Մասնակից:Gohar Piloyan/Ավազարկղ30

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կաղապար:Short description

Գլխին կապույտ գլխաշոր հագած մի կին

Գլխաշոր (հին ֆրանսիական` «կափարիչի զարդ») հայտնի է որպես բանդան կամ բանդաննա, եռանկյունաձև կամ քառակուսի կտոր է, որը կապված է գլխի, դեմքի կամ պարանոցի շուրջը պաշտպանական կամ դեկորատիվ նպատակներով։ Գլխաշորերի ժողովրդականությունը կարող է տարբեր լինել՝ կախված մշակույթից կամ կրոնից, որոնք հաճախ օգտագործվում են որպես քրիստոնեական գլխաշոր՝ անաբապտիստական, արևելյան ուղղափառ և Պլիմութ եղբայրների դավանանքների տղամարդկանց և կանանց կողմից,[1] ինչպես նաև որոշ ուղղափառ հրեա և մահմեդական տղամարդկանց և կանանց կողմից:

Գլխաշորն ու թաշկինակը հարակից իրեր են։

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանդանա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարմիր գլխաշոր հագած տղամարդ

Բանդանա կամ բանդաննա (հինդիից և ուրդուից, ի վերջո սանսկրիտից կամ բանդանա, «կապ»)[2] Հնդկական թերակղզու ծագմամբ մեծ, սովորաբար գունավոր գլխաշորերի տեսակ է, որը հաճախ կրում են մարդու գլխին կամ պարանոցին: Բանդանները հաճախ տպվում են փեյսլի ձևով և առավել հաճախ օգտագործվում են մազերը հետ պահելու համար՝ որպես գլխի նորաձև աքսեսուար կամ գործնական նպատակներով: Այն նաև օգտագործվում է պարանոցին կապելու համար՝ արևայրուքը կանխելու համար, իսկ բերանի և քթի շուրջը՝ փոշու ներշնչումից պաշտպանվելու կամ այն կրողի ինքնությունը թաքցնելու համար:

Բանդանան ծագել է Հնդկաստանում որպես մետաքսից և բամբակից վառ գույնի թաշկինակներ՝ գունավոր հիմքերի վրա սպիտակ բծերով, հիմնականում՝ կարմիր և կապույտ Բանդանի: Մետաքսի ոճերը պատրաստված էին լավագույն որակի մանվածքներից և հայտնի էին: Հագուստի համար նախատեսված բանդանայի նախշերն առաջին անգամ արտադրվել են Գլազգոյում բամբակյա մանվածքներից և այժմ պատրաստվում են բազմաթիվ որակներով: Ներկայում տերմինը սովորաբար նշանակում է տպագիր ոճի գործվածք՝ լինի մետաքս, մետաքս և բամբակ, թե ամբողջ բամբակ[3]:

Բանդանա բառը ծագում է հինդի «փողկապ ներկել» և «կապել» բառերից: Սրանք բխում են սանսկրիտ «նա կապում» և սանսկրիտ «կապ» արմատներից։ 18-րդ և 19-րդ դարերում բանդանները հաճախ հայտնի էին որպես բանդաննոներ[4]: 18-րդ և 19-րդ դարերում բանդանները հաճախ հայտնի էին որպես բանդաննոներ[5]:


Կարմիր և կապույտ բանդաններ ավանդական փեյսլի նախշեր
Կարմիր և կապույտ բանդաններ ավանդական փեյսլի նախշեր  
Գլխաշորեր դրսում կախված
Գլխաշորեր դրսում կախված  
Բանդանա
Մարդ, ով գլխաշորը վզին կապած է
Մարդ, ով գլխաշորը վզին կապած է  
Մի աղջիկ, ով գլխին գլխաշոր է կապել, որպեսզի աջակցի Պորտուգալիային ֆուտբոլում այդ երկրի դրոշի գույներով
Մի աղջիկ, ով գլխին գլխաշոր է կապել, որպեսզի աջակցի Պորտուգալիային ֆուտբոլում այդ երկրի դրոշի գույներով  

Օրամալ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օրամալ

Օրամալը ավանդական գլխաշոր է, որն օգտագործվում է Կենտրոնական Ասիայում և Կովկասում (նշեք, թե ինչպես է այն կապվում, պարանոցը սովորաբար դրանով չի ծածկվում): Որոշ երկրներում, ինչպիսին է Ուզբեկստանը, այն ավանդաբար օգտագործվում էր միայն տանը, մինչդեռ հասարակության մեջ փառանջան ավելի տարածված էր: Այլ երկրներում, ինչպես Ղազախստանում, այն սովորաբար օգտագործվում էր հանրության մեջ: Ղրղզստանում սպիտակ գույնը վկայում է այն մասին, որ կինը ամուսնացած է։

Այն նաև լայնորեն օգտագործվում էր տղամարդկանց կողմից ձիավարության ժամանակ ամռանը գլխարկ կրելու փոխարեն:

Ավստրոնեզական գլխաշորեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծովային Հարավարևելյան Ասիայում ավստրոնեզական մշակույթների գլխաշորերը նաև որպես գլխազարդ են կրում: Մալայական տղամարդկանց շրջանում այն հայտնի է որպես տենկոլոկ և կրում են ավանդական առիթների ժամանակ, ինչպիսիք են հարսանիքները (հագնում է փեսան) և պեսիլատը:

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այլ վզնոց:

Այլ գլխաշորեր

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Hume, Lynne (24 October 2013). The Religious Life of Dress: Global Fashion and Faith (English). Bloomsbury Publishing. ISBN 978-0-85785-363-9. «Following the general Anabaptist worldview, Hutterite dress not only emphasizes modesty but also separation from the world. ... The women wear ankle-length skirts or dresses with a blouse, a kerchief-style head covering with polka dots (tiechle), usually black and white, and solid comfortable shoes.»{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  2. «Definition of bandanna». Merriam-webster.com. 2012-08-31. Վերցված է 2013-03-15-ին.
  3. Curtis, H. P. (1921). Glossary of Textile Terms. Marsden & Co. Ltd.
  4. Yule and Burnell (2013), "Bandanna", p.78.
  5. Yule and Burnell (2013), "Bandanna", p.78.
Լրացուցիչ աղբյուրներ

Կաղապար:Wikisource1911Enc

Արտաքին կապեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղապար:Headgear Կաղապար:Clothing Կաղապար:Rodeo

Կատեգորիա:Headgear Կատեգորիա:Neckwear Կատեգորիա:Kerchiefs Կատեգորիա:Rodeo clothing Կատեգորիա:19th-century fashion Կատեգորիա:20th-century fashion Կատեգորիա:21st-century fashion Կատեգորիա:Maritime culture