Ասոցիալություն
Ասոցիալություն, հասարակության մեջ մարդկանց վարքագծի, հասարակական բարոյականության նորմերին և կանոններին չհամապատասխանող վարքագիծ և արարք։
Ասոցիալությունը (սոցիալական անտարբերությունը) սոցիալական փոխազդեցության ուժեղ մոտիվացիայի բացակայություն և/կամ միայնակ գործունեության համար մեկ մոտիվացիայի առկայությունն է։ Ասոցիալությունը տարբերվում է հակասոցիալականությունից նրանով, որ վերջինս ենթադրում է բացահայտ հակակրանք այլ մարդկանց և/կամ ընդհանրապես հասարակության նկատմամբ։ Չպետք է շփոթել նաև միզանտրոպիայի հետ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Ասոցիալություն» հասկացությունը սկսեց օգտագործվել հիմնականում 20-րդ դարի առաջին կեսից, որպես հասարակության ցածր խավերից անապահով մարդկանց նշող հավաքական քաղաքական տերմին։ «Ասոցիալական» են համարվել և տարբեր ընկերությունների նկատմամբ կիրառվում են մուրացկանները, թափառաշրջիկները, անօթևանները, մարմնավաճառները, սոցիալական ապահովության նպաստներ ստացող կավատները, թմրամոլները, հարբեցողները, գնչուները և հոգեկան խանգարման հետևանքով անգործունակ անձինք։
Ասոցիլությունը հանդիպում է որոշ վանական ավանդույթներում` մասնավորապես կաթոլիկության, բուդդիզմի և սուֆիզմի մեջ, ավելի շուտ բնավորության դրական հատկություն է։ Ուղղափառ ավանդույթի մեջ հասարակ հավատացյալի կամ վանականի սոցիալական վերաբերմունքն աշխարհից հեռու լինելու և Աստծո հետ մերձեցման նշան է (երանելիներ, գուշակներ և այլն)։
Ասոցիալ տարրերն առավել հաճախ ինտրովերտներ են։
Նացիստական համակենտրոնացման ճամբարների ասոցիացիները ստիպված էին կրել կրծքանշաններ սև եռանկյուններով։ Նույն նշանն էր մտավոր հետամնացների, հոգեկան հիվանդների, անօթևանների, հարբեցողների, մարմնավաճառների և պացիֆիստների մոտ[1]։
Ասոցիալիզմը հոգեկան խանգարումներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հինգերորդ հրատարակության հոգեկան խանգարումների ամերիկյան ախտորոշիչ և վիճակագրական ուղեցույցում (DSM-5) ասոցիալությունը, որպես սոցիալական փոխազդեցության մոտիվացիայի բացակայություն, նշված է որպես շիզոֆրենիայի «բացասական» ախտանիշներից մեկը[2]։ Ծայրահեղ աստիճաններում այն բնութագրվում է կարեկցելու, որևէ մեկի հետ մտերմություն զգալու կամ այլ մարդկանց հետ մտերիմ հարաբերություններ ձևավորելու անկարողությամբ։
Առանձնանում է հեբոիդությունը, որպես թերի զարգացած հեբեֆրենիկ վիճակ, որն արտահայտվում է հիմարությամբ, շարժիչ ուժերի վատթարացմամբ, վարվելակերպով և ընկերասիրությամբ[3]։ Նրանց ասոցիալ վարքը նպաստում է բարոյական վերաբերմունքի նվազմանը, ուսումնասիրությունից հրաժարվելուն և աշխատանքից հրաժարվելուն[4]։
Շիզոտիպային խանգարում ունեցող դեռահասներն ու երիտասարդները (քանի որ խանգարումը սկսում է դրսևորվել այս տարիքում) հաճախ մասնակցում են հակասոցիալական վարք ունեցող անձանց ընկերությանը[3]։
Նրանք, ովքեր տառապում են ալկոհոլիզմով հիվանդության վերջին փուլերում, զգում են մտավոր փոփոխություններ, անհատականության դեգրադացիա ասոցացվածությամբ։
Ինֆանտիլիզմ ունեցող անձինք հեշտությամբ ներգրավվում են սոցիալական միջավայրում` նրանք ընդունում են ապրելակերպ, մտածելակերպ և այս միջավայրին համապատասխան վարքագիծ[3]։
Պատանեկության շրջանում ուշադրության դեֆիցիտի գերակտիվության խանգարումը (ADHD) բնութագրվում է բուլիինգի չարաճճիություններով և հակասոցիալական վարքով։
Թմրանյութերից օգտնվողները բնութագրվում են սոցիալական վարքի ու սոցիալական հատկանիշների պրեմդիայում։
Ասոցիալությունը դեռահասների մոտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շատ դեռահասների համար երիտասարդական ենթամշակույթները և սոցիալական կենսակերպը սովորական կենսակերպի դեմ բողոքի ձևերից մեկն են[4]։
Ազգային սոցիալիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ազգային սոցիալիզմի դարաշրջանում ասոցիալ էին անվանում այն մարդկանց, ովքեր ակտիվ հետապնդման զոհ էին դարձել։ «Ռայխի համար չաշխատող» ակցիան «սոցիալիստական հալածանքների» ազգային սոցիալիզմում գագաթնակետն էր։ 1938 թվականից սոցիալական ապահովության գերմանական վարչությունը ոստիկանությանը կոչ է անում ձերբակալել «ասոցիալ» անձանց։ Օգնություն ստանալու փոխարեն, կարիքավորներն ու անօթևանները հավաքվել և ոչնչացվել են իշխանությունների կողմից։ Այս սոցիալական համակարգում իրականացվեց շեղված վարք ունեցող մարդկանց ամբողջական ոչնչացում։
Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ասոցիալության հայեցակարգը հակասական է ընկալվում, քանի որ հասարակությունը կարող է ընկալվել միայն որպես մեկ ամբողջություն։ Այն, ինչ ասոցիալական են անվանում, կարող է այդպիսին լինել միայն հասարակության նկատմամբ։ Այս հայեցակարգը հաճախ օգտագործվում է կամայական օտարման խմբերի մոտ, որոնք սահմանում են որպես գերակշռող մեծամասնությունը։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ The unsettled, «asocials», alcoholics and prostitutes Արխիվացված 2016-11-08 Wayback Machine. Center for Holocaust & Genocide Studies. University of Minnesota. Retrieved September 14, 2012.(անգլ.)
- ↑ American Psychiatric Association Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5). — Arlington, VA: «American Psychiatric Publishing», 2013. — P. 88. — 992 p. — ISBN 978-0-89042-554-1
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Н. М. Жариков, Л. Г. Урсова, Д. Ф. Хритинин Психиатрия: Учебник. — М.: Медицина, 1989. — 496 с. — ISBN 5-225-00278-1
- ↑ 4,0 4,1 С. Г. Обухов Психиатрия / Под ред. проф. Ю. А. Александровского. — М.: ГЭОТАР-Медиа, 2007. — 352 с. — ISBN 978-5-9704-0436-2
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Wolfgang Ayaß: 'Asoziale' im Nationalsozialismus, Stuttgart: Klett-Cotta, 1995, ISBN 3-608-91704-7;
- Sven Korzilius: «Asoziale» und «Parasiten» im Recht der SBZ/DDR. Randgruppen im Sozialismus zwischen Repression und Ausgrenzung, Köln: Böhlau Verlag, 2005; kritische Rezension für H-Soz-u-Kult;
- Christa Schikorra: Kontinuitäten der Ausgrenzung : «asoziale» Häftlinge im Frauen-Konzentrationslager Ravensbrück, Berlin : Metropol, 2001 Rezension;
- Joachim Windmüller: Ohne Zwang kann der Humanismus nicht existieren … — «Asoziale» in der DDR, Frankfurt am Main [u. a.] : Lang, 2006;
- Steffen Hirsch: Der Typus des «sozial desintegrierten» Straftäters in Kriminologie und Strafrecht der DDR. Ein Beitrag zur Geschichte täterstrafrechtlicher Begründungen, Göttingen: Sierke Verlag, 2008 zum Inhalt.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Gage für ein paar asoziale Sprüche;(գերմ.)
- BBC News 28. Juli 2010;(անգլ.)
- Anti-social behaviour, It’s back, Another Blairite theme is resurrected, 1. Oktober 2009;(անգլ.)
- Gedenken an die Opfer der Aktion «Arbeitsscheu Reich»;(գերմ.)
- [Peter Nowak: Die neuen Asozialen — Die Jagd nach Steuerflüchtigen ist mit populistischen Tönen unterfüttert, Telepolis, 18. Februar 2008];(գերմ.)
- Asbos come into force on Monday(չաշխատող հղում);(անգլ.)
- Arbeitskreis «Marginalisierte — gestern und heute!»;(գերմ.)
- BBC Q&A Anti-social behavior orders;(անգլ.)
- Anti-Social Behaviour.org.uk;(անգլ.)
- Antisocial behaviour in Ireland;(անգլ.)
- Mass murder, shooting sprees and rampage violence: Research roundup;(անգլ.)
- United States Crime Rates 1960—2011;(անգլ.)
- Experts Say Mass Murders Are Rare but on Rise.(անգլ.)
|
