Հնդկական գուրզեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
19-րդ դարի վերջի մի քանի ներկված հնդկական գուրզեր։

Հնդկական գուրզեր, կամ միլսեր, վարժասարքի տեսակ, որն օգտագործվում է շարժման մեջ դիմադրություն ցույց տալու համար՝ ուժ և շարժունակություն զարգացնելու համար։ Բաղկացած են տարբեր չափերի և քաշի ձեռնածությունների մականի ձևով փայտե գուրզերից, որոնք ճոճվում են որոշակի ձևերով՝ որպես ուժային վարժությունների ծրագրի մաս։ Նրանց քաշը կարող է տատանվել՝ յուրաքանչյուրը մի քանի ֆունտից մինչև հատուկ գուրզեր, որոնք կարող են կշռել 100 ֆունտ։ Դրանք օգտագործվել էին մանրակրկիտ խորեոգրաֆիկ առօրյայում, որտեղ միլսերը միաձուլվում էին մի խումբ մարզիկների կողմից՝ հրահանգչի գլխավորությամբ, ինչպես դա դեռ կիրառվում է Իրանում Վարզեշ-է Բաստանիում և նման է 21-րդ դարի աերոբիկայի կամ զումբայի դասերին։ Գործընթացները տարբերվում էին՝ կախված խմբի հնարավորություններից և օգտագործվող հնդկական գուրզերի կշիռներից։ Երբ 19-րդ դարի բրիտանացի գաղութարարները Հնդկաստանում հանդիպեցին մարմնամարզության ակումբների, նրանց անվանեցին դրանք հնդկական գուրզեր։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մողալմարիում հայտնաբերվել է մ․թ․ա․ 5-7-րդ դարերի հնդկական գուրզերի նման մարզասարքերով քարե ֆիգուր։

Ենթադրվում է, որ գուրզի ճոճանակը ծագել է Պարսկաստանում և Հնդկաստանում զինվորների կողմից՝ որպես ուժի, ճարպկության, հավասարակշռությանև ֆիզիկական կարողությունների բարելավման մեթոդ[1]։

Գադա գուրզը բութ մական է Հնդկական ենթացամաքից։ Պատրաստված է կամ փայտից կամ մետաղից, այն հիմնականում բաղկացած է գնդաձև գլխից, որը ըստ էության, բաղկացած է լիսեռի վրա՝ վերևում ցցիկով։ Գադան հինդու ֆիզիկական կուլտուրայի ավանդական մարզասարքերից մեկն է և տարածված է հյուսիսային Հնդկաստանի ախարայում։ Կախված պրակտիկանտի ուժից և հմտության մակարդակից, օգտագործվում են տարբեր քաշի և բարձրության մականեր։ Վերապատրաստման նպատակով մեկ կամ երկու փայտե գադա (mudgar)[2][3] պտտվում են մեջքի հետևում մի քանի տարբեր ձևերով․ սա հատկապես օգտակար է բռնելու ուժ և ուսի դիմացկունություն ստեղծելու համար։ Մուդգարը հիշատակվում է Կաուտիլյայի կողմից գրված Արտհաշաստրա հնդկական տրակտատում՝ թվագրված մ․թ․ա․ 4-րդ դարով[4]։

Թամիլ Նադուում՝ Հնդկաստանի հարավային նահանգում, գոյություն ունի մշակութային պրակտիկա, որը նման է ակումբային զորավարժություններին, որը հայտնի է որպես Կարալակաթայ։ Այս ավանդույթը ներառում է 64 տարբեր տեսակի ճոճանակներ և վարժություններ, որոնք նախատեսված են տարբեր մկանների և մարմնի մասերի թիրախավորման համար։ Պատմականորեն, այս դարավոր ուսումնական սարքավորումը, իբր, տարածված է եղել Թամիլնադուի տնային տնտեսություններում մոտ 2000 տարի առաջ։ Կարալակաթայի պրակտիկանտները ենթադրում են, որ դրա ծագումը վերաբերում է Կումարի Կանդամի դարաշրջանին, որը նաև կոչվում է Լեմուրիա, որը տարածաշրջանում պատմական նշանակություն ունի։

Մաուրյան դարաշրջանի մի քանի մետաղադրամներ պատկերում են գուրզի ճոճանակը։ Գուպտայի դարաշրջանի ոսկյա մետաղադրամի վրա պատկերված է նաև նրա թագավորներից մեկը, ով կատարում է գուրզէ ճոճվող Գադայի հետ։ Գանդհարան 5-րդ դարի դահիճը, որն օգտագործվում է որպես ըմբշամարտիկի քաշ, որի վրա փորագրված էր Գադան, ցույց է տալիս, որ Գադան կարող էր օգտագործվել որպես մարզման գործիք[5]։ Տասներկուերորդ դարում գրված Manasollasa-ն բացահայտորեն նկարագրում է ըմբշամարտի հետ մեկտեղ ուսուցողական վարժություններ և գուրզային ճոճանակներ։ Տասներեքերորդ դարի տեքստը՝ Malla Purana-ն քննարկում է Լորդ Կրիշնայի և Բալարամայի դեղատոմսերը՝ կապված ըմբիշների մարմնի և մարզման մեթոդների հետ, ինչպիսին է գուրզային ճոճանակը, տեքստը ցույց է տալիս, որ գուրզային ճոճանակը վաղուց կանոնակարգված պրակտիկա է։ 1610 թվականին արված Ռաջպուտի նկարը ցույց է տալիս, որ մարզիկները կատարում են տարբեր ակրոբատիկա, այդ թվում՝ գուրզով ճոճվում՝ պարելով Ռագա Տեսահկայի վրա[6]։ 1670 թվականի մուղալների նկարը պատկերում է հնդիկ մարզիկներին, ովքեր օգտագործում են հնդկական գուրզեր և կատարում այլ վարժություններ, ինչպիսիք են ծանրամարտը, mallakhamb-ը[7] ։ Տասնիններորդ դարում, երբ բրիտանացիներն ընդունեցին հնդկական գուրզերը, դրանք վերափոխվեցին թեթև գուրզերի, որոնք քիչ նմանություն ունեն իրենց ավանդական գործընկերների հետ։ Այն դեպքում, երբ ավանդական գուրզերը կշռում էին մինչև յոթանասուն ֆունտ, բրիտանական բանակի կողմից առաջարկված և ընդունված գուրզերը կծռում էին չորս[8]։

Թեև ջահերը և փայտանման այլ առարկաները դարեր շարունակ օգտագործվել են ձեռնածության մեջ, ժամանակակից ձեռնածությունների գուրզը ոգեշնչվել է հնդկական գուրզերից, որոնք առաջին անգամ վերափոխվել են 1800-ականներին DeWitt Cook-ի կողմից ձեռնածության համար։

Բացառիկ տարածված լինելով ուշ Վիկտորյական դարաշրջանի ֆիթնես շարժման ժամանակ, որոնք օգտագործվում էին զինվորական կուրսանտների և լավ կրունկներով տիկնանց կողմից, նրանք հայտնվեցին որպես մարմնամարզական իրադարձություն 1904 և 1932 թվականների Օլիմպիական խաղերում։ Գիմնազիաները կառուցվել են բացառապես ակումբային վարժությունների խմբերին սպասարկելու համար։ 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին դրանք ավելի ու ավելի տարածված դարձան Եվրոպայում, Բրիտանական ազգերի համագործակցությունում և Միացյալ Նահանգներում։

Մոտ 1913/14թթ․ բրիտանական սուֆրաժիստների շարժման թիկնապահների ստորաբաժանումը հնդկական գուրզեր էր կրում որպես թաքնված զենք՝ ոստիկանության գուրզերի դեմ օգտագործելու համար[9]։

1920-1930-ական թվականներին Եվրոպայում հնդկական գուրզերի ժողովրդավարությունը թուլացավ, քանի որ կազմակերպված սպորտը ավելի տարածված դարձավ։ Գնդային վարժությունները, ինչպես հնդկական գուրզեր պահանջող վարժությունները, փոխանցվեցին պրոֆեսիոնալ մարզիկներին և զինվորականներին, որոնց հասանելի էր ավելի արդյունավետ և ժամանակակից ուժային սարքավորումներ։

Կան ֆիզիկական ֆիթնեսի սիրահարներ, որոնք վերակենդանացնում են հնդկական գուրզերի օգտագործումը 21-րդ դարի սկզբին՝ վկայակոչելով աերոբիկ վարժությունները և անվտանգության առավելությունները ավանդական ազատ քաշի ռեժիմների նկատմամբ։ Կան արտադրվող օրիգինալ ակումբների նոստալգիկ կրկնօրինակներ, ինչպես նաև հայեցակարգի ժամանակակից ինժեներական թարմացումներ, ինչպիսին է Clubbell-ը[10][11]։

Իրանական գուրզ, միլսեր

Պարսկական գուրզեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկական գուրզերին նման վարժությունների գուրզեր կան նաև Պարսկաստանում, որտեղ դրանք կոչվում են մելս կամ միլս (պարս.՝ میل)[12][13]։ Ըմբիշների կողմից այս տեսակի դիմադրողական սարքի օգտագործման ամենավաղ գրառումները վերաբերում են 19-րդ դարին՝ Հին Պարսկաստանում։ Նրանց պրակտիկան շարունակվել է մինչ օրս՝ Իրանի զուրքանեներում կիրառվող Վարզեշ-՝ Բաստանի կամ Վարզեշ-է Փահլավանի ավանդույթով։

Chi Ishi կշռված լծակներ

Ճապոնական տարբերակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Chi'ishi, կարատեի կոնդիցիոներների սարքավորումը և դրա վարժությունների օրինակը ոգեշնչված են գադայից և մուգդարից։ Ռազմական գուրզերը նույնպես ոգեշնչվել են գադայից[14]։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Հնդկական (Բրիտանական Ռաջ) ակումբային սվինգինգ թիմ, 1890-ական թթ․.
    Հնդկական (Բրիտանական Ռաջ) ակումբային սվինգինգ թիմ, 1890-ական թթ․.
  • Հնդիկ փեհլվան (ըմբիշ) մարզվում է գուրզերով 1973թ․
    Հնդիկ փեհլվան (ըմբիշ) մարզվում է գուրզերով 1973թ․
  • Sim D. Kehoe-ի Carte de visite, ով Անգլիայից ԱՄՆ էր բերել հնդկական գուրզեր
    Sim D. Kehoe-ի Carte de visite, ով Անգլիայից ԱՄՆ էր բերել հնդկական գուրզեր
  • Տղամարդիկ, ովքեր մարզվում են Իրանի Չուրխանեում (Ուժի տուն)
    Տղամարդիկ, ովքեր մարզվում են Իրանի Չուրխանեում (Ուժի տուն)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «The Therapeutic Benefits of Indian Club Swinging». www.dynamicchiropractic.com. 2011 թ․ հոկտեմբերի 7. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 1-ին.
  2. ↑ Kasulis, Thomas P.; Aimes, Roger T.; Dissanayake, Wimal (1993). Self as Body in Asian Theory and Practice (անգլերեն). SUNY Press. ISBN 9780791410806.
  3. ↑ «exercise-club». British Museum (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 1-ին.
  4. ↑ «Arthasastra_English_Translation : R Shamasastry : Free Download, Borrow, and Streaming». Internet Archive (անգլերեն). էջ 70. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 22-ին.
  5. ↑ Di Castro, Angelo Andrea (2003). «A Late Gandharan Wrestlers' Weight». East and West. 53 (1/4): 257–265. JSTOR 29757580.
  6. ↑ «painting». British Museum (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 15-ին.
  7. ↑ «Wrestlers exercising, illustrating the musical mode Deshakh Ragini».
  8. ↑ Heffernan, Conor (2016 թ․ հուլիսի 5). Indian club swinging in nineteenth and twentieth-century India and England (MPhil thesis) (անգլերեն). Faculty of History, University of Cambridge. doi:10.17863/CAM.7166.
  9. ↑ Pankhurst, Emmeline (2015 թ․ սեպտեմբերի 24). My own story. London. ISBN 978-1784871253. OCLC 925307642.
  10. ↑ «Clubbell training». Stumptuous.COM. 2008 թ․ հուլիսի 18.
  11. ↑ English, Nick (2016 թ․ նոյեմբերի 15). «The Surprising Benefits of Club Training for Strength - BarBend». BarBend. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 2-ին.
  12. ↑ «Muscular Shias return to roots». BBC News. 2004 թ․ ապրիլի 22. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 7-ին.
  13. ↑ Specimens of the Popular Poetry of Persia: As Found in the Adventures and Improvisations of Kurroglou, the Bandit-minstrel of Northern Persia and in the Songs of the People Inhabiting the Shores of the Caspian Sea (անգլերեն). Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland. 1842. էջ 457.
  14. ↑ Club History

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
*Club Swinging Bibliography
*Indian Club Exercises from Athletic Sports for Boys, by Dick and Fitzgerald, 1866
*Dick's Indian-Club Exercises, 1887
*Gymnastic Nomenclature for Apparatus and Indian Club Movements, 1949
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հնդկական_գուրզեր&oldid=9826782» էջից