Կատարի ազգային թանգարան
Կատարի ազգային թանգարան | |
|---|---|
| Տեսակ | թանգարան |
| Երկիր |  Կատար |
| Տեղագրություն | Դոհա |
| Վայր | Դոհա |
| Պատկանում է | Qatar Museums Authority? |
| Ղեկավարության նստավայր | Դոհա, Կատար |
| Հիմնադրվել է | 2019 |
| Կայք | nmoq.org.qa/en/(անգլ.) |
Կատարի ազգային թանգարան(արաբ․՝ المتحف الوطني في قطر), թանգարան մայրաքաղաք Դոհայում։ Թանգարանի այժմյան շենքի բացումը տեղի է ունեցել 2019 թվականի մարտի 28-ին, նախորդ կառույցը թվագրվում էր 1975 թվականով։ Ճարտարապետը Ժան Նուվելն է, ով նախագծել է թանգարանի կառույցը՝ ոգեշնչվելով Կատարում հայտնաբերված «անապատի վարդ» կոչվող միներալի տեսքից[1]։ Թանգարանի տարածքում գտնվում է նաև Շեյխ Աբդուլլահ իբն Ժասիմ Ալ Թանիի դղյակը, որը համարվում է Կատարի ազգային նկարագրի մի մասնիկը[2]։ 2013 թվականից թանգարանի տնօրենն է Ամնա բինթ Աբդուլազիզ իբն Ժասիմ Ալ Թանին[3]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խալիֆա իբն Համադ Ալ Թանին իր ղեկավարման շրջանում, ավելի կոնկրետ՝ 1972 թվականին ծրագրում է ստեղծել ազգային թանգարան՝ նպատակ ունենալով մի տեղում ամբողջացնել պետության ժառանգությունն ու ավանդույթները։ Նույն տարում համագործակցության փաստաթուղթ է ստորագրվում Michael Rice & Company կազմակերպության հետ՝ թանգարանի կառուցվածքային ու ֆունկցիոնալ ասպեկտների նախագծման նպատակով։ Որոշվում է, որ թանգարանի տարածքը պետք է ներառի իր մեջ նաև հին Ամիրյան դղյակը, որը պատկանում էր Կատարի նաախկին էմիր Աբդուլլահ իբն Ժասիմ Ալ Թանիին[4]։
Կատարի ազգային թանգարանի պաշտոնական բացումը տեղի ունեցավ 1975 թվականի հունիսի 23-ին[5], սկզբնապես այն ներառում էր սրահ՝ նախատեսված 100 հոգու համար և գրադարան[4]։ 1980 թվականին թանգարանը արժանանում է Աղա Խանի մրցանակի որպես արժեքավոր ճարտարապետական կոթող[6]։ 2015 թվականին թանգարանի նոր շենքի բացմանն ընդառաջ վերականգնողական աշխատանքներ իրականացվեցին նաև թագավորական դղյակում, որի շուրջ կառուցվել էր հին շենքը[7]։
Նոր կառույց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թանգարանի նոր շենքը կառուցվում է հնի տեղում։ Այն նախագծվել է Պրիցկերի մրցանակակիր, ճարտարապետ Ժան Նուվելի կողմից, ով ոգեշնչվում է «անապատի վարդ» կոչվող միներալի տեսքից, ու ստեղծում 21-րդ դարին բնորոշ յուրօրինակ ու ժամանակակից կառույց[1]։ Դղյակի վերականգնումն իրականացվում է բեռլինյան ճարտարապետական ու ինժեներական ZRS Architekten Ingenieure ընկերության կողմից[8]։ Նոր ու հին կառույցների այսպիսի համաչափ զարգացումն ու վերակառուցումներն էլ խորհրդանշում են մշակութային անցյալի և ներկայի անքակտելի կապը։ Նոր կառույցի բացումը տեղի է ունենում 2019 թվականի մարտի 28-ին[9]։ Թայմ ամսագիրը Կատարի ազգային թանգարանը դասել է 2019 թվականին ամենաշատ այցելված վայրերի շարքը[10]։ Միայն մեկ տարվա ընթացքում թանգարանն ընդունեց ավելի քան 450,000 այցելու։ Թանգարանային նմուշներից ու ցուցադրվող կտավներից բացի, մարդկանց գրավում են 21-րդ դարին բնորոշ վիզուալ ու ձայնային էֆեկտները, որոնք թանգարանը լայնորեն կիրառում է[11]։
Հավաքածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թանգարանի էքսկուրսիաներն անցկացվում են պատկերասրահների միջոցով, որոնք ներկայացնում են 3 հիմնական թեմաներ։ Պատկերասրահների հավաքածուները դասավորված են ժամանակագրական հաջորդականությամբ, ցուցադրությունները սկսվում են անապատի և Պարսից ծոցի աշխարհագրական նկարագրությունից և պատմությունից, այնուհետև ընդգրկում բեդվինների մշակույթը ներկայացնող գտածոներ, պատմական ցուցադրություններ միջցեղային պատերազմներից, Կատար պետության կազմավորումից, և վերջապես, նավթահորերի հայտնաբերման պատմությունը սկզբից մինչև ներկայիս ժամանակներ[12]։ Ներկայումս թանգարանի հավաքածուն ընդգրկում է մոտ 8000 առարկա, այդ թվում՝ հնագիտական գտածոներ, ճարտարապետական էլեմենտներ, կենցաղային իրեր, հագուստ, զարդեղեն, գրքեր և պատմական փաստաթղթեր։
Թանգարանի առաքելությունն է ներկայացնել Կատարի ժողովրդի մշակույթը, ժառանգությունն ու ապագան՝ արտացոլելով կատարցիների ավանդույթները ու օտարերկրյա այցելուների համար կազմակերպելով քննարկումներ այժմյան փոփոխությունների և մոդեռնիզացիայի վերաբերյալ[13]։ Բացվելու պահից սկսած՝ թանգարանում պահվում են առարկաներ, որոնք բնորոշում են Կատարի մշակութային ժառանգությունը, այդ թվում՝ բեդվինների էթնոգրաֆիկ նյութեր, ծովային գտածոներ ու նյութեր, որոնք կապված են շրջակա միջավայրի հետ։
Հնագիտական գտածոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բրիտանացի հնագետ Բեատրիս դե Քարդին և նրա խումբը 1973 թվականի նոյեմբերից մինչև 1974 թվականի հունվարը իրականացնում են պեղումներ Կատարում, որոնց ընթացքում հայտնաբերված գտածոները ցուցադրվում են թանգարանում[14]։ Հնագիտական աշխատանքներն իրականացվում էին Ալ Դաասում, արդյունքում հայտնաբերված ամենաարժեքավոր գտածոներից էին կերամիկայի մասնիկները, որոնք նեոլիթյան ժամանակաշրջանով են թվագրվում։ Ավելի վաղ պեղումներ են իրականացվել նաև դանիական հնագիտական խմբի կողմից 1950-1960-ական թվականներին, որի ժամանակ հայտնաբերված գտածոները նախ տարվում են Դոհայի ազգային գրադարան, այնուհետև տեղափոխվում թանգարան[15]։ Դե Քարդիի պեղումների ավարտից հետո թանգարանի հնությունների բաժինը մեծ դեր է խաղացել ուսումնասիրությունների ու արտեֆակտների պահպանման գործում։ Նրանք շարունակել են հնագիտական պեղումները Ալ Ուասաիլում և Զուբարահում։
Էթնոգրաֆիկ հավաքածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թանգարանում ներկայացված են բեդվինական մշակույթը բնորոշող բազմաթիվ էթնոգրաֆիկ նյութեր։ Ներկայացված պատմական առարկաներն օգտագործվել են բեդվինների կողմից որպես գործիքներ և զենքեր, էթնոգրաֆիկ օբյեկտներից են նաև զարդեղենը, ամանեղենն ու հագուստը։ Էթնոգրաֆիկ հավաքածուն ընդգրկում է ավանդական պոեմներ․ մեծ մասը կատարցի հեղինակ իբն Ալ-Ֆուջայի և նախկին էմիր Ժասիմ իբն Մուհամմադ Ալ Թանիի գործերն են[4]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 «National Museum of Qatar». Ateliers Jean Nouvel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ «Spectacular Jean Nouvel Designed National Museum Qatar To Open In March». Artlyst (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ «Sheikha Amna to head new museum». Gulf Times (անգլերեն). 2013 թ․ նոյեմբերի 27. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 New aspects of the history museum. էջեր 78–87.
- ↑ «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. 2015 թ․ դեկտեմբերի 22. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ «National Museum - Aga Khan Award for Architecture». web.archive.org. 2016 թ․ մարտի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ Walker, Lesley (2015 թ․ հունիսի 21). «Sheikh Abdullah's palace at heart of National Museum of Qatar restored». Doha News (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
{{cite web}}: Text "Qatar" ignored (օգնություն) - ↑ «Old Palace Doha – ZRS» (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ Martin, Joanne (2019 թ․ փետրվարի 26). «The Middle East's hottest new museum is here». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ «The National Museum of Qatar: The World's 100 Greatest Places of 2019». Time (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ Belcher, David (2020 թ․ հունվարի 7). «Opinion» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
{{cite web}}: Text "Skip the Vatican Museum. Go to the National Museum of Qatar." ignored (օգնություն) - ↑ Ouroussoff, Nicolai (2010 թ․ մարտի 22). «Celebrating the Delicate Beauty of the Desert Landscape» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ «New Qatar National Museum…a journey in a world of fantasy!». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
- ↑ Pitts, Mike (2016 թ․ հուլիսի 14). «Beatrice de Cardi obituary» (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ Qatar (1973). «The era of reform». Permanent Mission of the State of Qatar to the United Nations. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
| ||||||
