Զամբիայի համալսարան
Զամբիայի համալսարան անգլ.՝ The University of Zambia | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | հասարակական համալսարան |
| Կարգախոս | Service and excellence. |
| Հիմնադրված է | 1965 |
| Անդամակցություն | International Association of Universities?[1] և Association of African Universities?[2] |
| Երկիր |  Զամբիա |
| Տեղագրություն | Լուսակա |
| Կայք | unza.zm(անգլ.) |
  Զամբիայի համալսարան, Զամբիա | |
 University of Zambia Վիքիպահեստում | |
Զամբիայի համալսարանը (UNZA) (անգլ.՝ University of Zambia), պետական համալսարան, որը գտնվում է Զամբիայի Լուսակա քաղաքում։ Այն Զամբիայի ամենամեծ և ամենահին ուսումնական հաստատությունն է։ Համալսարանը հիմնադրվել է 1965 թվականին և պաշտոնապես բացվել է հանրության համար 1966 թվականի հուլիսի 12-ին։ Ուսուցման լեզուն անգլերենն է[3]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
UNZA-ի ծագումը կարելի է գտնել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից, երբ ծագեց Հյուսիսային Ռոդեզիայում համալսարան հիմնելու գաղափարը։ Սակայն պլանները դադարեցվեցին, երբ պատերազմը սկսվեց և միայն դրանից հետո վերածնվեց։ Գաղութային կառավարությունը պլաններ էր մշակել Աֆրիկայի համար Կենտրոնական Աֆրիկայի համալսարանական քոլեջ հիմնելու համար՝ կապված Աֆրիկայի մեծ մասում բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների զարգացման հետ։
Կենտրոնական Աֆրիկայի խորհուրդը (CAC) նշանակեց հանձնաժողով՝ բարձրագույն կրթության քոլեջի պահանջները հետաքննելու համար և այնուհետև առաջարկեց ստեղծել բարձրագույն կրթության քոլեջ։ Հետագա հետաքննությունը Կենտրոնական Աֆրիկայում աֆրիկացիների համար բարձրագույն կրթության անհրաժեշտության վերաբերյալ անցկացվել է սըր Ալեքսանդր Կար-Սաունդերսի կողմից 1952թ.-ին, իսկ հաջորդ զեկույցը ներկայացվել է 1953թ. մարտին։ Հարավային Ռոդեզիայի կառավարությունն ընդունեց բազմազգ համալսարանական քոլեջի ստեղծումը և Հանձնաժողովը, հետևաբար, առաջարկեց հաստատություն հիմնել Սոլսբերիում։ Այնուամենայնիվ, Ալեքսանդր Քերի կողմից գրված փոքրամասնության զեկույցը հակափաստարկ ներկայացրեց, որ ենթադրում էր, որ ռասաների միջև հավասարության հիման վրա բարձրագույն ուսումնական հաստատության ստեղծումն իրագործելի չէ, և այդպիսով առաջարկեց, որ ոչ եվրոպացիների համար համալսարան հիմնվի Լուսակայում։
Անկախության պայքարի արդյունքում ստեղծված քաղաքական մթնոլորտը 1950-ականների վերջին և 1960-ականների սկզբին ավելի քիչ գրավիչ դարձրեց Ռոդեզիայի համալսարանական քոլեջի գաղափարը։ Արդյունքում, նախաձեռնվեցին Լուսակա քաղաքում բարձրագույն ուսումնական հաստատության ստեղծման համար աջակցություն հայցելու ծրագրեր։ 1963 թվականի մարտին Հյուսիսային Ռոդեզիայի նոր կառավարությունը նշանակեց հանձնաժողով՝ Լոքվուդի հանձնաժողով՝ սըր Ջոն Լոքվուդի գլխավորությամբ՝ գնահատելու Հյուսիսային Ռոդեզիայի համալսարանի ստեղծման իրագործելիությունը։ Հանձնաժողովը մեծ ուշադրություն է դարձրել ինքնավարության վրա և այդպիսով առաջարկել է համալսարան հիմնել, որը կապեր չունի Բրիտանիայի արդեն կայացած համալսարանների հետ։ Զեկույցում նաև առաջարկվել է սկզբից Զամբիայի համալսարանը որպես լիարժեք համալսարան ստեղծել։
Անկախության պայքարի արդյունքում ստեղծված քաղաքական մթնոլորտը 1950-ականների վերջին և 1960-ականների սկզբին ավելի քիչ գրավիչ դարձրեց Ռոդեզիայի համալսարանական քոլեջի գաղափարը։ Արդյունքում, նախաձեռնվեցին Լուսակա քաղաքում բարձրագույն ուսումնական հաստատության ստեղծման համար աջակցություն հայցելու ծրագրեր։ 1963 թվականի մարտին Հյուսիսային Ռոդեզիայի նոր կառավարությունը նշանակեց հանձնաժողով՝ Լոքվուդի հանձնաժողով՝ սըր Ջոն Լոքվուդի գլխավորությամբ՝ գնահատելու Հյուսիսային Ռոդեզիայի համալսարանի ստեղծման իրագործելիությունը։ Հանձնաժողովը մեծ ուշադրություն է դարձրել ինքնավարության վրա և այդպիսով առաջարկել է համալսարան հիմնել, որը կապեր չունի Բրիտանիայի արդեն կայացած համալսարանների հետ։ Զեկույցում նաև առաջարկվել է սկզբից Զամբիայի համալսարանը որպես լիարժեք համալսարան ստեղծել։
Զամբիայի համալսարանի ժամանակավոր խորհուրդը ստեղծվել է Զամբիայի համալսարանի ակտի ուժի մեջ մտնելուց հետո, 1965 թ. հուլիսին Դուգլաս Գ. Անգլինը նշանակվել է փոխտնօրեն, իսկ 1965 թվականի հոկտեմբերին Նախագահ Քենեթ Դեյվիդ Կաունդան տվել է ակտի համաձայնությունը։ 1965 թվականի ակտի թիվ 66[4]։
Զամբիայի համալսարանը բացվել է 1966 թվականի հուլիսի 13-ին՝ 1966 թվականի հուլիսի 12-ին նախագահ Քենեթ Դեյվիդ Կաունդայի առաջին կանցլեր նշանակվելուց հետո։
Բանտից ազատվելուց հետո հարավաֆրիկյան հակաապարտեիդ հեղափոխական և քաղաքական առաջնորդ Նելսոն Մանդելան 1990թ. փետրվարին դիմեց Զամբիայի համալսարանի ուսանողներին իր առաջին արտասահմանյան ուղևորության և ազատ արձակումից հետո առաջին համալսարանական ելույթի ժամանակ[5]։
Անասնաբուժական բժշկության դպրոցը արժանացել է Ճապոնիայի արտգործնախարարի գովասանքի՝ տեխնիկական համագործակցության ոլորտում միջազգային համագործակցության խթանման գործում ներդրած ավանդի համար 2020 թվականի դեկտեմբերի 1-ին[6][7]։
Կամպուս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նրա հիմնական կամպուսը՝ Great East Road Campus-ը, գտնվում է Great East Road-ի երկայնքով՝ կենտրոնական բիզնես թաղամասից մոտ 7 կմ հեռավորության վրա։ Այն նաև ունի Ridgeway կամպուս, որը նույնպես գտնվում է Լուսակա քաղաքում՝ համալսարանական ուսումնական հիվանդանոցում; այս համալսարանը տուն է ուսանողների համար, ովքեր սովորում են բժշկական և դեղագիտության դասընթացներ[8]։
Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զամբիայի համալսարանն ունի ավելի քան 157 բակալավրի և ասպիրանտուրայի ծրագրեր։ Զամբիայի համալսարանը բաժանված է հետևյալ ֆակուլտետների.
Գյուղատնտեսական գիտությունների դպրոց[9][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- գյուղատնտեսական տնտեսագիտություն և ընդլայնման կրթություն
- Կենդանաբանական գիտություն
- Սննդի գիտություն և սնուցում
- Բուսաբանություն
- Հողագիտություն
Ճարտարագիտության դպրոց[10][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Գյուղատնտեսական ճարտարագիտություն
- Քաղաքացիական և բնապահպանական ճարտարագիտություն
- Էլեկտրատեխնիկա և էլեկտրոնային ճարտարագիտություն
- Մեքենաշինություն
- Գեոմատիկ ճարտարագիտություն
Կրթության դպրոց[11][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մեծահասակների կրթություն և ընդլայնման ուսումնասիրություններ
- Կրթական քոլեջների խորհրդատվական բաժին
- Կրթության կառավարում և քաղաքականության ուսումնասիրություններ
- Կրթության հոգեբանություն, սոցիոլոգիա և հատուկ կրթություն
- Գրադարանային և տեղեկատվական գիտություն[12]
- Լեզու և հասարակական գիտություններ
- Մաթեմատիկա և բնագիտություն Կրթություն
- Սկզբնական կրթություն[13]
- Կրոնագիտություն
Իրավագիտության դպրոց[14][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հանրային իրավունք
- Մասնավոր իրավունք
Հանքերի դպրոց[15][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Երկրաբանություն
- Հանքարդյունաբերություն
- Մետաղագործություն և նյութերի մշակում
Բժշկության դպրոց[16][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Անատոմիա
- Կենսաբժշկական գիտություններ
- Ֆիզիոլոգիական գիտություններ
- Բուժքույրական գիտություններ
- Բժշկական կրթության զարգացում
- Մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա
- Մանկաբուժություն և երեխաների առողջություն
- Պաթոլոգիա և մանրէաբանություն
- Դեղատուն
- Ֆիզիոթերապիա
- Հոգեբուժություն
- Հանրային առողջություն
- Վիրաբուժություն
- Ներքին բժշկություն
Բնական գիտությունների դպրոց[17][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կենսաբանական գիտություններ
- Քիմիա
- Մաթեմատիկա և վիճակագրություն
- Ֆիզիկա
- Աշխարհագրություն
- Համակարգչային դասընթացներ
Անասնաբուժական բժշկության դպրոց[18][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կենսաբժշկական ուսումնասիրություններ
- Կլինիկական ուսումնասիրություններ
- Հիվանդությունների վերահսկում
- Պարակլինիկական հետազոտություններ
- Կենտրոնական ծառայություններ և մատակարարում
Բիզնեսի ավարտական դպրոց[19][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Բիզնեսի կառավարում
- Բիզնեսի կառավարման մագիստրատուրա
Պատկանելություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
UNZA-ն Աֆրիկյան համալսարանների ասոցիացիայի, Համագործակցության համալսարանների ասոցիացիայի և համալսարանների միջազգային ասոցիացիայի անդամ է։
Նշանավոր մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Էդգար Լունգու, Զամբիայի Հանրապետության 6-րդ նախագահ -
Լևի Մվանավասա, Զամբիայի Հանրապետության 4-րդ նախագահ -
Ինոնգե Վինա, Զամբիայի Հանրապետության 13-րդ փոխնախագահ -
Իրին Մամբիլիմա, Զամբիայի Հանրապետության 7-րդ գլխավոր դատավորը -
Էմերսոն Մնանգագվա, Զիմբաբվեի Հանրապետության 3-րդ նախագահ -
Հակաինդե Հիչիլեմա, Զամբիայի Հանրապետության 7-րդ նախագահ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://web.archive.org/web/20220525131836/https://www.iau-aiu.net/Members
- ↑ https://web.archive.org/web/20221215121521/https://www.aau.org/subs/membership/
- ↑ «History | University of Zambia». www.unza.zm. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 24-ին.
- ↑ «The National Assembly of Zambia» (PDF). National Assembly of Zambia. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 24-ին.
- ↑ Macmillan, Hugh (2014). «The University Of Zambia and the Liberation of Southern Africa, 1966–90». Journal of Southern African Studies. 40 (5): 943–959.
- ↑ Foreign Minister’s Commendations for FY 2020 | Ministry of Foreign Affairs of Japan
- ↑ Foreign Minister’s Commendations for FY 2020 (Groups) | Ministry of Foreign Affairs of Japan
- ↑ «Medicine | University of Zambia». www.unza.zm. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 30-ին.
- ↑ «School of Agricultural Sciences». University of Zambia. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
- ↑ «School of Engineering». University of Zambia. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
- ↑ «School of Education». University of Zambia. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
- ↑ «Department of Library and Information Science». University of Zambia Department of Library and Information Science. 2020 թ․ մայիսի 25.
- ↑ «Department of Primary Education | University of Zambia». www.unza.zm. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 25-ին.
- ↑ «School of Humanities and Social Sciences». University of Zambia. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
- ↑ «School of Mines». University of Zambia. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
- ↑ «School of Medicine». University of Zambia. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
- ↑ «School of Natural Sciences». University of Zambia. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
- ↑ «School of Veterinary Medicine». University of Zambia. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
- ↑ «Graduate School of Business». University of Zambia. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զամբիայի համալսարան» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||||
