Արջտակ գարնանային
| Արջտակ գարնանային | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||
| Cyclamen vernum
|
Արջտակ գարնանային (լատին․՝ Cyclamen vernum), գնարբուկազգիների ընտանքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պալարավոր գեղազարդային խոտաբույս է, որն ունի 5-10 սմ բարձրություն։ Պալարների տրամագիծը 3-5 սմ է։ Տերևները լայն ձվաձև են, վերևից՝ սպիտակավուն, արծաթագույն խալերով, տակից՝ բոսորագույն, կարմիր։ Պսակի մասերը օվալ են, մեջտեղից վերև ամենամեծ լայնությամբ, մուգ վարդագույն, մանուշակագույն, հազվադեպ սպիտակավուն, հիմքի մոտ մուգ մանուշակագույն խալով են և ետծալի վրա սպիտակ խալիկներով[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է միայն Իջևանի (Աչաջուր, Գետահովիտ, Կողբ) ֆլորիստիկական շրջանում։ Աճում է նաև Մեծ Կովկասում, Անդրկովկասում, Թալիշում, Թուրքիայում և Հյուսիսարևմտյան Իրանում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 700-1200 մ բարձրությունների վրա, անտառներում, անտառի եզրերին, բացատներում։ Ծաղկում է հունվար-մարտ ամիսներին, պտղաբերում՝ փետրվար-մարտին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խոցելի տեսակ է, որի տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես անհետացած տեսակ։ Ընդգրկված է CITES-ի կոնվենցիայի հավելվածում։ Ընդգրկված չէ Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածում[1]։
Պահպանության գործողություններ չեն իրակացավում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.