Jump to content

Կրուկենբերգի ուռուցք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Krukenberg tumor
Մարդու հիվանդություն Խմբագրել Wikidata
Secondary neoplasm, հիվանդության կարգ Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիաovarian metastasis, metastatic carcinoma, ovary adenocarcinoma, signet ring cell adenocarcinoma, քաղցկեղ, surface epithelial-stromal tumor, հիվանդություն Խմբագրել Wikidata
Թեմայով վերաբերում էկանանց առողջություն Խմբագրել Wikidata
Բժշկական մասնագիտությունՈւռուցքագինեկոլոգիա Խմբագրել Wikidata

Կրուկենբերգի ուռուցք, որը վերաբերում է ձվարանների չարորակ ուռուցքին, որը մետաստազներ է ստացել առաջնային տեղամասից՝ դասականորեն ստամոքս-աղիքային տրակտից, չնայած այն կարող է առաջանալ այլ հյուսվածքներում, օրինակ՝ կրծքագեղձում[1]։ Ստամոքսի ադենոկարցինոման, հատկապես պիլորուսում, ամենատարածված աղբյուրն է[2]։ Կրուկենբերգի ուռուցքները հաճախ (ավելի քան 80%)[2] հայտնաբերվում են երկու ձվարաններում՝ համապատասխան դրա մետաստատիկ բնույթին[2]։

Նշաններ և ախտանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրուկենբերգյան ուռուցքները հաճախ հայտնվում են ուշադրության կենտրոնում, երբ դրանք առաջացնում են որովայնի կամ կոնքի ցավ, փքվածություն, ասցիտ կամ ցավ սեռական հարաբերության ժամանակ։ Կրուկենբերգյան ուռուցքները երբեմն կարող են առաջացնել ձվարանների ստրոմայի ռեակցիա, որը հանգեցնում է հորմոնների արտադրության, ինչը հանգեցնում է հեշտոցային արյունահոսության, դաշտանային ցիկլի անկանոն փոփոխության կամ հիրսուտիզմի[3] կամ երբեմն վիրիլիզացման[4] որպես հիմնական ախտանիշ։ Հազվագյուտ դեպքերում հիվանդությունը կարող է դրսևորվել հիդրոնեֆրոզով և հիդրոուրետրով[5]։

Այս բոլոր ախտանիշները ոչ սպեցիֆիկ են և կարող են առաջանալ նաև մի շարք այլ խնդիրների հետ, բացի քաղցկեղից, և ախտորոշումը կարող է կատարվել միայն հաստատող հետազոտություններից հետո, ինչպիսիք են համակարգչային շերտագրությունը (ՀՇ), լապարոտոմիան և/կամ ձվարանների բիոպսիան։

Պատճառը և դեպքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրուկենբերգի ուռուցքները կարելի է տեսնել բոլոր տարիքային խմբերում, միջին տարիքը 45 տարեկան է[6]։ Շատ երկրներում ձվարանների մեջ մետաստազներ ստացած քաղցկեղը կազմում է ձվարանների քաղցկեղի միայն մոտ 1-2%-ը[6] մնացած դեպքերում ձվարանն ինքնին քաղցկեղի առաջնային տեղն է։ Այնուամենայնիվ, Ճապոնիայում դրանք ներկայացնում են ձվարանների չարորակ նորագոյացությունների շատ ավելի մեծ տոկոս (գրեթե 20%)՝ ստամոքսի քաղցկեղի տարածվածության աճի պատճառով[6]։

Կրուկենբերգի ուռուցքները կազմում են մետաստատիկ քաղցկեղների մոտ 15%-ը, որոնք ի սկզբանե կարծես թե առաջացել են ձվարաններում, և որպես այդպիսին ավելի քիչ տարածված են, քան ձվարանների էպիթելային և սեռական բջիջների ուռուցքներից առաջացող մետաստազները։

Մարդկանց մոտ, ովքեր ունեցել են ոչ գինեկոլոգիական չարորակ ուռուցքներ, ադնեկսային զանգվածների մոտավորապես 20%-ը չարորակ են, և դրանց 60%-ը Կրուկենբերգի ուռուցքներն են[7]։

Պաթոգենեզ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քննարկումներ են եղել ստամոքսից, կույր աղիքից կամ հաստ աղիքից մինչև ձվարաններ ուռուցքային բջիջների մետաստազավորման ճշգրիտ մեխանիզմի շուրջ։ Դասականորեն ենթադրվում էր, որ որովայնի խոռոչի վրայով ուղղակի սերմնացրումը պատճառ է հանդիսանում այս ուռուցքի տարածմանը, սակայն ավելի հավանական է համարվում ավշային ճանապարհով տարածումը[8]։ Ենթադրվում է, որ ռետրոգրադ ավշային հանգույցներն ավելի կարևոր են Կրուկենբերգի ուռուցքի պաթոգենեզում, քանի որ Կրուկենբերգի ուռուցքով ձվարանները չեն ցույց տալիս պատիճային ներխուժում։ Կրուկենբերգի ուռուցքների ախտորոշման միջին տարիքը կարող է մասամբ կապված լինել ձվարանների անոթների համեմատաբար ավելացման հետ[9]։

Միկրոսկոպիկորեն Կրուկենբերգի ուռուցքները հաճախ բնութագրվում են ձվարանների հյուսվածքում մուցինային մատանիաձև բջիջներով[10]։ Երբ հայտնաբերվում է առաջնային ուռուցքը, սովորաբար հայտնաբերվում են մատանիաձև բջիջները։ Այնուամենայնիվ, այլ մանրադիտակային հատկանիշներ կարող են գերակշռել[10][11]։ Կրուկենբերգի ուռուցքներն առավել հաճախ մետաստազներ են ստամոքսի քաղցկեղից, մասնավորապես՝ ադենոկարցինոմայից կամ կրծքագեղձի քաղցկեղից[12] հատկապես ինվազիվ լոբուլյար կրծքագեղձի քաղցկեղից[13], սակայն դրանք կարող են առաջանալ կույր աղիքի, հաստ աղիքի, բարակ աղիքի, ուղիղ աղիքի, լեղապարկի և միզապարկի մեջ[11] կամ լեղուղիների, ենթաստամոքսային գեղձի, Vater-ի կամ արգանդի վզիկի ամպուլաի մեջ[13]։

Իմունոհիստոքիմիան կարող է օգնել ախտորոշել Կրուկենբերգի ուռուցքները ձվարանների առաջնային նորագոյացություններից[14]։ Օրինակ, ուռուցքները, որոնք իմունոռեակտիվ են CEA-ի կամ ցիտոկերատին 20-ի (CK20) նկատմամբ և բացասական ցիտոկերատին 7-ի (CK7) համար, կարող են ավելի հավանական լինել, որ կոլոռեկտալ ծագում ունեն[15]։

Բուժում և կանխատեսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քանի որ Կրուկենբերգի ուռուցքները երկրորդական են (մետաստատիկ), կառավարումը կարող է տրամաբանորեն առաջնորդվել առաջնային քաղցկեղի հայտնաբերմամբ և բուժմամբ։ Կրուկենբերգի ուռուցքների օպտիմալ բուժումը պարզ չէ[16]։ Վիրահատական հեռացման դերը համարժեքորեն չի լուծվել[16], սակայն եթե մետաստազները սահմանափակվում են ձվարաններով, վիրահատությունը կարող է բարելավել գոյատևումը[16][17][18]։ Քիմիաթերապիայի և/կամ ռադիոթերապիայի դերը անորոշ է[16], բայց երբեմն կարող է օգտակար լինել[18]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրուկենբերգի ուռուցքներն անվանվել են Ֆրիդրիխ Էռնստ Կրուկենբերգի (1871–1946) պատվին[19], ով 1896 թվականին հայտնել է, թե իր կարծիքով ձվարանների առաջնային չարորակ նորագոյացություն է, վեց տարի անց պարզվեց, որ դրանք ունեն մետաստատիկ աղեստամոքսային տրակտի ծագում[20]։ Այնուամենայնիվ, Փեյջը նկարագրել էր գործընթացը 1854 թվականին[20]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Ackerman LV, Rosai J (2004). Rosai and Ackerman's surgical pathology. Vol. 2. St. Louis: Mosby. էջ 1708. ISBN 0-323-01342-2.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Al-Agha OM, Nicastri AD (2006 թ․ նոյեմբեր). «An in-depth look at Krukenberg tumor: an overview». Archives of Pathology & Laboratory Medicine. 130 (11): 1725–1730. doi:10.5858/2006-130-1725-AILAKT. PMID 17076540.
  3. ↑ Kiyokawa T, Young RH, Scully RE (2006 թ․ մարտ). «Krukenberg tumors of the ovary: a clinicopathologic analysis of 120 cases with emphasis on their variable pathologic manifestations». The American Journal of Surgical Pathology. 30 (3): 277–299. doi:10.1097/01.pas.0000190787.85024.cb. PMID 16538048. S2CID 10359707.
  4. ↑ Papakonstantinou E, Liapis A, Kairi-Vassilatou E, Iavazzo C, Kleanthis CK, Kondi-Pafiti A (2011). «Virilizing ovarian Krukenberg tumor in a 27-year-old pregnant woman. A case report and literature review». European Journal of Gynaecological Oncology. 32 (3): 331–333. PMID 21797128.
  5. ↑ Todorov A, Sirakov N, Angelova I, Chervenkov L, Sirakov V, Georiev A, Stoeva M (2016). «The Leading Role of Computer Tomography for the Diagnose of Krukenberg Tumor With a Typical Symptomatology». Medical Physics International Journal. 4 (1): 59–60. ISSN 2306-4609.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Al-Agha OM, Nicastri AD (2006 թ․ նոյեմբեր). «An in-depth look at Krukenberg tumor: an overview». Archives of Pathology & Laboratory Medicine. 130 (11): 1725–1730. doi:10.5858/2006-130-1725-AILAKT. PMID 17076540.
  7. ↑ Juretzka MM, Crawford CL, Lee C, Wilton A, Schuman S, Chi DS, և այլք: (2006 թ․ մայիս). «Laparoscopic findings during adnexal surgery in women with a history of nongynecologic malignancy». Gynecologic Oncology. 101 (2): 327–330. doi:10.1016/j.ygyno.2005.10.025. PMID 16360202.
  8. ↑ Al-Agha OM, Nicastri AD (2006 թ․ նոյեմբեր). «An in-depth look at Krukenberg tumor: an overview». Archives of Pathology & Laboratory Medicine. 130 (11): 1725–1730. doi:10.5858/2006-130-1725-AILAKT. PMID 17076540.
  9. ↑ Young RH (2006 թ․ սեպտեմբեր). «From krukenberg to today: the ever present problems posed by metastatic tumors in the ovary: part I. Historical perspective, general principles, mucinous tumors including the krukenberg tumor». Advances in Anatomic Pathology. 13 (5): 205–227. doi:10.1097/01.pap.0000213038.85704.e4. PMID 16998315. S2CID 9598841.
  10. ↑ 10,0 10,1 Young RH (2006 թ․ սեպտեմբեր). «From krukenberg to today: the ever present problems posed by metastatic tumors in the ovary: part I. Historical perspective, general principles, mucinous tumors including the krukenberg tumor». Advances in Anatomic Pathology. 13 (5): 205–227. doi:10.1097/01.pap.0000213038.85704.e4. PMID 16998315. S2CID 9598841.
  11. ↑ 11,0 11,1 Kiyokawa T, Young RH, Scully RE (2006 թ․ մարտ). «Krukenberg tumors of the ovary: a clinicopathologic analysis of 120 cases with emphasis on their variable pathologic manifestations». The American Journal of Surgical Pathology. 30 (3): 277–299. doi:10.1097/01.pas.0000190787.85024.cb. PMID 16538048. S2CID 10359707.
  12. ↑ Ackerman LV, Rosai J (2004). Rosai and Ackerman's surgical pathology. Vol. 2. St. Louis: Mosby. էջ 1708. ISBN 0-323-01342-2.
  13. ↑ 13,0 13,1 Al-Agha OM, Nicastri AD (2006 թ․ նոյեմբեր). «An in-depth look at Krukenberg tumor: an overview». Archives of Pathology & Laboratory Medicine. 130 (11): 1725–1730. doi:10.5858/2006-130-1725-AILAKT. PMID 17076540.
  14. ↑ Young RH (2006 թ․ սեպտեմբեր). «From krukenberg to today: the ever present problems posed by metastatic tumors in the ovary: part I. Historical perspective, general principles, mucinous tumors including the krukenberg tumor». Advances in Anatomic Pathology. 13 (5): 205–227. doi:10.1097/01.pap.0000213038.85704.e4. PMID 16998315. S2CID 9598841.
  15. ↑ Al-Agha OM, Nicastri AD (2006 թ․ նոյեմբեր). «An in-depth look at Krukenberg tumor: an overview». Archives of Pathology & Laboratory Medicine. 130 (11): 1725–1730. doi:10.5858/2006-130-1725-AILAKT. PMID 17076540.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 Al-Agha OM, Nicastri AD (2006 թ․ նոյեմբեր). «An in-depth look at Krukenberg tumor: an overview». Archives of Pathology & Laboratory Medicine. 130 (11): 1725–1730. doi:10.5858/2006-130-1725-AILAKT. PMID 17076540.
  17. ↑ Cheong JH, Hyung WJ, Chen J, Kim J, Choi SH, Noh SH (2004 թ․ օգոստոս). «Survival benefit of metastasectomy for Krukenberg tumors from gastric cancer». Gynecologic Oncology. 94 (2): 477–482. doi:10.1016/j.ygyno.2004.05.007. PMID 15297191.
  18. ↑ 18,0 18,1 Kim WY, Kim TJ, Kim SE, Lee JW, Lee JH, Kim BG, Bae DS (2010 թ․ մարտ). «The role of cytoreductive surgery for non-genital tract metastatic tumors to the ovaries». European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology. 149 (1): 97–101. doi:10.1016/j.ejogrb.2009.11.011. PMID 20018420.
  19. ↑ Կաղապար:WhoNamedIt
  20. ↑ 20,0 20,1 Young RH (2006 թ․ սեպտեմբեր). «From krukenberg to today: the ever present problems posed by metastatic tumors in the ovary: part I. Historical perspective, general principles, mucinous tumors including the krukenberg tumor». Advances in Anatomic Pathology. 13 (5): 205–227. doi:10.1097/01.pap.0000213038.85704.e4. PMID 16998315. S2CID 9598841.


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կրուկենբերգի_ուռուցք&oldid=10014859» էջից