" մյուզիկլում, որտեղ հայտնվել էր երիտասարդ դաշնակահար Ջորջ Գերշվինի հետ։ Նա նույնպես վերադարձավ ձայնագրությունների, և իր ամենամեծ հաջողություններից մեկը դարձավ "Over There" հայրենասիրական երգը, որը գրել էր Ջորջ Մ. Կոհանը։ Նա ստորագրեց նոր պայմանագիր Columbia Records-ի հետ և հաջորդ վեց տարիների ընթացքում ձայնագրեց ավելի քան վաթսուն երգ պիտակի համար։ Նրա ամենահաջողված ձայնագրություններից են "How Ya Gonna Keep 'em Down on the Farm (After They've Seen Paree)?" (1919) և "Make Believe" (1921)։
Հետագա կարիերան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նա չորրորդ անգամ ամուսնացել է 1920-ին, 2ատերական դերասան և զվարճացուցիչ Արթուր Գորդոնին (երբեմն հայտնի որպես Գորդոնի)[1]։ Նրանք որդեգրեցին երեք (հնարավոր է՝ նաև չորս) երեխաներ, սակայն ամուսնալուծվեցին 1922 թվականին՝ երկու տարի միասին ապրելուց հետո: Այդ ժամանակ Բեյսի հաջողությունը նվազում էր՝ նա չէր կատարում ձայնագրություններ Կոլումբիա կոնտրակտի ավարտից հետո 1923 թվականին, իսկ պատվերները նվազել էին, և նա հանդես էր գալիս փոքր տարածքներում: Նա հրաժարվեց մասնակցել ընդլայնվող կինոարդյունաբերությանը, պնդելով, որ ինքը չափից դուրս շատ փող կաշխատի և որ «հոգեկան տառապանքը, որը ես կկրեի, ինձ անպիտան կդարձներ կյանքը վայելելու համար: Ո՛չ, պարոնուհի: Ինձ համար ոչ մի ֆիլմ չի աշխատում»:
1920-ականների սկզբին նա մի քանի ճամփորդություններ կատարեց դեպի Եվրոպա՝ ճանապարհորդելով իր որդեգրած երեխաների հետ: Բեյզը նկարագրվել է որպես «20-րդ դարի առաջին քառորդի մեծ մասի համար հեշտորեն ամենահանրաճանաչ կին զվարճացնողը վոդևիլում»[4]։ Հետազոտողներից մեկը մեկնաբանել է.
Բեյսը հրաժարվում էր ենթարկվել սոցիալական բարքերին, որոնք իշխում էին այն ակնկալիքներին, թե ինչպես պետք է վարվեն կանայք: Նրա անձնական կյանքը գրավեց մամուլի ուշադրությունը. նա անվերջ վերնագրեր էր տալիս իր խզված թատերական պայմանագրերի և հինգ ամուսնալուծությունների համար: Նրա ամուսնությունների մասին տեղեկություններ են տարածվել ամբողջ աշխարհում: Իր հինգերորդ ամուսնության մասին լուրերի առնչությամբ ավստրալական թերթերից մեկը հայտնեց նրա խորհուրդը կանանց. «հենց որ մարդը ձանձրանում է, պետք է ամուսնալուծվի»։ Մամուլը հազիվ թե գիտեր, թե որն է ավելի ցնցող՝ նրա ամուսնալուծությո՞ւնը, թե՞ այն փաստը, որ նա դուրս է եկել Ֆլորենց Զիգֆելդի հետ պայմանագրից:
Մահը և ժառանգությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բեյսը նորից ամուսնացավ 1925 թվականին Նյու Յորքի գործարար Բեն Ֆրիդլանդի հետ, արարողությունը տեղի ունեցավ նավի վրա։ Նա շարունակեց ելույթ ունենալ մինչև 1927 թվականը: Սակայն մինչ այդ նա հիվանդանում էր և ակնհայտորեն թուլանում ստամոքսի քաղցկեղից, որով նա տառապում էր արդեն մի քանի տարի: Նա մահացավ Բրուքլինի հրեական հիվանդանոցում 1928 թվականին, 47 տարեկանում։
Ֆրիդլենդը հրաժարվեց թույլ տալ, որ իր աճյունը թաղվի իր մահից առաջ, ուստի նրա դագաղը տասնութ տարի մնաց ընդունման պահոցում: Ֆրիդլենդը մահացավ 1946 թվականին և թաղվեց նրա կողքին Նյու Յորքի Վուդլաուն գերեզմանատանը: Գիրքաքարը տեղադրվեց մինչև 2018 թվականը, երբ Մայքլ Կումելլան՝ Բայեսի երկրպագու, միջոցներ ձեռնարկեց, որ մեկը կավելացվի նրա գերեզմանին:
1944 թվականին նկարահանված Shine On, Harvest Moon ֆիլմը, որտեղ գլխավոր դերը կատարում էր Էն Շերիդանը Բեյսի դերում, շատ գեղարվեստական պատմություն է նրա կյանքի մասին Ջեք Նորվորթի հետ, ով դեռ կենդանի էր այդ ժամանակ, բայց ներգրավված չէր նախագծում[5]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kibler, M. Alison. «Nora Bayes». Jewish Women's Archive (անգլերեն). Վերցված է 2021-02-25-ին.
- ↑ «Nora Bayes». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Վերցված է 2021-02-25-ին.
- ↑ Bill Edwards, "Nora Bayes", RagPiano.com. Retrieved 2 March 2021
- ↑ «Եվրոպա». Վիքիպեդիա. 2024-07-26.
- ↑ bsgs98 (2009-01-01), Ruth Etting - Shine on Harvest Moon (1931), Վերցված է 2024-08-02-ին
{{citation}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)