Հոռոմ գյուղի ազգագրական հավաքածու

Հոռոմ գյուղի ազգագրական հավաքածու
Տեսակ	հավաքածու
Երկիր	Հայաստան
Վայր	Հոռոմ
Պատկանում է	Նարեկ Դավթյան

Հոռոմ գյուղի ազգագրական հավաքածու, մասնավոր պատմամշակութային արժեք ունեցող հավաքածու, որը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության Շիրակի մարզի Արթիկի տարածաշրջանի Հոռոմ գյուղում^[1]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հավաքածուի ստեղծող` Հոռոմ գյուղի բնակիչ Նարեկ Դավթյանը առաջին նմուշը ձեռք է բերել 2011 թվականին. առաջին նմուշը եղել է կճուճ։ Հավաքածուն կազմված է 18-20-րդ դարերի ազգագրական կենցաղային նմուշներից։ Իր մեջ ներառում է թրեր, դաշույններ, ժամացույցներ, արծաթյա զարդեր, պղնձյա սպասք, աղամաններ, դաղդղաններ և տարբեր գործացության խոհանոցային կարասիներ, արծաթե գոտիներ, կճուճներ, կշեռքներ, ինքնաեռներ, սկուտեղներ, կաթսաներ, ճախարակներ, գաթանախշեր, թեյամաններ, սայլերի մասեր և այլն^[2]։ Թրերը և դաշույնները 1800-ականներին գործածվել են իշխանների և զորապետերի կողմից։ Արծաթյա գոտիները տարբեր տարածաշրջանների ՝ Մուշի, Վանի, Շիրակի, Սյունիքի, վարպետների աշխատանքներն են։ Կան 1915 թվականի Եղեռնի հիշատակին փորագրված փայտյա արձաններ, որում արտահայտվում է թուրքի վայրագությունը, կանացիակերպ աղամաններ, որում պահվել է մի ամբողջ տարվա աղի պաշարը, գաթանախշեր, որոնք զարդարել են մեծ մայրերի պատրաստած գաթաները։

Ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հոռոմ գյուղի ազգագրական հավաքածուի նմուշները գտնվել են Հոռոմից, Գյումրիից, Վանաձորից, Իջևանից և այլ տարածաշրջաններից։ Հավաքածուի մեջ տեղ են գտնում նաև մի քանի պարսկական և ռուսական ծագում ունեցող իրեր^[3]։

Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հավաքածուի մեջ տեղ է գտել 8 կգ կշռող ջրի ամանը, որը 20 լիտր ջուր է տանում։ 1800-ականներին հայ կանայք այս ամաններով էին աղբյուրից ջուր տանում։ Ջրամանները հստակ կեցվածքով կրելու ձևը հայուհիները սովորում էին վաղ տարիքից։ Սկուտեղների շարքում կան 3-4 կգ կշռող սկուտեղներ, որոնցով հայկական ավանդական հարսանիքների ժամանակ խնձորներ են տարել փեսայի տուն^[3]։