Դաշտային Կիլիկիա

Դաշտային Կիլիկիա
Կարգավիճակ	բնակավայր
Մտնում է	Կիլիկիա
Խոշորագույն քաղաք	Տարսոն
ԲԾՄ	150 մետր
Նախորդ	Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն

Դաշտային Կիլիկիա Փոքր Ասիայի հարավարևելյան մասում գտնվող Կիլիկիայի հարավարևելյան շրջանները, որտեղ առկա են ընդարձակ դաշտավայրեր։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարբեր հեղինակների մոտ և տարբեր դարաշրջաններում տարածքը կոչվել է Դաշտային կամ Հարթավայրային (Pedias) Կիլիկիա, Ադանայի կամ Տարսոնի դաշտավայր։ Այն Տավրոսի արևմտյան լանջերից սկիզբ է առնում Իսավրիան (Սելևկիա կենտրոնով), որի արևմուտքում գտնվող Անամուրի բերդը ժամանակին եղել է Կիլիկիայի հայկական թագավորության տարածքի արևմտյան սահմանակետը։ Դաշտային (Pedias) Կիլիկիան, Տարսոն մայրաքաղաքով, գտնվել է Տավրոսյան լեռների ստորոտին և ձգվել է մինչև Միջերկրական ծով։ 4-րդ դարում՝ Կոստանդին Մեծի վարչատարածքային բաժանումների, ստեղծվել են Առաջին, Երկրորդ և Երրորդ Կիլիկիաները, որոնց մայրաքաղաքներն էին համապատասխանաբար Տարսոնը, Անարզաբան և Սելևկիան^[1]։

Մ.թ.ա. 84 թվականին Դաշտային Կիլիկիան ընդգրկվել է Տիգրան Մեծի հայկական աշխարհակալ տերության կազմի մեջ։ Մ․ թ. ա. 66 թվականին Տիգրան Մեծի և Պոմպհոսի միջև Արտաշատի պայմանագրի համաձայն Դաշտային Կիլիկիան անցել է հռոմեացիներին^[2]։

Դաշտային Կիլիկիային տիրանալու համար Ռուբինյանների և Անտիոքի խաչակրաց դքսության միջև երկարատև պայքար է տեղի ունեցել։ Կիլիկիայի Հայոց իշխան Թորոս Ա-ն 1104 թվականին բյուզանդական տիրապետությունից մասամբ ազատագրել է Դաշտային Կիլիկիան՝ Սիս և Անարզաբա քաղաքներով, իսկ Լևոն Ա-ն 1132 թվականին բյուզանդացիներից ազատագրել է Դաշտային Կիլիկիան^[3]^[4]։

Դաշտային Կիլիկիան հարուստ է բարձր որակի աղով։ Դաշտային Կիլիկիայում ցուրտ ձմեռ գրեթե չի լինում, չնայած շրջակա լեռները ծածկված են հավերժական ձյունով։ Այն ծովի մակարդակից գտնվում է 150-200 մետր բարձրության վրա։ Դաշտային Կիլիկիայում աճում է նարինջ, նուռ, խնձոր, խաղող։