Դաբաղում
Դաբաղում, աղաղում, կաշվի արտադրության հիմնական պրոցեսներից։ Դաբաղման հետևանքով փոքրանում է կաշվի կծկումը և մեծանում ծակոտկենությունը (կաշին չորացնելիս), խզման ամրությունը։ Կաշին ավելի կայուն է դառնում ֆերմենտների ու տարբեր հիդրոլիզող միջոցների ներգործության նկատմամբ։ Դաբաղումը կատարվում է տարբեր օրգանական և հանքային նյութերով, դաբաղուման թմբուկներում, զանազան գուռերում։ Դաբաղում կիրառվում է նաև մորթու արտադրությունում։
Դաբաղումը կարող է իրականացվել բուսական կամ հանքային մեթոդներով։ Մինչ դաբաղումը մաշկը մազազերծվում է, ճարպազերծվում, աղազերծվում, թրջվում ջրում 6 ժամից 2 օր։ Մաշկի վնասումը բակտերիաներից կանխարգելելու նպատակով, բիոցիդներ, սովորաբար դիթիոկարբամատներ են օգտագործում։ Գործընթացում կարող են ավելացնել նաև հակասնկային դեղանյութեր, օրինակ՝ 2-թիոցիանոմեթիլթիոբենզոթիազոլ կաշին բորբոսից պաշտպանելու համար։
Դաբաղումն առաջին անգամ կիրառվել է հարավային Ասիայի՝ Մերգարհի բնակիչների կողմից մ.թ.ա. 7000-3000 թվականներին[1]։ Մ.թ.ա. 2500 թվականին շումերացիները սկսեցին կաշի օգտագործել՝ կառքի անիվների վրա դաբաղելով այն պղնձի ձուլակտորներով։ Հին և միջնադարյան Հայաստանում կաշին դաբաղել են տաշտի մեջ, օգտագործելով գղթոր և աղտոր (սումախ), ինչպես նաև ընկույզի կանաչ կեղև, շագանակ, խաղողի կորիզներ և նռան կեղև, հաստ կաշիների համար՝ պաղլեղ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Possehl, Gregory L. (1996). Mehrgarh in Oxford Companion to Archaeology, edited by Brian Fagan. Oxford University Press.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 260)։ 
|
|
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |