Jump to content

Բանգլադեշի բանկի կողոպուտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Բանգլադեշի բանկի կողոպուտը, որը նաև խոսակցական լեզվով հայտնի է որպես Բանգլադեշ բանկի կիբերհափշտակություն[1], գողություն էր, որը տեղի է ունեցել 2016 թվականի փետրվարին։ Անվտանգության հաքերների կողմից երեսունհինգ խարդախ հրահանգներ են տրվել SWIFT ցանցի միջոցով մոտ 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար ապօրինի փոխանցելու Նյու Յորքի Դաշնային պահուստային բանկի հաշվից, որը պատկանում է Բանգլադեշի կենտրոնական բանկին։ Երեսունհինգ խարդախ հրահանգներից հինգը հաջողությամբ փոխանցել են 1 միլիոն ԱՄՆ դոլար, որոնցից 81 միլիոն դոլարը փոխանցվել է Ֆիլիպիններին, իսկ 20 միլիոն դոլարը՝ Շրի Լանկային։ Նյու Յորքի Դաշնային պահուստային բանկը արգելափակել է մնացած երեսուն գործարքները, որոնք կազմում են 850 միլիոն ԱՄՆ դոլար՝ սխալ գրված հրահանգի պատճառով ծագած կասկածների պատճառով[2]։ 2018 թվականի դրությամբ Ֆիլիպիններ փոխանցված 81 միլիոն ԱՄՆ դոլարից միայն 18 միլիոն ԱՄՆ դոլարն է վերականգնվել[3], և Շրի Լանկա փոխանցված ամբողջ գումարն այդ ժամանակվանից վերականգնվել է[2]։ Ֆիլիպիններ փոխանցված գումարի մեծ մասը ուղղվել է չորս անձնական հաշիվներին, որոնք պահվում էին անհատների կողմից, այլ ոչ թ ե ընկերությունների կամ կորպորացիաների[1]։

Նյու Յորքի Դաշնային պահուստային բանկի շենքը

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շատ այլ ազգային բանկերի նման, Բանգլադեշի բանկը, Բանգլադեշի կենտրոնական բանկը, հաշիվ է պահում Նյու Յորքի Դաշնային պահուստային բանկում Բանգլադեշի արտարժույթի պահուստը ավանդադրելու, պահելու և փոխանցելու համար[4]։ Բանգլադեշի արտարժույթի պահուստը, որն աճող տնտեսություն է, հաճախ հասնում է մի քանի միլիարդ ԱՄՆ դոլարի։ 2020 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ Բանգլադեշն ուներ 39 միլիարդ ԱՄՆ դոլար արժութային պահուստ[4]։ Համաշխարհային միջբանկային ֆինանսական հեռահաղորդակցության միություն (SWIFT) ցանցն օգտագործվում է արտարժույթի հաշիվ ունեցող բանկի հետ շփվելու համար՝ արժույթը հանելու, փոխանցելու կամ ավանդադրելու նպատակով։

Բանգլադեշի բանկի վրա 2016 թվականի կիբերհարձակումն իր տեսակի մեջ առաջին հարձակումը չէր։ 2013 թվականին Բանգլադեշի Sonali բանկը նույնպես հաջողությամբ թիրախավորվել էր հաքերների կողմից, որոնք կարողացան հեռացնել 250,000 ԱՄՆ դոլար։

Երկու դեպքում էլ կասկածվում էր, որ հանցագործներին օգնել են թիրախային բանկերի ներսում գտնվող ինսայդերները, որոնք օգնել են օգտվել SWIFT գլոբալ վճարային ցանցին բանկերի մուտքի թույլ կողմերից[5][6][7][8]։

Իրադարձություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանգլադեշի բանկի շենք Դաքայի Մոթիջհել կոմերցիոն տարածքում

Օգտագործելով Բանգլադեշի կենտրոնական բանկի անվտանգության թույլ կողմերը, ներառյալ նրա որոշ աշխատակիցների հնարավոր ներգրավվածությունը[9], հանցագործները փորձել են գողանալ 951 միլիոն ԱՄՆ դոլար Բանգլադեշի Նյու Յորքի Դաշնային պահուստային բանկի հաշվից։ Գողությունը տեղի է ունեցել 2016 թվականի փետրվարի 4-ից 5-ը ընկած ժամանակահատվածում, երբ Բանգլադեշի կենտրոնական բանկի գրասենյակները փակ էին հանգստյան օրերին[10]։

Հանցագործներին հաջողվել է խախտել Բանգլադեշ կենտրոնական բանկի համակարգչային ցանցը, դիտել, թե ինչպես են կատարվում փոխանցումները և մուտք գործել բանկի բանկի հավատարմագրային բաժին՝ վճարային փոխանցումների համար։ Նրանք օգտագործել են այս հավատարմագրերը Նյու Յորքի Դաշնային պահուստային բանկին ուղղված մոտ երեք տասնյակ հարցումներ թույլ տալու համար։ Այս հարցումներն արվել են Ֆիլիպինների և Շրի Լանկայի հաշիվներին միջոցներ փոխանցելու համար։

The Straits Times- ում հրապարակված զեկույցի համաձայն, քննիչները կասկածել են, որ հանցագործները հարձակման համար օգտագործել են Dridex ծրագիրը[11][12][13]։

Ֆիլիպիններին ուղղված միջոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլիպիններ փոխանցված գումարը պահվել է հինգ առանձին հաշիվներում՝ Rizal Commercial Banking Corporation- ում (RCBC)։ Հետագայում պարզվել է, որ հաշիվները կեղծ ինքնության տակ են։ Այնուհետև գումարները փոխանցվել են արտարժույթի բրոքերին՝ փոխարկելու ֆիլիպինյան պեսո, վերադարձվել RCBC և համախմբվել չինացի ֆիլիպինցի գործարարի հաշվում[12][12][14][15]․ փոխակերպումը կատարվել է 2016 թվականի փետրվարի 5-ից 13-ը[16][17]։ Պարզվել է նաև, որ ներգրավված ԱՄՆ դոլարային չորս հաշիվները բացվել են RCBC-ում արդեն 2015 թվականի մայիսի 15-ին և անձեռնմխելի են մնացել մինչև 2016 թվականի փետրվարի 4-ը, երբ փոխանցումը կատարվել է Նյու Յորքի Դաշնային պահուստային բանկից[17][17]։

2016 թվականի փետրվարի 8-ին՝ չինական Նոր տարվա ընթացքում, Բանգլադեշի բանկը SWIFT-ի միջոցով տեղեկացրել է RCBC-ին դադարեցնել վճարումը, վերադարձնել միջոցները և «սառեցնել և պահել միջոցները», եթե միջոցներն արդեն փոխանցվել են։ Չինական Նոր տարին Ֆիլիպիններում ոչ աշխատանքային տոն է, և Բանգլադեշի բանկից նմանատիպ տեղեկատվություն պարունակող SWIFT հաղորդագրությունը RCBC-ն ստացել է միայն մեկ օր անց։ Այդ պահին շուրջ 58,15 միլիոն ԱՄՆ դոլարի չափով կանխիկացում արդեն մշակվել էր RCBC-ի Յուպիտեր Սթրիթում ( Մակատի Սիթիում) մասնաճյուղի կողմից[16]։

Փետրվարի 16-ին Բանգլադեշի բանկի կառավարիչը խնդրել է Bangko Sentral ng Pilipinas- ի աջակցությունը իր 81 միլիոն ԱՄՆ դոլարի միջոցները վերականգնելու հարցում՝ ասելով, որ 2016 թվականի փետրվարի 4-ին RCBC-ի օգտին տրված SWIFT վճարման հրահանգները խարդախ էին[16][17]։

Ֆոնդի շեղման փորձ՝ դեպի Շրի Լանկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաքերների կողմից 20 միլիոն ԱՄՆ դոլարի փոխանցումը Շրի Լանկա նախատեսվում էր ուղարկել Շրի Լանկայում գործող մասնավոր սահմանափակ ընկերության Շալիկա հիմնադրամին։ Գումարները փոխանցելու իրենց խնդրանքում հաքերները սխալ են գրել «Հիմնադրամ» բառը («Fundation»)[13][18][19]։ Այս ուղղագրական սխալը կասկածի տեղիք է տվել Deutsche Bank-ին, որը երթուղային բանկ է, և այն դադարեցրել է գործարքը Բանգլադեշի բանկից պարզաբանումներ ստանալուց հետո[13][18][19]։

Շրի Լանկայում գործող Pan Asia Bank-ի մի պաշտոնյա ի սկզբանե նկատել է գործարքը, նշելով, որ գործարքը չափազանց մեծ է Շրի Լանկայի նման երկրի համար։ Pan Asia Bank-ն էր, որ անոմալ գործարքը փոխանցել էր Deutsche Bank-ին։ Շրի Լանկայի միջոցները վերականգնվել են Բանգլադեշի բանկի կողմից[13][13]։

Հետաքննություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանգլադեշ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկզբում Բանգլադեշի բանկը անորոշ էր, արդյոք իր համակարգը վտանգված էր թե ոչ։ Կենտրոնական բանկի կառավարիչը ներգրավել էր World Informatix Cyber Security-ին, որը հիմնված էր ԱՄՆ-ում, ղեկավարելու անվտանգության միջադեպերի արձագանքման, խոցելիության գնահատման և վերականգնման աշխատանքները։ World Informatix Cyber Security-ն հետաքննության համար ներգրավել է դատաբժշկական Mandiant ընկերությանը։ Այս քննիչները հայտնաբերել են հաքերների «հետքեր» և չարամիտ ծրագրեր, որոնք ենթադրում էին, որ համակարգը խախտվել է։ Քննիչները նաև հայտնել են, որ հաքերները տեղակայված են եղել Բանգլադեշից դուրս։ Գործի առնչությամբ Բանգլադեշի բանկի կողմից ներքին հետաքննություն է սկսվել[13][13]։

Բանգլադեշի բանկի դատաբժշկական հետաքննությունը պարզել է, որ ծրագիր է տեղադրվել բանկի համակարգում 2016 թվականի հունվարին, և տեղեկատվություն է հավաքել բանկի միջազգային վճարումների և դրամական փոխանցումների գործառնական ընթացակարգերի մասին[16]։

Հետաքննությունը նաև ուսումնասիրել է 2013 թվականին Sonali Bank-ում չբացահայտված հաքերային միջադեպը, երբ դեռևս անհայտ հաքերները գողացել են 250,000 ԱՄՆ դոլար։ Ըստ զեկույցների, ինչպես 2016 թվականին Կենտրոնական բանկի խարդախությունում, գողությունը նույնպես օգտագործել է կեղծ դրամական փոխանցումներ՝ օգտագործելով SWIFT համաշխարհային վճարային ցանցը։ Միջադեպը Բանգլադեշի ոստիկանական իշխանությունների կողմից դիտվում էր որպես սառը դեպք, մինչև 2016 թվականին Բանգլադեշի կենտրոնական բանկի կողոպուտը կասկածելիորեն նման էր[20][21]։

Ֆիլիպիններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլիպինների Հետաքննությունների ազգային բյուրոն (NBI) հետաքննություն է սկսել և ուսումնասիրել չինացի ֆիլիպինցուն, ով իբր առանցքային դեր է ունեցել ապօրինի միջոցների փողերի լվացման մեջ։ NBI-ը համակարգում է համապատասխան պետական մարմինների հետ, ներառյալ երկրի փողերի լվացման դեմ պայքարի խորհուրդը (AMLC): AMLC-ն սկսել է իր հետաքննությունը 2016 թվականի փետրվարի 19-ին բանկային հաշիվների վերաբերյալ, որոնք կապված են անբարենպաստ օպերատորի հետ[16]։ AMLC-ն գործի առնչությամբ փողերի լվացման վերաբերյալ բողոք է ներկայացրել Արդարադատության դեպարտամենտում RCBC մասնաճյուղի մենեջերի և հինգ անհայտ անձանց դեմ՝ մտացածին անուններով[17][22][22]։

Ֆիլիպինների Սենատի լսումները տեղի են ունեցել 2016 թվականի մարտի 15-ին, որը գլխավորել է սենատոր Թեոֆիստո Գունգոնա III-ը, Կապույտ ժապավենի կոմիտեի և Կոնգրեսի վերահսկողական հանձնաժողովի՝ փողերի լվացման դեմ պայքարի ակտի ղեկավարը[23]։ Ավելի ուշ՝ մարտի 17-ին, դռնփակ լսումներ են տեղի ունեցել[13][24]։ Ֆիլիպինյան զվարճանքի և խաղերի կորպորացիան (PAGCOR) նույնպես սկսել է իր սեփական հետաքննությունը[13][25]։ 2016 թվականի օգոստոսի 12-ին հաղորդվեl 1, որ RCBC-ն վճարել է Ֆիլիպինների կենտրոնական բանկի (BSP) կողմից սահմանված 1 միլիարդ ֆունտի տուգանքի կեսը[23][26][26]։ Մինչ այդ բանկը վերակազմավորել էր իր տնօրենների խորհուրդը՝ անկախ տնօրենների թիվը չորսից հասցնելով յոթի[27][27]։

2019 թվականի հունվարի 10-ին Մայա Սանտոս Դեգիտոն՝ RCBC-ի նախկին մենեջեր, մեղավոր է ճանաչվել փողերի լվացման 8 հոդվածով և դատապարտվել 4-ից 7 տարվա ազատազրկման՝ յուրաքանչյուր կետի համար Մակատի քաղաքի շրջանային դատարանում[28][28][29]։ 2019 թվականի մարտի 12-ին RCBC-ն դատի է տվել Բանգլադեշ բանկին՝ «հայցվոր RCBC-ից փող շորթելու զանգվածային հնարք և սխեմա սկսելու համար՝ դիմելով հանրային զրպարտության, ոտնձգությունների և սպառնալիքների՝ ուղղված RCBC-ի բարի անունը, համբավն ու իմիջը ոչնչացնելուն»[29]։

2023 թվականի փետրվարի 6-ին Վերաքննիչ դատարանի առաջին բաժինը մերժել է Դեգիտոյի բողոքը և անփոփոխ թողել Մակատի քաղաքի շրջանային դատավարական դատարանի 2019 թվականի դատավճիռը[30][30]։

Բանգլադեշի բանկի կողոպուտի վերաբերյալ 2024 թվականի փետրվարի 29-ի վճռում Նյու Յորքի Գերագույն դատարանը մերժեց 3 պատճառ՝ դարձի գալը, դավադրություն դարձնելը և դավադրություն կատարելը՝ ընդդեմ Rizal Commercial Banking Corporation-ի և ամբաստանյալներ Իսմաել Ռեյեսի, Բրիջիտա Կապիի։ Ռոմուալդո Ագարադոն և Նեստոր Պինեդան անձնական իրավասության բացակայության պատճառով։ Այնուամենայնիվ, այն ընդունեց Բանգլադեշի կենտրոնական բանկի գործը, որը վերաբերում է 81 միլիոն դոլար արժողությամբ կիբերհեիստին, այլ հիմքերով, ներառյալ ստացված գումարի վերադարձը[31][32]։

Միացյալ Նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

FireEye 's Mandiant-ի դատաբժշկական բաժինը և World Informatix Cyber Security-ը, երկուսն էլ ԱՄՆ-ում գործող ընկերություններ, հետաքննել են հաքերային հարձակումների գործը։ Ըստ քննիչների՝ Բանգլադեշի բանկի ներքին ընթացակարգերին հանցագործների ծանոթությունը, հավանաբար, ձեռք է բերվել նրա աշխատակիցներին լրտեսելու միջոցով։ ԱՄՆ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն (ՀԴԲ) հայտնել է, որ գործակալները գտել են ապացույցներ, որոնք վկայում են, որ բանկի առնվազն մեկ աշխատակցուհին հանդես է գալիս որպես հանցակից։ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն նաև պնդում է, որ կան ապացույցներ, որոնք վկայում են այն մասին, որ ևս մի քանի մարդիկ, ովքեր, հավանաբար, աջակցում են հաքերներին Բանգլադեշի բանկի համակարգչային համակարգում ներգրավված լինելու հարցում[33]։ Բանգլադեշի կառավարությունը քննարկել է Նյու Յորքի Դաշնային պահուստային բանկին դատի տալ՝ գողացված միջոցները վերականգնելու համար[13][13]։

ՀԴԲ-ի կասկածանքը Հյուսիսային Կորեայի նկատմամբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգների դաշնային դատախազները բացահայտել են Հյուսիսային Կորեայի կառավարության և գողության հնարավոր կապերը[34]։ Ըստ այս զեկույցի՝ ԱՄՆ դատախազները կասկածում էին, որ գողությունը կատարվել է հանցագործների կողմից, որոնց աջակցում է Հյուսիսային Կորեայի կառավարությունը[35]։ Զեկույցում ասվում է նաև, որ մեղադրանքների մեջ ներառվելու են «ենթադրյալ չինացի միջնորդներ», որոնք նպաստել են միջոցների փոխանցմանը այն բանից հետո, երբ դրանք ուղղվել են դեպի Ֆիլիպիններ[35][36]։

Անվտանգության որոշ ընկերություններ, այդ թվում՝ Symantec Corp-ը և BAE Systems-ը, պնդում էին, որ հարձակման հետևում հավանաբար կանգնած է Հյուսիսային Կորեայում տեղակայված Lazarus Group-ը ՝ աշխարհի ամենաակտիվ պետական հովանավորվող հաքերային կոլեկտիվներից մեկը։ Նրանք նշում են նմանություններ Բանգլադեշի կողոպուտի ժամանակ կիրառված մեթոդների և այլ դեպքերում, օրինակ՝ 2014 թվականին Sony Pictures Entertainment- ի կոտրումը, որը ԱՄՆ պաշտոնյաները նույնպես վերագրել են Հյուսիսային Կորեային։ Կիբերանվտանգության փորձագետները ասում են, որ Lazarus Group-ը նույնպես կանգնած է 2017 թվականի մայիսին WannaCry փրկագին հարձակման հետևում, որը վիրուսով է լցրել հարյուր հազարավոր համակարգիչներ ամբողջ աշխարհում[37][37]։

Կիբերանվտանգության և ենթակառուցվածքների անվտանգության գործակալությունը հրապարակել է «FASTCash 2.0. Հյուսիսային Կորեայի BeagleBoyz-ը կողոպտում է բանկերը» ահազանգը, որը 2016 թվականին Բանգլադեշի բանկի հաքերները վերագրել է BeagleBoyz-ին։ Գործակալությունը պնդում էր, որ BeagleBoyz-ը Հյուսիսային Կորեայի կառավարության հետախուզական գլխավոր բյուրոյի ենթակայության տակ գտնվող սպառնալիքների խումբ է և ակտիվ է 2014 թվականից[38][38]։

ԱՄՆ Ազգային անվտանգության գործակալության փոխտնօրեն Ռիչարդ Լեջեթը նույնպես մեջբերել է, որ «Եթե Sony-ի դերակատարների կապը Բանգլադեշի բանկային դերակատարների հետ ճշգրիտ է, դա նշանակում է, որ ազգային պետությունը բանկերը թալանում է»[39][40]։

ԱՄՆ-ը մեղադրել է Հյուսիսային Կորեայի համակարգչային ծրագրավորողին Բանգլադեշի բանկը կոտրելու մեջ՝ պնդելով, որ դա իրականացվել է Փհենյանի ռեժիմի անունից։ Նույն ծրագրավորողին մեղադրանք է առաջադրվել նաև WannaCry 2.0 վիրուսի և 2014 թվականին Sony Pictures-ի հարձակման համար[39][40]։

Այլ հարձակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համակարգչային անվտանգության հետազոտողները գողությունը կապում են տասնմեկ այլ հարձակումների հետ և պնդում են, որ Հյուսիսային Կորեան դերակատարություն է ունեցել հարձակումների մեջ, ինչը, եթե ճիշտ է, կլինի առաջին հայտնի դեպքը, երբ պետական դերակատարը կիբերհարձակումներ է օգտագործել միջոցներ հափշտակելու համար[41][41][42][43]։

Արձագանք կապակցված կազմակերպություններից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանգլադեշի բանկի կառավարիչ Աթիուր Ռահմանը, ով հրաժարական տվեց իր պաշտոնից՝ ի պատասխան դեպքի։

Rizal Commercial Banking Corporation-ը (RCBC) ասել է, որ չի հանդուրժում գործով ներգրավված RCBC մասնաճյուղում ապօրինի գործունեությանը։ RCBC-ի նախագահ Լորենցո Վ. Թանն ասել է, որ բանկը համագործակցել է փողերի լվացման դեմ պայքարի խորհրդի և Bangko Sentral ng Pilipinas-ի հետ այդ հարցում[44][44]։ Թանի իրավաբանը խնդրել է RCBC Jupiter Street մասնաճյուղի մենեջերին բացատրել ենթադրյալ կեղծ բանկային հաշիվը, որն օգտագործվել է փողերի լվացման խարդախության մեջ[45][45]։

RCBC-ի խորհրդի հանձնաժողովը նաև առանձին հետաքննություն է սկսել փողերի լվացման խարդախությանը բանկի մասնակցության վերաբերյալ։ RCBC-ի նախագահ Լորենցո Վ. Թանը անժամկետ արձակուրդ է ներկայացրել՝ գործի վերաբերյալ իշխանությունների կողմից հետաքննությանը զիջելու համար[46][47]։ 2016 թվականի մայիսի 6-ին, չնայած բանկի ներքին հետաքննության կողմից որևէ ապօրինի գործողությունից ազատվելու, Թանը հրաժարական է տվել RCBC-ի նախագահի պաշտոնից՝ միջադեպի համար «իր վրա վերցնելու ողջ բարոյական պատասխանատվությունը»[48][49][50]։ Հելեն Յուչենկո-Դին՝ RCBC-ի հիմնադիր Ալֆոնսո Յուչենկոյի դուստրը, պետք է ստանձներ բանկի գործունեությունը։ Բանկը նաև ներողություն է խնդրել հանրությունից՝ կողոպուտին իր մասնակցության համար[47][48][49]։

2016 թվականի օգոստոսի 5-ին Bangko Sentral ng Pilipinas-ը հաստատել է ₱1 billion (52,92 միլիարդ ԱՄՆ դոլար) տուգանք RCBC-ի դեմ՝ բանկի կողոպուտի հետ կապված բանկային օրենքներին և կանոնակարգերին չհամապատասխանելու համար։ Սա BSP-ի կողմից երբևէ հաստատված ամենամեծ դրամական տուգանքն է որևէ հաստատության նկատմամբ[51]։ RCBC-ն հայտարարել է, որ բանկը կկատարի BSP-ի որոշումը և կվճարի սահմանված տուգանքը[51]։

Բանգլադեշի բանկը շարունակել է իր ջանքերը գողացված գումարները հետ բերելու համար և միայն վերականգնել մոտ 15 միլիոն ԱՄՆ դոլարը, հիմնականում՝ Մանիլայում տեղակայված խաղային անկետային օպերատորից։ 2019 թվականի փետրվարին Դաշնային պահուստային համակարգը խոստացել է, որ կօգնի Բանգլադեշ բանկին վերադարձնել գումարը, և SWIFT-ը նաև որոշել է օգնել Կենտրոնական բանկին վերականգնել իր ենթակառուցվածքը։ Բանգլադեշի կենտրոնական բանկը նաև կարծում էր, որ RCBC-ն մեղսակից է եղել կողոպուտին, որը դատական գործ է հարուցել ԱՄՆ-ի Նյու Յորքի հարավային շրջանի դատարանում՝ 2019 թվականի սկզբին Ֆիլիպինյան բանկին մեղադրելով «զանգվածային դավադրության» մեջ։ Ի պատասխան՝ RCBC-ն հայց է ներկայացրել՝ Բանգլադեշ բանկին մեղադրելով զրպարտության մեջ՝ համարելով, որ Բանգլադեշ բանկի պահանջներն անհիմն են[52][52]։

Հետևանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործը սպառնում էր Ֆիլիպիններին վերականգնել Փողերի լվացման դեմ պայքարի ֆինանսական գործողությունների աշխատանքային խումբը այն երկրների սև ցուցակում[53], որոնք անբավարար ջանքեր են գործադրել փողերի լվացման դեմ[53]։ Ուշադրություն է դարձվել փողերի լվացման դեմ Ֆիլիպինների իշխանությունների ջանքերի պոտենցիալ թուլությանը այն բանից հետո, երբ 2012 թվականին օրենսդիրներին հաջողվել է կազինոները բացառել այն կազմակերպությունների ցանկից, որոնք պետք է կասկածելի գործարքների վերաբերյալ հաշվետվություն ներկայացնեն Փողերի լվացման դեմ պայքարի խորհրդին։

Գործը նաև ընդգծել է կիբերհարձակումների սպառնալիքը ինչպես պետական, այնպես էլ մասնավոր հաստատությունների վրա կիբերհանցագործների կողմից՝ օգտագործելով իրական բանկերի թույլտվության կոդերը՝ պատվերներն իրական տեսք տալու համար։ SWIFT-ը խորհուրդ է տվել SWIFT Alliance Access համակարգը օգտագործող բանկերին ամրապնդել իրենց կիբերանվտանգության դիրքը և ապահովել, որ նրանք հետևում են SWIFT անվտանգության ուղեցույցներին։ Հաղորդվում է, որ Բանգլադեշը կիբերհարձակման ենթարկված երկրների շարքում 20-րդն է, ըստ «Կասպերսկու լաբորատորիայի» մշակած կիբեր սպառնալիքների քարտեզի, որն աշխատում է իրական ժամանակում[54][55]։

Հայտնի մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 «The great Bangladesh cyber heist shows truth is stranger than fiction». Dhaka Tribune (ամերիկյան անգլերեն). 2016 թ․ մարտի 12. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 25-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 Schram, Jamie (2016 թ․ մարտի 22). «Congresswoman wants probe of 'brazen' $81M theft from New York Fed». New York Post.
  3. ↑ Cabalza, Dexter. «Ex-RCBC branch manager free on bail». Philippine Daily Inquirer.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Bangladesh forex reserves hit record high over $39 billion». New Age (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  5. ↑ Das, Krishna; Paul, Ruma (2016 թ․ մայիսի 25). «Exclusive: Bangladesh probes 2013 hack for links to central bank heist». Reuters. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  6. ↑ «Bangladesh probes 2013 hack for links to Swift-linked central bank heist». Reuters. 2016 թ․ մայիսի 25. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  7. ↑ Das, Krishna; Paul, Ruma (2016 թ․ մայիսի 25). «Exclusive: Bangladesh probes 2013 hack for links to central bank heist». Reuters. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  8. ↑ «Bangladesh probes 2013 hack for links to Swift-linked central bank heist». Reuters. 2016 թ․ մայիսի 25. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  9. ↑ Finkle, Jim; Miglani, Sanjeev (2016 թ․ մայիսի 10). «SWIFT rejects Bangladeshi claims in cyber heist, police stand firm». Reuters.
  10. ↑ Finkle, Jim; Miglani, Sanjeev (2016 թ․ մայիսի 10). «SWIFT rejects Bangladeshi claims in cyber heist, police stand firm». Reuters.
  11. ↑ «Dridex malware linked to Bangladesh heist». Straits Times. Singapore Press Holdings Ltd. Co. Bloomberg. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 1-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Byron, Rejaul Karim (2016 թ․ մարտի 10). «Hackers' bid to steal $870m more from Bangladesh central bank foiled». Asia News Network. The Daily Star. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  13. ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 Quadir, Serajul (2016 թ․ մարտի 11). «Spelling mistake stops hackers stealing $1 billion in Bangladesh bank heist». The Independent. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 13-ին.
  14. ↑ Ager, Maila (2016 թ․ մարտի 3). «Senate to probe $100-M laundering via PH, says Osmeña». Philippine Daily Inquirer. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  15. ↑ Ager, Maila (2016 թ․ մարտի 3). «Senate to probe $100-M laundering via PH, says Osmeña». Philippine Daily Inquirer. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 Byron, Rejaul Karim; Rahman, Md Fazlur (2016 թ․ մարտի 11). «Hackers bugged Bangladesh Bank system in Jan». Asia News Network. The Daily Star. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 13-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 Byron, Rejaul Karim; Rahman, Md Fazlur (2016 թ․ մարտի 11). «Hackers bugged Bangladesh Bank system in Jan». Asia News Network. The Daily Star. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 13-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 Aneez, Shihar (2016 թ․ մարտի 31). «Sri Lankan in Bangladesh cyber heist says she was set up by friend». Reuters.
  19. ↑ 19,0 19,1 «Story behind Shalika Foundation». Ceylon Today. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 19-ին.
  20. ↑ «Bangladesh probes 2013 hack for links to Swift-linked central bank heist». CNBC. 2016 թ․ մայիսի 26.
  21. ↑ «Bangladesh probes 2013 hack for links to Swift-linked central bank heist». CNBC. 2016 թ․ մայիսի 26.
  22. ↑ 22,0 22,1 «RCBC manager, others face anti-money laundering complaint». Rappler. 2016 թ․ մարտի 5. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 5-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 Pasion, Patty (2016 թ․ մարտի 15). «RCBC manager invokes right vs self-incrimination at Senate probe». Rappler. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 20-ին.
  24. ↑ Yap, Cecilia; Calonzo, Andreo (2016 թ․ մարտի 17). «Printer error foiled billion-dollar bank heist». Sydney Morning Herald. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 20-ին.
  25. ↑ Yap, Cecilia; Calonzo, Andreo (2016 թ․ մարտի 17). «Printer error foiled billion-dollar bank heist». Sydney Morning Herald. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 20-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 Rada, Julito. «RCBC pays half of P1-b penalty». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 19-ին.
  27. ↑ 27,0 27,1 «RCBC reorganizes board after Bangladesh Bank heist scandal». Rappler.
  28. ↑ 28,0 28,1 «Ex-RCBC manager Deguito found guilty of money laundering». ABS-CBN News. 2019 թ․ հունվարի 10.
  29. ↑ 29,0 29,1 «Philippines' RCBC sues 'vicious' Bangladesh Bank over heist claim». Reuters. 2019 թ․ մարտի 12.
  30. ↑ 30,0 30,1 «CA upholds Maia Deguito's money laundering conviction over Bangladesh bank heist». ABS-CBN News. 2023 թ․ ապրիլի 19.
  31. ↑ Camus, Miguel (2024 թ․ մարտի 2). «RCBC mulls over appeal of NY decision on Bangladesh cyberheist». Philippine Daily Inquirer. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 2-ին.
  32. ↑ Camus, Miguel (2024 թ․ մարտի 2). «RCBC mulls over appeal of NY decision on Bangladesh cyberheist». Philippine Daily Inquirer. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 2-ին.
  33. ↑ «FBI suspects inside job in Bangladesh bank heist».
  34. ↑ Corkery, Michael; Goldstein, Matthew (2017 թ․ մարտի 22). «North Korea Said to Be Target of Inquiry Over $81 Million Cyberheist (Published 2017)». The New York Times.
  35. ↑ 35,0 35,1 «U.S. may accuse North Korea in Bangladesh cyber heist: WSJ». Reuters. 2017 թ․ մարտի 22.
  36. ↑ Corkery, Michael; Goldstein, Matthew (2017 թ․ մարտի 22). «North Korea Said to Be Target of Inquiry Over $81 Million Cyberheist (Published 2017)». The New York Times.
  37. ↑ 37,0 37,1 «A Baccarat Binge Helped Launder the World's Biggest Cyberheist». Bloomberg Markets. 2017 թ․ օգոստոսի 3.
  38. ↑ 38,0 38,1 «FASTCash 2.0: North Korea's BeagleBoyz Robbing Banks | CISA». us-cert.cisa.gov.
  39. ↑ 39,0 39,1 Groll, Elias. «NSA Official Suggests North Korea Was Culprit in Bangladesh Bank Heist». Foreign Policy.
  40. ↑ 40,0 40,1 «US charges North Korean in Bangladesh Central Bank Hack». ABS-CBN News.
  41. ↑ 41,0 41,1 Shen, Lucinda (2016 թ․ մայիսի 27). «North Korea Has Been Linked to the SWIFT Bank Hacks». Fortune. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 28-ին.
  42. ↑ Perlroth, Nicole; Corkery, Michael (2016 թ․ մայիսի 26). «North Korea Linked to Digital Attacks on Global Banks». New York Times. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 28-ին.
  43. ↑ 44,0 44,1 Agcaoili, Lawrence (2016 թ․ մարտի 10). «RCBC denies alleged money laundering». The Philippine Star. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  44. ↑ 45,0 45,1 «Explain 'fake account,' RCBC chief tells branch manager». ABS-CBN News. 2016 թ․ մարտի 13. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 13-ին.
  45. ↑ Dumlao-Abadilla, Doris (2016 թ․ մարտի 23). «RCBC chief goes on leave amid US$ 81 million dirty money probe». Philippine Daily Inquirer. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 24-ին.
  46. ↑ 47,0 47,1 Agcaoili, Lawrence (2016 թ․ մարտի 23). «RCBC president goes on leave». The Philippine Star. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 24-ին.
  47. ↑ 48,0 48,1 «RCBC Prexy resigns after board clears him of wrongdoing». Manila Bulletin.
  48. ↑ 49,0 49,1 «Tan cleared of wrong doing, resigns to take full moral responsibility». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  49. ↑ Dumlao-Abadilla, Doris (2016 թ․ մարտի 23). «RCBC chief goes on leave amid US$ 81 million dirty money probe». Philippine Daily Inquirer. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 24-ին.
  50. ↑ 51,0 51,1 «Bangko Sentral slaps P1-B fine on RCBC for stolen Bangladesh Bank fund». GMA News.
  51. ↑ 52,0 52,1 «Philippines' RCBC Sues Bangladesh Central Bank over 'Vicious' Cyber Heist Claims». Insurance Journal. Reuters. 2019 թ․ մարտի 13. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 13-ին.
  52. ↑ 53,0 53,1 Remitio, Rex (2016 թ․ մարտի 3). «Sen. Osmeña: PH may suffer if money laundering is proven». CNN Philippines. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  53. ↑ Tweed, David; Devnath, Arun (2016 թ․ մարտի 10). «$1 Billion Plot to Rob Fed Accounts Leads to Manila Casinos». Bloomberg. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  54. ↑ Tweed, David; Devnath, Arun (2016 թ․ մարտի 10). «$1 Billion Plot to Rob Fed Accounts Leads to Manila Casinos». Bloomberg. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  55. ↑ «'Billion Dollar Heist' Review: How to Rob a Bank, Digitally» (անգլերեն). 2023 թ․ օգոստոսի 17. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 19-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բանգլադեշի_բանկի_կողոպուտ&oldid=9991260» էջից