Ձոնգքհա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Infoboxforlang.png
Ձոնգքհա
Dzongkha - in Bhutanese script.svg
Տեսակլեզու և կենդանի լեզու
ԵնթադասSouthern Tibetic?
ԵրկրներFlag of Bhutan.svg Բութան և Flag of India.svg Հնդկաստան
Խոսողների քանակ171 000 մարդ (2006)[1] և 237 080 մարդ (2010)[1]
Վերահսկող կազմակերպությունDzongkha Development Commission?
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճակխոցելի[2]
Գրերի համակարգՏիբեթական գիր
IETFdz
ԳՕՍՏ 7.75–97дзо 183
ISO 639-1dz
ISO 639-2dzo
ISO 639-3dzo
Commons-logo.svg Dzongkha Վիքիպահեստում

Ձոնգքհա (բհութաներեն), Չին-տիբեթական լեզվաընտանիքի Տիբեթա-բիրմանական խմբին պատկանող լեզու, խոսվում է Բհութանում և Հնդկաստանի Արևմտյան Բենգալիա նահանգում։ Բհութանի պետական լեզուն է։

Լեզվական կառուցվածքով և բառապաշարով ձոնգքհան մոտ է տիբեթերենին, որը մինչև 1960-ական թվականները Բհութանի դպրոցներում դասավանդվող պաշտոնական լեզուն էր։ Ձոնգքհան օգտագործում է տիբեթական գիրը։

Լեզվի ինքնանվանումը (ձոնգքհա) նույնիսկ քաղաքական թյուրիմացություններ է առաջացրել։ Չինաստանն այդ անվանման մեջ նկատել է առնչություն բուդդայականության հետ ընդհանրապես, և Դալայ-լամայի հետ՝ մասնավորապես, և Մայկրոսոֆտից պահանջել է հեռացնել այդ անունը (Dzongkha) իր համակարգից։ Մայկրոսոֆտն ընդառաջել է և այժմ «Dzongkha»-ի փոխարեն օգտագործում է «Tibetan - Bhutan» («Տիբեթերեն - Բհութան») տարբերակը։ Լեզվաբանները, սակայն, չեն տեսնում որևէ առնչություն «ձոնգքհայի» ու Դալայ-լամայի կամ Տիբեթի անկախությունը պահանջող քաղաքական ուժերի հետ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]