Թյուրքան Բաշթուղ

	Թյուրքան Բաշթուղ
Կուսակցություն՝	Հանրապետական ժողովրդավարական կուսակցություն
Կրթություն՝	Ստամբուլի համալսարան
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ
Ծննդյան օր	1900
Ծննդավայր	Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանի օր	սեպտեմբերի 27, 1975
Վախճանի վայր	Ստամբուլ, Թուրքիա
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և Թուրքիա
Türkan Baştuğ

Թյուրքան Օրս Բաշթուղ (1900, Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն^[1] - սեպտեմբերի 27, 1975(1975-09-27), Ստամբուլ, Թուրքիա), թուրք մանկավարժ և քաղաքական գործիչ։ Թուրքիայի խորհրդարանում ընտրված առաջին 18 կանանցից մեկը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Ստամբուլի Ուսքյուդար թաղամասում՝ Մեհմեթ Սաբրիի և նրա կնոջ՝ Աբիդեի ընտանիքում։ Դպրոցն ավարտելուց հետո Բեզմիալեմը փիլիսոփայություն է սովորել Ստամբուլի համալսարանում։ Նա ավարտել է 1925 թվականին՝ դառնալով փիլիսոփայության ամբիոնի առաջին շրջանավարտներից մեկը^[2]։

1934 թվականին ազգանվան մասին օրենքի ընդունումից հետո վերցրել է Բաշթուղ ազգանունը։ 1937 թվականին ամուսնացել է Բեքիր Իզեթ Օրսի հետ, նրանց ամուսնությունը տևել է մինչև 1946 թվականը^[2]։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համալսարանն ավարտելուց անմիջապես հետո Բոսֆորի լիցեյում սոցիոլոգիա, հոգեբանություն, տրամաբանություն և մետաֆիզիկա էր դասավանդում։ Որոշ ժամանակ զբաղեցրել է լիցեյի կանացի բաժնի տնօրենի պաշտոնը։ Բոսֆորի լիցեյում աշխատանքի հետ միաժամանակ կարճ ժամանակ 1927 թվականին դասավանդել է կանանց մանկավարժական քոլեջում և 1930 թվականին Ստամբուլի կանանց վարժարանում^[2]։

Աթաթուրքի բարեփոխումների ընթացքում ընդլայնվել են կանանց իրավունքները, 1934 թվականին նրանք իրավունք են ստացել քվեարկել և ընտրվել խորհրդարան։ Դրանից հետո Բաշտյուգը որոշել է իրեն փորձել քաղաքականության մեջ, դրա համար նա ստիպված է եղել ազատվել ուսուցչուհու պաշտոնից։ 1935 թվականին կայացած խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքում Թյուրքան Բաշթյուգը ընտրվել է Ժողովրդահանրապետական կուսակցությունից Ազգային մեծ ժողովի անդամ և դարձել Թուրքիայի առաջին 18 կին խորհրդարանականներից մեկը^[3]։

1935 թվականին Բաշթուղը խորհրդարանի համար հաշվետվություն է կազմել իր ընտրատարածքում գործերի վիճակի մասին։ Զեկույցում նշվել է, որ անհրաժեշտ է նպաստել ափերի երկայնքով ապրող ցեղերի վերաբնակեցմանը, իրականացնել մալարիայի տարածմանը նպաստող ճահճների ջրազրկում, վերապատրաստել գյուղական ուսուցիչներին, ինչպես նաև վերականգնել Էլմալայում գտնվող մզկիթը, որի ստեղծումը վերագրվում է Սինանին^[2]։

Բացի խորհրդարանում աշխատելուց, Բաշթուղը մասնակցել է կանանց 12-րդ միջազգային կոնգրեսին, որը տեղի է ունեցել Ստամբուլում 1935 թվականի ապրիլի 12-26-ը, և այնտեղ ելույթ է ունեցել՝ «Քաղաքացիների իրավունքներն ու պարտականությունները»։ 1935 թվականի մայիսի 25-ին նա ընտրվել է Թուրքիայի օդագնացության ասոցիացիայի պահուստային անդամ^[2]։

Բազմիցս վերընտրվել է, մինչև 1943 թվականը զբաղեցրել Է խորհրդարանի անդամի պաշտոնը։ Ընտրական ժամկետներից մեկի ընթացքում ընդգրկված է եղել կրթության խորհրդարանական կոմիտեի կազմում^[2]։

Քանի որ բարեփոխումների ընթացքում Աթաթուրքի կողմից հիջաբ կրելն արգելվել է, Բաշթուղը գլխարկ է կրել^[4]։

Քաղաքական կարիերայի ավարտից հետո վերսկսել է դասախոսական գործունեությունը։ 1943 թվականի օգոստոսի 4-ից մինչև 1963 թվականի հոկտեմբերի 5-ը դասավանդել է Աթաթուրքի անվան Անգարի լիցեյում^[2]։

Մահացել է 1975 թվականի սեպտեմբերի 27-ին^[2]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 https://www.biyografya.com/biyografi/22298
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Duroğlu, Sibel (2007). «Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri – Türkan öre Baştuğ» (PDF) (թուրքերեն). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: 72–75. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 10-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
↑ «Tarihe yön veren kadınlar». Հուրիեթ (թուրքերեն). 2007 թ․ մարտի 8. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 10-ին.
↑ «64 yıldır türban sorunu olmadı». Հուրիեթ (թուրքերեն). 1999 թ․ մայիսի 2. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 11-ին.

[_ae96b9e465041555-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 https://www.biyografya.com/biyografi/22298

[au-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Duroğlu, Sibel (2007). «Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri – Türkan öre Baştuğ» (PDF) (թուրքերեն). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: 72–75. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 10-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

[h1-3] «Tarihe yön veren kadınlar». Հուրիեթ (թուրքերեն). 2007 թ․ մարտի 8. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 10-ին.

[h2-4] «64 yıldır türban sorunu olmadı». Հուրիեթ (թուրքերեն). 1999 թ․ մայիսի 2. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 11-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]