Կանայք արհմիություններում
Կանայք արհմիություններում մասնակցել են աշխատուժի կազմակերպմանը և գործունեությանը Միացյալ Նահանգների պատմության ընթացքում։ Այս աշխատողները կազմակերպվել են աշխատավայրում առկա խնդիրների լուծման համար, ինչպիսիք են գենդերային հավասարության խթանումը, ավելի լավ աշխատանքային պայմանները և բարձր աշխատավարձերը։ Կանայք մասնակցել են միությունների, այդ թվում՝ Collar Laundry Union, WTUL, IWW, ILGWU և UAW ։
Վաղ միության գործունեությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1860-ական թթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Collar Laundry Union-ը ստեղծվել է 1864 թվականին Նյու Յորք նահանգի Տրոյ քաղաքում Քեյթ Մուլանիի կողմից[1]։ Դա ԱՄՆ-ում առաջին ամբողջովին կանանց արհմիությունն էր[1]։
1890-ական թթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հինգ ամիս Մերի Քեննի Օ'Սալիվանը 1892 թվականին նշանակվել է Աշխատանքի ամերիկյան ֆեդերացիայի կես դրույքով կազմակերպիչ[2]։
Կանանց արհմիութենական լիգա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կազմում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամերիկայի Կանանց արհմիության լիգան (WTUL) ստեղծվել է 1903 թվականի նոյեմբերին ՝ ԱՄՆ Աշխատանքի դաշնության համագումարում երեք հանդիպումից հետո[2]։Մերի Մորթոն Քեհուն դարձավ նախագահ, Ջեյն Ադդամսը ` փոխնախագահ, Մերի Քեննի Օ'Սալիվանը` քարտուղար, իսկ Մերի Մաքդաուելը` գործադիր խորհուրդը[2]։
1904 թվականի սկզբին տնտեսական անկումը առաջացրեց միության անդամության անկում, և արդյունքում WTUL-ը դժվարացավ իր ձևավորման համար[2] ։WTUL-ը նաև հայտնաբերեց, որ դժվար է կազմակերպել կանանց արհմիության գիտելիքների և ընտանեկան պարտավորությունների բացակայության պատճառով[2]։ Չնայած կազմակերպման սկզբնական դժվարություններին, WTUL-ն աջակցում էր ինքնաբուխ գործադուլներին, երբ Կանանց կարի աշխատողների միջազգային միությունը (ILGWU) ֆինանսավորում չուներ[2] ։WTUL-ը գործադուլավորների խմբերին առաջարկեց օգնություն՝ աշխատանքի ամերիկյան ֆեդերացիային (AFL) նրանց հավատարմության դիմաց[2]։Չնայած AFL-ի պատկանելությունը խնդիրներ առաջացրեց լիգայի ներսում, WTUL-ը պնդում էր հետևել AFL-ի քաղաքականությանը, որպեսզի պահպանի հեղինակավոր արհմիութենականների կարգավիճակը[2]։
Գործադուլի ուժեղ առաջնորդների և կազմակերպիչների մի խումբ, ներառյալ Լեոնորա Օ'Ռեյլին և Ժոզեֆին Քեյսին, ստեղծվել է WTUL-ի շրջանակներում մինչև 1906 թվականը[2]։WTUL-ի դաշնակիցները օգնեցին կազմակերպել ելքեր, բոյկոտներ, քայլել պիկետային գծերով և միջոցներ հավաքել լիգայի համար[2]։
1909 թվականին WTUL-ը մեծ տուն գնեց Արևելյան քսաներկուերորդ փողոցի 43 հասցեում, որպեսզի օգտագործվեր որպես բոլոր կին արհմիությունների հավաքատեղի, ինչպես առաջարկել էր Մերի Դրեյերը ՝ WTUL-ի Նյու Յորքի ղեկավարը[3] Նախկինում բազմաթիվ կանանց արհմիություններ հանդիպել էին փոքր, կեղտոտ նիստերի դահլիճներ, որոնք ստիպեցին WTUL-ին հավատալ, որ ընդարձակ հանդիպման վայրն ավելի գրավիչ և գրավիչ կլինի փոքր արհմիությունների համար[2]։
Արտահայտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աշխատուժի կանանց հետ կապ հաստատելու և իրազեկելու համար WTUL-ը գրեց տեքստը «Նոր աշխարհի դասեր հին աշխարհի մարդկանց համար», որը պարունակում էր էսսեներ և պատմություններ՝ աշխատանքային պայմաններին, էթնիկ պատկանելության պատճառով կոնֆլիկտներին և գործարանների օրենքներին վերաբերող թեմաներով[2]։Նրանք նաև ստեղծեցին Good Health League-ը, որը դասախոսություններ էր անցկացնում՝ տեղեկացնելու կանանց իրենց անձնական բարեկեցության մասին, և թե ինչպես են վատ աշխատանքային պայմաններն ազդում նրանց առողջության վրա[2]։ Չնայած շատերը համարում էին աշխատանքը որպես ժամանակավոր անցումային շրջան մանկության և ամուսնության միջև, WTUL-ը փորձեց հորդորել կանանց իրենց դիտել որպես անկախ աշխատավարձ ստացողներ[2]։ WTUL-ի կողմից անցկացվել են հանրահավաքներ և երթեր՝ ի նշան բողոքի ոստիկանության դաժանության, որին բախվել են կանայք պիկետի ժամանակ[2]։
Մինչև 1955 թվականը WTUL-ը մնաց ակտիվ[2]։
Աշխարհի արդյունաբերական բանվորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
IWW (Աշխարհի արդյունաբերական աշխատողներ) հիմնադրվել է 1905 թվականին[4]։ IWW-ն հիմնադրվել է Mother Jones-ի, Lucy Parsons-ի, Bill Haywood-ի, Eugene V. Debs-ի, Daniel D. Leon-ի և Thomas J. Haggerty-ի կողմից։ Մայր Ջոնսը համարվում էր IWW-ի «հիմնադիր մայրը»[4]։
Կարի աշխատանք 1909-1913 թթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կանանց կարի աշխատողների միջազգային միություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1900 թվականին ստեղծվել է Կանանց կարի աշխատողների միջազգային միությունը ։ 27,000 կին միացել է ILGWU-ին մինչև 1904 թվականը, ինչպես գնահատվում է Ամերիկայի Կանանց արհմիության լիգայի կողմից[2]։Կանանց վաղ արհմիությունները հաճախ զբաղվում էին հագուստի առևտրով, քանի որ արդյունաբերությունը շատ աշխատող կանայք էր աշխատում[2]։Կարի արդյունաբերության կանայք հաճախ ստիպված էին լինում գնել իրենց թելերն ու ասեղները՝ աշխատելու համար, և հաճախ տուգանվում էին իրենց կարի սխալների համար[2]։
Նյու Յորքի վերնաշապիկի գործադուլը 1909 թ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նյու Յորքում աշխատող կանայք, որոնք աշխատում էին վերնաշապիկների հագուստով երեք խոշոր ընկերություններում (Leiserson Company, Rosen Company և Triangle Shirtwaist Company) 1909 թվականին գնացին Ամերիկայի Կանանց արհմիության լիգա (WTUL)՝ աջակցություն ստանալու իրենց գործադուլներում[2]։Մերի Դրեյերը և հարյուրավոր այլ կանայք ձերբակալվել են պիկետի ժամանակ[2]։1909թ. նոյեմբերի 23-ին Կլարա Լեմլիխի ելույթը ոգեշնչեց մինչ այդ կանանց ամենամեծ գործադուլը, որը տեղի ունեցավ հիմնականում հրեա գոտկատեղագործների շրջանում հաջորդ օրը[2]։Գործադուլի պատճառով ավելի քան 20,000 աշխատողներ դուրս են եկել Նյու Յորքի 500 խանութներից[2] ։10,000 կին վերադարձավ աշխատանքի մինչև 1909 թվականի նոյեմբերի 27-ը, այն բանից հետո, երբ փոքր արտադրողները համաձայնեցին արհմիությունների առաջարկած աշխատավարձին[2]։Խոշոր արտադրողները չհամապատասխանեցին՝ ստիպելով գործադուլը տևել մինչև դեկտեմբեր, և ի վերջո տարածվեց Ֆիլադելֆիա[2]։Այս ամիսների ընթացքում պիկետների գծերում բռնությունն աճել է. կանայք ենթարկվել են բռնությունների, ոտնձգությունների և ձերբակալվել[2]։ Որոշ ձերբակալված կանանց ուղարկեցին Բլեքվելս կղզու աշխատատեղ[2]։ Կլարան և նրա աշխատողները ձգտում էին փոփոխությունների իրենց ընկերությունում[5]։
Միացյալ ավտոմոբիլային աշխատողներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ 1939–1945 թթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավելի քան 200,000 կին բանվորներ մտան ավտոմոբիլային առևտուր Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ՝ առաջացնելով աշխատանքի բաժանման վրդովմունք[6]։Հոկտեմբերի 15-ին UAW-ը պահանջեց բոլոր կին բանվորներին հեռացնել ծանր տեխնիկայի աշխատանքից, հակառակ դեպքում նրանք գործադուլ կանեն[6]։ Եվս երկու կին բանվորների աշխատանքի ընդունելուց հետո գործադուլը սկսվեց և հաղթական դարձավ 36 ժամ բողոքի ակցիայից հետո[6]։Արդյունքում կանանց թույլատրվում էր աշխատել միայն իրենց սեռին համապատասխանող տարածքներում[6] ։Ավտոարդյունաբերությունից ազատված կանայք նույնպես ի վիճակի չէին աշխատել պաշտպանական աշխատանքներում, քանի որ նրանք պաշտպանված չէին OPM Six-Point Transfer-ի շրջանակներում[6]։Հոկտեմբերի վերջին հավաքվել էին 50 կին արհմիութենականներ՝ պահանջելով կին ներկայացուցիչ նշանակել Դետրոյտի պաշտպանության զբաղվածության կոմիտեում, սակայն նրանց պահանջը չբավարարվեց[6]։Հետագայում այս հարցը հնացավ, քանի որ պատերազմի ժամանակ աշխատողների պահանջարկը մեծացավ[6]։ Մինչև 1943 թվականի նոյեմբերին ավտոմոբիլային արդյունաբերության աշխատուժի 26 տոկոսը կազմում էին կանայք՝ ի տարբերություն նախկին 5 տոկոսի[6]։ 1942 թվականի սեպտեմբերի 26-ին Պատերազմի աշխատանքի ազգային խորհուրդը սահմանեց, որ կանայք և տղամարդիկ պետք է վարձատրվեն նույն դրույքաչափով, որպեսզի լուծվեն վեճերը աշխատուժում[6]։ 1944 թվականի սեպտեմբերին 105 կին պատվիրակներ էին UAW- ի տարեկան համաժողովում[6]։
Ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քերոլայն Դևիսը 1944 թվականին ընտրվել է Local 764-ի նախագահ և ևս չորս անգամ վերընտրվել[6]։ Դևիսը 1948 թվականին նշանակվեց Միջազգային միության աշխատակազմ՝ վերջ տալով տեղական 764-ի նախագահությանը[6]։ CIO-ի մասնաճյուղը՝ Դետրոյթի Արդյունաբերական միության խորհուրդը, ընտրեց իր առաջին կին կազմակերպչին՝ Մեյ ՄաքՔերնանին[6]։ IEB-ին առաջարկ ներկայացնելուց հետո ստեղծվեց UAW կանանց բյուրոն՝ ընտրելով Միլդրեդ Ջեֆերին որպես իր առաջին տնօրեն։ 1944 թվականի դեկտեմբերի 8-ին և 9-ին տեղի ունեցավ կանանց համաժողով, որին մասնակցեցին 149 կանայք 46 նահանգներից 99 միության տեղացիներից[6]։Կանայք անդրադարձան հետպատերազմյան աշխատանքի և աշխատավայրում ստաժի հետ կապված մտահոգություններին։
Խաչմերուկայինություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
UAW-ի ղեկավարները և NAACP-ն պաշտպանում էին գունավոր աշխատողներին, ինչը հանգեցրեց ավտոմոբիլային արդյունաբերության մեջ սևամորթ կանանց աշխատանքին[6]։ Չնայած բողոքի ցույցեր տեղի ունեցան, UAW-ը շարունակում էր պաշտպանել իրենց աֆրոամերիկացի աշխատակիցներին՝ սպառնալով աշխատանքից ազատել ընդդիմության խմբերին[6] ։UAW- ի աջակցության արդյունքում սևամորթ կանայք ակտիվացան արհմիություններում և փնտրեցին ղեկավար պաշտոններ[6]։Լիլիան Հեթչերը, սևամորթ կին արհմիության անդամը 1944 թվականի փետրվարին կազմակերպեց տեղական 742-ի առաջին կանանց համաժողովը:Լիլիան Հեթչերը, սևամորթ կին արհմիության անդամը 1944 թվականի փետրվարին կազմակերպեց տեղական 742-ի առաջին կանանց համաժողովը[6]։
Հետպատերազմյան աշխատանք 1945–1947 թթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, չնայած կին արհմիութենականների ջանքերին, ավտոմոբիլային արդյունաբերության կանայք սկսեցին հաճախակի կրճատվել՝ չնայած ստաժին[6] ։ Կանայք նաև այս պահին ավելի դժվար էին աշխատանք գտնել պաշտպանական աշխատանքից դուրս[6]։1945թ. Դետրոյթում, Ford Motor Company-ի գործարանից դուրս, արհմիության անդամ 200 կանայք բողոքի ակցիա են անցկացրել՝ ընդդիմանալով ընկերության կողմից կին բանվորների համատարած կրճատմանը` հօգուտ պակաս որակավորում ունեցող տղամարդ աշխատողների վարձելու[6]։
Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Linda., Baxandall, Rosalyn, 1939-2015. Reverby, Susan. Gordon (1995). America's working women: a documentary history, 1600 to the present. W.W. Norton. ISBN 0393312623. OCLC 793156526.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 Kenneally, James; Dye, Nancy Schrom (1982 թ․ ապրիլ). «As Equals and As Sisters: Feminism, the Labor Movement, and the Women's Trade Union League of New York». The American Historical Review. 87 (2): 547. doi:10.2307/1870303. hdl:10355/15702. ISSN 0002-8762. JSTOR 1870303.
- ↑ Vapnek, Lara (2010). Breadwinners : working women and economic independence, 1865-1920. University of Illinois Press. ISBN 9780252034718. OCLC 455801347.
- ↑ 4,0 4,1 Gorn, Elliott J. (1951- ...) (2002). Mother Jones the most dangerous woman in America. Hill and Wang. ISBN 0809070944. OCLC 492035978.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ Parson, Sue (2014). «"Brave Girl: Clara and the Shirtwaist Makers' Strike of 1909."». Language Arts. 92 (2): 152–152, 156.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 6,20 Gabin, Nancy F. (1990). Feminism in the labor movement : women and the united auto workers, 1935-1975. Cornell University. ISBN 0801497256. OCLC 875967294.