Բամիան (քաղաք)

Բամիան
Քաղաք
	Բամիան
	بامیان
Երկիր	Աֆղանստան
Երկրամաս	Բամիան
Հիմնադրված է	Ք. ա. 1-ին դար թ.
Մակերես	35 կմ²
ԲԾՄ	2800 մ մ
Բնակչություն	61863 մարդ մարդ
Ժամային գոտի	UTCUTC+4:30
	Բամիան (քաղաք) (Աֆղանստան)
	Բամիան (քաղաք) (Աֆղանստան)
	Բամիան Վիքիպահեստում

Բամիան^[1] (դարի՝ بامیان Bāmiyān) , քաղաք Աֆղանստանի կենտրոնական մասում, Բամիան պրովինցիայի մայրաքաղաքը։ Գտնվում է նույնանուն հովիտում, գտնվելով Կաբուլայից 200 մետր դեպի հյուսիս-արևմուտք։ Տեղակայված է Բամիան գետի վրա։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բամիանյան հովիտը պատմականորեն ծառայել է որպես առևտրի միջանցք, հանդիսանում է միակ հարմար միջանցքը, որն անցնում է Հինդուկուշի լեռնային համակարգի միջով^[2]։ Առաջին բնակավայրերը հայտնվել են հովտում մինչև նոր դարաշրջանը։ I-II դարերում հովտում հիմնադրվել են բուդդայական վանքեր, որոնք պահպանվել են մինչև VIII դարը։ II-ից V դարերի ընթացքում հովտում կառուցվել են Բուդդայի բամիանական արձաններ^[3]։

Բամիանը աշխարհահռչակ է դարձել 2001 թվականին, երբ այդ արձանները, չնայած բազմաթիվ երկրների բողոքների, այդ թվում նաև իսլամադավան երկրների, ոչնչացվել են թալիբանների կողմից։ Նույն տարվա նոյեմբերին թալիբները, Հյուսիսային ալյանսաների կողմից հարձակման պատճառով ստիպված են եղել լքել քաղաքը։

Կլիման[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Բամիան
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	տարին
բացարձակ առավելագույնը (°C)	12,0	12,5	20,6	28,7	29,4	31,2	33,2	32,2	31,4	26,2	20,6	13,0	33,2
միջին առավելագույնը (°C)	1,0	2,0	7,9	15,6	19,9	24,1	26,3	26,1	22,9	17,4	11,0	5,1	14,9
միջին ջերմաստիճանը (°C)	−6,4	−4,8	1,4	8,6	12,4	16,3	18,4	17,4	12,8	7,8	1,6	−2,8	−2,8
միջին նվազագույնը (°C)	−12,1	−10,5	−3,8	2,9	5,7	8,5	10,0	8,8	4,2	0,0	−4,9	−8,6	0,0
բացարձակ նվազագույնը (°C)	−30,5	−28,4	−21,2	−6,5	−2,5	0,6	5,4	3,0	−2,6	−7,9	−14,5	−25,0	−30,5
տեղումների քանակը (մմ)	8	15	27	29	26	5	1	0	3	4	4	4	129
Աղբյուր՝ World Climate, NOAA