Jump to content

Արար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արար
գրականագիտական եզրույթ Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիաէություն
 • մաս Խմբագրել Wikidata
Մասն էպիես Խմբագրել Wikidata

Արար (արարված, գործողություն), թատերագրական երկի կամ ներկայացման ամբողջական մասը, դեպքերի զարգացման շղթայի համեմատաբար ավարտուն մի օղակը։

Թատրոնում արարները սովորաբար բաժանվում են ընդմիջումներով։ Ժամանակակից թատրոնում 4 կամ 5 արարից բաղկացած դասական պիեսները հաճախ ներկայացվում են միայն մեկ ընդմիջմամբ։ Ըստ դրամայի դասական կառուցվածքի՝ առաջին արարը նվիրվում է դեպքերի հանգուցավորմանը, վերջին արարը՝ հանգուցալուծմանը։ Պիեսի ամբողջ գործողությունը կարող է պարփակվել նաև մեկ արարում, որը կոչվում է պիես մեկ արարով։

Դրաման հինգ արարի բաժանելու ավանդույթը գալիս է Հին Հռոմի թատրոնից (Հին Հունաստանի թատրոնում գործողությունը շարունակվել է անընդմեջ)։ Եվրոպական թատրոնն ընդունել է այդ ավանդը, բացի իսպանականից, ուր դրաման բաժանվել է երեք արար-խորնադայի։ Արևելյան մի շարք երկրների դասական թատրոնի պիեսները բաժանվել են տասնյակ արարների։ Դրամայի առանձին արարները կարող են իրենց հերթին բաժանվել դրամատուրգիական ավելի փոքր միավորների՝ պատկեր, տեսարան (տեսիլ), դրվագ։

«Արար» և «գործողություն» բառերը թեպետ հոմանիշներ են, սակայն պիեսը մասերի բաժանելու դեպքում նախընտրելի է գործածել «արար» բառը, որն ավելի կարճ է և չի շփոթվում այլևայլ կիրառություններ ունեցող «գործողություն» բառի հետ։ Գաբրիել Սունդուկյանն ու Հակոբ Պարոնյանն օգտագործել են «արարված» բառը, իսկ Լևոն Շանթը՝ «արար»[1]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Լևոն Հախվերդյան, «Թատերագիտական բառարան», Երևան, «Հայաստան», 1986 թ., էջ 19։