Հավերժ բարեկամություն (արձան)
 | |
|---|---|
 | |
 | |
| Տեսակ | հուշարձան |
| Ճարտարապետ | Անդրեյ Վոզնեսենսկի |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Բնակավայր | Մոսկվա |
«Հավերժ բարեկամություն» հուշարձան, Մոսկվայի տեսարժան վայրերից մեկը։ Հիմնվել է 1983 թվականին՝ Տիշինայի հրապարակում։
Հուշարձանը նվիրված է ռուս-վրացական բարեկամությանը։ Հանդիսավոր բացումը տեղի է ունեցել 1983 թվականին՝ Գեորգիևյան դաշնագրի ստորագրման 200-ամյակի տոնակատարության ժամանակ` Ռուսաստանի կայսրության հովանավորության և բարձրագույն իշխանության մասին համաձայնագրի` Վրաստանի միակողմանի վրացական Քարթլի-Կախեթի թագավորություն հետ` Ռուսաստանի անցում կատարելու համար[1]։ Կոմպոզիցիան տեղադրվել է Տիշինայի հրապարակում, որտեղ վրացական բնակավայր էր գտնվում ընդհուպ մինչև 19-րդ դարը[1]։
«Հավերժ բարեկամություն» հուշարձանը Զուրաբ Ծերեթելիի և ճարտարապետներ Յու. Կոնովալովի և Անդրեյ Վոզնեսենսկի առաջին համատեղ աշխատանքն է Մոսկվայում[2]։
Հուշարձանը, բացի հիմնական անունից, ունի ոչ պաշտոնական անուններ ևս` «Լեզվի ծառ», «Շամփուր» կամ «Խորոված» (արտաքին նմանության պատճառով)[1], ինչպես նաև «Վոզնեսենսկիի անդամ» մականունը՝ Վրաստանի բնակիչների կողմից (վրացական բնակության Մոսկվայի անունը) շինարարությունից հետո։
Հետաքրքիր է, որ կոմպոզիցիան «զույգ» ուներ։ Երկրորդ մասը, որը կոչվում էր «Բարեկամության կապեր», տեղադրվել է Ռազմավիրական ճանապարհի 208 կիլոմետրի վրա։ Հուշարձանը ներկայացնում էր երկու օղակ` Ռուսաստանի և Վրաստանի պատմությունները, որը միացված էր մետաղական հսկայական ոսկեզօծ կոճակով։ Ներսում էր մետաղյա գլանաձև ձեռագիր` Սբ. Գևորգյան գիտական շարադրանքի տեսքով։ Այսպիսի անսովոր կոմպոզիցիայի ձևը Զուրաբ Ծերեթելիին ոգեշնչել է Ալեքսանդր Սերգեևիչ Գրիբոյեդովի և Նինա Ալեքսանդրովնա Ճավճավաձեի սերը։ 1991 թվականին Վրաստանի առաջին նախագահ Կոնստանտինովիչ Զվիադ Գամսախուրդիայի հրամանով պայթեցվել է «Բարեկամության կապեր» հուշարձանը[3]։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Հավերժ բարեկամություն» 42 մետր հուշարձանը ռուսական և վրացական այբուբենի դժվար տարբերվող տառերից բաղկացած սյուն է, որտեղ գրված են «խաղաղություն», «աշխատանք», «միասնություն», «եղբայրություն» բառերը[2]։ Սյունը վերևում պսակված է խաղողի ողկույզի ծաղկեպսակով՝ ցորենի հասկով հյուսած, որը շատ խորհրդանշական է, խաղողը խորհրդանշում է Վրաստանը, իսկ հացը՝ Ռուսաստանը[2]։
Հուշարձանը կանգնեցված էր հարթ պղնձյա պատվանդանի վրա, որոնցից մեկի վրա գրված է Սբ. Գևորգյան տեքստից, իսկ մնացածը` մեջբերում են Ռուսաստանի և Վրաստանի բարեկամությանը նվիրված բազմաթիվ հեղինակների ստեղծագործություններից` Ս. Ռուսթավելի, Ի. Ճավճավաձե, Ա. Ծերեթելի, Հ. Նիկոլաձե Ա. Պուշկին, Մ.Մ. Լերմոնտով, Ս.Ա. Եսենին, Բ.Լ. Պասեռնակ, Ք.Ս. Սիմոնով և ուրիշներ[2]։ Հատկանշական է, գրքերից մեկի տեքստում ուղղագրական սխալ է նկատվել[1]։
15 զարդատախտակ տեղադրվել է հուշարձանի բացումից մի քանի օր հետո, իսկ Բորիս Պաստեռնակի բառերով գլանակը զոդվել է կառավարության մեքենաների ժամանելուց անմիջապես առաջ, քանի որ քանի որ ԿՓՇԿ կենտրոնական կոմիտեի քարտուղարներից մեկի կողմից Պաստեռնակի բանաստեղծությունները արգելված էին պղնձե թիթեղներով տեղադրվել[3]։ Բայց Ծերեթելին սրա վերաբերյալ այլ տեսակետ ունի.
|
Խորհրդային ժամանակներում արգելված Պաստեռնակից նույնիսկ մեջբերումը անելը նշանակում էր վտանգել սեփական կենսագրությունը։ Բայց իմ, այսպես ասած, լեզուների բարեկամություն սյունաշար-հուշարձանի վրա (Տիշինայի հրապարակում, Բելառուսի երկաթուղային կայարանից ոչ հեռու), գրված արամերենի, վրացերենի, սլավոնական այբուբենի տառերով Պաստեռնակի պոետիկ մետաղական պատառիկներ կան։ Լճացման գագաթնակետ էր սկսվել։ Այս անունը չի նշվել, և Միխայիլ Սուսլովը անձամբ ընդգծել է Բորիս Լեոնիդովիչի գրվածքները։ Հիշում ե՞ս այսպիսի բան։ Սարսափելի մարդ էր։ Նա ԽՍՀՄ ԿԿ-ի կենտրոնական կոմիտեում պատասխանատու էր գաղափարախոսության համար, և նրա հետ վիճելը վտանգավոր էր։ Բայց ես իսկապես ուզում էի, որ ժողովուրդը կարդա Պասեռնակի գեղեցիկ բանաստեղծությունները, և ես դրսևորեցի իմ սեփական կամքը։ Նախապատրաստեցի սալիկը՝ նախապես բանաստեղծական տողերով և սպասեցինք։ Երբ ինձ հայտնեցին, որ հանձնաժողովը, որը պետք է հարձներ հուշարձանը, դուրս է եկել Կրեմլից, հրաման տվեցի տեղադրել և զոդել սալիկը։ | 
|
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Дружба навеки — памятник с орфографической ошибкой». Необычные памятники Москвы. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 31-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Памятник русско-грузинской дружбе». intomoscow.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 31-ին.
- ↑ 3,0 3,1 «Дружба навеки». Прогулки по Москве. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 31-ին.
 |
Այս հոդվածը կատեգորիայի կարիք ունի։ Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ կատեգորիա գտնել կամ ստեղծել ու ավելացնել հոդվածին։ |