Մասնակից:Սերյոժա2002/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ռիշտա (Drakunculus medinensis) դրակւնկւլոզ Հիվանդության Հարուցիշչն է: Տեղակայում:Առավելապես ստորին վարջույթների ենթամշակային ճարպարջջանքում: Աշխարագրական տարածումը:Իրաք,Հնդկաստան,արևադարձային Աֆրիկա և մի շարք ուրիշ երկրներ դրակունկուլոզի օջախը Հին Բւղարան է: Մորֆոֆիզիոլոգիական առանձնահատկությւնները:Թելանման էգի երկարությունը հասնում է 30-150 սմ-ի, հաստությունը' 1-1,7մմ է: Արուի երկարությունը' 12-29 սմ է,հաստությունը' 0,4 մմ: Կենսացիկլը կապված է տերերի հերթափոխության հետ:Վերջնակապեստերը մարդն է, երբեմն շունը, միջնակյալ տերը' կիկլոպը(նկ.160): Ռիշտան գտնվելով վերջնական տիրոջ ենթամշակային ձարպաբջջանքում' առաաջացնում է թարախասլալարներ:Պարաղիտի էգերը կենղանծին են:Խոցը ջրով լվանալիս ռիշան ծնում է բազմաթիվ թրթուրներ, որոնց դուրս է նետում շիթով:Թրթուրների հետագա ղարդացումը տեղի է ունենում, եթե նրանք ջրամբար են ընկնւմ, կիկլոպները նրանց կուլ են տալիս:Հետագա զարգացումը իրականանում է կիկլոպի մարմնի մեջ նկ. 160.Մեդինյի Թելոդրուկի-ռիշտայի (Dracunculus medinensis) զարգացման ցիկլը1-սեռահասուն որդը(էդ),2-րշտի կտրվածքը(վարկւմից 12 ամիս հետո). ա-բշտային հեղուկ,ր-թաղանթ, դ-սեռահասուն որդը ենթամաշկի ճարպաշարակցական հյւսվածքւմ, 3-րշտի


Իրաքի պատմություն՝ տարածքը (մինչև 1920-ը՝ Միջագետք) համաշխարհային քաղաքակրթության բնօրրաններից է: Մ. թ. ա. 7-րդ հազարամյակում զարգացած էր անասնապահությունը և հողագործությունը: Մ. թ. ա. 3-րդ հազարամյակում հիմնվեց Շումերա-Աքքադական պետությունը: Մ. թ. ա. 2-րդ հազարամյակի սկզբին առաջ եկավ Բարեչոնի թագավորությունը, որն ընդմիջումներով գոյատևեց մինչև մ. թ. ա. 538 թվականը: Մ. թ. ա. 2-րդ հազարամյակում Իրաքի տարածքի հյուսիսում կազմավորվեց Ասորեստանը, որը կործանվեց մ. թ. ա. 612 թվականին: Մ. թ. ա. 6-րդ մ. թ. ա 7-րդ դարերում Իրաքի տարածքը գտնվել է Աքեմենյանների, Ալեքսանդր Մակեդոնացու, Սելեկյանների, Պարթևական, Սասանյանների պետության կազմի մեջ: 637 թվականին արաբները գրավեցին ամբողջ Միջագետքը, և այդ ժամանակից սկսվեց նրա արաբացումն ու իսլամացումը: Միջագետքը դարձավ Օմականների խաւիֆայության տնտեսական ու քաղաքական կարևոր շրջաններից մեկը: 762 թվականին Աբբասյանները Իրաքի տարածքում հիմնեցին Բաղդադը և այն դարձրին խալիֆայության մայրաքաղաքը: Աբբասյանների ժամանակ Իրաքում զարգացան ֆեոդալական հարաբերությունները: Գյուղացիները կախման մեջ ընկան հողատեր-ֆեոդալներից, սահմանափակվեց նրանց ազատությունը: Տնտեսության առանձին ճյուղերում, մանավանդ սկզբնական շրջանում, կիրառվում էր նաև ստրկական աշխատանքը:

Բաղդադի Կառավարական տունը սարակների ապստամբությունները, ինչպես նաև ֆեոդալական կենտրոնախույս ուժերի աճն ու օտարերկրյա հարձակումները, խարխլեցին խալիֆայության հիմքերը: 1055 թվականին Բաղդադը գրավեցին սելջուկ-թուրքերը, 1258 թվականին՝ մոնղոլները, 14-րդ դար՝ Լենկթեմուրի հորդաները: Թուրք- սուլթան Սուլեյման I 1534 թվականին նվաճեց Միջագետքը: Իրանի դեմ երկարատև պատերազմներից հետո Թուրքիան 17-րդ դարին իր տիրապետությունը հաստատեց Իրաքում: Թուրքական տիրապետությունը անկման եզրին հասցրեց Իրաքի տնտեսությունը և ծանրացրեց ժողովովրդների զանգվածների վիճակը: 17-19-րդ դարերում Իրաքում տեղի ունեցան հակւս- թուրքական ելույթներ, որոնք դաժանո¬ րեն ճնշվեցին: Երկրի տնտ. և քաղ. դրու¬ թյունն ավելի բարդացավ, երբ XVII դա¬ րից Ի. սկսեց թափանցել եվրոպական կապիտալը: Այդ պրոցեսն ուժեղացավ XIX—XX դդ.: Ի-ում (որտեղ հայտնաբերել էին նավթի պաշարներ) տիրապետող դիրք են ձգտել գրավել Անգլիան, Ֆրանսիան, Գերմանիան և ապա՝ ԱՄՆ: 1918-ին Անգ- լիան գրավեց Ի.: Ի-ի հայրենասիրական ուժերը 1918—20-ին համառ դիմադրու¬ թյուն ցույց տվեցին անգլ. գաղութարար¬ ներին: Անգլիան հարկադրված էր հրա¬ ժարվել ուղղակի անեքսիայից և իր տի¬ րապետությունը Ի-ում հաստատել Ազ¬ գերի լիգայի մանդատի ներքո, որի շըր- ջանակներում, 1921-ին, հիմնվեց Ի-ի թա¬ գավորությունը: Ֆեյսալ I դարձավ Ի-ի առաշին թագավորը, երկրում հաստատ¬ վեց Հաշիմյանների դինաստիան: Անգլ. տիրապետության հաստատումը առաշ բե¬ րեց Ի-ի հայրենասիրական ուժերի, արաբ¬ ների և քրդերի հակաիմպերիալիստական ելույթներ: Անգլիան 1932-ին հրաժարվեց մանդատից և ճանաչեց Ի-ի ձևական ան¬ կախությունը: Սակայն մինչև այդ, 1930-ին, Անգլիան Ի-ին պարտադրել էր, այսպես կոչված, «բարեկամության և դաշինքի» պայմանագիրը, որի շնորհիվ Անգլիային հաջողվեց պահպանել իր ռազմաքաղա¬ քական, դիվանագիտական և տնտ. վերա¬ հսկողությունը Ի-ի վրա: 1934-ին հիմնվեց Իրաքի կոմունիստական կուսակցությունը (ԻԿԿ): Հակաիմպերիալիստական պայ¬ քարը չդադարեց երկրորդ համաշխարհա¬ յին պատերազմի տարիներին: 1941-ի մա¬ յիսին բռնկվեց անգլո-իրաքյան պատե¬ րազմը, որն ավարտվեց Ի-ի հայրենասի¬ րական ուժերի պարտությամբ և Ի-ի ռազմ, օկուպացիայով: Նույնպիսի վախ¬ ճան ունեցավ 1943—1945-ի քրդական ապստամբությունը: 1943-ի հունվարին Ի. պատերազմ հայտարարեց առանցքի եր- կըրներին, սակայն պատերազմական գոր¬ ծողություններին անմիշականորեն չը- մասնակցեց: 1944-ին դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատվեցին ՍՍՀՄ-ի և Ի-ի միշև: Հակաիմպերիալիս- աական պայքարը և դեմոկրատական շար¬ ժումը նոր թափ ստացան երկրորդ հա¬ մաշխարհային պատերազմից հետո: 1948-ի հունվարին բռնկվեց համազգային նոր ապստամբություն: Ի-ի հետադիմա¬ կան ուժերը անգլ. իմպերիալիզմի օժան¬ դակությամբ ճնշեցին հակաիմպերիալիս- տական ելույթները: Ռեակցիան իր հար¬ վածն ուղղեց առաշին հերթին կոմու¬ նիստների դեմ: 1955-ին Ի. մտավ Բաղ¬ դադի ագրեսիվ պակտի մեշ (տես Կենտ- րոնական պայմանագրի կազմակեր¬ պություն): 1957-ին ընդհատակում կազ¬ մավորվեց Ազգային միասնական ճակատ (ԱՄՃ), որի մեշ մտան ԻԿԿ, արաբական սոցիալիստական վերածննդի կուսակցու¬ թյունը (ԲԱԱՄ) և այլ առաշադիմական կազմակերպություններ: 1957-ի վերշին և 1958-ի սկզբին Ի-ում ստեղծվեց հեղափո¬ խական իրադրություն: 1958-ի հուլիսի 14-ին Ի-ի բանակը ժող. զանգվածների և բոլոր դեմոկրատական ու առաշադիմա¬ կան ուժերի աջակցությամբ տապալեց միապետությունը և հռչակեց հանրապե¬ տություն: Հեղափոխությունն իր բնույթով բուրժուա-դեմոկրատական, հակաիմպե- րիալիստական և հակաֆեոդալական էր: Իշխանության գլուխ անցավ ազգային բուրժուազիան: Ի-ի կառավարությունը Աբդել Քերիմ Կասեմի գլխավորությամբ հեղափոխությունից հետո առաշին տարի¬ ներին երկրում իրականացրեց մի շարք առաշադիմական հասարակական-տնտե- սական և քաղ. միշոցառումներ: Սակայն ազգային բուրժուազիան չէր ցանկանում հեղափոխության հետագա զարգացումը: Կասեմի կառավարությունը սկսեց սահ- մանափակել դեմոկրատական ազատու¬ թյունները, հետապնդել առաջադեմ գոր¬ ծիչներին և կազմակերպությունները: 1963-ի փետր. 8-ին Ի-ում տեղի ունեցավ հակահեղափոխական պետ. հեղաշրջում: Կասեմը և նրա համախոհներից շատերը սպանվեցին: Ծանր պայմաններ ստեղծվե¬ ցին կոմկուսի համար: Նրա բազմաթիվ անդամներ, այդ թվում՝ կուսակցության առաջին քարտուղար Սալյամ Ադիլը, տան¬ ջամահ արվեցին: Բաասական ծայրահեղների հաստատած վարչակարգը դժգոհություն առաջացրեց գրեթե բոլոր խավերի մոտ: 1963-ի նո¬ յեմբ. 18-ին զինվորականների կատարած Բաղդադի բնակիչները ողջունում են հանրա¬ պետության հռչակումը 1958-ի հուլիսի 14-ին պետ. հեղաշրջումից հետո, իշխանության գլուխ անցավ Աբդ ալ-Մալյամ Արեֆը, որը դարձավ Ի-ի պրեզիդենտ: Սակայն Ի-ի առջև կանգնած հասարակական-տնտե- սական և քաղ. պրոբլեմները իրենց լու¬ ծումը չստացան: Ի-ի նորագույն պատմու¬ թյան մեջ կարևոր շրջան սկսվեց 1968-ի հուլիսի 17-ի հեղափոխությունից հետո, երբ իշխանության գլուխ անցավ ԲԱԱՄ կուսակցության առաջադիմական թևը: Կա¬ ռավարման բարձրագույն մարմինը դար¬ ձավ Հեղափոխական հրամանատարու¬ թյան խորհուրդը (ՀՀԽ): Պրեզիդենտ դար¬ ձավ Ահմադ Հասան ալ-Բաքրը: 1972-ի հու¬ նիսին կոմկուսի ներկայացուցիչները մը- տան կառավարության մեջ: 1973-ի հու¬ լիսի 17-ին ԲԱԱՍ և կոմունիստական կու¬ սակցությունների միջև կայացած համա¬ ձայնությամբ ստեղծվեց Ազգային-հայրե- նասիրական առաջադիմական ճակատ, որի մեջ հետագայում մտան Քրդստանի դեմոկրատական կուսակցությունը և դե¬ մոկրատական այլ ուժեր ու կազմակերպու¬ թյուններ: Երկրում իրականացվեցին և շարունակվում են իրականացվել մի շարք կարևոր հասարակական-տնտեսական և քաղ. վերափոխումներ, քրդերին շնորհվեց ազգային ինքնավարություն (1970-ի մար¬ տի 11-ի դեկրետով), ստեղծվեց պետ. սեկտոր, ազգայնացվեցին օտարերկրյա նավթային մոնոպոլիստական ընկերու¬ թյունները (մասնավորապես՝ «Իրաք Պետ- րոլեում քամփընի»-ն), ընդլայնվեցին աշ¬ խատավորների իրավունքները և բարե¬ լավվեց նրանց տնտ. վիճակը, սկսեց իրականացվել արմատական բնույթի ագ¬ րարային ռեֆորմ ևն: Այդ վերափոխում- ները կրում են ոչ-կապիտալիստական բնույթ և ունեն սոցիալիստական կողմնո¬ րոշում : Ի. վարում է հակաիմպերիալիստական արտաքին քաղաքականություն: Բարեկա¬ մական հարաբերություններ է հաստատել ՍՍՀՄ-ի և սոցիալիստական երկրների հետ: ՍՍՀՄ-ը քաղ. և ֆինանսա-տնտեսա- կան լայն օգնություն է ցույց տալիս Ի-ին. Սովետական Միության օգնությամբ կա¬ ռուցվել և կառուցվում են կարևոր նշանա¬ կություն ունեցող օբյեկտներ: 1972-ի ապ¬ րիլին Բաղդադում ստորագրվեց բարեկա¬ մության և համագործակցության պայ¬ մանագիր ՄՍՀՄ-ի և ի֊ի միջև: