Հակասոցիալականություն
Հակասոցիալականություն (հին հունարեն՝ ἀντί- - դեմ և լատին․՝ sociālis - հասարակական), բացասական վերաբերմունք սոցիալական նորմերին կամ վարվելակերպի չափանիշներին, դրանց ընդդիմանալու ցանկություն[1][2][3]։ Ներառյալ մարդկանց որոշակի սոցիալական խմբի ավանդույթները։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հակասոցիալությունը տարբերվում է ասոցիալությունից նրանով, որ երկրորդ դեպքում ինդիվիդը վերաբերում է սոցիալական նորմերին՝ անտարբերությամբ և թյուրիմացությամբ և չի ձգտում հակազդել դրանց[4]։
Վենգերը նշում է, որ «ապասոցիալության և հատկապես հակասոցիալության դեպքում հաճախ նկատվում է հոգեխանգարման նման վարքագիծ, որը բնութագրվում է իմպուլսիվությամբ, ընդունված նորմերի խախտումներով»[4]։
Ռազումովսկայան նշում է, որ «հակասոցիալական վարքագծի ամենավտանգավոր ձևը արտահայտվում է հանցավորությամբ», ինչպես նաև, որ «հակասոցիալական վարքը դրսևորվում է ոչ միայն արտաքին վարքագծային կողմով, այլև արժեքային կողմնորոշումների և պատկերացումների փոփոխություններով, այսինքն` անձի վարքագծի ներքին կարգավորման համակարգի դեֆորմացիայով»[3]։
Հակասոցիալական վարքագծի որակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կարոլենկոն և Դմիտիևան ըստ DSM-IV ձեռնարկի առանձնացրել է հակասոցիալական վարքագծի հետևյալ բացասական հատկանիշները[5].
- հաճախակի տնից դուրս գալը, առանց գիշերը վերադառնալու
- ֆիզիկական բռնության միտում, ավելի թույլ հասակակիցների հետ վեճեր
- դաժանություն ուրիշների նկատմամբ և կենդանիների նկատմամբ բռնություն
- գիտակցաբար վնասել ուրիշներին պատկանող գույքը
- նպատակային հրկիզում
- տարբեր պատճառներով հաճախակի ստեր
- գողության և կողոպուտի հակվածություն
- հակառակ սեռի անձանց բռնի սեռական գործունեության մեջ ներգրավելու ցանկություն։
15 տարեկանից հետո հակասոցիալական խանգարումների կրողները ցույց են տալիս հետևյալ ախտանիշները[5].
- տնային առաջադրանք չկատարելու հետ կապված սովորելու դժվարություններ
- արտադրական գործունեության մեջ դժվարություններ՝ կապված այն բանի հետ, որ այդպիսի անձինք հաճախ չեն աշխատում նույնիսկ այն ժամանակ, երբ իրենց հասանելի է աշխատանքը
- հաճախակի, անհիմն բացակայություններ դպրոցից և աշխատանքից
- աշխատանքից հաճախակի մեկնումներ՝ առանց հետագա աշխատանքի հետ կապված իրական ծրագրերի
- սոցիալական նորմերի հետ անհամապատասխանություն, քրեական բնույթի հակասոցիալական գործողություններ
- դյուրագրգռություն, ագրեսիվություն, որոնք դրսևորվում են ինչպես ընտանիքի անդամների (սեփական երեխաներին ծեծելը), այնպես էլ ուրիշների նկատմամբ
- իրենց ֆինանսական պարտավորությունների չկատարում (պարտքերը չմարել, անապահով հարազատներին ֆինանսական օգնություն չցուցաբերել)
- իրենց կյանքի պլանավորման բացակայություն
- իմպուլսիվություն, արտահայտված՝ առանց հստակ նպատակի, տեղից տեղ տեղափոխվելիս
- խաբեբայություն
- ուրիշների հանդեպ հավատարմության բացակայություն` մեղքը «ուրիշների վրա» գցելու, մյուսներին ռիսկի տակ դնելու ցանկությամբ, օրինակ` կյանքին սպառնացող էլեկտրական լարերը բաց թողնելը, կյանքի համար վտանգ ներկայացնող աշխատանքի ժամանակ անվտանգության կանոնները չհամապատասխանելը, ռիսկային մեքենա փնտրելը և դրանով մյուսներին վտանգի տակ դնելը
- իրենց երեխաների խնամքի հետ կապված գործունեության բացակայություն, հաճախակի ամուսնալուծություններ
- զղջման բացակայություն ուրիշներին հասցված վնասի վերաբերյալ
- անհանգստությունն ու վախը ներկայացված չեն, ուստի նրանք չեն վախենում իրենց գործողությունների հետևանքներից։
Կորոլենկոն և Դմիտրիևան նշում են, որ հակասոցիալական վարքով անձանց պատժելու մեծահասակների ձգտումը «ուղեկցվում է նման վարքագիծ չկրկնելու չկատարված խոստումներով»[5]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Венгер, 2001, էջ 31, 117
- ↑ Венгер, 2003
- ↑ 3,0 3,1 Разумовская, 2009, էջ 3
- ↑ 4,0 4,1 Венгер, 2001, էջ 31
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Короленко, Дмитриева, 2000
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Венгер А.Л. Словарь терминов // Психологическое консультирование и диагностика. Практическое руководство. Часть 1.. — М.: Генезис, 2001. — 160 с. — ISBN 5-85297-031-X(չաշխատող հղում).
- Венгер А.Л. Словарь терминов // Психологические рисуночные тесты: Иллюстрированное руководство. — М.: Изд-во ВЛАДОС-ПРЕСС, 2003. — 160 с..
- Короленко Ц.П., Дмитриева Н.В. Качества антисоциального поведения // Социодинамическая психиатрия.. — М., Екатеринбург: Академический проект, Деловая книга, 2000. — 460 с. — ISBN 5-8291-0015-0
- Разумовская П. Е. Особенности смысложизненных ориентаций девочек-подростков с антисоциальным поведением / Н. Л. Нагибина. — Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата психологических наук. — М.: МосГУ, 2009. — 26 с. — 100 экз.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հակասոցիալականություն» հոդվածին։ |
| ||||||
