Նիկոլայ Գիրս

Նիկոլայ Գիրս;
Ծնվել է	մայիսի 21, 1820
Ծննդավայր	Ռադիվիլով, Kremenets County, Վոլինիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	հունվարի 26, 1895 (74 տարեկան)
Մահվան վայր	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Գերեզման	Coastal Monastery of St. Sergius
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Կրթություն	Ցարսկոյե սելո լիցեյ
Մասնագիտություն	դիվանագետ
Ամուսին	Olga Kantakuzen?
Ծնողներ	հայր՝ Karl Giers?, մայր՝ Anna Lütke?
Զբաղեցրած պաշտոններ	Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար և Ռուսական կայսրության Պետական խորհրդի անդամ
Պարգևներ և ; մրցանակներ	և
Երեխաներ	Michail Nikolajewitsch de Giers?, Nikolay Giers? և Alexander Giers?
	Nikolay Girs Վիքիպահեստում

Նիկոլայ Կարլովիչ Գիրս (ռուս.՝ Никола́й Ка́рлович Гирс, մայիսի 21, 1820(1820-05-21)^[1], Ռադիվիլով, Kremenets County, Վոլինիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 26, 1895(1895-01-26)^[1], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն^[2]), Ռուսական կայսրության դիվանագետ, Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար 1882-1895 թվականներին, Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիայի (1876) պատվավոր անդամ։

Նրա կրտսեր եղբայրը Ֆյոդոր Կարլովիչ Գիրսն է։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է մի ընտանիքում, որը ծագել է շվեդական ազնվական տոհմից 1832 թվականին Սանկտ Պետերբուրգի Կայսերական համալսարանին կից ազնվական Պանսիոնից տեղափոխվել է Կայսերական Ցարսկոսելոյի վարժարան, որն ավարտել է 1838 թվականին և սկսել ծառայել ասիական ԱԳՆ դեպարտամենտում։ 1841 թվականին նշանակվել է կրտսեր դրագոման Յաշի հյուպատոսությունում։ 1848 թվականից նա դիվանագիտական պաշտոնյա էր Տրանսիլվանիայի զորքերի հրամանատար գեներալ Ալեքսանդր Նիկոլաևիչ մոտ։

1850 թվականին ստանձնել է Կոստանդնուպոլսի առաքելության առաջին քարտուղարի պաշտոնը։ 1851 թվականին նշանակվել է Մոլդովայում հյուպատոսության կառավարիչ, 1853 թվականին՝ Մոլդովայի և Վալախիայի իշխանություններում լիազոր հանձնակատարի գրասենյակի տնօրեն։ 1856 թվականից Եգիպտոսում գլխավոր հյուպատոսն էր, 1858 թվականից՝ Վալախիայում և Մոլդովայում գլխավոր հյուպատոս։ Ընդունել է ռուսական հպատակությունը 1857 թվականի հունվարի 31-ին^[3]։

Արտակարգ դեսպանորդի պաշտոններ է զբաղեցրել Է Թեհրանում (1863 թվականից), Բեռնում (1867 թվականից) և Ստոկհոլմում (1872 թվականից)։ 1875 թվականին նշանակվել է Ասիական դեպարտամենտի կառավարիչ և արտաքին գործերի նախարարի (Ալեքսանդր Գորչակով) տեղակալ, 1878 թվականի ապրիլի 16-ից եղել է իսկական գաղտնի խորհրդական^[4]։

Ալեքսանդր II–ի սպանությունից մեկ տարի անց՝ 1882 թվականի մարտի 28-ին (դեռևս կանցլեր Ե․ Գորչակովի օրոք) Համառուսաստանյան կայսր Ալեքսանդր III-ի կողմից նշանակվում է արտաքին գործերի նախարար և ի պաշտոնե պետական խորհրդի անդամ։ Չնայած մշտական ինտրիգների, որոնք ուղղված են նրա՝ պաշտոնից հեռացմանը, գլխավորել է նախարարությունը մինչև իր մահը։ Նրա օրոք՝ 1887 թվականին, կնքվել է գաղտնի վերաապահովագրության պայմանագիր գերմանական կայսրությունում^[5]։

Մահացել է 1895 թվականի հունվարի 14-ին Պետերբուրգում՝ ծանր և երկարատև հիվանդությունից հետո^[6]։ Հունվարի 15-ին իր բնակարանում հոգեհանգստին ներկա էին Համառուսաստանյան կայսրը՝ Նիկոլայ II-ը կայսերական ընտանիքի որոշ այլ անդամներ^[6]։

Նույն թվականի հունվարի 19-ին նրա մարմինը Պետերբուրգից տեղափոխվում է Պրիմորսկի անապատներ, հունվարի 19-ին հողին է հանձնվում տոհմական դամբարանում^[7]։

Գնահատական։ Ընդդիմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնում Նիկոլայ Գիրսը որոշակիորեն առանձնացել է Ալեքսանդր III-ի այլ կառավարական պաշտոնյաների շարքում։ Նա չափավոր, հանգիստ և լիբերալ-արևմտամետ դիրքորոշում էր զբաղեցնում, ինչը մշտապես դժգոհություն էր առաջացնում ինչպես «ձախից», այնպես էլ «աջից»։ Սակայն հենց կշռադատությունն ու զգուշավոր մոտեցումը, առաջին հերթին Ռուսաստանին խաղաղություն ապահովելու ձգտումը բոլոր միջոցների օգնությամբ, որոնք հասանելի էին դիվանագետին, գնահատվում էին Ալեքսանդր III-ի կողմից, բայց նրանք էլ հարձակումների էին դրդում նախարարի վրա 1886 թվականի հուլիսից (հատկապես Մոսկվայի պահպանողական մամուլում) ^[8]:

Հենց Ալեքսանդր III-ի անձնական վերաբերմունքի, ինչպես նաև որոշ հարցերում նրա հատուկ համառության շնորհիվ Նիկոլայ Գիրսը արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնը զբաղեցնում էր մինչև իր մահը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Гирс Николай Карлович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Шилов Д. Н., 2002, էջ 179
↑ Шилов Д. Н., 2002, էջ 180
↑ Манфред А. З., 1975, էջ 227, 313
↑ ^6,0 ^6,1 «Правительственный Вѣстникъ». 17 (29) января 1895, № 13, стр. 2.
↑ «Правительственный Вѣстникъ». 21 января (2 февраля) января 1895, № 17, стр. 2.
↑ Манфред А. З., 1975, էջ 228

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկոլայ Գիրս» հոդվածին։

[_ed269a733cd14e58-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_3ad1f3cd11292836-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Гирс Николай Карлович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[Шилов_Д._Н.—2002——179-3] Шилов Д. Н., 2002, էջ 179

[Шилов_Д._Н.—2002——180-4] Шилов Д. Н., 2002, էջ 180

[Манфред_А._З.—1975——227,_313-5] Манфред А. З., 1975, էջ 227, 313

[PrV13-6] 6,0 ^6,1 «Правительственный Вѣстникъ». 17 (29) января 1895, № 13, стр. 2.

[7] «Правительственный Вѣстникъ». 21 января (2 февраля) января 1895, № 17, стр. 2.

[Манфред_А._З.—1975——228-8] Манфред А. З., 1975, էջ 228

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]