Ալֆորովյան գիմնազիա
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | դպրոց |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Հասցե | Благовещенский переулок, д. 21 |
 | |
 | |
Ալֆորովյան գիմնազիա, նախկին մասնավոր գիմնազիա Մոսկվայում աղջիկների համար։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գիմնազիան հիմնադրվել է Ալյֆյորովա Սամսոնովնայի և Ալեքսանդր Դանիլովիչի կողմից։ Ալֆյորովա Սամսոնովնան քննարկել է Չուպրով Իվանովիչի հետ սեփական գիմնազիայի հատակագիծը։ Գիմնազիան պաշտոնապես կազմավորվել է 1896 թվականին։
Սկզբում գիմնազիայի համար ստեղծվում է բնակարանը Ս. Վ. Ֆրոլովայի (Ivyshiha դ. 4/43) տանը, սակայն գիմնազիայի պաշտոնական հասցեն Ա. ն. Ավդեեւայի (Կրիվոարբատսկի նրբանցք, դ. 2/37) բնակարանն էր։ 1902 թվականին աշակերտների թիվը հասնում է 230-ի, վարժարանը դառնում է կրթության նախարարության ութերորդ դասարանի լիարժեք վարժարանը, որն պետական վարժարաններին հավասար իրավունք է ստանում և առաջարկում է արական վարժարանների գիտելիքների ծավալը։
1904 թվականին Մուխինայի լեռան վրա գնվում է գիմնազիայի շենքի կառուցման համար տարածք (Ավետման եկեղեցի Բերեժկիում եկեղեցու անունով կոչվեց մեծ Բլագովեշչենսկի նրբանցքում)՝ գիմնազիայի հաջող զարգացման նպատակով։ Տունը կառուցվել է բարերարների, այդ թվում Սերգեյ Անդրեևիչ Մուրոմցևի, Սոլդատենկով Կոզմա Տերենտևիչի միջոցներով, կտակվել է հաստատությանը դասագրքեր և գրքեր։ Տունը կառուցվել է Շիցայի հատակագծով։ Շինության կառուցումն ավարտվել է 1906 թվականին (հասցե-մեծ Բլագովեշչենսկի նրբանցք, դ. 21):
Գիմնազիայի շենքում նախատեսված էր նաև բնակարան տնօրենական զույգի համար։ Ալեքսանդր Սամսոնովնան տառապում էր սրտի հիվանդությամբ, այդ պատճառով շենքում վերելակ էր կառուցվել։ Դպրոցի շրջանավարտների հիշողություններում պահպանվել է պատմությունը, երբ վերելակը խրվել է և Ալֆերովան մաթեմատիկայի դաս է անցկացրել վերելակի ճաղերի արանքից։
Սովորելը եղել է վճարովի, սակայն յուրաքանչյուր դասարանում 25-30 աշակերտներից 2-3-ը սովորել են անվճար, ընդ որում նրանց անուններն անհայտ են եղել մնացածներին։ Դպրոցի ներսում սոցիալական անհավասարություն չի զգացվել։ Գիմնազիստ-այֆյորովականները տարբերվում էին ոչ միայն կապույտ բերետներով. նրանց բնորոշ էր հատուկ խորը ներքին դաստիարակությունը, բնական վարքը, ազնիվ արժանապատվությունը անկեղծ բարյացակամության դեպքում։
|
Յուրաքանչյուր ոք, ով անցել է Ալֆերյան վարժարանի շեմը, հաստատ գիտեր, որ հուշումներին, արտագրություններին, ծածկագրերին պատերազմ էր հայտարարված, ֆիսկալության համար[1] արհամարհվում էր փոքրոգությունը, վախկոտությունն ու սուտը, նույնիսկ առավել անմեղը, չէր հանդուրժվում[2] | 
|
:
Գիմնազիան տարածված էր Մոսկվայի լիբերալ մտավորականության, գրական, գիտական և գեղարվեստական շրջանակներում (Սանկտ Պետերբուրգ)։ Նրա աշակերտուհիների թվում են Գոլիցինիխը, Գագարինիխը, Յակուշկինիխը, Շեպկինիխը, Պետրուշեւսկին, Կոժևնիկովը, Կիզևետտերը, Մամոնտովիխը, Գուչկովը, Վասիլի Պոլենովովը, Ֆյոդոր Իվանովիչ Շալյապինը, Վալենտին Ալեքսանդրովիչը Սերովը։
Գիմնազիայի հիմնադիրներ Ա.Ս. և Ա. Դ. Ալֆյորովի դպրոցական մականունը «Շուրկի» էր։ Ուսուցման եղանակը նրանց մոտ բոլորովին այլ էր։ Մաթեմատիկայի ուսուցչուհի Ալեքսանդրա Սամսոնովնան խիստ էր, նրա առջև դողում էին, բայց ավելի հարգում էին և սիրում։ Ալեքսանդր Դանիլովիչը դասավանդում էր ռուսաց լեզու և գրականություն։ Նա աշակերտուհիներին վարակում էր իր՝ առարկայի հանդեպ սիրով, պաթոսով։ Նա սիրում էր ասմունքն ու բարձրաձայն կարդալը։
Վարժարանի աշխատանքային օրը սկսվում էր դահլիճում կայացած ընդհանուր ժողովից։ Դասից առաջ հերթապահ աշակերտը կարդում էր Ավետարանից գլուխ։
Վարժարանում գործում էր թատրոն, որը ղեկավարում էր Ա.Դ. Ալֆյորովը; Շրջանավարտներից մեկը՝ Նատաշա Հեսինգը, Փոքր թատրոնում դարձել է պրոֆեսիոնալ դերասանուհի Բելևցևա անվանումով։ Գիմնազիստուհիները լույս էին ընծայել «Բաբիե դելո» թերթը։ Աշակերտները վարժարանում ստեղծել են «բարեկարգման միություն», որը միավորում էր կրտսեր և ավագ աշակերտներին[3]։
Ամռանը աղջիկները դասախոսների հետ ուղևորվում էին դեպի Կիև, Ռոստով, Յարոսլավսկի[3], Ղրիմ, Ֆինլանդիա, Հյուսիսային Ուրալ, Պետերբուրգ, Վիբորգ, Չուսովոյ գետով (1914 թվականի հունիս);
Ժամանակակից գրողի կարծիքով՝ Ալֆերյան գիմնազիայում խիստ չափավորվելվել են բարեպաշտության և համեստության կանոնների պահպանմամբ։ Ներկայացումների ժամանակ դասական տեքստերից հեռացվում էին «վտանգավոր վայրերը», այնպիսի բառեր, ինչպիսիք են «կանացի կուրծքը», «ցանկությունները», դուրս էին մղվում, իսկ 18-րդ դարի զգեստների վրա բեմադրություններում թևքերը երկարացվում էին և կարվում կրծքին, պատանիների մուտքը վարժարան նույնիսկ թատերական կամ պարային երեկոներին արգելված էր։ Գիմնազիստուհիների հետ պարում էին միայն Ալֆերովների ստուգված հարազատները կամ «ռեֆորմատսկայա Մարիայի» երիտասարդ դասախոսները[4]։ 1907-1908 թվականներին Ալֆերյան վարժարանում Սովորել է Մարինա Ցվետաևան։ Մարինայի ըմբոստ բնավորությունը չի հանել սահմանված կարգերը, և այն անցել է Բրյուխոնենկոյի վարժարան։
1916 թվականի փետրվարի 26-ին ստեղծվել է «Ա.Ս. Ալֆերովայի վարժարանի նախկին աշակերտուհիների միությունը»։ Նրա նպատակն էր «ընդհանուր շահի հիման վրա համախմբել վարժարանին առնչվող բոլոր անձանց և հոգևոր ու նյութական աջակցություն ցուցաբերել կարիքավորներին[5]։
1917 թվականի գարնանը Ալֆերյան վարժարանը մտնում է «սովորողների Մոսկովյան կազմակերպություն»։ Այնտեղ ներկայացուցիչներ են ընտրվել Լելա Ֆիդլերը (ապագա Ե. Ա. Տիմոֆեև-Ռեսովսկայա), Նադյա Վասիլևնա Վախմիստրովան (ն.Վ. Ռեֆորմատսկայա, Մայակովսկու թանգարանի տնօրեն), Տանյա Իգնատևան, Մարինա Լոսևան Մ. Պոստնիկովա-Լոսևան հայտնի արվեստաբան) և Սոնյա Անդրեևնա Տոլստայան (թոռնուհի Լ. ն. Տոլստոյ)։
Վարժարանը վերջին շրջանավարտները տվել է 1918 թվականի գարնանը։ 1919 թվականին այն վերափոխվել է 75-րդ դպրոցի։ Ամռանը Բոլշեւո Ալֆյորով գյուղում կազմակերպել էին ամառային աշխատանքային գաղութ՝ աշակերտների հանգստի և կերակրման համար։ Այնտեղ 1919 թվականի օգոստոսի 28-ին. Ա. Դ. և Ա. Ս. Ալֆերովները ձերբակալվեցին հակահեղափոխության և սաբոտաժի դեմ պայքարի Համառուսաստանյան Արտակարգ հանձնաժողով ՌԽՖՍՀ |ՉԿ-ն Սեպտեմբերի 14-ի լույս 15-ի գիշերը նրանց գնդակահարել են։
Ավելի ուշ դպրոցը ևս մեկ անգամ համարը փոխել է թիվ 11-ով, պատերազմից հետո այն դարձել է 31-րդը։ Նրա շրջանավարտները կարծում են, որ ալֆերյան ոգին Նա պահպանել է մինչև հետպատերազմյան տարիները[6]։
Այժմ այս շենքում գտնվում է Խամովիչյան դատարանը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Фискальство — ябедничество, наушничество, доносительство; поведение фискала
- ↑ Цит. по: Реформатская Мария. Алфёровская гимназия // Наша Плющиха. Тетрадь воспоминаний. М.: Близнецы. 2008. С. 409
- ↑ 3,0 3,1 Игорь Сучков. Расстреляны… по ошибке. К 100-летию со дня основания частной женской гимназии Александры Самсоновны и Александра Даниловича Алферовых в Москве
- ↑ Реформатская Мария. Алфёровская гимназия // Наша Плющиха. Тетрадь воспоминаний. М.: Близнецы. 2008. С. 410
- ↑ Устав общества цит. по: Реформатская Мария. Алфёровская гимназия // Наша Плющиха. Тетрадь воспоминаний. М.: Близнецы. 2008. С. 403—418.
- ↑ Алферовская гимназия. Архивы Свободы / Архив 1997—2004