Մասնակից:Meiiik/Ավազարկղ20

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ճնշումով եփելը կերակուրը բարձր ճնշման գոլորշու և ջրի կամ ջրի վրա հիմնված պատրաստման հեղուկի տակ եփելու գործընթացն է, փակ տարայի մեջ, որը հայտնի է որպես ճնշման կաթսա: Բարձր ճնշումը սահմանափակում է եռումը և ստեղծում է եփման ավելի բարձր ջերմաստիճան, որը կերակուրը շատ ավելի արագ է եփում, քան սովորական ճնշման դեպքում:

Ճնշման կաթսան հայտնագործվել է տասնյոթերորդ դարում ֆիզիկոս Դենիս Փեյփնի կողմից։ Այն աշխատում է կաթսայից օդը դուրս մղելով և եռացող հեղուկից առաջացած գոլորշին փակելով: Սա օգտագործվում է ներքին ճնշումը շրջակա միջավայրից մինչև մեկ մթնոլորտ բարձրացնելու համար և ապահովում է եփման ավելի բարձր ջերմաստիճան 100–121 °C (212–250 °F): Գոլորշուց բարձր ջերմային փոխանցման հետ մեկտեղ այն թույլ է տալիս եփել սովորական եռման հետ համեմատ՝ ավելի քիչ՝ քառորդ ժամանակահատվածում, ինչպես նաև զգալի էներգիա խնայել:

Գրեթե ցանկացած մթերք, որը կարելի է եփել գոլորշու կամ ջրի վրա հիմնված հեղուկների մեջ, կարելի է եփել ճնշման կաթսայում[1] :Ժամանակակից ճնշման կաթսաները ունեն անվտանգության բազմաթիվ առանձնահատկություններ, որոնք թույլ չեն տալիս ճնշման կաթսայի մեջ չափազանց մեծ ճնշում պահել: Եփվելուց հետո գոլորշու ճնշումը իջեցվում է ՝ հավասարեցվում մինչև շրջակա միջավայրի մթնոլորտային ճնշումը, որպեսզի հնարավոր լինի անոթը բացել առանց հսկայական գոլորշու: Բոլոր ժամանակակից սարքերում անվտանգության կողպեքը կանխում է բացումը՝ ճնշման տակ:

Ըստ New York Times Magazine-ի, 1950 թվականին ԱՄՆ տնային տնտեսությունների 37%-ն ուներ առնվազն մեկ ճնշման կաթսա: 2011 թվականին այդ ցուցանիշը իջավ մինչև 20%: Նվազման մի մասի պատճառը վերագրվել է պայթյունի հանդեպ ունեցած վախին (չնայած դա չափազանց հազվադեպ է ժամանակակից ճնշման կաթսաների դեպքում) և արագ պատրաստվող այլ սարքերի մրցակցությանը, ինչպիսիք են միկրոալիքային վառարանը[2] :Այնուամենայնիվ, երրորդ սերնդի ճնշման կաթսաներն ունեն շատ ավելի շատ անվտանգության առանձնահատկություններ և թվային ջերմաստիճանի վերահսկում, եփելու ընթացքում գոլորշի չեն արտահոսում, ավելի անաղմուկ և արդյունավետ են, և այս հարմարություններն օգնել են ավելի տարածված դարձնել Ճնշումով եփումը[3]:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեցանկյունի ճնշման կաթսա, արտադրված Archibald Kenrick & Sons-ի կողմից Անգլիայում, մոտավորապես 1890 թ.

1679 թվականին ֆրանսիացի ֆիզիկոս Դենիս Փեյփնը, ով ավելի հայտնի է գոլորշու մասին իր ուսումնասիրություններով, հորինել է «գոլորշի մարսող» սարքը՝ փորձելով նվազեցնել սննդի պատրաստման ժամանակը։ Նրա հերմետիկ կաթսան օգտագործում էր գոլորշու ճնշում՝ ջրի եռման ջերմաստիճանը բարձրացնելու համար՝ այդպիսով ուտելիքն ավելի արագ եփելու համար։ 1681 թվականին Պապինը որպես գիտական ուսումնասիրություն ներկայացրեց իր գյուտը Լոնդոնի թագավորական ընկերությանը: Նա հետագայում ընտրվել է նաև որպես վերջինիս անդամ[4]:

1864 թվականին Շտուտգարտից Գեորգ Գուտբրոդը սկսեց թիթեղյա չուգունից պատրաստված ճնշման կաթսաներ արտադրել։

1918 թվականին Իսպանիան ճնշման կաթսայի արտոնագիր շնորհեց Խոսե Ալիքս Մարտինեսին Սարագոսային: Մարտինեսն այն անվանել է էքսպրես կաթսա, բառացիորեն «էքսպրես պատրաստման կաթսա»:1924 թվականին լույս է տեսել առաջին ճնշման կաթսայի բաղադրատոմսերի գիրքը, որը գրվել է Խոսե Ալիքսի կողմից և վերնագրված է «360 խոհարարական բանաձևեր՝ guisar con la 'olla expres» համար[5]:«Կամ ճնշման կաթսայով եփելու 360 բաղադրատոմս»:

1935 թվականին ներկայացվեց Automa ճնշման կաթսան:Նույնիսկ Լեռնագնացները, ովքեր փորձում էին բարձրանալ Էվերեստ լեռը, այն իրենց հետ տարան ավելի բարձր բարձրություններում ճաշ պատրաստելու համար[6]:

1938 թվականին Ալֆրեդ Վիշերը Նյու Յորքում ներկայացրեց իր գյուտը` Flex-Seal Speed Cooker-ը: Վիշերի ճնշման կաթսան առաջինն էր, որը նախատեսված էր տնային օգտագործման համար, և դրա հաջողությունը հանգեցրեց մրցակցության ամերիկյան և եվրոպական արտադրողների միջև: 1939 թվականի Նյու Յորքի համաշխարհային ցուցահանդեսում National Pressure Cooker Company-ն, որը հետագայում վերանվանվեց National Presto Industries, ներկայացրեց իր սեփական ճնշման կաթսա[7]:

Սուպեր կոկոտի դեկոր SEB, 1973. Ալյումինե կորպուս, պոլիամիդ լաքապատված դաջված ալյումինե կափարիչով և չժանգոտվող պողպատից պարանոցով: Ցուցադրվում է Լիոնի gallo-romain de Fourvière թանգարանում: 18/10.


Առաջին սերունդ

Նաև հայտնի է որպես «հին տիպի» ճնշման կաթսաներ, դրանք աշխատում են քաշի փոփոխված կամ «ջիգլեր» փականով, որն ազատում է ճնշումը շահագործման ընթացքում[8]: Ոմանք դրանք բարձրաձայն են համարում, քանի որ փականը թխկթխկացնում է, երբ ավելորդ գոլորշի է արձակվում: Հին ճնշման կաթսաները սովորաբար առաջարկում էին միայն մեկ ճնշման մակարդակ, սակայն 1960-ականներից որոշները թույլ են տալիս օպերատորին փոխել փականի քաշը՝ այդպիսով փոխելով ճնշումը:

Երկրորդ սերնդի վառարանի բարձր ճնշման կաթսա մարտկոցով աշխատող ժամանակաչափով

Երկրորդ սերունդ

Դրանք գործում են զսպանակով բեռնված փականով, որը հաճախ թաքնված է տեսադաշտից սեփական մեխանիզմով[8]: Այս սերունդը բնութագրվում է երկու կամ ավելի ճնշման պարամետրերով: Այս ճնշման կաթսաներից մի քանիսը շահագործման ընթացքում գոլորշի չեն արձակում (չօդափոխվող են) և փոխարենը օգտագործում են բարձրացող ցուցիչ՝ գծանշումներով՝ ցույց տալու ճնշման մակարդակը: Սրանք գոլորշի են արձակում միայն տապակը բացելիս կամ որպես անվտանգության նախազգուշական միջոց, եթե ջերմության աղբյուրը բավականաչափ չի կրճատվում, երբ տապակը հասնում է պատրաստման պահանջվող ճնշմանը: Մյուսները օգտագործում են հավաքիչ, որը օպերատորը կարող է առաջ տանել մի քանի կտտոցով (որը փոխում է զսպանակի լարվածությունը)՝ փոխելու ճնշման կարգավորումը կամ ճնշումը ազատելու համար[8]:

Երրորդ սերնդի «էլեկտրական ճնշման կաթսաներ»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Instant Pot DUO ճնշման կաթսան երրորդ սերնդի ճնշման կաթսայի օրինակ է և ունի եփման ժամանակի և ջերմության թվային կառավարում:

1991թ.-ին վառարանի ճնշման կաթսաներից հետո հայտնվեցին էլեկտրական ճնշման կաթսաները, որոնք կոչվում էին «երրորդ սերնդի» ճնշման կաթսաներ[9]:

Դրանք ներառում են էլեկտրական ջերմության աղբյուր, որը ավտոմատ կերպով կարգավորվում է աշխատանքային ջերմաստիճանը և ճնշումը պահպանելու համար: Դրանք ներառում են նաև զսպանակով փական (ինչպես նկարագրված է վերևում) և սովորաբար չեն օդափոխվում ճաշ պատրաստելու ընթացքում:Էլեկտրական ճնշման կաթսան ինտեգրում է ժամանակաչափ: Կախված ճաշ պատրաստելու վերահսկման հնարավորությունից, կան երեք սերնդի էլեկտրական ճնշման կաթսաներ.

  • Առաջին սերնդի էլեկտրական, մեխանիկական ժամաչափով։ Հետաձգված պատրաստման հնարավորություն չկա:
  • Երկրորդ սերնդի էլեկտրական, թվային կարգավորիչով։ Հետաձգված պատրաստումը հնարավոր է դառնում, և կարգավորիչը ցույց է տալիս հետհաշվարկի ժամանակաչափ, երբ աշխատանքային ճնշումը հասնում է:
  • Երրորդ սերնդի էլեկտրական, խելացի ծրագրավորմամբ, որը ներառում է պատրաստման նախապես սահմանված ժամերը և կարգավորումները՝ հիմնված ջեռուցման ինտենսիվության, ջերմաստիճանի, ճնշման և տևողության վրա:

Որոշ ճնշման կաթսաներ բազմաֆունկցիոնալ են ՝ ճնշման կաթսա, տապակող/կարմրացնող, դանդաղ եփող կաթսաներ, բրնձի կաթսա, ձվի կաթսա, յոգուրտ պատրաստող, շոգեխաշող, սոուս պատրաստող, պահածոյացնող և կաթսայի տաքացուցիչ, որը կարող է օգտագործվել նաև եփած կերակուրը տաք պահելու համար: 2018 թվականից սկսած Ninja Food-ի ճնշման կաթսայի թողարկումից հետո, որն առաջին ճնշման կաթսան էր, կարող էր նաև օդով տապակել:Իսկ ճնշման կաթսաների մի քանի այլ արտադրողներ, ներառյալ Instant Pot-ը, թողարկեցին իրենց ճնշման կաթսաները, որոնք կարող են օդափոխել, տապակել, որոնք այժմ հայտնի են որպես օդային տապակի ճնշման կաթսաներ: Օդային տապակիչի ճնշման կաթսաները սովորաբար ունեն երկու առանձին կափարիչներ, մեկը ճնշման պատրաստման համար, իսկ մեկը օդով տապակելու համար[10]:

Տեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Pressure cooker pressures and temperatures
Gauge Pressure
(rel. to sea level)
Temp. Approximate
Cooking time
versus
boiling
[note 1]
0 bar (0 psi) 100 °C (212 °F) 100%
0.1 bar (1.5 psi) 103 °C (217 °F) 80%
0.2 bar (2.9 psi) 105 °C (221 °F) 70%
0.3 bar (4.4 psi) 107 °C (225 °F) 61%
0.4 bar (5.8 psi) 110 °C (230 °F) 50%
0.5 bar (7.3 psi) 112 °C (234 °F) 43%
0.6 bar (8.7 psi) 114 °C (237 °F) 38%
0.7 bar (10 psi) 116 °C (241 °F) 33%
0.8 bar (12 psi) 117 °C (243 °F) 31%
0.9 bar (13 psi) 119 °C (246 °F) 27%
1.0 bar (15 psi) 121 °C (250 °F) 23%
Ջրի մոտավոր գոլորշու ճնշումը՝ կախված ջերմաստիճանից, կամ երբ դիտվում է մի կողմ՝ ջրի եռման կետը՝ որպես ճնշման ֆունկցիա։

Ստանդարտ ճնշման դեպքում ջրի եռման աստիճանը՝կետը 100°C է (212°F): Ջրով պարունակվող կամ եփած ցանկացած սննդամթերքի դեպքում, երբ ջերմաստիճանը հասնում է եռման կետին, ցանկացած ավելցուկային ջերմություն հանգեցնում է նրան, որ ջրի մի մասը գոլորշի է դառնում գոլորշու մեջ՝ արդյունավետորեն տանելով ջերմությունը՝ պահպանելով սննդի ջերմաստիճանը 100 °C:

Կնքված ճնշման կաթսայում, երբ ջուրը եռում է, գոլորշին փակվում է կաթսայում, ինչը բարձրացնում է ճնշումը: Այնուամենայնիվ, ջրի եռման կետը մեծանում է ճնշման հետ, ինչը հանգեցնում է գերտաքացման ջրի:

Գոլորշու ճնշման, ջերմաստիճանի և ծավալի հավասարումը տրված է իդեալական գազի օրենքով[11]:

կամ
Որտեղ 𝑃-ն ,𝑉-ն և 𝑇-ն նշանակում են ՝ ճնշումը, ծավալը և ջերմաստիճանը: Իսկ 𝑛-ը նյութի քանակն է,և 𝑅իդեալական գազի հաստատունն է:

Կաթսայում գոլորշու ծավալը և ճնշումը ֆիքսված է, այնպես որ ջերմաստիճանը կարող է վերահսկվել կա՛մ ուղղակիորեն, կա՛մ ճնշումը կարգավորելու միջոցով, ինչպես օրինակ՝ ճնշման անջատիչ փականի միջոցով:

Օրինակ, եթե ճնշումը հասնում է 1 բար կամ 100 կՊա (15 psi) առկա մթնոլորտային ճնշումից բարձր, ապա ջուրը կհասնի մոտավորապես 120 °C (248 °F), ինչը կերակուրն ավելի արագ է եփում:

Ճնշման կաթսաները նաև օգտագործում են գոլորշի և ջուր, որպեսզի ջերմությունը արագ փոխանցեն սննդին և անոթի բոլոր մասերին: Թեև, համեմատած ջեռոցի հետ, ճնշման կաթսայի 120 °C ջերմաստիճանը առանձնապես բարձր չէ, ջեռոցները պարունակում են օդ, որը ենթարկվում է ջերմային սահմանային շերտի ազդեցության, ինչը մեծապես դանդաղեցնում է տաքացումը, մինչդեռ ճնշման կաթսաները տաքացման ընթացքում օդը լվանում են անոթից և փոխարինում այն տաք գոլորշով: Հեղուկի մեջ չտեղավորվող իրերի համար, քանի որ այս գոլորշին խտանում է սննդի վրա, այն ջրի գոլորշիացման գաղտնի ջերմությունը, որը չափազանց մեծ է (2,275 կՋ/գ) է փոխանցում է դեպի մակերես՝ արագորեն հասցնելով սննդի մակերեսը պատրաստման ջերմաստիճանի: Քանի որ գոլորշին խտանում և կաթում է, զգալի սահմանային շերտ չի ձևավորվում, և ջերմության փոխանցումը բացառիկ արդյունավետ է դառնում, և սնունդը շատ ավելի արագ և հավասարաչափ է տաքանում:

Այնուամենայնիվ, որոշ բաղադրատոմսեր պահանջում են տապակում զարգացնելու համար: Ավելի բարձր ջերմաստիճանի կարելի է հասնել տապակելու դեպքում, որտեղ սննդի մակերեսը կարող է չորանալ: Նման տապակումը տեղի է ունենում Maillard-ի ռեակցիայի միջոցով, ավելի բարձր ջերմաստիճանում, քան մոտավորապես 120 °C (248 °F), որը ձեռք է բերվել ճնշման պայմաններում: Քանի որ այդ ջերմաստիճանը չի հասնում ճնշման տակ եփելու ժամանակ, ուտելիքները սովորաբար կարմրում են՝ նախապես կարմրելով դրանք՝ կա՛մ բաց ճնշման կաթսայում, կա՛մ մեկ այլ թավայի մեջ:

Բարձր բարձրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճնշման օջախը կարող է օգտագործվել բարձր բարձրության վրա ցածր մթնոլորտային ճնշումը փոխհատուցելու համար: Ջրի եռման կետը իջնում է մոտավորապես 1°C-ով յուրաքանչյուր 294 մետր բարձրության վրա (տես՝ Բարձր բարձրության վրա ճաշ պատրաստելը), ինչը հանգեցնում է նրան, որ ջրի եռման կետը ստանդարտ ճնշման դեպքում զգալիորեն ցածր է 100°C-ից (212°F): Սա խնդրահարույց է, քանի որ մոտավորապես 90°C-ից բարձր ջերմաստիճանը անհրաժեշտ է շատ սովորական բանջարեղեն խելամիտ ժամանակում եփելու համար: Օրինակ՝ Էվերեստի գագաթին (8848 մ) ջրի եռման կետը կլինի ընդամենը 70 °C (158 °F): Առանց ճնշման կաթսայի օգտագործման, շատ եփած կերակուրներ կարող են մնալ չեփած , ինչպես նկարագրված է Չարլզ Դարվինի «Բիգլի ճանապարհորդությունը» աշխատության մեջ (գլուխ XV, մարտի 20, 1835 թ.):

Բարձր բարձրությունների վրա ճնշման տակ ճաշ պատրաստելիս, 610 մ (2000 ֆուտ) բարձրությունից յուրաքանչյուր 300 մ (980 ֆուտ) համար անհրաժեշտ է ավելացնել եփման ժամանակը մոտավորապես 5%-ով: Քանի որ կարգավորիչները անջատում են ներքին և շրջակա միջավայրի ճնշման տարբերությունը, ճնշման կաթսայի ներսի բացարձակ ճնշումը միշտ ավելի ցածր կլինի ավելի բարձր բարձրությունների վրա:

Քաշը մտահոգիչ է ուսապարկերի համար, ուստի լեռնագնացության ճնշման կաթսաները նախագծված են ավելի ցածր ճնշման դեպքում, քան վառարանի բլոկները: Սա նրանց հնարավորություն է տալիս օգտագործել ավելի բարակ և, հետևաբար, ավելի թեթև նյութեր: Ընդհանուր առմամբ, նպատակն է այնքան բարձրացնել եփման ջերմաստիճանը, որպեսզի հնարավոր լինի պատրաստելը և խնայել վառելիքը՝ նվազեցնելով եռման արդյունքում կորցրած ջերմությունը,որը կլինի նաև մատչելի լեռնագնացների համար: Շերպերը հաճախ օգտագործում են ճնշման կաթսաներ բազային ճամբարում[12]:


Առողջական առավելություններ

Որոշ սննդային տոքսիններ կարող են կրճատվել ճնշման տակ եփելու միջոցով: Բրնձի մեջ աֆլատոքսինների մասին կորեական հետազոտությունը (կապված Ասպերգիլուս սնկի հետ) ցույց է տվել, որ ճնշման տակ եփելը կարող է նվազեցնել աֆլատոքսինի կոնցենտրացիաները մինչև չեփած բրնձի քանակի 32%-ը, համեմատած սովորական պատրաստման 77%-ի հետ:[13]

Դիզայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս ճնշման կաթսայի կարգավորիչը ծանրություն է կափարիչի բռնակի կողքին գտնվող վարդակի վրա:

Ճնշման կաթսաները օգտագործում են մեկ կամ մի քանի կարգավորիչներ՝ ճնշումը/ջերմաստիճանը վերահսկելու համար: Բոլոր տեսակներն ունեն տրամաչափված ճնշման հանգստացնող փական, ինչպես նաև մեկ կամ մի քանի վթարային փականներ:

Ամենապարզ տեսակների դեպքում, երբ ցանկալի ճնշումը հասնում է, փականը բացվում է, և գոլորշին դուրս է գալիս՝ սառեցնելով անոթը և սահմանափակելով ջերմաստիճանը: Վառարանների ավելի առաջադեմ մոդելներն ունեն ճնշման ցուցիչներ, որոնք թույլ են տալիս օգտագործողին կարգավորել ջերմությունը՝ գոլորշու արտահոսքը կանխելու համար: Երրորդ սերնդի տեսակները ավտոմատ կերպով չափում են նավի վիճակը և վերահսկում հզորությունը, որպեսզի գոլորշի չարձակեն շահագործման ընթացքում:

Տարողություն

Ճնշման կաթսաները հասանելի են տարբեր հզորություններով՝ ավելի մեծ կամ փոքր քանակությամբ եփելու համար, ընդ որում 6 լիտր տարողությունը սովորական է: Սննդի առավելագույն տարողությունը ցածր է գովազդվող հզորությունից, քանի որ ճնշման կաթսաները կարող են լցված լինել միայն մինչև 2/3-ը՝ կախված բաղադրիչներից և հեղուկից (տես Անվտանգության առանձնահատկություններ բաժինը):


Թավա

Մետաղական թավա: Տապակի բռնակները սովորաբար յուրաքանչյուրը գտնվում է հակառակ ծայրերում, այն երկու ձեռքով բռնելու համար:

Ճնշման կաթսաները պետք է դիմադրեն ուժերին, դրանք սովորաբար ավելի ծանր են, քան նմանատիպ չափի սովորական կաթսաները: Սովորական ճնշման կաթսաների ավելացված քաշը դրանք դարձնում է ոչ պիտանի այնպիսի ծրագրերի համար, որոնցում քաշի խնայողությունը առաջնահերթություն է: Այնուամենայնիվ, փոքր, թեթև ճնշման կաթսաները հասանելի են լեռնագնացների համար(see High altitudes) :


Կափարիչ

Կափարիչները սովորաբար ունեն մի շարք առանձնահատկություններ.

  • Կափարիչի բռնակ, սովորաբար կողպող սարքի կոճակով կամ սահիկով, որը «կտտացնում» է փակվում և խանգարում է հեռացնելը ճաշ պատրաստելիս
  • Փական (նաև հայտնի է որպես «կնքող օղակ»), որը հերմետիկ փակում է կաթսան
  • Գոլորշի օդանցք՝ վերևում ճնշման կարգավորիչով (կամ քաշի կամ զսպանակային սարք), որը պահպանում է ճնշման մակարդակը թավայի մեջ
  • Ճնշման ցուցիչի քորոց՝ ցանկացած ճնշման առկայությունը կամ բացակայությունը ցույց տալու համար, թեկուզ աննշան
  • Անվտանգության սարքեր կափարիչի վրա (սովորաբար գերճնշման և/կամ գերջերմաստիճանի ճնշման անջատման փականներ)


Առասան (շրջանաձև օղակ)

Սիլիկոնից պատրաստված միջադիրը կամ կնքման օղակը կազմում է կնիգազամերձ քնիք, որը թույլ է տալիս ՝ օդին կամ գոլորշին դուրս գա կափարիչից և թավայից: Սովորաբար, միակ ճանապարհը, որով գոլորշին կարող է դուրս գալ, դա կափարիչի կարգավորիչի միջոցով է, երբ կաթսան ճնշված է: Եթե կարգավորիչը խցանվում է, անվտանգության փականը գոլորշու համար ապահովում է պահեստային փախուստի երթուղի։

Ներդիրը կնքելու համար օգտագործվում են մի քանի հիմնական մեթոդներ. Յուրաքանչյուրը որոշում է ճնշման կաթսայի դիզայնը.

  • Պտտվող ձևավորումն ունի կափարիչի վրա բացվածքներ, որոնք ներծծվում են մարմնի վրա կցաշուրթերով, որը նման է ապակե տարայի կափարիչի, որն աշխատում է՝ կափարիչը դնելով կաթսայի վրա և պտտելով այն մոտ 30°՝ այն տեղում փակելու համար: Ընդհանուր ժամանակակից դիզայն, այն հեշտությամբ ներդրել է կողպման առանձնահատկություններ, որոնք կանխում են կափարիչի հեռացումը ճնշման տակ:
  • Կենտրոնական պտուտակի ձևավորումն ունի ձող, որը տեղադրվում է կափարիչի վրա, և մի պտուտակ, որը սեղմված է դեպի ներքև՝ կափարիչը պահելու համար: Թեև ավելի հին դիզայն է, այն դեռ արտադրվում է կառուցման հեշտության և պարզության շնորհիվ:
  • Հեղույսի ներքևի դիզայնը և՛ կափարիչի, և՛ մարմնի վրա ունի եզրեր, որոնց միջով պետք է անցնեն պտուտակներ, և սովորաբար օգտագործում է թեւավորներ, որոնք կախված են մարմնից և, հետևաբար, երբեք ամբողջությամբ չեն հանվում կաթսայից: Այս կնքման դիզայնը սովորաբար օգտագործվում է ավելի մեծ ստորաբաժանումների համար, ինչպիսիք են պահածոների պահեստները և ավտոկլավները: Այն շատ պարզ է արտադրվում, և այն կարող է կնքվել պարզ և էժան միջադիրներով:
  • Ներքին տեղադրված կափարիչի ձևավորումն օգտագործում է օվալաձև կափարիչ, որը տեղադրված է ներսից և սեղմվում դեպի դուրս; Օգտագործողը կափարիչը տեղադրվում է անկյան տակ, այնուհետև շրջում է կափարիչը՝ այն վերևում գտնվող կաթսայի բացվածքին հավասարեցնելու համար, քանի որ կափարիչը բացվածքից մեծ է: Զսպանակային դասավորությունը պահում է կափարիչը մինչև ճնշումը ձևավորվի և ամուր պահում է կափարիչը մարմնի վրա՝ կանխելով հեռացումը մինչև ճնշումը ազատվելը:

Միջանցքները (կնքող օղակները) հատուկ խնամք են պահանջում մաքրելիս (օրինակ՝ չլվացվեն խոհանոցային դանակներով), ի տարբերություն կաթսայի ստանդարտ կափարիչի: Սննդի մնացորդները, ճարպերը և յուղերը պետք է մաքրվեն միջադիրից յուրաքանչյուր օգտագործումից հետո: Փականների/կնքման օղակները պետք է փոխարինվեն նորով տարեկան մոտ մեկ անգամ (կամ ավելի շուտ, եթե այն վնասված է, օրինակ՝ փոքր ճեղքվածք): Շատ չոր միջադիրը կարող է դժվարացնել կամ անհնարին դարձնել կափարիչը փակելը: Ներդիրը բուսական յուղով քիչ քսելը կթեթևացնի այս խնդիրը (շատ բուսական յուղի օգտագործումը կարող է ստիպել միջադիրը ուռչել և կանխել դրա պատշաճ կնքումը): Իր ճկունությունը կորցրած միջադիրը դժվարացնում է կաթսայի ճնշման բարձրացումը, քանի որ գոլորշին կարող է դուրս գալ մինչև բավարար ճնշում առաջացնելը՝ համապատասխան կնիք ապահովելու համար: սա սովորաբար նշան է, որ միջադիրը պետք է փոխարինվի նորով: Ներդիրը բուսական յուղով յուղելը կարող է ժամանակավորապես մեղմել խնդիրը, սակայն հաճախ նոր միջադիր է պահանջվում:

Ճնշման կաթսաների արտադրողները վաճառում են փոխարինող միջադիրներ և խորհուրդ են տալիս դրանք փոխարինել կանոնավոր պարբերականությամբ, օրինակ. տարեկան։ Եթե ճնշման կաթսան երկար ժամանակ չի օգտագործվել, ապա միջադիրը և ռետինե կամ սիլիկոնե այլ մասերը կչորանան և, հավանաբար, փոխարինման կարիք կունենան:


Անվտանգության առանձնահատկություններ

Վաղ կաթսաները, որոնք հագեցված էին միայն առաջնային անվտանգության փականով, կարող էին պայթել սննդամթերքից՝ արգելափակելով արձակման փականը: Ժամանակակից ճնշման կաթսաների վրա սննդի մնացորդները, որոնք արգելափակում են գոլորշու օդանցքը կամ հեղուկը, որը չորանում է, գործարկում են լրացուցիչ անվտանգության սարքեր: Հեղինակավոր արտադրողներից վաճառվող ժամանակակից ճնշման կաթսաները ունեն բավարար անվտանգության առանձնահատկություններ՝ կանխելու ճնշման կաթսան ինքնին պայթելուց: Երբ ավելորդ ճնշումն ազատվում է անվտանգության մեխանիզմով, եփվող սննդի մնացորդները կարող են նաև դուրս պրծնել գոլորշու հետ, որը բարձր է և ուժգին: Սրանից կարելի է խուսափել, եթե ճնշման կաթսան կանոնավոր կերպով մաքրվի և պահպանվի արտադրողի ցուցումների համաձայն և երբեք չլցվի սննդով և/կամ հեղուկով։

Ժամանակակից ճնշման կաթսաները սովորաբար ունեն երկու կամ երեք ավելորդ անվտանգության փականներ և լրացուցիչ անվտանգության առանձնահատկություններ, ինչպիսիք են խցանման կափարիչը, որը թույլ չի տալիս օգտագործողին բացել կափարիչը, երբ ներքին ճնշումը գերազանցում է մթնոլորտային ճնշումը՝ կանխելով տաք հեղուկի, գոլորշու և սննդի հանկարծակի արտանետման վթարները: Եթե անվտանգության մեխանիզմները ճիշտ չեն տեղադրված, ապա կաթսան չի ճնշում պարունակությունը: Ճնշման կաթսաները պետք է աշխատեն միայն հրահանգների ձեռնարկը կարդալուց հետո՝ ճիշտ օգտագործումը ապահովելու համար: Ճնշման կաթսայի խափանումը վտանգավոր է. մեծ քանակությամբ այրվող գոլորշի և ջուր ուժով դուրս կթափվի, և եթե կափարիչը բաժանվի, այն կարող է առաջ մղվել զգալի ուժով: Ներքին տեղադրված կափարիչներով որոշ կաթսաներ կարող են հատկապես վտանգավոր լինել խափանման դեպքում, քանի որ կափարիչը ավելի ամուր է նստում ճնշման ավելացման հետ՝ կանխելով կափարիչի դեֆորմացումը և օդափոխությունը եզրերի շուրջը: Այս վտանգների պատճառով ճնշման կաթսաները, ընդհանուր առմամբ, չափազանց նախագծված են անվտանգության առումով, և որոշ երկրներ նույնիսկ կանոնակարգեր ունեն՝ չհամապատասխանող կաթսաների վաճառքը կանխելու համար:

Առաջին սերնդի ճնշման կաթսաների համար ծանրաբեռնված փականով կամ «ջիգգլեր» ունեցող առաջնային անվտանգության փականը կամ կարգավորիչը սովորաբար կշռված խցան է, որը սովորաբար կոչվում է «թռիչք» կամ «օդափոխիչ քաշ»: Այս ծանրաբեռնված խցանը բարձրացվում է գոլորշու ճնշման միջոցով, ինչը թույլ է տալիս ազատել ավելորդ ճնշումը: Կա պահեստային ճնշման ազատման մեխանիզմ, որն արագորեն ազատում է ճնշումը, եթե առաջնային ճնշման մեխանիզմը ձախողվի (օրինակ՝ սնունդը խցանում է գոլորշու արտանետման ճանապարհը): Այդպիսի մեթոդներից մեկը կափարիչի անցքն է, որը արգելափակված է ցածր հալման կետով համաձուլվածքի խրոցակով, իսկ մյուսը՝ ռետինե կողպեքը՝ կենտրոնում մետաղյա ներդիրով: Բավականաչափ բարձր ճնշման դեպքում խցիկը կխեղաթյուրվի, և ներդիրը դուրս կփչի իր ամրացման անցքից՝ ճնշումն ազատելու համար: Եթե ճնշումը շարունակի աճել, ապա ինքնին փչում է ճնշումը ազատելու համար: Այս անվտանգության սարքերը սովորաբար պահանջում են փոխարինում, երբ ակտիվանում են ավելորդ ճնշումից: Ավելի նոր ճնշման կաթսաները կարող են ունենալ ինքնակարգավորվող զսպանակային սարք՝ ամրացված կափարիչի վրա, որն ազատում է ավելորդ ճնշումը:


Երկրորդ սերնդի ճնշման կաթսաների վրա անվտանգության ընդհանուր հատկանիշը միջադիրն է, որն ընդլայնվում է կափարիչի և կաթսայի միջև ընկած ավելորդ ճնշումն ազատելու համար: Ավելորդ ճնշման այս արտազատումը ուժգին է և բավարար գազօջախի բոցը մարելու համար:

Եվրոպական միությունում (ԵՄ) վաճառվող ճնշման կաթսաները պետք է համապատասխանեն Ճնշման սարքավորման հրահանգին:[14]


Լրացման առավելագույն մակարդակները

Սննդի/հեղուկի առաջարկվող առավելագույն լիցքավորման մակարդակները խուսափում են գոլորշու փականի խցանումից կամ ավելորդ ճնշման զարգացումից` երկու երրորդը լցված է պինդ սննդով, կիսով չափ՝ հեղուկների և փրփրացող ու փրփրացող մթերքների համար (օրինակ՝ բրինձ, մակարոն, ավելացնելով մեկ ճաշի գդալ եփելու համար։ Յուղը նվազագույնի է հասցնում փրփուրը), ընդ որում՝ ոչ ավելի, քան մեկ երրորդը ընդերքի համար (օրինակ՝ ոսպի):[15]

Աքսեսուարներ

Շոգենավի զամբյուղ:

Տրիվետ՝ շոգենավի զամբյուղը հեղուկից վեր պահելու համար:

Մետաղական բաժանարար՝ շոգենավի զամբյուղում տարբեր մթերքներ բաժանելու համար: Օրինակ՝ բանջարեղեն:

Ներքին կաթսա՝ կաթսայի մեջ ճնշման գոլորշու համար:

Ճնշման կաթսաները սովորաբար պատրաստված են ալյումինից (ալյումինից) կամ չժանգոտվող պողպատից: Ալյումինե ճնշման կաթսաները կարող են դրոշմավորված, փայլեցված կամ անոդացված լինել, բայց բոլորն էլ պիտանի չեն աման լվացող մեքենայի համար: Դրանք ավելի էժան են, բայց ալյումինը արձագանքում է թթվային մթերքներին, որոնց համը փոխվում է ռեակցիաների ընթացքում և ավելի քիչ դիմացկուն է, քան չժանգոտվող պողպատից ճնշման կաթսաները:

Չժանգոտվող պողպատից բարձրորակ ճնշման կաթսաները պատրաստված են ծանր, եռաշերտ կամ պղնձապատ հատակով (ջերմատարող) միասնական ջեռուցման համար, քանի որ չժանգոտվող պողպատն ունի ավելի ցածր ջերմային հաղորդունակություն: Չժանգոտվող պողպատից ժամանակակից կաթսաների մեծ մասը անվտանգ է աման լվացող մեքենայի մեջ, թեև որոշ արտադրողներ կարող են խորհուրդ տալ լվանալ ձեռքով: Որոշ ճնշման կաթսաներ ունեն չկպչող ինտերիեր:

Գործողություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեղուկ

Ճնշումով եփելու համար միշտ պահանջվում է ջրի վրա հիմնված հեղուկ՝ գոլորշու առաջացման համար՝ կաթսայի ներսում ճնշումը բարձրացնելու համար: Ճնշումով եփելը չի կարող օգտագործվել եփելու այն եղանակների համար, որոնք քիչ գոլորշի են արտադրում, ինչպիսիք են տապակումը, տապակը կամ խորը տապակումը: Ճնշման ստեղծման և պահպանման համար պահանջվում է հեղուկի նվազագույն քանակություն, ինչպես նշված է արտադրողի հրահանգների ձեռնարկում: Օդափոխվող կաթսաների համար ավելի շատ հեղուկ է պահանջվում ավելի երկար եփելու համար: Սա ցանկալի չէ շատ ավելի քիչ հեղուկ պահանջող սննդի համար, սակայն ճնշման կաթսաների բաղադրատոմսերն ու գրքերը դա հաշվի են առնում:

Ճնշման կաթսայի ներքին կաթսան սովորաբար կիսով չափ չի լցվում լոբի եփելիս:

Հավաքում

Սնունդը տեղադրվում է ճնշման կաթսայի ներսում փոքր քանակությամբ ջրի կամ այլ հեղուկի հետ: Սնունդը կամ եփում են հեղուկի մեջ, կամ հեղուկի վերևում՝ գոլորշու համար. վերջին մեթոդը կանխում է համային հոտերի փոխանցումը հեղուկից:

Օսլայի խտացուցիչներ պարունակող սոուսները կարող են հակված այրվել ճնշման կաթսայի ներքին հիմքի վրա, ինչը կարող է խանգարել կաթսայի աշխատանքային ճնշման հասնելուն: Այս խնդրի պատճառով սոուսները կարող են պահանջել խտացում կամ կրճատում ճնշման տակ եփելուց հետո:

Կաթսայի մեջ ճնշման տակ եփելու դեպքում սննդամթերքի մի մասը կամ ամբողջը տեղադրվում է բարձր կաթսայի մեջ՝ ջրի վրա գտնվող սալիկի վրա կամ մեկ այլ սննդամթերքի վրա, որն առաջացնում է գոլորշի: Սա թույլ է տալիս առանձին եփել մի քանի կերակուրներ և թույլ է տալիս սննդի հետ խառնված նվազագույն ջուր և ավելի թանձր սոուսներ, որոնք հակառակ դեպքում կայրեն թավայի հատակը:

Ճնշման ենթարկելը

Կափարիչը փակվում է, ընտրվում է ճնշման կարգավորումը և ճնշման կաթսան տաքացվում է հեղուկը եռացնելու համար: Օջախը լցվում է գոլորշով և օդ է բաց թողնում: Քանի որ ներքին ջերմաստիճանը բարձրանում է, ճնշումը բարձրանում է, մինչև այն հասնում է ցանկալի չափիչ ճնշմանը:

Սովորաբար մի քանի րոպե է պահանջվում, որպեսզի ճնշման կաթսան հասնի ընտրված ճնշման մակարդակին: Այն կարող է տևել մոտ 10 րոպե կամ ավելի երկար՝ կախված սննդի քանակից, սննդի ջերմաստիճանից (սառը կամ սառեցված սնունդը հետաձգում է ճնշումը), հեղուկի քանակությունը, ջերմության աղբյուրի հզորությունը և ճնշման կաթսայի չափը: Սովորաբար կա թռուցիկ ցուցիչ, որը ցույց է տալիս, որ կաթսան ներսում ճնշում ունի, բայց դա հուսալիորեն չի ազդարարում, որ կաթսան հասել է ընտրված ճնշմանը: Բացվող ցուցիչը ցույց է տալիս կողպեքի վիճակը, որը թույլ չի տալիս կափարիչի բացումը, երբ կա որևէ ներքին ճնշում: Արտադրողները դրա համար կարող են օգտագործել իրենց տերմինաբանությունը, օրինակ՝ այն անվանել «կողպման ցուցիչ»:

Բաղադրատոմսի ժամանակացույցը սկսվում է, երբ հասնում է ընտրված ճնշումը/ճնշումը: Երբ կաթսան հասնում է ամբողջ ճնշմանը, ջերմությունը իջեցվում է ճնշումը պահպանելու համար: Ճնշման կաթսաների դեպքում ճշգրիտ ժամանակացույցը անհրաժեշտ է լսելի ժամանակաչափի միջոցով:

Առաջին սերնդի նախագծման դեպքում ճնշման կարգավորիչի քաշը սկսում է բարձրանալ իր վարդակից վերև՝ թույլ տալով ավելորդ գոլորշու դուրս գալ: Երկրորդ սերնդի ճնշման կաթսաներում կա՛մ հետո բացվում է օգնության փականը, որը գոլորշի է արձակում, որպեսզի ճնշումը չբարձրանա, կա՛մ ձողը բարձրանում է մարկերներով՝ ցույց տալու ճնշման մակարդակը, առանց անընդհատ գոլորշի արտահոսելու: Այս փուլում ջերմության աղբյուրը կրճատվում է մինչև հնարավոր ամենացածր ջերմությունը, որը դեռևս պահպանում է ճնշումը, քանի որ լրացուցիչ ջերմությունը վատնում է էներգիան և ավելացնում հեղուկի կորուստը: Երրորդ սերնդի ճնշման կաթսաներում սարքը կհայտնաբերի, որ անոթը հասել է պատրաստման պահանջվող ջերմաստիճանին/ճնշմանը և կպահպանի այն ծրագրավորված ժամանակի ընթացքում՝ հիմնականում առանց գոլորշու հետագա կորստի:

Մթերքների բաղադրատոմսերը, որոնք օգտագործում են բարձրացնող նյութեր, ինչպիսիք են շոգեխաշած պուդինգները, պահանջում են նախապես շոգեխաշել՝ առանց ճնշման, որպեսզի ակտիվացնեն բարձրացնող նյութերը նախքան եփելը և ձեռք բերեն թեթև, փափուկ հյուսվածք:

Սննդի տարաներ

Փոքր տարաները, ինչպիսիք են պուդինգի պլաստիկ տարաները, կարող են օգտագործվել ճնշման կաթսայում, եթե տարաները (և օգտագործվող ցանկացած ծածկույթ) կարող են դիմակայել 130 °C (266 °F) ջերմաստիճանին և ուղղակիորեն տեղադրված չեն ներքին հիմքի վրա: Տարաները կարող են օգտագործվել կերակուրներ պատրաստելու համար, որոնք հակված են այրվելու ճնշման կաթսայի հիմքի վրա: Տարայի համար կափարիչը կարող է օգտագործվել, եթե կափարիչը թույլ է տալիս, որ գոլորշին շփվի սննդի հետ, և կափարիչը ապահով կերպով տեղադրված է. Օրինակ՝ փայլաթիթեղ կամ յուղաթուղթ՝ կենտրոնում ծալքավոր և ամուր կապած թելով: Կոնտեյներները, որոնք ճեղքված են կամ այլ կերպ վնասված են, հարմար չեն: Ծածկված տարաներ օգտագործելիս եփելու ժամանակը ավելի երկար է, քանի որ մթերքն անմիջական շփման մեջ չէ գոլորշու հետ: Քանի որ ոչ մետաղական տարաները ավելի վատ ջերմային հաղորդիչներ են, բաղադրատոմսում նշված տարայի նյութի տեսակը չի կարող փոխարինվել առանց արդյունքի վրա ազդելու: Օրինակ, եթե բաղադրատոմսի ժամանակը հաշվարկվում է չժանգոտվող պողպատից պատրաստված տարայի միջոցով, իսկ դրա փոխարեն օգտագործվում է պլաստիկ տարա, ապա բաղադրատոմսը թերեփված կլինի, եթե եփման ժամանակը ավելացվի: Ավելի հաստ կողքերով տարաները, օրինակ՝ ջեռոցում չանցնող ապակյա կամ կերամիկական տարաները, որոնք ավելի դանդաղ են ջերմացնում, եփելու ժամանակին կավելացնեն մոտ 10 րոպե: Հեղուկը կարող է ավելացվել տարայի ներսում, երբ ճնշում են եփում այնպիսի մթերքներ, ինչպիսիք են բրինձը, որոնք պետք է ներծծեն հեղուկը, որպեսզի ճիշտ եփվեն:

Նախապես տապակած բաղադրիչները

Որոշ մթերքների, օրինակ՝ մսի և սոխի համը կարող է բարելավվել՝ մեղմորեն եփելով մի փոքր նախապես տաքացրած եփման յուղով, կարագով կամ այլ ճարպով բաց ճնշման կաթսայում միջին ջերմության վրա վառարանով աշխատող մոդելների համար (եթե արտադրողը խորհուրդ չի տալիս հրաժարվել): սա) ճնշման տակ պատրաստելուց առաջ, միաժամանակ խուսափելով դատարկ ճնշման կաթսայի գերտաքացումից, չտաքացնել դատարկ կաթսան կափարիչով և միջադիրով տեղում՝ վնասից խուսափելու համար: Էլեկտրական ճնշման կաթսաները սովորաբար ունեն «շոգեխաշած» կամ «շագանակագույն» տարբերակ՝ բաղադրիչները տապակելու համար: Ճնշման կաթսան հեղուկ ավելացնելուց առաջ պետք է կարճ ժամանակով սառչի; հակառակ դեպքում հեղուկի մի մասը ակնթարթորեն գոլորշիանում է, հնարավոր է թողնելով անբավարար հեղուկ ողջ ճնշման տակ պատրաստման ժամանակի համար. եթե թավան ապակեպատում է, կարող է անհրաժեշտ լինել ավելի շատ հեղուկ ավելացնել:

Ճնշման ազատման մեթոդներ

Եփելուց հետո կա ճնշումը արագ կամ դանդաղ ազատելու երեք եղանակ, մինչև կափարիչը բացվի: Ճնշման կաթսաների բաղադրատոմսերում նշվում է, թե ազատման որ մեթոդն է պահանջվում պատրաստման ժամանակի վերջում՝ պատշաճ արդյունքների համար: Առաջարկությանը չհետևելը կարող է հանգեցնել թերեփած կամ չափից ավելի եփած սննդի:

Ճնշման կաթսան շատ հաճախ բացելուց խուսափելու համար տարբեր բանջարեղեն եփելու ժամանակ տարբեր եփելու ժամանակ, բանջարեղենը, որը եփելու համար ավելի երկար է տևում, կարելի է կտրել փոքր կտորների, իսկ ավելի արագ եփվող բանջարեղենը՝ ավելի մեծ կտորների:

Սնունդը ստուգելու համար անհրաժեշտ է բացել ճնշման կաթսան, որը դադարեցնում է եփման գործընթացը: Սովորական կաթսայի դեպքում դա կարելի է անել հաշված վայրկյանների ընթացքում՝ տեսողական զննելով սնունդը:

Ձեռքով, սովորական, կանոնավոր կամ ավտոմատ թողարկում

Այս մեթոդը երբեմն կոչվում է արագ արձակում, որը չպետք է շփոթել սառը ջրի արձակման հետ (նշված է ստորև): Այն ներառում է գոլորշիների արագ արտազատում՝ փականը աստիճանաբար բարձրացնելով (կամ հեռացնելով), կոճակը սեղմելով կամ թվատախտակը պտտելով: Առավել հարմար է կերակուրն ընդհատել՝ ավելացնելու համար, որ այն ավելի արագ է եփվում, քան այն, ինչ արդեն կաթսայում է: Օրինակ, քանի որ միսը եփելու համար ավելի երկար է տևում, քան բանջարեղենը, ապա անհրաժեշտ է բանջարեղենը ավելի ուշ ավելացնել շոգեխաշելու համար, որպեսզի այն եփվի միայն վերջին րոպեներին։ Գոլորշին զգուշությամբ բաց թողնելը թույլ չի տալիս այրվել տաք գոլորշու արագ արտազատման հետևանքով: Ազատման այս մեթոդը հարմար չէ այն մթերքների համար, որոնք փրփրում և փրփրում են եփելիս. տաք պարունակությունը կարող է ցողել դեպի դուրս՝ գոլորշու օդանցքից արձակված ճնշման պատճառով: Ճնշման կաթսաները պետք է զգույշ աշխատեն փականի միջով գոլորշի արտանետելիս, հատկապես փրփրացող ուտելիքներ և հեղուկներ (ոսպ, լոբի, ձավարեղեն, կաթ, սուս և այլն) եփելիս [փաաստ]: ճնշումը մինչև կափարիչը բացելը:

Բնական ազատում

Բնական ազատման մեթոդը թույլ է տալիս ճնշումը դանդաղորեն իջնել: Սա ձեռք է բերվում ճնշման օջախը ջերմության աղբյուրից հեռացնելու և ճնշումը առանց գործողության իջեցնելու միջոցով: Մոտավորապես 10-ից 15 րոպե է պահանջվում (հնարավոր է ավելի երկար), որպեսզի ճնշումը վերանա, մինչև կափարիչը բացվի: Շատ ճնշման կաթսաների վրա գունավոր ցուցիչ քորոցը կիջնի, երբ ճնշումը դադարի: Արտազատման այս բնական մեթոդը խորհուրդ է տրվում եփելու ընթացքում փրփրող և փրփրացող մթերքների համար, ինչպիսիք են բրինձը, հատիկեղենը կամ եփելու ժամանակ եփած պուդինգները: Ճնշման կաթսայում եփած մսի հյուսվածքն ու նրբությունը կարելի է բարելավել՝ օգտագործելով բնական բացթողման մեթոդը: Բնական ազատման մեթոդը ավարտում է կերակուրների կամ բաղադրատոմսերի պատրաստումը, որոնք ունեն ավելի երկար եփման ժամանակ, քանի որ ճնշման կաթսայի ներսը տաք է մնում: Այս մեթոդը խորհուրդ չի տրվում այն մթերքներին, որոնք պահանջում են շատ կարճ եփման ժամանակ, հակառակ դեպքում սնունդը շատ է եփվում։

Սառը ջուր` արագ ազատում

Այս մեթոդը շարժական ճնշման կաթսաների միջոցով ճնշումն ազատելու ամենաարագ միջոցն է, սակայն սխալ կատարման դեպքում կարող է վտանգավոր լինել: Հետևաբար ավելի անվտանգ է ճնշումը ազատել այլ մեթոդներով: Արտադրողի հրահանգների գրքում կարող է խորհուրդ չտալ սառը ջրի բացթողումը կամ պահանջել, որ այն այլ կերպ կատարվի:

Սառը ջրի բացթողման մեթոդը ներառում է դանդաղ հոսող սառը ջրի օգտագործումը ճնշման կաթսայի կափարիչի եզրին, զգույշ լինելը խուսափելու գոլորշու օդանցքից կամ որևէ այլ փականից կամ ելքից, և երբեք ճնշման կաթսան ջրի տակ չընկղմել, հակառակ դեպքում գոլորշին կարող է արտանետվել: կափարիչի տակից, որը կարող է այրվող վնասվածք պատճառել օգտագործողին. նաև ճնշման կաթսայի կափարիչը կարող է ընդմիշտ վնասվել ներքին վակուումից, եթե ջուրը ներծծվի ճնշման կաթսա, քանի որ մուտքային ջուրը արգելափակում է օդի ներթափանցումը:

Սառը ջրի բացթողումը առավել հարմար է եփման կարճ ժամանակ ունեցող մթերքների համար: Մոտ 20 վայրկյան է պահանջվում, որպեսզի կաթսան այնքան սառչի՝ ճնշումը նվազեցնելու համար, որպեսզի այն ապահով բացվի: Այս մեթոդը հարմար չէ էլեկտրական ճնշման կաթսաների համար, քանի որ դրանք սուզվող չեն: Այս տեսակի ճնշման կաթսաները հնարավոր չէ բացել սառը ջրի արագ բացթողման մեթոդով:

Սառը ջրի բացթողման մեթոդը խորհուրդ չի տրվում, երբ եփում են իմպուլսներ, օրինակ. կարմիր լոբի, քանի որ ճնշման հանկարծակի ազատումը կարող է հանգեցնել լոբի պայթելու իր մաշկը:

Ազդեցություն սննդի վրա

Ճնշումով եփելը շատ ավելի քիչ ջուր է պահանջում, քան սովորական եռալը, ուստի սնունդը կարող է ավելի շուտ պատրաստ լինել:

Դրա պատճառով վիտամիններն ու հանքանյութերը չեն տարրալվացվում (լուծվում) ջրով, ինչպես դա կլիներ, եթե սնունդը եփվեր մեծ քանակությամբ ջրի մեջ: Եփման ավելի կարճ ժամանակի շնորհիվ վիտամինները համեմատաբար լավ են պահպանվում ճնշման պատրաստման ժամանակ։

Մի քանի կերակուրներ կարելի է միասին եփել ճնշման կաթսայում՝ կա՛մ նույն քանակությամբ, կա՛մ ավելի ուշ՝ տարբեր ժամանակներում: Արտադրողները տրամադրում են շոգենավերի զամբյուղներ, որոնք թույլ են տալիս ավելի շատ ուտելիքներ միասին եփել ճնշման կաթսայի ներսում:

Այս գոլորշու էներգիան ոչ միայն արագ է փոխանցվում սննդին, այլև արագորեն փոխանցվում է առկա բոլոր միկրոօրգանիզմներին՝ հեշտությամբ սպանելով նույնիսկ ամենամահաբեր տեսակներին, որոնք կարող են գոյատևել եռման կետում: Մանրէները սպանելու ուժեղացված ունակության պատճառով ճնշման կաթսան կարող է օգտագործվել որպես արդյունավետ ախտահանիչ ջեմի կաթսաների, մանկական ապակե շշերի կամ ճամբարի ժամանակ ջրի համար:

Ճնշումով եփելու համար ոչ պիտանի մթերքներ

Որոշ մթերքներ խորհուրդ չեն տրվում եփելու համար: Մթերքները, ինչպիսիք են լապշան, մակարոնեղենը, լոռամիրգը, ձավարեղենը և վարսակի ալյուրը, կարող են չափից շատ ընդլայնվել, փրփրանալ և շաղ տալ՝ պոտենցիալ արգելափակելով գոլորշու օդափոխությունը և ստեղծելով վտանգավոր պայմաններ:

Օգտագործումը որպես զենք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սարքը հարմարեցվել է որպես չմշակված ռումբի տեսակին, որն օգտագործվել է ահաբեկչական հարձակումների ժամանակ[16]:

Հարակից սարքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավտոկլավը (≥ 121 °C) ճնշման կաթսաների տեսակ է, որն օգտագործվում է լաբորատորիաների և հիվանդանոցների կողմից սարքավորումները ստերիլիզացնելու համար: Վառարանով ավտոկլավը, ըստ էության, ավելի բարձր ճնշման կաթսա է չափիչով, որն օգտագործվում է որպես ավտոկլավ ավելի աղքատ տարածքներում:

Ճնշման պահածոները խոշոր ճնշման կաթսաներ են, որոնք կարող են պահել տարաները, որոնք օգտագործվում են տնային պահածոների մեջ: Ճնշման պահածոները հատուկ նախատեսված են պահածոյացման համար, մինչդեռ սովորական ճնշման կաթսաները խորհուրդ չեն տրվում պահածոյացման համար՝ բոտուլիզմով թունավորման վտանգի պատճառով: Ճնշման պահածոները շատ ավելի երկար են պահում ջերմություն (≥ 115 °C) և ճնշում, քան սովորական ճնշման կաթսաները. այս գործոնները մշակման ընդհանուր ժամանակի կարևոր մասն են, որն անհրաժեշտ է վնասակար մանրէների ոչնչացման համար, ինչպիսիք են բակտերիալ սպորները[17]

Ճնշման տակ գտնվող տապակները օգտագործվում են ճարպի տակ տապակելու համար, քանի որ սովորական ճնշման կաթսաները հարմար չեն ճնշման տակ տապակելու համար:

Օդային տապակի ճնշման կաթսա (չի շփոթել ճնշման տապակի հետ) ճնշման կաթսայի և օդային տապակի վերջին համակցությունն է՝ երկու առանձին կափարիչներով, մեկը ճնշման պատրաստման համար, իսկ մեկը՝ օդով տապակելու համար: Օդային տապակման կափարիչը ներսում ունի կոնվեկցիոն օդափոխիչ, որը թույլ է տալիս օդափոխել մթերքները, ինչպես օդափոխիչի վառարանը: Այս նորամուծությունը հայտնի դարձավ Ninja Foodi Pressure Cooker-ի կողմից, որը շուկայավարվեց որպես առաջին ճնշման կաթսա, որը կարող է փխրուն և օդում տապակել[18]:

Ճնշման վառարանը ջեռոցի և ճնշման կաթսայի վերջին համակցությունն է, սովորաբար որպես կոնվեկցիոն վառարան: Ճնշման վառարանները աշխատում են ցածր ճնշման տակ՝ 10 կիլոպասկալ (1,5 psi), համեմատած այլ ճնշման վառարանների հետ: Նրանց հիմնական գործառույթը որպես ուժեղացված վառարան կամ բրոյլեր մսի և թռչնամսի համար՝ խուսափելով չորացումից: Որպես այդպիսին, դրանք հաճախ ներառում են ռոտիսերիա: Չնայած այն բանին, որ նրանք ունեն անբավարար ճնշում սովորական ճնշման պատրաստման գործառույթների մեծ մասի համար, նրանք ունեն նաև ջեռոցների ոչ ճնշման ռեժիմներ:

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բացատրական նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Based on the chemistry rule-of-thumb that reaction rates double for every 10 °C (18 °F) increase in temperature.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Breville the Fast Slow Pro™ Instruction Booklet» (PDF). shopify.com. Վերցված է 13 November 2018-ին.
  2. ROB MIFSUD (February 29, 2012). «A Pot With Benefits--How the pressure cooker fell out of favor, and why it's time to bring it back». The Slate Group. Վերցված է September 6, 2020-ին.
  3. «The Instant Pot Will Not Solve All of Life's Problems». The Atlantic. 8 January 2019.
  4. Robinson, H. (1947). Denis Papin (1647-1712). Notes and records of the Royal Society of London, 5(1), 47-50. Retrieved June 25, 2021, from JSTOR 531177
  5. Bellvis, Camilo (1924). "360 fórmulas de cocina Para guisar con la "olla exprés". Madrid, Spain: Sucesores de Rivadeneyra.
  6. «Icmic, Santosh & Rukmani: The Forgotten Story of India's Original Cookers». The Better India. 11 July 2020. Վերցված է 12 September 2020-ին.
  7. Hamlin, Suzanne (15 March 1995). «Pressure Cooking Without the Terror». New York Times. Վերցված է 25 October 2021-ին.
  8. 8,0 8,1 8,2 Rick Rodgers; Arlene Ward & Kathryn Russell (2000). Pressure Cooking for Everyone. Chronicle Books. էջ 12. ISBN 9780811825252. Վերցված է 30 June 2016-ին.
  9. «Three Generations of Electric Pressure Cookers». Instant Pot. Վերցված է 13 November 2018-ին.
  10. Instant Pot Duo Crisp vs Ninja Foodi: Which is Better?
  11. How Pressure Cookers Actually Work By Tim Chin Jan. 28, 2022
  12. The Lancet (May 2003). «A more challenging summit than Everest». The Lancet. 361 (9372): 1837. doi:10.1016/s0140-6736(03)13535-0. ISSN 0140-6736. S2CID 30840142.
  13. Park, Je Won; Kim, Young-Bae (March 2006). «Effect of Pressure Cooking on Aflatoxin B in Rice». Journal of Agricultural and Food Chemistry. 54 (6): 2431–2435. doi:10.1021/jf053007e. PMID 16536630.
  14. «Pressure equipment and gas appliances». 2 February 2012. Արխիվացված է օրիգինալից 5 April 2012-ին.
  15. Wise, Victoria (2005). The Pressure Cooker Gourmet: 225 Recipes for Great-Tasting, Long-Simmered Flavors in Just Minutes. Harvard, Mass: Harvard Common Press. էջ 262. ISBN 1-55832-201-9.
  16. Borenstein, Seth (17 April 2013). «How does a pressure cooker bomb work?». MediaWorks TV. Արխիվացված օրիգինալից 24 March 2016-ին. Վերցված է 13 November 2018-ին.
  17. «Burning Issue: Canning in Pressure Cookers». National Center for Home Food Preservation. September 2015. Արխիվացված օրիգինալից 13 November 2018-ին. Վերցված է 13 November 2018-ին.
  18. «EXCLUSIVE OFFER: Ninja Foodi TenderCrisp Pressure Cooker and Air Fryer».