Անթանաս Մերկիս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անթանաս Մերկիս
 
Կուսակցություն՝ Lithuanian Nationalist and Republican Union?
Կրթություն՝ Q4061414?, Տարտուի համալսարան (1910) և Կիևի Տարաս Շևչենկոյի անվան ազգային համալսարանի իրավաբանության ֆակուլտետ (1916)
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ և փաստաբան
Ծննդյան օր փետրվարի 1 (13), 1887
Ծննդավայր Skapiškis, Կուպիշի շրջան, Լիտվա
Վախճանի օր մարտի 5, 1955(1955-03-05)[1] (68 տարեկան)
Վախճանի վայր Վլադիմիրի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Թաղված Պետրաշյունայ գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն  Լիտվա
 
Պարգևներ
Knight of the Order of the Cross of Vytis

Անթանաս Մերկիս (լիտ.՝ Antanas Merkys, փետրվարի 1 (13), 1887, Skapiškis, Կուպիշի շրջան, Լիտվա - մարտի 5, 1955(1955-03-05)[1], Վլադիմիրի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), լիտվացի պետական գործիչ, մինչպատերազմական անկախ Լիտվայի Հանրապետության նախավերջին վարչապետ, փաստաբան։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էքստեռն ավարտել է Ռիգայի գիմնազիան։ Իրավունք ուսանել է Յուրևսկի համալսարանում (այժմ՝ Տարտու)։ Ավարտել է Կիևի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը (1916 թվական)։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ զորակոչվել է ռուսական բանակ։ 1915 թվականին եղել է երկաթուղային պարետ Կովնոյում, Կոշեդարախում, Կեյդանախում։ Ավելի ուշ ծառայել է ռումինական ռազմաճակատում։

1919 թվականին կամավոր մտել է լիտվական բանակ։ Եղել է սահմանապահ նախարարության (այսինքն՝ պաշտպանության նախարարության) իրավաբանական բաժանմունքի ղեկավար։ Եղել է պաշտպանության նախարար կառավարության երեք կազմում՝ Պրանաս Դովիդայտիս (1919 թվականի մարտի 12—1919 թվականի ապրիլի 12), Միկոլաս Սլեժյավիչյուս (1919 թվականի ապրիլի 12—1919 թվականի օգոստոսի 21), Աուգուստինաս Վոլդեմարաս (1926 թվականի դեկտեմբերի 17-1927 թվականի օգոստոսի 9)։ Թոշակի է անցել փոխգնդապետի կոչումով։

1927-1932 թվականներին Կլայպեդի նահանգապետ[2]։ 1933-1939 թվականներին եղել է Կաունասի բուրգոմիստր (քաղաքագլուխ)[3]։ Եղել է քաղաքների միության նախագահ (1934-1939 թթ.)։ Եղել է Լիտվայի Հանրապետության IV սեյմի անդամ (1936-1940 թթ.)։ Վիլնյուսի՝ Լիտվային հանձնելուց հետո 1939 թվականի աշնանը դարձել է Վիլենի (Վիլնյուսի) երկրամասի ղեկավարության լիազոր ներակայացուցիչ։

Եղել է մինչպատերազմական անկախ Լիտվայի Հանրապետության նախավերջին վարչապետը (1939 թվականի նոյեմբերի 21-1940 թվականի հունիսի 17)[4]։ 1940 թվականի հունիսի 12-ին Խորհրդային Միության ճնշման հետ կապված Լիտվայի նախագահ Անթանաս Սմետոնայի արտասահման մեկնելուց հետո եղել է նախագահի պարտականությունների պաշտոնակատար (հունիսի 15-հունիսի 17)։ Խորհրդային ուժերի պահանջով իշխանության գլուխ նշանակել է Յուտաս Պալեցկիսին[5]։

1940 թվականին ԽՍՀՄ Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատը ձերբակալել է նրան և տեղափոխել Սարատով։ 1941 թվականին Մերկիսը և նրա ընտանիքը բանտարկվել են։ 1954 թվականին ազատ է արձակվել բանտից առանց Լիտվա վերադառնալու իրավունքի։ Բնակվել է Վլադիմիրի մարզում, որտեղ էլ մահացել է։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 https://pantheon.world/profile/person/Antanas_Merkys
  2. «Antanas Merkys» (լիտվերեն). Seimas. 2003 թ․ նոյեմբերի 3.
  3. «Antanas Merkys». Žymūs Kauno žmonės: atminimo įamžinimas (լիտվերեն). Kauno apskrities viešoji biblioteka. 2004. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 30-ին.
  4. Wiki Kazys Skucas
  5. «Presidents of the Republic of Lithuania». Office of the President of the Republic of Lithuania. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 30-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]