Մասնակից:Սոֆի Շահնազարյան/Ավազարկղ10
Լուի Բլերիո (ֆր.՝ Louis Blériot, ), ֆրանսիացի գյուտարար, օդաչու և գործարար, Blériot-Voisin (Գաբրիել Վուազենի հետ համատեղ) և Blériot Aéronautique ավիակազմակերպությունների հիմնադիր։ Առաջին օդաչուն, ով հատել է Լա Մանշը (1909 թվականի հուլիսի 25-ին), և առաջին ֆրանսիացին, ով ստացել է օդաչուի վկայական։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1985 թվականին Փարիզի l'École Centrale-ում, Լուի Բլերիոն ինժեներական կրթություն է ստացել և հիմնադրել է լապտերների սեփական արդատդրություն։
1900 թվականին նա ստեղծել է Blériot I թռչնաթևիկ սավառնակը, որն այդպես էլ օդ չի բարձրացել, իսկ 1907 թվականին՝ առաջին աերոպլանը։
1908 թվականի ամռանը Բլերիոն ականատես է եղել Ուիլբուր Ռայթի ֆրանսիական շրջագայությանը։ Ռայթի թռիչքների մեկ այլ վկա՝ Daily Mail-ի սեփականատեր, անգլիացի լորդ Նորթքլիֆը, թռիչքի ընթացքում ինքնագովազդ է նկատել, և հայտարարել Է այն մասին, որ պատրաստվում է հազար ֆունտ պարգևել աերոպլանում գտնվողներից նրան, ով առաջինը կանցնի Լա Մանշը: Թվում էր, թե հավակնորդներից նման բանի ընդունակ էր միայն Ռայթը, սակայն 1909 թվականի գարնանը նա նախընտրում է վերադառնալ ԱՄՆ՝ սեփական գործին, դուրս մնալով Նորթքլիֆի խոստացած մրցանակի համար մրցապայքարից։ 1909 թվականի հուլիսի 19-ին մրցապայքարի շրջանակներում օդ է բարձրացել ֆրանսիացի անփորձ օդաչու Յուբեր Լատամը, սակայն նրա շարժիչը մարել է ճանապարհի կեսին և նա ստիպված ջրէջք է կատարել Լատամի վրա, և նրան փրկել են ֆրանսիացի ծովահենները։
1909 թվականի հուլիսի 25-ին առավոտյան 4։35-ին Բլերիոն օդ է բարձրացել։ Ճանապարհի կեսին ուժեղ քամու պատճառով ինքնքաթիռը շեղվել է ընթացքից դեպի հյուսիս՝ բաց ծով, սակայն Բլերիոն նավերի ընթացիքց ճիշտ ժամանակին է նկատել խնդիրը և ինքնաթիռը թեքել է դեպի արևմուտք՝ դեպի Դուվր։ 37 րոպե հետո՝ 23 միլի հաղթահարելով Բլերիոն բարեհաջող վայրջէք է կատարել անգլիական հողերի վրա։
Летом 1908 года Блерио стал свидетелем французского турне Уилбура Райта(⎘ Ռայթ եղբայրներ) и был поражён качеством пилотирования американца, которое считал на голову выше современников-французов. Другой свидетель полётов Райта, англичанин лорд Нортклифф, владелец Daily Mail(⎘ Daily Mail), увидел в событии повод для саморекламы, и объявил о премии в тысячу фунтов(⎘ Ֆունտ ստերլինգ) тому, кто первым пересечёт Ла-Манш на аэроплане. Райт, в то время связанный контрактами в Европе, казался наиболее способным из претендентов, но весной 1909 года он предпочёл вернуться к собственному делу в Штатах и выбыл из гонки за призом Нортклифа. 19 июля 1909 года в воздух поднялся неопытный француз Юбер Латам, но его мотор заглох на полпути; приводнившегося Латама спасли французские моряки.
25 июля 1909 года в 4:35 утра Блерио поднялся в воздух. На середине пути из-за сильного ветра самолёт отклонился от курса на север, в открытое море, но Блерио вовремя заметил неладное по курсам кораблей в море и повернул на запад, к Дувру(⎘ Դուվր). 37 минут спустя, преодолев 23 мили, Блерио благополучно приземлился на английской земле.
Բլերիոյի մոնոպլանի հաղթանակը անգլիացիների և ամերիկացիների բիպլանի դեմ այդ ժամանակ մեծ ոգևորությամբ է ընդունվել ֆրանսիացի օդաչուների կողմից։ Մեկ ամսվա ընթացքում Բլերիոն ստացել է իր մոնոպլանի թողարկման հարյուրավոր պատվերներ. յուրաքանչյուր պլաներ (առանց շարժիչի) արժեր 850 ԱՄՆ դոլար: 1910 թվականի սեպտեմբերին Ռեյմսում կայացող ավիաշոուի ժամանակ, որը գրավել էր մինչև կես միլիոն հանդիսատես, Բլերիոն սահմանելով 77 կմ/ժ արագության ռեկորդ հաղթել է Գլեն Կյորտիսին:
Ինքնաթիռը, որով Բլերիոն հատել էր Լա Մանշը, նրա տասնմեկերորդ աշխատանքն էր։ Ի տարբերություն Ռայթերի, որոնք տարիներ շարունակ կատարելության էին հասցնում նույն հիմնական կառուցվածքը, Բլերիոն փորձարկում էր ամենատարբեր նմուշներ. նրա բիպլանները անհաջող էին, սերիայի մեջ է մտել միայն Blériot XI-ը, որը նախագծվել է Ռայմոնդ Սոլնի կողմից: Մեքենան առաջին անգամ օդ է բարձրացել 1909 թվականի հունվարի 23-ին։
1911 թվականին Blériot XI-ը, որը կառավարում էր Էրլ Օվինգթոնը, դարձավ առաջին փոստային ինքնաթիռը ԱՄՆ-ում։ 1913 թվականի սեպտեմբերի 21-ին 21 сентября 1913 года Адольф Пегу, заводской испытатель Блерио, совершил на Blériot XI мёртвую петлю. Сырая конструкция моноплана Блерио-Солнье была нестабильна в воздухе и опасна при посадках, что в итоге привело к запрету на её эксплуатацию в армиях Франции и Великобритании в 1912 году. Тем не менее, именно на базе конструкции Blériot XI в 1915 году был выпущен Fokker Eindecker — первый успешный образец специально спроектированного истребителя.
В 1914 году Блерио и его фирма, Blériot Aéronautique, выкупили активы крупной авиационной фирмы SPAD, выпустившей в годы первой мировой войны более 10 000 машин. По окончании войны Блерио открыл собственное производство мотоциклов, не имевшее особых успехов. Производство единственной 500-кубовой модели было прекращено в 1923 году.
Blériot Aéronautique, наследник SPAD и Blériot-SPAD, продолжал строить самолёты и в межвоенный период, среди них
- Blériot 115, 135, 155, 165 — экспериментальные четырёхмоторные пассажирские самолёты 1923—1926 годов
- Blériot 127 — серийный двухмоторный бомбардировщик 1926 года
- Blériot 125 — экспериментальный двухмоторный, двухфюзеляжный пассажирский самолёт 1931 года
- Blériot 5190 — экспериментальная трансатлантическая летающая лодка 1933 года
Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Фамилия Блерио входит в хрестоматийный пример хиатуса — «сам Блерио у аэроплана». Пять гласных подряд создают трудно читаемое место.[1][2]
- Лётную школу Блерио в По закончили русские революционеры, братья Эразм, Иван и Михаил Кадомцевы, знаменитый авиатор Жюль Ведрин, обучившийся искусству летания всего за четыре занятия. Чтобы оплатить учёбу, он продал всё своё имущество, но денег хватило только на четыре занятия, однако он сумел сдать экзамен, вызвав изумление своего учителя.
- Спутник Сатурна Блерио назван в его честь.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Бодрихин Н. Г. Великие лётчики мира. 100 историй о покорителях неба.. — М.: Центрполиграф, 2011. — 256 с. — ISBN 5-227-03074-0
- Маркуша А. М. Собрание сочинений. В 3-х томах. Т. 3: Перелётные птицы. Самолёты нашей судьбы. Умру лейтенантом. Последний парад. От винта! Завещание грустного клоуна.. — М., 2002. — 607 с. — ISBN 5-901808-04-5
- Токарев С. Н. Хроникa трагического перелетa.. — М.: Патриот, 1991. — ISBN 5-7030-0238-9
- Elliot, B.A. Blériot: Herald of an Age. Stroud< UK: Tempus, 2000. ISBN 0-7524-1739-8.
- Gibbs-Smith, C.H. A History of Flying. London: Batsford, 1953.
- Grey, C.G. Jane’s All the World’s Aircraft 1938. London: David & Charles, 1972. ISBN 0-7153-5734-4.
- Jane, F. T. Jane’s All the World’s Aircraft 1913. Newton Abbot, UK: David & Charles, 1969.
- Mackersey, Ian. The Wright Brothers: The Remarkable Story of the Aviation Pioneers who Changed the World. London: Little, Brown, 2003. ISBN 0-316-86144-8.
- Sanger, R. Blériot in Britain. Tonbridge, Kent, UK: Air Britain (Historians) Ltd., 2008. ISBN 978-0-85130-399-4.
- Taylor, M. J. Jane’s Encyclopedia of Aviation. New York: Portland House, 1989. ISBN 0-517-69186-8.
- Walsh, Barbara. Forgotten Aviator, Hubert Latham: A High-flying Gentleman. Stroud, UK: The History Press, 2007. ISBN 978-0-7524-4318-8.
- "Seadromes! Says Blériot, " Popular Mechanics, October 1935, one of the last interviews given by Blériot before his death