Կենդանակերպի համաստեղություններ
Կենդանակերպի համաստեղություններ (от հուն․՝ ζωδιακός, «կենդանական»), 13 համաստեղություն, որոնք դասավորված են Խավարածրի երկայնքով։ Խավարածիրը այն տեսանելի ուղեծիրն է, որով շարժվում է Արեգակը մեկ տարվա ընթացքում։
Ենթադրվում է, որ կենդանակերպերը առանձնացվել են Հին Հունաստանում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հնադարում յուրաքանչյուր այս համաստեղությանը տրվել է համապատասխան աստղագիտական նշան։ Մեր ժամանակներում այդ խորհրդանիշները չեն օգտագործվում աստղագետների կողմից։ Կենդանակերպերի, ինչպես նաև մնացած 88 համաստեղությունների ժամանակակից սահմանները որոշվել են Միջազգային աստղագիտական միության երրորդ գլխավոր ասամբլեայում 1928 թվականին։
Կենդանակերպի համաստեղություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աղյուսակում բերված են բոլոր համաստեղությունները, որոնք հատում է Խավարածիրը։ Հատման գիծը կարմիր գծիկային գիծ է (այդ թվում Օձակիրը, որը Կենդանակերպ չի համարվում)։
| Հայկական անվանում |
Կրճատ անվանում | Պատկերում | Արեգակի տվյալ համաստեղության մեջ գտնվելու ժամանակահատված[1] | Արեգակի համաստեղությունով անցնելու ժամանակահատված |
|---|---|---|---|---|
| Խոյ (լատին․՝ Aries) |
Ari | 
|
19 ապրիլի — 13 մայիսի | 25 օր |
| Ցուլ (լատին․՝ Taurus) |
Tau | 
|
14 մայիսի - 19 հունիսի | 37 օր |
| Երկվորյակ (լատին․՝ Gemini) |
Gem | 
|
20 հունիսի - 20 հուլիսի | 31 օր |
| Խեցգետին ( լատին․՝ Cancer) |
Cnc | 
|
21 հուլիսի - 9 օգոստոսի | 20 օր |
| Առյուծ (լատին․՝ Leo) |
Leo | 
|
10 օգոստոսի - 15 սեպտեմբերի | 37 օր |
| Կույս (լատին․՝ Virgo) |
Vir | 
|
16 սեպտեմբերի — 30 հոկտեմբերի | 45 օր |
| Կշեռք (լատին․՝ Libra) |
Lib | 
|
31 հոկտեմբերի — 22 նոյեմբերի | 23 օր |
| Կարիճ (լատին․՝ Scorpius) |
Sco | 
|
23 նոյեմբերի — 29 նոյեմբերի | 7 օր |
| Օձակիր (լատին․՝ Ophiuchus) |
Oph | 
|
30 նոյեմբերի — 17 դեկտեմբերի | 18 օր |
| Աղեղնավոր (լատին․՝ Sagittarius) |
Sgr | 
|
18 դեկտեմբերի - 19 հունվարի | 32 օր |
| Այծեղջյուր (լատին․՝ Capricornus) |
Cap | 
|
20 հունվարի - 15 փետրվարի | 28 օր |
| Ջրհոս (լատին․՝ Aquarius) |
Aqr | 
|
16 փետրվարի - 11 մարտի | 24 օր |
| Ձկներ (լատին․՝ Pisces) |
Psc | 
|
12 մարտի - 18 ապրիլի | 38 օր |
Պայծառ աստղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կենդանակերպերում կան շատ պայծառ աստղեր։ 15 ամենապայծառ աստղերի ցանկը։
- Ալդեբարան (α Ցուլ) — 0,85m
- Անտարես (α Կարիճ) — 0,96m
- Սպիկա (α Կույս) — 0,98m
- Պոլլուքս (β Երկվորյակ) — 1,14m
- Ռեգուլ (α Առյուծ) — 1,35m
- Կաստոր (α Երկվորյակ) — 1,57m
- Շաուլա (λ Կարիճ) — 1,63m
- Էլ-Նատ (β Ցուլ) — 1,65m
- Կաուս Աստրալիս (ε Աղեղնավոր) — 1,79m
- Սարգաս (θ Կարիճ) — 1,86m
- Ալխենա (γ Երկվորյակ) — 1,93m
- Խամալ(α Խոյ) — 1,98m
- Ալգիեբա(γ Առյուծ) — 1,98m
- Նունկա(σ Աղեղնավոր) — 2,05m
- Դենելոբա (β Առյուծ) — 2,14m
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Кондрашов А. П., Стреналюк Ю. В. Новейший справочник необходимых знаний — М.: РИПОЛ классик, 2006. — С. 71.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Зодиак». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Ван дер Варден Б. Л. Пробуждающаяся наука II. Рождение астрономии. — М.: Наука, 1991.
- Гурштейн А. А. Минувшие цивилизации в зеркале Зодиака // Природа. — 1991. — № 10. — P. 57—71.
- Гурштейн А. А. Реконструкция происхождения зодиакальных созвездий // На рубежах познания Вселенной (Историко-астрономические исследования). — 1992.— Вып. 23. — P. 19—63.
- Гурштейн А. А. Археоастрономическое досье: когда родился Зодиак? // Земля и Вселенная. — 2011. — № 5. — P. 48-61.
- Куртик Г. Е. История Зодиака согласно клинописным источникам // Вестник древней истории. — 1995. — № 1. — P. 175-188.