Կարել Հանսա
Կարել Հանսա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 25, 1890[1] |
| Ծննդավայր | Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա |
| Վախճանվել է | հունիսի 4, 1967[1] (76 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Պրահա, Չեխոսլովակիա[1] |
| Մասնագիտություն | գրող, ճանապարհորդ հետազոտող և ճանապարհորդ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Արևելքի սարսափները |
 Karel Hansa Վիքիպահեստում | |
Կարել Հանսա (չեխ. Karel Hansa, նոյեմբերի 25, 1890[1], Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա - հունիսի 4, 1967[1], Պրահա, Չեխոսլովակիա[1]), չեխ գրող, ճանապարհորդ և հումանիստ։ Հայտնի է իր «Արևելքի սարսափները» (1923 թ.) գրքով, որտեղ ընթերցողի դատին է հանձնել հայ ժողովրդի պատմությանն ու ցեղասպանությանը նվիրված իր ուսումնասիրությունները։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կարել Հանսան ծնվել է Կարել և Ժոզեֆինա Հանսաների ընտանիքում, ունեցել է ավստրիական և չեխական ծագում։ 1922 թվականին նա ճանապարհորդել է Մերձավոր Արևելքի երկրներով՝ Ստամբուլից նավով ուղևորվել է Զմյուռնիա (Իզմիր), ապա՝ Բեյրութ և Հալեպ։ Հանդիպելով փողոցներում և վրաններում ապրող հայ գաղթականների՝ ականատես է եղել նրանց թշվառ վիճակին և կրած տառապանքներին։ Հալեպում Կ. Հանսան ծանոթանում է «Մերձավոր Արևելքի նպաստամատույց» կազմակերպության գործունեությանը և ոգևորվում նրա ծավալած մարդասիրական աշխատանքով։ Նա միանում է ութ հազար հայ որբերին Սիրիա տեղափոխելու կազմակերպության ծրագրին։ Լիբանանի դանիական որբանոցում հանդիպում է Մարիա Յակոբսոնի հետ։ 1922 թվականի վերջին Հանսան Բեյրութից վերադառնում է Եվրոպա այն նավով, որով 896 հույն որբ երեխա էին տեղափոխում Աթենք։ Մերձավոր Արևելքում տեսածն ու զգացածը խորն ազդեցություն են թողնում Հանսայի վրա։ Հայրենիք վերադառնալով՝ նա ստեղծում է «Հայ որբերի օգնության Հանսայի» հիմնադրամը, որը սկսում է գործել Չեխոսլովակիայի «Կարմիր խաչ» կազմակերպությանը կից[2]։
1923 թվականին հրատարակում է «Արևելքի սարսափները» խորագիրը կրող գիրքը, որտեղ անդրադառնում է հայոց պատմությանը և մշակույթին, ցեղասպանության հետևանքով հայ ժողովրդի կրած տառապանքներին ու բազմահազար որբերի և այրիների ողբերգական վիճակին։ Գրքի հարուստ նյութը հագեցած է նաև ճամփորդության ընթացքում հեղինակի կատարած մոտ 60 լուսանկարով։ Չեխ հայասերի նախաձեռնությամբ գրքի վաճառքի հասույթը տրամադրվում է «Հայ որբերի օգնության Հանսայի ֆոնդ»-ին։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին գերմանացիների կողմից գիրքը մտցվել է արգելված գրականության ցանկ, թարգմանված է եղել մի քանի լեզուների։ Հանսան ստեղծել է հայ որբերի օգնության հիմնադրամ (Hansov fond pro armenske sirotky)։ Դրան զուգահեռ եղել է նաև Կարմիր խաչի ընկերության ներկայացուցիչը Չեխոսլովակիայում։ Կյանքի վերջին տարիներին հիմնականում հանդես է եկել դասախոսություններով։