Ավլիս

Ավլիս
Տեսակ	անտիկ քաղաք և հնագիտական հուշարձան
Երկիր	Հունաստան
Վարչատարածք	Chalkideon Municipality?
Կազմված է	Temple of Artemis in Aulis?

Ավլիս (հին հունարեն՝ Αὐλίς), հին հունական նավահանգստային քաղաք՝ Կենտրոնական Հունաստանում՝ Բեովտիայում, Էվրիպուս նեղուցի և Նոտիոս-Էվոիկոսի ծովածոցի ափին, Էվբեա կղզու դիմաց, հանրահայտ Թեբե քաղաքից 32 կիլոմետր դեպի արևելք։ Նույնականացվում է ժամանակակից Ավլիդայի հետ։

Ավլիսը երբևէ չի հասել անկախ պոլիսի կարգավիճակի, այլ պատկանել է կամ Թեբեին, կամ Թանագրային

Հնագույն ժամանակներում Ավլիսը որսորդության աստվածուհի Արտեմիսի պաշտամունքի նշանավոր վայրերից է եղել։ Այստեղ դեռևս մեր թվականությունից առաջ հինգերորդ դարում կառուցվել է նրան նվիրված տաճար, որը կանգուն է մնացել մինչև մեր թվականության մոտավորապես 400 թվականը։

Ավլիսը հիշատակվում է Հոմերոսի «Իլիական»-ում՝ «Նավերի ցուցակ» հատվածում։ Ըստ այդտեղ մեջբերված առասպելի՝ Ավլիսի մերձակա ծովածոցում է հավաքվել Տրոյայի վրա արշավանքի նախապատրաստվող հունական նավատորմը, որի մեկնումը երկար ժամանակ ձգձգվում էր քամու բացակայության պատճառով։ Այդ կերպ Արտեմիս աստվածուհին պատժում էր հույների առաջնորդներից Ագամեմնոնին, որը հանդգնել էր աստվածուհուն նվիրված սրբազան անտառում մի եղնիկ որսալ և պարծենալ, թե իբր ինքն ամենալավ որսորդն է։ Աստվածուհու սիրտը փափկացնելու և համընթաց քամի ապահովելու համար Ագամեմնոնը ստիպված է լինում զոհաբերել իր ավագ դստերը՝ Իֆիգենիային։ Այս թեման հետագայում օգտագործել է հին հույն նշանավոր թատերգակ Եվրիպիդեսը իր «Իֆիգենիան Ավլիսում» թատերգությունում։ Այդ թեման է ընկած նաև գերմանացի մեծ բանաստեղծ Իոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեի «Տավրիկյան Իֆիգենիա» ստեղծագործության հիմքում։

Մ. թ. ա. 396 թվականին Սպարտայի թագավոր Ագեսիլայոս Երկրորդը, նմանակելով Ագամեմնոնին, Ավլիսն է ընտրել որպես իր նավատորմը համախմբելու և դեպի Ասիա ռազմարշավ սկսելու մեկնակետ։ Բայց արշավանքի նախօրյակին թեբեացիները անակնկալ հարձակում են գործել և Ագեսիլայոսին քշել Բեովտիայից։ Այս իրադարձությունը դիտվում է որպես թեբեացիների նկատմամբ Ագեսիլայոսի անձնական խոր ատելության պատճառ, ատելություն, որը հետագա 25 տարիների ընթացքում մեծապես ազդել է Սպարտայի և Թեբեի հարաբերությունների վրա, մինչև որ տեղի է ունեցել Լեուկտրայի վճռորոշ ճակատամարտը։

Գրականություն

• «Авлида». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
• «Аулида». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ավլիս» հոդվածին։