Մալարդ
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| Մալարդ | ||
| պարս.՝ مَلارد | ||
 | ||
| Երկիր |  Իրան | |
| Օսթան | Թեհրան | |
| Շահրեստան | Մալարդ | |
| Բնակչություն | ▲281 027 մարդ (2016)[1][2] | |
| ||
Մալարդ (պարս.՝ مَلارد), քաղաք Իրանի կենտրոնական մասում` Թեհրան օսթանում, համանուն շահրեստանի վարչական կենտրոնը։ Բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով կազմում է ▲281 027 մարդ (2016)[1][2]։
Քաղաքը գտնվում է Թեհրան օսթանի արևմտյան մասում, Թեհրան քաղաքից մոտ 18 կմ արևմուտք։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքի բնակչությունը 2016 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմում էր 281 027 մարդ, որոնք կազմում էին 86 830 տնտեսություն[3]։ Բնակչությամբ Թեհրան օսթանի հինգերորդ ամենախոշոր քաղաքն է Թեհրանից, Իսլամշեհրից, Շահրիարից և Ղոդսից հետո[4]։ Քաղաքի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում բերված է աղյուսակում ստորև.
| Տարի | 1996 | 1996 | 2006 | 2011 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 32 364[5] | 88 118[5] | 228 673[6] | 290 817[7] | 281 027[3] |
Մալարդը հին ժամանակներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մոինա պարսկական բառարանում գրված է. «Մալարդ, գյուղ, շահրեստան Թեհրանի, բախշ Շահրիարի մաս, գտնվում է Ալի-Շահ Ավազից (այժմ՝ քաղաք Շահրիար) 6 կիլոմետր դեպի արևմուտք, կլիման բարեխառն է, բնակչությունը՝ 5970 մարդ, ոռոգման համար օգտագործվում է ջրանցքների և Քարաջ գետի ջուրը»։
Անվան ծագումնաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Մալարդ» անվանումը կարող է լինել պարսկերեն «Մալար-դեհ»-ի հապավումը, որում «դեհ» նշանակում է գյուղ, իսկ «մալար»՝ մի կառույց, որը բաղկացած է միմյանց հետ կապված երեք գերանից այնպես, որ բուրգ կազմեն. այս կերպ դրանք ամրացվում էին գետնին և նրանց վրա կախվում էին թթվասերով գինիներ («սպիրտ»)։ Բացի այդ հիշատակվում են «Ֆարդիս» և «Ջուկեյն» հին անունները, որոնք համապատասխանաբար կարելի է մեկնաբանել որպես «պարսպապատ այգի» և «վայր, որտեղ հոսում է առվակ»։ «Մալարդ» բառի ծագման մեկ այլ տարբերակ կա, ըստ որի այն ծագում է «մահալ-է արդ» (բառացի՝ վայր, որտեղ արտադրվում է ալյուր) բառից։ Ոմանք էլ կարծում են, որ անունը ծագում է «մալ-է ատ» արտահայտությունից («մահալ», կրճատ՝ մալ՝ տեղ, ատ՝ ձի), այսինքն՝ Մալարդը այն վայրն է, որտեղ շատ ձիեր ու ջորիներ են բուծում։ Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով, որ քաղաքի որոշ հատվածներ ունեն «Սար-Ասյաբ» (բառացի՝ ջրաղացի սկիզբ) անունը, ապա անվան ծագման երկրորդ տարբերակն ավելի համոզիչ է թվում։ Այսինքն՝ բնակավայրն ստացել է իր անվանումը, քանի որ կային ջրաղացներ, որտեղ մաղում էին ալյուր[8]։
Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքի հնագույն մշակութային հուշարձանների շարքում անհրաժեշտ է հիշատակել Տախտ-է-Ռոստամ զրադաշտական տաճարը և Իմամզադե Իբրահիմի դամբարանը, որտեղ թաղված է իմամ Հադի որդիներից սայիդ Իբրահիմը։ Տեղի բնակիչների համար գերեզմանը վաղուց ուխտագնացության կենտրոն է դարձել։ Մալարդի մոտակայքում գտնվող Մահմուդաբադ գյուղում կա ամրոց, որի շուրջը կա 4 մ բարձրությամբ պարիսպներով և 8 մ բարձրությամբ աշտարակներով ամրոց[9]։
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կյոպպենի կլիմաների դասակարգման համակարգը Մալարդի կլիման դասակարգում է որպես ցուրտ կիսաանապատային (BSk)[10]:
| Մալարդի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 6.2 (43.2) |
8.9 (48) |
13.8 (56.8) |
20.3 (68.5) |
28 (82) |
32.4 (90.3) |
34.7 (94.5) |
35.1 (95.2) |
30.2 (86.4) |
24.6 (76.3) |
16 (61) |
10 (50) |
21.68 (71.02) |
| Միջին օրական °C (°F) | 1.2 (34.2) |
3.6 (38.5) |
8 (46) |
13.8 (56.8) |
20.7 (69.3) |
24.6 (76.3) |
27 (81) |
27.6 (81.7) |
22.6 (72.7) |
17.8 (64) |
10.2 (50.4) |
4.9 (40.8) |
15.17 (59.31) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −3.8 (25.2) |
−1.7 (28.9) |
2.3 (36.1) |
7.3 (45.1) |
13.4 (56.1) |
16.9 (62.4) |
19.4 (66.9) |
20.2 (68.4) |
15.1 (59.2) |
11.1 (52) |
4.4 (39.9) |
−0.2 (31.6) |
8.7 (47.65) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 43 (1.69) |
35 (1.38) |
39 (1.54) |
33 (1.3) |
17 (0.67) |
5 (0.2) |
2 (0.08) |
2 (0.08) |
4 (0.16) |
15 (0.59) |
26 (1.02) |
32 (1.26) |
253 (9.97) |
| աղբյուր: Climate-Data.org, բարձրություն՝ 1191 մ[10] | |||||||||||||
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 https://www.amar.org.ir/english
- ↑ 2,0 2,1 جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.)
- ↑ 3,0 3,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2021 թ. դեկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ «IRAN: Tehran» (անգլերեն).
- ↑ 5,0 5,1 «Islamic Republic of Iran» (անգլերեն).
- ↑ «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
- ↑ «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ شهر ملارد | جاهای دیدنی ایران
- ↑ جاهای دیدنی ملارد
- ↑ 10,0 10,1 «Climate: Malard - Climate graph, Temperature graph, Climate table». Climate-Data.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մալարդ» հոդվածին։ |
|
