Մասնակից:Nane Bezhanyan 6/Ավազարկղ13

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ալեքսանդր Բարկով (հուն․՝ Αλέξανδρος Μπαρκόφ, սեպտեմբերի 4, 1870[1], Հելսինկի - 1942, Աթենք) 20-րդ դարի առաջին կեսի ֆին և հույն նկարիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեքսանդր Բարկովը ծնվել է Հելսինկում։ Նրա ծննդյան հուսալի ամսաթիվ (1870-ը երբեմն նշվում է), ինչպես նաև տեղեկություններ նրա ընտանիքի մասին չկան, բացառությամբ այն, որ նա ռուս էր, իսկ ծնողները կոչվում էին Գեորգի և Մարիա: Սովորել է Կիրառական արվեստի դպրոցում, իսկ 1890-1897 թվականներին՝ Հելսինկիի նկարչության դպրոցում: 1900 թվականին հեռանալով Ֆինլանդիայից՝ նա երբեք այլևս չի վերադառնում։

Բվականին երկար ժամանակ ապրել է Փարիզում, որտեղ էլ 1923 թվականին մասնակցել է Աշնանային սալոնին։ Բարկովի կենսագրական տվյալներն այնքան սուղ են, որ նրա հետագա կյանքը կառուցվել է նրա ջրաներկների շնորհիվ, որոնց վրա նկարիչը, ստորագրության կողքին, միշտ գրառում է կատարում ստեղծագործության ստեղծման վայրի և ամսաթվի մասին:

Նրա աշխատանքների շնորհիվ մեզ է հասել այն, որ նա ժամանել է Հունաստան 1927 թվականին և ի սկզբանե հաստատվել է Աթենքում: 1928 թվականի վերջին նա բնակություն է հաստատել Սալոնիկում՝ գործուղումներ կատարելով դեպի Աթոս և Կերկիրա կղզի: 1929 թվականին նա գնացել է Պաղեստին և Կոստանդնուպոլիս, որից հետո վերադարձել է Սալոնիկ և շարունակել է ապրել ու աշխատել այստեղ:

Մարդկանց բազմությունը և շատ առարկաներ գրավեցին Բարկովին: Բազմամշակութային բնույթը, որը Սալոնիկն այն ժամանակ պահպանում էր ավելին, քան ցանկացած այլ հունական քաղաք, թափառական արտագաղթին Բարկովին տվեց շրջակա միջավայրին ավելի մտերմության զգացում: Սա բացատրում է քաղաքում նրա երկար մնալը, որը չէր կարող պարունակել նկարիչներ, հատկապես արտասահմանցի: Սալոնիկի ճարտարապետական ​​ոճերի բազմազանությունը դեռևս չի խախտվել, և քաղաքը քաղաքային տարածք էր ՝ արևմտաեվրոպական, արևելյան և բալկանյան մեգապոլիսների տեսարաններով: Սալոնիկի բյուզանդական և մահմեդական հուշարձանները, փողոցներն ու հրապարակները, Վերին քաղաքի բարդ ցանցը դարձան Բարկովի տասնյակ գործերի թեմաները: Բարկովին ճանաչող մարդկանց բանավոր ցուցմունքները համաձայն նրա կենսապայմանները շատ ծանր են եղել: Նա մենակ էր ապրում նախկին քարավանատան սենյակներից մեկում, որոնք տրամադրվում էին անօթևաններին: Նա ապրում էր ծայրահեղ աղքատության մեջ և համարվում էր ալկոհոլիկ:

Երբ նա աշխատում էր փողոցում, ցանկացած անցորդ կարող էր գնել իր ջրաներկներից մեկը, որոնք իր հետ էին՝ տուփի մեջ, կամ պատվիրել տեսք կամ փողոցային տեսարան, որը Բարկովը կատարում էր բնորոշ վստահությամբ և արագությամբ, ինչը տպավորում էր մյուսներին: Աղքատությունը և Սալոնիկում արվեստի շուկայի բացակայությունը ստիպեցին Բարկովին 1932 թվականին լքել Մակեդոնիայի մայրաքաղաքը և տեղափոխվել Աթենք և Պիրեյոս:

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիների Հունաստանի եռակի՝ գերմա-իտալա-բուլղարական օկուպացիայի ժամանակ Բարկովը մնաց հունական մայրաքաղաքում, որտեղ էլ, ինչպես 1941-1942 թվականների ձմռան Մեծ սովից մահացած հարյուրհազարավոր հույներ, 1942 թվականի սկզբին մահացավ սովից[2]։

Բարկովի դիրքը հունական գեղանկարչության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այսօր Բարկովի աշխատանքները հույն հավաքորդների շրջաում շատ տարածված են, նրանցից շատերը հպարտանում են իրենց «Բարկոֆ»-ով։

Այսօր Բարկովի աշխանանքները ընդգրկված են հույն նկարիչների աշխատանքներրի գրացուցակում[3]։ Նա հուանկան նկարչական շրջաններին (Նկարիչներ, գալերիստներ, արվեստի քննադատներ) չէր պատկանում, քանի որ կա՛մ չէր ուզում, կա՛մ չէր կարողանում մտնել այդ շրջաններ։ Նա մարգինալ և «փողոցային» նկարիչ մնաց մինչև Հունաստանի օկուպացիայի ժամանակ իր մահը։

Լինելով վերջին օտարազգի նկարիչներից մեկը, ով Հունաստանը իր հայրենիքն էր դարձրել՝ Բարկովը իր ջրաներկերում փրկել է այն, ինչը քիչ էր զբաղեցնում իր ժամանակակից հույն նկարիչներին․ մարդկանց ներկությունը միջխատերազմյան Աթենքի և Սալոնիկի փողոցներում՝ աշխույժ ամբոխներով, բայց և իրենց ճարտարապետության պատմական բնավորությամբ՝ հին և նոր։ Հույ նկարիչների նկարներում հուշարձանների նկարներում հազվադեպ էր տեղ գտնվում մաարդկային կյանքի ամենօրյա տեսարանների համար։ Մյուս կողմից օտարերկրացի նկարիչների 18-19-րդ դարերում շատ էին այցելում Հունաստան։ Նրանց հայացքը գրավում էին Բալկանյան թերակղզու տարասովոր մասի առասպելական նույնականությունը, որը հռչակավոր անցյալ մնացորդների կողքին պահպանում էր արևմտյան քաղաքակրթության խորհրդսնիշները՝Պարթենոնը։ Այդ նկարիչների հունական բնապատկերների մեծամասնությունում և մեծ քանակությամբ փորագրություններում, հուշարձանները գլխավոր կամ նվազագույնը լրացուցիչ թեմա են։ Բնական գեղացկությունը կապվում է հուշարձաններ պատկերելով, որպեսզի արդարացնեն այդքան հեռավոր ճանապարհորդությունը։ 20-րդ դարում Հունաստանում աշխատող օտարերկրացի նկարիչների թիվը նշանակալիորեն նվազել է։ Նրանցից շատերը Սալոնիկում էին գտնվում՝ կապած Երկրորդ համաշխարհայինի իրադարձությունների հետ, և նրանք արտացոլեցին քաղաքը՝ պահպանելով «օտար հայացքի» ավանդույթը, բայց հիմնականում իմպերսիոնստական ձևով։

Նարկովը հիմնականում նկարում էր ջրաներկով։ 20-րդ հույն քիչ նկարիչներ նկարիչներ էին ջրաներկ օգտագործում։ Նրանցից էեն Կոնստանտինոս Պարտենիսը, որը 1908-1920 թվականներին նկարել է պատահական կղզային բնատեսարաններ, Գեոգրիոս Բուզյաիսը, որը 1928-1930 թվականներին Փարիզում աշխատելիս սիստեմատիկկորեն նկարում էր ջրաներկով և երբեմն էլ հետո, որոշ դեպքերով Յաննիս Ծառուխիսը, Նիկոս Խաձիկիրյակոս-Գիկասը, Գեորգիոս Բակալոն, Սպիրոս Վասիլիուն։ Անտոնիս Կոտիդիսը՝ Սալոնիկի Արիստոտելի համալսարանի արվեստի պատմության պրոֆեսորը, համարում է, որ պետք չէ Բարկովի աշխատանքները դիտարկել նրա ժամանակակից հունական գեղանկարչության ֆոնի վրա։

Քանի որ Բարկովն արդեն կայացած նկարիչ էր, որը ջրաներկը դարձնել էր իր հիմնական արտահայտման միջոցը, նա միայնակ կանգնած էր միջավայրում, որտեղ այդ միջոցը օգտագործվում էր ժամանակ առ ժամանակ, ավելի հաճախ որպես օգնող միջոց, քան որպես անկախ։ Նրա նկարչական ժամանակաշրջանը 1817-1827 թվականների արևմտաեվրոպական ջրաներկի ժամանակշրջանին, երբ նա աշխատում էր Փարիզում։ Բարկովը ձևավորել է իր անձնական ոճը այդ ժամանակաշրջանում՝ իմպեչսիոնիզմի և էքսպրեսիոնիզմի միջև։ Նա վաելի զուսպ է՝ համեմատած էքսպրեսիոնիստների հետ, բայց ոչ մի նմանություն չունի պահպանողական հույն ջրանկարիչներ Անգելոս Յալինասի և Վիկենտիեմ Բոկացյամբիսի հետ, որոնք նկարում էին ծերության տարիներին, երբ Բարկովը ապրում և աշխատում էր Հունաստանում։ Բացի այդ նրանց թեմատիկան ուրիշ էր։

Բարկովի նկարները, բացի նկարչական և գեղագիտական նշանակությունից, ունեն նաև պատմական նշանակություն, քանի որ արտացոլում են Աթենքի և Սանոլիկի փողոցների կյանք, որն արդեն չկա։

Չնայած իր ստեղծագործման ինչ-որ ժամանակ Բարկով աշխատել է բնապատկերների հետ, նրա ոգեշնչումը միշտ մնացել է մարդը քաղաքային բնապատկերում և նրա այդ ընտրությնա մեջ, չհաշված Տեոֆրաստ Տրիանդաֆիլլիդիսին, Բարկովը իր ժամանակի հունական գեղանկարչության մեջ իրեն հավասարը չունի։ նա իշտ մնացել է օտարերկացի, որը սիրել է Պլական, Մոնաստիարկան, ժամանակաշրջանային նյութի խառնաշփոթը նրանց հնագույն ավերակների անժամանակության հետ, նրանց ազգայնականության և պատմականության խառնուրդը՝ այս ամենը փոխանցելով իր՝ գեղանկարչության ժամանակակից Հունաստանի ստեղծագործության համար առանձնահատուկ ձևով[4]։

Հետահայաց ցուցահանդես[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1914 թվականի փետրվարի 4-ից մարտի 5-ը Բարկովի 200 աշխատանքներ ցուցադրվել են աթենական Բենակի թանգարանում։ Հետո ցուցադրությունը տեղափոխվել է Սալոնիկ, որտեղ Բարկովի աշխատանքները ցուցադրվեցին Սալոնիկի քաղաքային պատկերասրահում մարտի 10-ից ապիլի 7-ը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]