Իսիմանգալիսո ջրաճահճային պարկ
| Իսիմանգալիսո ջրաճահճային պարկ | |
|---|---|
 | |
| Տեղագրություն | Կվազուլու-Նատալ, Հարավային Աֆրիկա |
| Ամենամոտիկ քաղաք | Դուրբան, Հարավային Աֆրիկա |
| Կոորդինատներ | 28°00′ հվ. լ. 32°30′ ավ. ե.HGЯO |
| Տարածք | 3 280 կմ² |
| Հիմնադրված է | նոյեմբեր 2000[1] |
| Ղեկավարող կազմակերպություն | Իսիմանգալիսոյի իշխանություն |
| Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ Համաշխարհային ժառանգություն |
| Կայք | isimangaliso.com(անգլ.) |
 | |
 ISimangaliso Wetland Park Վիքիպահեստում | |
|
ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգություն , օբյեկտ № 914 ռուս.. • անգլ.. • ֆր. |
Իսիմանգալիսո ջրաճահճային պարկ (աֆրիկաանս՝ iSimangaliso-vleilandpark), ազգային պարկ ՀԱՀ արևելյան մասում Կվազուլու-Նատալ նահանգում։ Պարկը ընդգրկում է մի շարք բնական համալիրներ, որոնք մշտապես գտնվում են ափամերձ հոսանքների և փոթորիկների ազդեցության ներքո[2]։ 2008 թվականին պարկը փոխեց անվանումը՝ Սենտ-Լուիսից դառնալով Իսիմանգալիսո (անգլ.՝ iSimangaliso Wetland Park)[3]:
Պարկի տարածքում կա ջրաճահճային հանդակների չորս գոտի 2137 32 կմ2 ընդհանուր մակերեսով, որոնք պահպանվում են Ռամսարի համաժողովով։ 1999 թվականից պարկը մտնում է ՀԱՀ-ում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկի մեջ[2]։
Ֆիզիկա-աշխարհագրական բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պարկը գտնվում է ՀԱՀ արևելյան ափին։ Այն սկսվում է Դուրբանից 160 կմ հյուսիսից և ձգվում 220 կմ, մինչև Մոզամբիկի սահմանը։ Պարկի գոտու լայնությունը տատանվում է 1-ից մինչև 24 կմ, բացի այդ պարկում ընդգրկվում է ծովային գոտին, ափից 5 կմ լայնությամբ և 155 կմ երկարությամբ։ Պարկի որոշ տարածքներում ծովի մակարդակից բարձրությունը հասնում է 170 մետրի[3]։
Պարկի տարածքը իրենից ներկայացնում է ափամերձ հարթավայր և մայրցամաքային շելֆ։ Ափամերձ հարթավայրը գտնվում է պարկի հյուսիսային մասում, Մոզամբիկի հետ սահմանին և ընդգրկում է Աֆրիկայի ամենախոշոր էստուարային համակարգերից մեկը, որն առանձնանում է ծովից ավազաբլուրներով և ծածկված է բարձրադիր անտառներով։ Ավազաբլուրներն առաջացել են շուրջ 25000 տարի առաջ։ Ներկայումս ավազաբլուրներում հանդիպում են երկու տեսակի լճեր, էստուարային լճեր, որոնց շարքին են դասվում Իսիմանգալիսոն և Կոզին և քաղցրահամ ջրերով լճեր, որոնցից է Սիբային և մի շարք փոքր լճեր։ Երկուսից չորս կիլոմետր լայնությամբ մայրցամաքային շելֆի գոտին ներառում է հարավային Աֆրիկայի միակ կորալային խութերը։ Ստորջրյա խութերը գտնվում են 8-ից մինչև 35 մետր խորության վրա, նրանց միջով անցնում են յոթ ստորջրյա կանյոններ։
Աշխարհագրական տեսանկյունից պարկը դասվում է հարավաֆրիկյան անտառների և սավաննաների շարքին[3]։
Տարածքի պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարածքի պահպանությունը իրականացվում է 1897 թվականից, երբ Իսիմանգալիսո լճում հիմնադրվեց որսորդական արգելոց։ Տարածքի հատուկ կարգավիճակը, ինչպես նաև պարկի մեջ հետագայում ընդգրկված հարակից տարածքները հաստատվել են 1935, 1956, 1974 և 1984 թվականների ակտերով ու կարգադրություններով։ 1999 թվականին ստեղծվեց ազգային պարկը, որն իր անվանումը փոխեց 2008 թվականին[3]։
1986 թվականից սկսած պարկի տարբեր գոտիները դարձան ռամսարյան պահպանվող օբյեկտներ։ Տոնգալենդի (անգլ.՝ Turtle beaches/Coral reefs of Tongaland) առաջին օբյեկտներից էին կրիաների լողափը և կորալային խութերը, 395,0 քառակուսի կիլոմետր ընդհանուր մակերեսով[4]։ Նույն թվականին նրան միացավ Սենտ-Լուիսի համակարգը (անգլ.՝ St. Lucia System) 1555,0 կմ² մակերեսով[4]։ 1991 թվականին համակարգը համալրվեց Կոզի Բեյի ծովածոցով (անգլ.՝ Kosi Bay) 109,8 կմ² մակերեսով և Սիբայի լճով (անգլ.՝ Lake Sibhayi) 77,5 կմ² մակերեսով[3][4]։ 1990 թվականի հուլիսի 4-ից մինչև 1996 թվականի մարտի 11-ը Իսիմանգալիսո լճի համակարգը գտնվում էր Մոնրոյի ջրաճահճային համակարգի տարածքում և անհետացման վտանգի տակ։
1998 թվականի տվյալներով պարկը ներառում էր 13 հատուկ պահպանվող բնական տարածքներ[3]։
- Իսիմանգալիսո պարկ (iSimangaliso Park) 125,45 կմ²
- Սոդվանի պետական անտառ (Sodwana State Forest) 471,27 կմ²
- Ֆոլս Բեյ պարկ (False Bay Park) 22,47 կմ²
- Իստերն Շորս պետական անտառ (Eastern Shores State Forest) 128,73 կմ²
- Սոդվանա Բեյ ազգային պարկ (Sodwana Bay National Park) 11,55 կմ²
- Քեյփ Վիդալ պետական անտառ (Cape Vidal State Forest) 113,13 կմ²
- Մաֆելեյնի բնական արգելոց (Maphelane Nature Reserve) 11,03 կմ²
- Նյալազի պետական անտառ (Nyalazi State Forest) 13,67 կմ²
- Իսիմանգալիսոյի որսորդական արգելոց (iSimangaliso Game Reserve) 368,26 կմ²
- Կոսի-Բեյի ափամերձ անտառային արգելոց (Kosi Bay/Coastal Forest Reserve) 217,72 կմ²
- Լեյք-Սիբայն ջրային արգելոց (Lake Sibhayi Freshwater Reserve) 72,18 կմ²
- Իսիմանգալիսոյի ծովային արգելոց (iSimangaliso Marine Reserve) 442,80 կմ²
- Մապուտալենդ ծովային պահպանվող գոտի (Maputaland Marine Protected Area) 397,40 կմ²
Հարավաֆրիկյան-մոզամբիկյան սահմանի հյուսիսային մասում պարկի տարածքին հարում է Պոնտա-դու-Օրու ծովային արգելոցային գոտին։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://isimangaliso.com/download-file/background-information-document-isimangalisos-gef-project/
- ↑ 2,0 2,1 «iSimangaliso Wetland Park» (անգլերեն). UNESCO. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 4-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «iSIMANGALISO WETLAND PARK» (PDF) (անգլերեն). United Nations Enviroment Program. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 4-ին.
{{cite web}}: Invalid|url-status=404(օգնություն) - ↑ 4,0 4,1 4,2 «The Ramsar Sites Database» (անգլերեն). Ramsar Sites Information Service. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 4-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «iSIMANGALISO WETLAND PARK» (PDF) (անգլերեն). United Nations Enviroment Program. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 4-ին.
{{cite web}}: Invalid|url-status=404(օգնություն)
 |
Վիքիճամփորդն ունի Իսիմանգալիսո ջրաճահճային պարկին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իսիմանգալիսո ջրաճահճային պարկ» հոդվածին։ |
| ||||||
