Բողոքի ցույցեր Էկվադորում (2019)
| Բողոքի ցույցեր Էկվադորում (2019) |
|---|
Բողոքի ցույցեր Էկվադորում , Էկվադորի նախագահ Լենին Մորենոյի և նրա վարչակազմի կողմից ընդունված վառելիքի սուբսիդիաների և խիստ խնայողության միջոցների չեղարկման դեմ շարունակվող բողոքի և անկարգությունների շարքը։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էկվադորի նախագահ Լենին Մորենոն ընտրվել է 2017 թվականին՝ շնորհիվ իր դաշինքի՝ «Պաիս»-ի խոստման՝ հետևել նախկին նախագահ Ռաֆայել Կոռեայի ձախ տնտեսական քաղաքականությանը, որը Էկվադորը վերափոխել է Քաղաքացիական հեղափոխության արդյունքում։ Կոռեան մշակել է սոցիալական ապահովության լայնածավալ ծրագրեր, կարողացել է կրճատել աղքատության մասշտաբները և բարձրացնել Էկվադորում կյանքի միջին մակարդակը[1]։ Այդ ժամանակ Մորենոն համարվում էր երկրում 21-րդ դարում սոցիալիզմի գաղափարների պահապանը։ Այնուամենայնիվ, իր պաշտոնում ընտրվելուց հետո Մորենոն ավելի շատ «Պաիս» դաշինքի դիրքորոշումը տեղափոխել է դեպի աջ դե-Correaization գործընթացի միջոցով[2], որը չեղարկել է Կոռեայի քաղաքականությունից շատ իրողություններ՝ հրաժարվելով ALBA ալտերգլոբալիստական ալյանսից[3]՝ հօգուտ ԱՄՆ-ի հետ[4] ավելի սերտ կապերի և վարելով նեոլիբերալ տնտեսական քաղաքականություն[5], որն օտարում է ինչպես Կոռեայի նախկին նախագահին, այնպես էլ սեփական կուսակցության կողմնակիցների զգալի մասին, Մորենոյի տնտեսական քաղաքականությունը Էկվադորի քաղաքացիների շրջանում մեծ ժողովրդականություն չի վայելում, ինչը հանգեցրել է 2017 թվականին նրա հավանության վարկանիշների անկմանը՝ 2019 թվականին 70 %-ից մինչև 30%-ից պակաս[6]։ Այդ ամենը հանգեցրել է վառելիքի սուբսիդիայի վերացման Մորենոյի որոշմանը[7], որը մինչ այդ մատչելի բենզին և դիզելային վառելիք էր ապահովում Էկվադորի քաղաքացիների համար։ Դա զայրացրել է Էկվադորի հասարակության որոշ շերտերի, ինչը բողոքի շարժման սկիզբ է առաջացրել[6]։
Ցույցեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բողոքի ակցիաները սկսվել են 2019 թվականի հոկտեմբերի 3-ին, երբ տաքսիների, ավտոբուսների և բեռնատարների վարորդները դուրս են եկել ի նշան բողոքի վառելիքի սուբսիդիայի ծրագրված չեղարկման դեմ։ Դրանից կարճ ժամանակ անց բողոքի ցույցերին միացել են բնիկ ժողովուրդներ, ինչպես նաև համալսարանների ուսանողներ և արհմիություններ։ Ցուցարարները հայտարարել են անժամկետ համընդհանուր գործադուլ անցկացնելու իրենց մտադրության մասին, որը կտևի այնքան ժամանակ, քանի դեռ կառավարությունը չի չեղարկել իր որոշումը[8]։
Նախագահ Մորենոն արտակարգ դրություն Է հայտարարել 2019 թվականի հոկտեմբերի 4-ին վառելիքի գների բարձրացման դեմ համազգային բողոքների ֆոնին։ Բողոքի ցույցերը վնաս են հասցրել երկրի տրանսպորտային ցանցին, քանի որ բոլոր հիմնական ճանապարհները և կամուրջները փակվել են մայրաքաղաք Կիտոյում[9]։
Դրանից կարճ ժամանակ անց նախագահ Լենին Մորենոն կտրականապես հրաժարվել է քննարկել չեղարկման հնարավոր չեղարկումը՝ հայտարարելով, որ նա չի բանակցի հանցագործների հետ[10], ինչը բախումներ է առաջացրել Էկվադորի ազգային ոստիկանության և ցուցարարների միջև, որոնք փորձել են ներխուժել Կառոնդելետի պալատ Կիտո[8]։
Էկվադորի կառավարությունը հոկտեմբերի 7-ին Էկվադորի զինված ուժերը տեղակայել է, որպեսզի ցուցարարներին ստիպի ազատ արձակել ավելի քան 50 զինծառայողների, որոնք գերեվարվել են բնիկ բնակչության կողմից[11]։
Հոկտեմբերի 8-ին նախագահ Մորենոն հայտարարել է, որ իր կառավարությունը տեղափոխվել է Գուայակիլ ափամերձ քաղաք այն բանից հետո, երբ հակակառավարական ցուցարարները գրավել են Կիտոն, այդ թվում՝ Կարոնդելետ պալատը։ Նույն օրը նախագահ Մորենոն իր նախորդին՝ Ռաֆայել Կոռեային, մեղադրել է Վենեսուելայի առաջնորդ Նիկոլաս Մադուրոյի օգնությամբ պետական հեղաշրջում կազմակերպելու մեջ, իր հերթին՝ Կորրեան այդ մեղադրանքները մերժել է[12][13]։ Ավելի ուշ Էկվադորի իշխանությունները դադարեցրել էին նավթի արդյունահանումը Սաչա նավթահորում, որտեղ արդյունահանվում էր երկրում նավթի 10 % -ը այն բանից հետո, երբ այն զբաղված էր բողոքողներով։ Ցուցարարները գրավել են նաև վերահեռարձակվող ալեհավաքները, ինչը ստիպել է պետական հեռուստատեսությանը և ռադիոյին անջատվել երկրի որոշ մասերում։ Բողոքող բնիկ ժողովուրդների ներկայացուցիչներն արգելափակել են Էկվադորի հիմնական ճանապարհների մեծ մասը՝ ամբողջությամբ կտրելով տրանսպորտային երթուղիները դեպի Կուենկա քաղաք։ Նախկին նախագահ Ռաֆայել Կոռեան հայտարարել է, որ նախագահ Մորենոն ավարտված է և արտահերթ ընտրությունների կոչ է արել[14]։
Հոկտեմբերի 9-ին ցուցարարները կարողացել են ներխուժել Էկվադորի ազգային ժողով և գրավել այն, իսկ հետո արտաքսվել են ոստիկանության կողմից՝ օգտագործելով արցունքաբեր գազ։ Կատաղի բախումներ են տեղի ունեցել ցուցարարների և ոստիկանական ուժերի միջև, քանի որ բողոքները շարունակում էին տարածվել։ Մորենոն հայտարարել է, որ հրաժարվել է հրաժարական տալ ցանկացած հանգամանքներում և երկրում պարետային ժամ է սահմանել[15][16]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «What to expect from Ecuador's elections». The Economist. 2017 թ․ փետրվարի 18. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ «From Rafael Correa to Lenín Moreno: Ecuador's Swing to the Right» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ «Ecuador leaves Venezuelan-run regional alliance». AP NEWS. 2018 թ․ օգոստոսի 24. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ «Galapagos island 'to be used by US military'» (բրիտանական անգլերեն). 2019 թ․ հունիսի 17. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ «Équateur : Lenín Moreno et le néolibéralisme par surprise - Europe Solidaire Sans Frontières». www.europe-solidaire.org (ֆրանսերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ 6,0 6,1 Collyns, Dan (2019 թ․ հոկտեմբերի 8). «Ecuador moves government out of capital as violent protests rage». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ Reuters (2019 թ․ հոկտեմբերի 3). «Ecuador declares state of emergency as protesters decry end to fuel subsidies». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
{{cite news}}:|author=has generic name (օգնություն) - ↑ 8,0 8,1 «Ecuador declares state of emergency as fuel protests block roads». www.aljazeera.com. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ Ecuador protests: State of emergency declared as fuel subsidies end
- ↑ «Hundreds arrested as Ecuador protests turn violent» (բրիտանական անգլերեն). 2019 թ․ հոկտեմբերի 5. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ CNN, Jack Guy and Helena de Moura. «Ecuador government leaves capital city amid violent protests». CNN. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
{{cite web}}:|author=has generic name (օգնություն) - ↑ Ecuador moves government out of capital as violent protests rage
- ↑ Ex-Ecuador president Correa denies planning coup attempt from exile(չաշխատող հղում)
- ↑ «Ecuador Protests Shut Major Oilfield During State of Emergency». www.bloomberg.com. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ «Ecuador protesters storm parliament amid unrest» (բրիտանական անգլերեն). 2019 թ․ հոկտեմբերի 9. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ «Ecuador imposes curfew as protests force President Lenin Moreno to leave Quito». www.cbsnews.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.