Մասնակից:Ռուզաննա Մալխասյան/Ավազարկղ
Ստորև թվարկված են որոշ գալակտիկաներ.
Նշանավոր գալակտիկաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գալակտիկա | Ծանոթություններ |
---|---|
M82 | Գալակտիկայի նախատիպ՝ աստղանման բռնկմամբ |
M87 | Կույսի կուտակման մեջ կենտրոնական գալակտիկա, տեղական գալակտիկաների մեգակուտակման կենտրոնական կուտակման մեջ: |
M102 | Ոչ ամբողջովին նույնականացված օբյեկտ: Համաձայն առավել տարածված հիպոթեզի՝ դա NGC 5866 գալատիկան է, համաձայն մեկ այլ հիպոթեզի՝ M101 գալատիկայի կրկնօրինակը: |
NGC 2770 | Հիշատակվում է որպես «մեգանորերի գործարան» այնտեղ վերջերս բռնկված 3 մեգանորերի պատճառով: |
NGC 3314A, NGC 3314B | Սպիրալաձև գալակտիկաների զույգ, որոնք ծածկվում են իրար վրա՝ գտնվելով Երկրից տարբեր հեռավորությունների վրա և իրար հետ ոչ մի կապ չունեցող: Գալակտիկաների վիզուալ վերածածկման եզակի օրինակ: |
ESO 137-001 | Գտնվելով Abell 3627 գալակտիկաների կուտակման մեջ, այս գալակտիկան զրկվում է միջաստղային գազից՝ միջգալակտիկական ճնշման տակ, մեծ արագության պատճառով անցնելում կուտակման միջով և թողնում հաստ պոչ՝ մեծ քանակությամբ ծագած աստղերից: Պոչը հանդիսանում է այսօր գալակտիկաներից դուրս աստղերի ծագման ամենահայտնի շրջաններից: Գալակտիկան նման է գիսաստղի՝ գալակտիկայով և պոչով՝ կազմված գազերից և աստղերից[1][2][3][4]: |
Գալակտիկա Գիսաստղ | Գտնվելով Abell 2667 գալակտիկաների կուտակման մեջ, այդսպիրալաձև գալակտիկան մեծ արագությամբ շարժման ընթացքում զրկվում է աստղերից և գազից, ինչն էլ նրան նման է դարձնում գիսաստղի: |
Սեփական անուններով գալակտիկաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գալակտիկա | Անվան ծագում |
---|---|
Ծիր Կաթին | Մառախլանման պատկեր, որ այս գալակտիկան ստեղծում է գիշերային երկնքում (հիշեցնում է կաթնային ճանապարհ): |
Մագելանի մեծ ամպ
Մագելանի փոքր ամպ |
Ֆեռնան Մագելանի ազգանունից, որը 1519 թվականի շուրջերկրյա ճանապարհորդության ժամանակ նկատել է այն: |
Անդրոմեդայի գալակտիկա | Ըստ այն համաստեղությունների, որտեղ գտնվում են: |
Գալակտիկա Սկուլպտոր (դա Արծաթե մետաղադրամ գալատիկան է) | |
Եռանկյունու գալակտիկա | |
Գալակտիկա Բոդե | 1774 թվականին այն հայտնաբերած Էլերտ Բոդեի ազգանունով: |
Մեյոլի օբյեկտ | 1940 թվականին այն հայտնաբերած Նիկոլաս Մեյոլի ազգանունից: |
Հոգի օբյեկտ | 1950 թվականին այն հայտնաբերած Արթուր Հոգի ազգանունից: |
Գալակտիկա Ջրապտույտ | Այդպես է կոչվել ջրապտույտի հետ տեսանելի նմանության պատճառով (հայտնագործման պահին դա արտահայտված սպիրալաձև կառուցվածքով առաջին գալակտիկան էր): |
Անտենային գալակտիկաներ | Համապատասխան առարկաների հետ նմանության համար: |
Գալակտիկա Վերետենո | |
Գալակտիկա Շերեփուկ | |
Գալակտիկա Սայլակի անիվ | |
Գալակտիկա Գիսաստղ | |
Գալակտիկա Մուկ | |
Գալակտիկա Արևածաղիկ | |
Գալակտիկա Սիրգար | |
Գալակտիկա Արծաթե մետղադրամ (դա Սկուլպտոր գալակտիկան է) | |
Գալակտիկա Սոմբրերո | |
Գալակտիկա Հրավառություն | |
Գալակտիկա Պտուտան | |
Գալակտիկա Սև աչք (Դա Քնած Գեղեցկուհի գալակտիկան է) | |
Գալակտիկա Հարավային Պտուտան | |
Գալակտիկա Քնած գեղեցկուհի |
Անզեն աչքով տեսանելի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անզեն աչքով տեսանելի գալակտիկաներ՝ պարզ եղանակին շատ մութ երկնքում սուր տեսողությամբ դիտողի համար.
Գալակտիկա | Տեսաանելի ЗВ | Հեռավորություն | Ծանոթագրություններ |
---|---|---|---|
Ծիր Կաթին | −26,74 (Արեգակ) | 0 | Մեր գալակտիկան: Օբյեկտների մեծամասնություն, որը անզեն աչքով տեսանելի է երկնքում: |
Մագելանի մեծ ամպ | 0,9 | 160 հազար լուսատարի | Տեսանելի է միայն հարավային կիսագնդում: Ամենապայծառ միգամածությունը երկնքում[5][6]: |
Մագելանի փոքր ամպ (NGC 292) | 2,7 | 200 հազար լուսատարի | Տեսանելի է միայն հարավային կիսագնդում[7]: |
Անդրոմեդայի գալակտիկա (M31, NGC 224) | 3,4 | 2,5 միլիոն լուսատարի | Նաև կոչվում է Անդրոմեդայի Միգամածություն: Գտնվում է Անդրոմեդայի համաստեղությունում: |
Եռանկյունու գալակտիկա (M33, NGC 598) | 5,7 | 2,9 միլիոն լուսատարի | Անտեսանելի աչքով դիտումը շատ բարդ է[8][9][10]: |
Գալակտիկա Բոդե (M81, NGC 3031) | 6,9 | 12 միլիոն լուսատարի | Դա ամենահեռու օբյեկտն է, որ տեսանելի է անզեն աչքով: Միակ առավել հեռու առարկան, որ կարելի էր տեսնել GRB 080319B-ն էր՝ 0,937 աստղային մեծությամբ, սակայն դա ժամանակավոր էրշ[11][12]: |
Աղեղնավորի թզուկ էլիպսաձև գալակտիկան չկա ցանկում, քանի որ երկնքում չի առանձնանում որպես առանձին գալակտիկա:
Առաջիններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին | Գալակտիկա | Տարեթիվ | Ծանոթագրություններ | |
---|---|---|---|---|
Առաջին գալակտիկա | Ծիր Կաթին և Անդրոմեդայի գալակտիկա | 1918 | Էռնեստ Էպիկը սահմանեց մինչև Անդրոմեդայի միգամածությունն ընկած հեռավորությունը և հայտնաբերեց, որ այն չի կարող լինել Ծիր Կաթինի հատված[13]: Այդպես հասկանալի դարձավ, որ Ծիր Կաթինը չի հանդիսանում ամբողջ Տիեզերքը: Մեծությունը, որ ստացել էր Էպիկը, շատ մոտ է ժամանակակիցին: 1923 թվականին Էդվին Հաբլը մինչև Անդրոմեդայի միգամածություն հեռավորությունը սահմանեց այլ եղանակով՝ ստանալով ժամանակակիցից 3 անգամ փոքր մեծություն, չնայած այն ցույց էր տալիս, որ Անդրոմեդայի միգամածությունը Ծիր Կաթինի սահմաններից դուրս էր: | |
Առաջին ռադիոգալակտիկա | Կարապ Ա | 1952 | Առաջինը մի քանի օբյեկտներից՝ ավելի ուշ կոչված ռադիոաստղեր, Կարապ Ա-ն նույնականացվել է որպես առանձին գալակտիկա[14]: | |
Առաջին քվազար | 3C 273
3C 48 |
1962 | 3C 273-ը առաջին քվազարն էր, որի համար սահմանված էր կարմիր շեղում, այդ պատճառով որոշները այն անվանում են առաջին քվազար: Ուրիշները առաջին քվազար անվանում են 3C 48 ռադիոաստղը, որի համար չի հաջողվել սպեկտր սահմանել: | |
Առաջին Սեյֆերտի գալակտիկա | M77 (NGC 1068) | 1908 | Սեյֆերտի գալակտիկաների հատկությունները առաջին անգամ դիտվել են M77-ում 1908 թվականին: Չնայած խմբավորվել են 1943 թվականին[15]: | |
Առաջին ռելյատիվիստական շիթ |
|
1971 | Շիթը արձակում է քվազարը: | |
Սեյֆերտի գալակտիկայից առաջին ռելյատիվիստական շիթ | III Zw 2 | 2000 | [16] | |
Առաջին սպիրալաձև գալակտիկա | Գալակտիկա Ջրապտույտ | 1845 | Լորդ Ուիլյամ Պարսոնսը բացահայտել է սպիրալաձև գալակտիկան M51[17] սպիտակ միգամածության մեջ: |
Նախատիպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սա առաջին գալակտիկաների ցանկն է, որոնք դարձել են խմբավորումների նախատիպեր:
Խումբ | Գալակտիկա | Ծանոթագրություններ |
---|---|---|
BL Lac object | BL Մողեսներ (BL Lac) | Այս ակտիվ գալակտիկական միջուկը սկզբում ցուցակավորված էր որպես փոփոխական աստղ: |
Հոագա տիպի գալակտիկա | Օբյեկտ Հոագա | Հանդսանում է օղակաձև գալակտիկաների նախատիպ: |
Ծայրահեղականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հեռավորություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անվանում | Գալակտիկա | Հեռավորություն | Ծանոթագրություններ |
---|---|---|---|
Ամենամոտ հարևան գալակտիկա | Մեծ Շան թզուկ գալակտիկա | 25 հազար լուսատարի | Հայտնագործվել է 2003 թվականին: Ծիր Կաթինի արբանյակ, նրա կողմից կլանվող: |
Ամենահեռու գալակտիկա | UDFj-3954628 | z = 11,9 | Հայտնագործվել է 2011 թվականին: Ընդհանուր ճանաչում գտած ամենահեռու գալակտիկան, որի համար սահմանված է կարմիր շեղում: |
Ամենամոտ քվազար | 3C 273 | z = 0,158 | Առաջին նույնականացված քվազարը: |
Ամենահեռու քվազար | CFHQS J2329-0301 | z = 6,43 | Հայտնագործվել է 2007 թվականին: |
Ամենամոտ ռադիոգալակտիկա | Ցենտրավր Ա (NGC 5128 , PKS 1322-427) | 13,7 միլիոն լուսատարի | [18] |
- ↑ Sky and Telescope, New Stars in a Galaxy’s Wake, 28 September 2007
- ↑ NASA, 'Orphan' Stars Found in Long Galaxy Tail, 09.20.07
- ↑ arXiv, H-alpha tail, intracluster HII regions and star-formation: ESO137-001 in Abell 3627, Fri, 8 June 2007 17:50:48 GMT
- ↑ Universe Today, Galaxy Leaves New Stars Behind in its Death Plunge ; September 20th, 2007
- ↑ Astronomy Knowledge Base, Magellanic Cloud Արխիվացված է Հուլիս 5, 2006 Wayback Machine-ի միջոցով:, UOttawa
- ↑ SEDS, The Large Magellanic Cloud, LMC
- ↑ SEDS, The Small Magellanic Cloud, SMC
- ↑ Dave Snyder (February, 2000). «University Lowbrow Astronomers Naked Eye Observer's Guide». Umich.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-31-ին. Վերցված է 2008-11-01-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>
պիտակ՝ «uitti
» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ SEDS, Messier 33
- ↑ «Farthest Naked Eye Object». Uitti.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-31-ին. Վերցված է 2008-11-01-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ SEDS, Messier 81
- ↑ Astrophys. J., 55, 406—410 (1922)
- ↑ Astrophysical Journal, Centennial Issue, Vol. 525C, p. 569 ; Baade & Minkowski’s Identification of Radio Sources ; 1999ApJ…525C.569B
- ↑ SEDS, Seyfert Galaxies
- ↑ Astronomy and Astrophysics, v.357, p.L45-L48 (2000) III Zw 2, the first superluminal jet in a Seyfert galaxy ; 2000A&A…357L..45B
- ↑ SEDS, Lord Rosse’s drawings of M51, his «Question Mark» «Spiral Nebula»
- ↑ Sub-parsec-scale structure and evolution in Centaurus A Introduction Արխիվացված է Հուլիս 4, 2009 Wayback Machine-ի միջոցով: ; Tue November 26 15:27:29 PST 1996