Մասնակից:Ռուզաննա Մալխասյան/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Hubble Ultra Deep Field երկնքի 0,000024%-ում ցույց է տալիս ավելի քան 10000 գալակտիկա:

Ստորև թվարկված են որոշ գալակտիկաներ.

Նշանավոր գալակտիկաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գալակտիկա Ծանոթություններ
M82 Գալակտիկայի նախատիպ՝ աստղանման բռնկմամբ
M87 Կույսի կուտակման մեջ կենտրոնական գալակտիկա, տեղական գալակտիկաների մեգակուտակման կենտրոնական կուտակման մեջ:
M102 Ոչ ամբողջովին նույնականացված օբյեկտ: Համաձայն առավել տարածված հիպոթեզի՝ դա NGC 5866 գալատիկան է, համաձայն մեկ այլ հիպոթեզի՝ M101 գալատիկայի կրկնօրինակը:
NGC 2770 Հիշատակվում է որպես «մեգանորերի գործարան» այնտեղ վերջերս բռնկված 3 մեգանորերի պատճառով:
NGC 3314A, NGC 3314B Սպիրալաձև գալակտիկաների զույգ, որոնք ծածկվում են իրար վրա՝ գտնվելով Երկրից տարբեր հեռավորությունների վրա և իրար հետ ոչ մի կապ չունեցող: Գալակտիկաների վիզուալ վերածածկման եզակի օրինակ:
ESO 137-001 Գտնվելով Abell 3627 գալակտիկաների կուտակման մեջ, այս գալակտիկան զրկվում է միջաստղային գազից՝ միջգալակտիկական ճնշման տակ, մեծ արագության պատճառով անցնելում կուտակման միջով և թողնում հաստ պոչ՝ մեծ քանակությամբ ծագած աստղերից: Պոչը հանդիսանում է այսօր գալակտիկաներից դուրս աստղերի ծագման ամենահայտնի շրջաններից: Գալակտիկան նման է գիսաստղի՝ գալակտիկայով և պոչով՝ կազմված գազերից և աստղերից[1][2][3][4]:
Գալակտիկա Գիսաստղ Գտնվելով Abell 2667 գալակտիկաների կուտակման մեջ, այդսպիրալաձև գալակտիկան մեծ արագությամբ շարժման ընթացքում զրկվում է աստղերից և գազից, ինչն էլ նրան նման է դարձնում գիսաստղի:


Սեփական անուններով գալակտիկաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գալակտիկա Անվան ծագում
Ծիր Կաթին Մառախլանման պատկեր, որ այս գալակտիկան ստեղծում է գիշերային երկնքում (հիշեցնում է կաթնային ճանապարհ):
Մագելանի մեծ ամպ

Մագելանի փոքր ամպ

Ֆեռնան Մագելանի ազգանունից, որը 1519 թվականի շուրջերկրյա ճանապարհորդության ժամանակ նկատել է այն:
Անդրոմեդայի գալակտիկա Ըստ այն համաստեղությունների, որտեղ գտնվում են:
Գալակտիկա Սկուլպտոր (դա Արծաթե մետաղադրամ գալատիկան է)
Եռանկյունու գալակտիկա
Գալակտիկա Բոդե 1774 թվականին այն հայտնաբերած Էլերտ Բոդեի ազգանունով:
Մեյոլի օբյեկտ 1940 թվականին այն հայտնաբերած Նիկոլաս Մեյոլի ազգանունից:
Հոգի օբյեկտ 1950 թվականին այն հայտնաբերած Արթուր Հոգի ազգանունից:
Գալակտիկա Ջրապտույտ Այդպես է կոչվել ջրապտույտի հետ տեսանելի նմանության պատճառով (հայտնագործման պահին դա արտահայտված սպիրալաձև կառուցվածքով առաջին գալակտիկան էր):
Անտենային գալակտիկաներ Համապատասխան առարկաների հետ նմանության համար:
Գալակտիկա Վերետենո
Գալակտիկա Շերեփուկ
Գալակտիկա Սայլակի անիվ
Գալակտիկա Գիսաստղ
Գալակտիկա Մուկ
Գալակտիկա Արևածաղիկ
Գալակտիկա Սիրգար
Գալակտիկա Արծաթե մետղադրամ (դա Սկուլպտոր գալակտիկան է)
Գալակտիկա Սոմբրերո
Գալակտիկա Հրավառություն
Գալակտիկա Պտուտան
Գալակտիկա Սև աչք (Դա Քնած Գեղեցկուհի գալակտիկան է)
Գալակտիկա Հարավային Պտուտան
Գալակտիկա Քնած գեղեցկուհի

Անզեն աչքով տեսանելի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անզեն աչքով տեսանելի գալակտիկաներ՝ պարզ եղանակին շատ մութ երկնքում սուր տեսողությամբ դիտողի համար.

Գալակտիկա Տեսաանելի ЗВ Հեռավորություն Ծանոթագրություններ
Ծիր Կաթին −26,74 (Արեգակ) 0 Մեր գալակտիկան: Օբյեկտների մեծամասնություն, որը անզեն աչքով տեսանելի է երկնքում:
Մագելանի մեծ ամպ 0,9 160 հազար լուսատարի Տեսանելի է միայն հարավային կիսագնդում: Ամենապայծառ միգամածությունը երկնքում[5][6]:
Մագելանի փոքր ամպ (NGC 292) 2,7 200 հազար լուսատարի Տեսանելի է միայն հարավային կիսագնդում[7]:
Անդրոմեդայի գալակտիկա (M31, NGC 224) 3,4 2,5 միլիոն լուսատարի Նաև կոչվում է Անդրոմեդայի Միգամածություն: Գտնվում է Անդրոմեդայի համաստեղությունում:
Եռանկյունու գալակտիկա (M33, NGC 598) 5,7 2,9 միլիոն լուսատարի Անտեսանելի աչքով դիտումը շատ բարդ է[8][9][10]:
Գալակտիկա Բոդե (M81, NGC 3031) 6,9 12 միլիոն լուսատարի Դա ամենահեռու օբյեկտն է, որ տեսանելի է անզեն աչքով: Միակ առավել հեռու առարկան, որ կարելի էր տեսնել GRB 080319B-ն էր՝ 0,937 աստղային մեծությամբ, սակայն դա ժամանակավոր էրշ[11][12]:

Աղեղնավորի թզուկ էլիպսաձև գալակտիկան չկա ցանկում, քանի որ երկնքում չի առանձնանում որպես առանձին գալակտիկա:

Առաջիններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին Գալակտիկա Տարեթիվ Ծանոթագրություններ
Առաջին գալակտիկա Ծիր Կաթին և Անդրոմեդայի գալակտիկա 1918 Էռնեստ Էպիկը սահմանեց մինչև Անդրոմեդայի միգամածությունն ընկած հեռավորությունը և հայտնաբերեց, որ այն չի կարող լինել Ծիր Կաթինի հատված[13]: Այդպես հասկանալի դարձավ, որ Ծիր Կաթինը չի հանդիսանում ամբողջ Տիեզերքը: Մեծությունը, որ ստացել էր Էպիկը, շատ մոտ է ժամանակակիցին: 1923 թվականին Էդվին Հաբլը մինչև Անդրոմեդայի միգամածություն հեռավորությունը սահմանեց այլ եղանակով՝ ստանալով ժամանակակիցից 3 անգամ փոքր մեծություն, չնայած այն ցույց էր տալիս, որ Անդրոմեդայի միգամածությունը Ծիր Կաթինի սահմաններից դուրս էր:
Առաջին ռադիոգալակտիկա Կարապ Ա 1952 Առաջինը մի քանի օբյեկտներից՝ ավելի ուշ կոչված ռադիոաստղեր, Կարապ Ա-ն նույնականացվել է որպես առանձին գալակտիկա[14]:
Առաջին քվազար 3C 273

3C 48

1962

1960

3C 273-ը առաջին քվազարն էր, որի համար սահմանված էր կարմիր շեղում, այդ պատճառով որոշները այն անվանում են առաջին քվազար: Ուրիշները առաջին քվազար անվանում են 3C 48 ռադիոաստղը, որի համար չի հաջողվել սպեկտր սահմանել:
Առաջին Սեյֆերտի գալակտիկա M77 (NGC 1068) 1908 Սեյֆերտի գալակտիկաների հատկությունները առաջին անգամ դիտվել են M77-ում 1908 թվականին: Չնայած խմբավորվել են 1943 թվականին[15]:
Առաջին ռելյատիվիստական շիթ
3C 279
1971 Շիթը արձակում է քվազարը:
Սեյֆերտի գալակտիկայից առաջին ռելյատիվիստական շիթ III Zw 2 2000 [16]
Առաջին սպիրալաձև գալակտիկա Գալակտիկա Ջրապտույտ 1845 Լորդ Ուիլյամ Պարսոնսը բացահայտել է սպիրալաձև գալակտիկան M51[17] սպիտակ միգամածության մեջ:
Նախատիպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սա առաջին գալակտիկաների ցանկն է, որոնք դարձել են խմբավորումների նախատիպեր:

Խումբ Գալակտիկա Ծանոթագրություններ
BL Lac object BL Մողեսներ (BL Lac) Այս ակտիվ գալակտիկական միջուկը սկզբում ցուցակավորված էր որպես փոփոխական աստղ:
Հոագա տիպի գալակտիկա Օբյեկտ Հոագա Հանդսանում է օղակաձև գալակտիկաների նախատիպ:

Ծայրահեղականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեռավորություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անվանում Գալակտիկա Հեռավորություն Ծանոթագրություններ
Ամենամոտ հարևան գալակտիկա Մեծ Շան թզուկ գալակտիկա 25 հազար լուսատարի Հայտնագործվել է 2003 թվականին: Ծիր Կաթինի արբանյակ, նրա կողմից կլանվող:
Ամենահեռու գալակտիկա UDFj-3954628 z = 11,9 Հայտնագործվել է 2011 թվականին: Ընդհանուր ճանաչում գտած ամենահեռու գալակտիկան, որի համար սահմանված է կարմիր շեղում:
Ամենամոտ քվազար 3C 273 z = 0,158 Առաջին նույնականացված քվազարը:
Ամենահեռու քվազար CFHQS J2329-0301 z = 6,43 Հայտնագործվել է 2007 թվականին:
Ամենամոտ ռադիոգալակտիկա Ցենտրավր Ա (NGC 5128 , PKS 1322-427) 13,7 միլիոն լուսատարի [18]
  1. Sky and Telescope, New Stars in a Galaxy’s Wake, 28 September 2007
  2. NASA, 'Orphan' Stars Found in Long Galaxy Tail, 09.20.07
  3. arXiv, H-alpha tail, intracluster HII regions and star-formation: ESO137-001 in Abell 3627, Fri, 8 June 2007 17:50:48 GMT
  4. Universe Today, Galaxy Leaves New Stars Behind in its Death Plunge ; September 20th, 2007
  5. Astronomy Knowledge Base, Magellanic Cloud Արխիվացված է Հուլիս 5, 2006 Wayback Machine-ի միջոցով:, UOttawa
  6. SEDS, The Large Magellanic Cloud, LMC
  7. SEDS, The Small Magellanic Cloud, SMC
  8. Dave Snyder (February, 2000). «University Lowbrow Astronomers Naked Eye Observer's Guide». Umich.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-31-ին. Վերցված է 2008-11-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «uitti» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  10. SEDS, Messier 33
  11. «Farthest Naked Eye Object». Uitti.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-31-ին. Վերցված է 2008-11-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. SEDS, Messier 81
  13. Astrophys. J., 55, 406—410 (1922)
  14. Astrophysical Journal, Centennial Issue, Vol. 525C, p. 569 ; Baade & Minkowski’s Identification of Radio Sources ; 1999ApJ…525C.569B
  15. SEDS, Seyfert Galaxies
  16. Astronomy and Astrophysics, v.357, p.L45-L48 (2000) III Zw 2, the first superluminal jet in a Seyfert galaxy ; 2000A&A…357L..45B
  17. SEDS, Lord Rosse’s drawings of M51, his «Question Mark» «Spiral Nebula»
  18. Sub-parsec-scale structure and evolution in Centaurus A Introduction Արխիվացված է Հուլիս 4, 2009 Wayback Machine-ի միջոցով: ; Tue November 26 15:27:29 PST 1996