Լյուիս Հովարդ Լաթիմեր
| Լյուիս Հովարդ Լաթիմեր անգլ.՝ Lewis Howard Latimer | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 4, 1848[1] |
| Ծննդավայր | Չելսի, Սաֆֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ[1] |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 11, 1928[1] (80 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ֆլաշինգ, Քուինս, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[2] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԱՄՆ |
| Մայրենի լեզու | անգլերեն |
| Մասնագիտություն | գյուտարար և ճարտարագետ |
| Ծնողներ | հայր՝ George Latimer?[1] |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
 Lewis Howard Latimer Վիքիպահեստում | |
Լյուիս Հովարդ Լաթիմեր (սեպտեմբերի 4, 1848[1], Չելսի, Սաֆֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ[1] - դեկտեմբերի 11, 1928[1], Ֆլաշինգ, Քուինս, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[2])՝ ամերիկացի գյուտարար և գեղանկարիչ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լյուիս Հովարդ Լաթիմերը ծնվել է Մասաչուսեթս նահանգի Չելսի քաղաքում, 1848 թվականին սեպտեմբերի 4-ին, Ռեբեկա Լաթիմերի (1823 - 1910 օգոստոսի 13) և Ջորջ Լաթիմերի (1818 թվականին հուլիսի 4 - 1896 թվականին մայիսի 18) չորս երեխաներից ամենակրտսերն էր[4]։ Ջորջ Լաթիմերը եղել է Վիրջինիա նահանգի Ջեյմս Բի Գրեյի ստրուկը։ Ջորջ Լաթիմերը իր կնոջ՝ Ռեբեկայի հետ, որը եղել է մեկ ուրիշի ստրուկը, փախավ ստրկությունից Բոստոն, Մասաչուսեթս, 1842 թվականին հոկտեմբերին։ Երբ Գրեյը՝ ստրկատերը, հայտնվեց Բոստոնում, որպեսզի նրանց վերադարձնի Վիրջինիա, այն դարձավ ստրկության վերացման շարժման մեջ հիշատակված դեպք` ներգրավելով այնպիսի աբոլիցիոնիստի, ինչպիսին Ուիլյամ Լլոյդ Գարիսոնն էր։ Ի վերջո, հավաքված 400 դոլար փրկագինը վճարվեց Գրեյին Ջորջ Լաթիմերի ազատության համար[5]։ Լյուիս Լաթիմերը անդամագրվել է ԱՄՆ ռազմածովային ուժերին 15 տարեկանում` 1863 թվականին սեպտեմբերի 16-ին և ծառայել է ցամաքում որպես ամերիկյան նավատորմի (USS Massasoit) անդամ։ 1865 թվականին հուլիսի 3-ին ռազմածովային ուժերում պաշտոնը թողնելուց հետո աշխատել է որպես գրասենյակային ցրիչ` արտոնագրված Քրոսբի Հոլսթիդ և Գուլդ (Crosby Halstead and Gould) իրավաբանական ընկերությունում շաբաթական 3.00 դոլար աշխատավարձով։ Նա սովորեց, թե ինչպես պետք է օգտագործել քառակուսու սահմանումը, քանոնը և այլ գործիքներ։ Ավելի ուշ, նրա ղեկավարը նկատեց արտոնագրային գծագրերի էսքիզներն անելու նրա տաղանդը, և Լաթիմերը 1872թվականին առաջ քաշվեց գլխավոր գեղանկարչի պաշտոնի շաբաթական 20.00 դոլար աշխատավարձով։ [5] Նա 1873 թվականին նոյեմբերի 15-ին Մասաչուսեթս նահանգի Ֆոլի Ռիվերում ամուսնացավ Մերի Ուիլսոն Լյուիսի հետ։ Նա ծնվել է Ռոդ Այլենդի Փրովիդենս քաղաքում, Ուիլյամի և Լուիզա Մ. Լյուիսի դուստրն էր[6]։ Ամուսինները երկու դուստրեր ունեին՝ Էմմա Ջանեթ (հունիսի 12, 1883 թվականին-փետրվար 1978) և Լուիզ Ռեբեկա (ապրիլի 19, 1890 - հունվար 1963)։ Ժանեթն ամուսնացավ Ջերալդ Ֆիդզերբերտ Նորմանի հետ, որը Նյու-Յորքի հանրային դպրոցական համակարգում ավագ դպրոցի առաջին սևամորթ ուսուցիչն էր, և երկու երեխա ունեցան՝ Ուինիֆրեդ Լաթիմեր Նորման (հոկտեմբեր 7, 1914 – փետրվարի 4, 2014), որը որպես սոցիալական աշխատող ծառայում էր իր պապի ժառանգության խնամակալը, և Ջերալդ Լաթիմեր Նորման (դեկտեմբերի 22, 1911-օգոստոսի 26, 1990), որը դարձավ վարչական իրավունքի դատավոր։
Լյուիս Հովարդ Լաթիմերը 25 տարի՝ 1903 թվականից մինչև իր մահը՝ 1928 թվականը, իր ընտանիքի հետ բնակվել է Հոլլի պողոտայում գտնվող մի տան մեջ, որն այժմ հայտնի է որպես Նյու-Յորքի Քուինս արվարձանի արևելյան առևտրային հատված[7]։ Լյուիս Հովարդ Լաթիմերը մահացավ 1928 թվականին դեկտեմբերի 11-ին, 80 տարեկան հասակում[8]։ Նրա մահից մոտ վաթսուն տարի անց նրա տունը Հոլլի պողոտայից տեղափոխվեց Քուինսի առևտրական տաղամասի 137-րդ փողոց, որը մոտավորապես 1,4 մղոն հյուսիս-արևմուտք էր իր նախկին վայրից[9]։
Տեխնիկական աշխատանք և գյուտեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
_-_DSC06448.JPG)
1874 թվականին նա Չարլզ Բրաունի հետ արտոնագրեց երկաթուղային մեքենաների զուգարանային համակարգերի բարելավումը, որը կոչվում է երկաթուղային մեքենաների համար ջրային դարակ (ԱՄՆ արտոնագիր 147,363)[10]։ 1876 թվականին Ալեքսանդր Գրեհեմ Բելը վարձել է Լաթիմերին, ապա որպես Բելլի արտոնագրային իրավաբանական ընկերության գծագրիչ՝ Բելլի հեռախոսի համար արտոնագիր ստանալու համար անհրաժեշտ նկարներ մշակելու համար[11]։ 1879 թվականին նա տեղափոխվեց Բրիջպորտ, Կոնեկտիկուտ, իր եղբայր Ուիլյամի, մոր՝ Ռեբեկայի և կնոջ՝ Մերիի հետ։ Ընտանիքի այլ անդամները՝ նրա եղբայր Ջորջ Ա. Լաթիմերը և նրա կինը՝ Ջեյնը, նրա քույր Մարգարետը և նրա ամուսինը՝ Օգոստոս Հոուլին և նրանց երեխաները արդեն ապրում էին այնտեղ։ Լյուիսն աշխատում էր որպես մենեջերի օգնական Թոմաս Ա. Էդիսոնի մրցակից Հայրեմ Մաքսիմին պատկանող ԱՄՆ Էլեկտրիկ Լայթինգ Քոմփանիում։ Լաթիմերը 1882 թվականի հունվարի 17-ին ստացել է արտոնագիր «Ածխածնի արտադրական գործընթաց»-ի համար, որը բարելավում է էլեկտրական լամպերում օգտագործվող ածխածնային շիկացման թելերի արտադրության մեթոդները[12][13]։ Էդիսոն Էլեկտրիկ Լայթ Քոմփանին Նյու Յորքում վարձեց Լաթիմերին 1884 թվականին որպես գծագրիչ և էլեկտրական լույսերի արտոնագրային վեճերի ժամանակ փորձագետ-վկա։ Լաթիմերին է վստահվել ածխածնային թելերի ստեղծման բարելավման գործընթացը, որը բարելավվել է Թոմաս Էդիսոնի թղթի թելերի վրա, որը շատ շուտ այրվում էր[14]։ Երբ 1892 թվականին այդ ընկերության և Թոմսոն-Հյուսթոն Էլեկտրիկ Քոմփանիի միավորման արդյունքում ստեղծվեց Ջեներալ Էլեկտրիկը, նա շարունակեց աշխատել իրավաբանական բաժնում։ 1911 թվականին նա դարձավ իրավաբանական ընկերությունների արտոնագրային խորհրդատու[15]։
Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
• Լաթիմերը Համբավի ազգային գյուտարարների սրահում առաջատար է իր էլեկտրական շիկացման թելերի արտադրության տեխնիկայի մեջ ներդրման համար[16]։
• Լաթիմերի ընտանեկան տունը Քուինսի ֆլուշինգ թաղամասում է, Լաթիմեր տեղանքում։ Այն նախկին վայրից տեղափոխվել է մոտակա փոքրիկ այգին և գյուտարարի պատվին վերածվել Լյուիս Հ. Լաթիմերի տուն-թանգարանի։
•Լաթիմերը Նյու Յորքի առևտրական շրջանի Ունիտարիան եկեղեցու հիմնադիր անդամ էր։
•Ֆլյուշինգում բնակելի բազմաբնակարանների մի շարք կոչվում են «Լաթիմերների պարտեզ»[17]։
•P.S. 56-րդ դպրոցը, Քլինթոն Հիլլում, Բրուքլին, կոչվում է Լյուիս Հ. Լաթիմերի դպրոց Լաթիմերի պատվին։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Fouché R. D. Latimer, Lewis Howard (1848-1928), engineer and inventor // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.1300953
- ↑ 2,0 2,1 2,2 https://www.wikitree.com/wiki/Latimer-1184
- ↑ https://www.invent.org/inductees/lewis-latimer
- ↑ Fouché, Rayvon, Black Inventors in the Age of Segregation: Granville T. Woods, Lewis H. Latimer, and Shelby J. Davidson, Baltimore & London: The Johns Hopkins University Press, 2003, 0-8018-7319-3.
- ↑ 5,0 5,1 Fouché, Rayvon, Black Inventors in the Age of Segregation: Granville T. Woods, Lewis H. Latimer, and Shelby J. Davidson, Baltimore & London: The Johns Hopkins University Press, 2003, ISBN 0-8018-7319-3.
- ↑ Massachusetts Marriages 253:121, Massachusetts Archives, Columbia Point, Boston
- ↑ "Historic House Trust NYC". Historichousetrust.org. Archived from the original on 2008-02-16
- ↑ "Lewis H. Latimer Dead. Member of Edison Pioneers. Drew Original Plans for Bell Phone". New York Times. December 13, 1928.
- ↑ Historic House Trust NYC". Historichousetrust.org. Archived from the original on 2008-02-16.
- ↑ "Patent Improvement in water-closets for railroad-cars (US147363A)". US Patent - Google Patent.
- ↑ Clarke, John Henrik (1983). Ivan Van Sertima, ed. Blacks in Science: Ancient and Modern. Piscataway, NJ: Transaction. pp. 230–233. ISBN 978-0-87855-941-1.
- ↑ "Lewis Howard Latimer". National Park Service. Retrieved 2007-06-10.
- ↑ U.S. Patent 252,386Process Of Manufacturing Carbons. by Lewis H. Latimer . Application filed on Feb 19, 1881, Specified on Jan 17, 1882
- ↑ "Lemelson-MIT". Mit.edu.
- ↑ Gates, Henry Louis, & Evelyn Brooks Higginbotham, African American Lives, Oxford University Press, 2004, pp. 515–516. ISBN 0-19-516024-X
- ↑ "List of 2006 NIHF inductees". Invent.org. Archived from the original on 2008-05-13.
- ↑ "Latimer Gardens Apartments". Nyc.gov. Archived from the original on 2009-02-24.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Lewis Howard Latimer; C. J. Field; John White Howell (1890). Incandescent Electric Lighting. D. Van Nostrand company.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Lewis Latimer at the IEEE
- Lewis Howard Latimer: Inventor, Engineer (Mechanical and Electrical) Արխիվացված 2006-09-19 Wayback Machine
- Bibliography about Latimer and scans of pages from his book
- Lewis Latimer: Renaissance Man by Luvenia George for the Smithsonian Institution's Lemelson Center for the Study of Invention and Innovation
- Teachers' guide by Luvenia George on Latimer, published by the Smithsonian Institution's Lemelson Center for the Study of Invention and Innovation
- "Blueprint for Change", a 1995 exhibition honoring Latimer at the which holds a collection of his papers and artifacts. Արխիվացված 2018-11-28 Wayback Machine
- Lewis Latimer biography at About.com Արխիվացված 2013-01-16 archive.today
- Profile of Lewis Latimer Արխիվացված 2011-05-05 Wayback Machine – The Black Inventor Online Museum
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լյուիս Հովարդ Լաթիմեր» հոդվածին։ |
| ||||||||||
