Մասնակից:RimaGevorgyan/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Տղաներ Սքոթսբորոյից, աֆրոամերիկացի դեռահասներ, ովքեր մեղադրվում էին 1931 թվականին, Ալաբամայում, երկու սպիտակամորթ կանանց բռնաբարելու մեջ: Այս միջադեպի հետ կապված դատական գործերի ուշագրավ շարքը վերաբերում էր ռասիզմին և արդար դատաքննության իրավունքին: Դատավարությունն ամբողջովին անցկացվել է սպիտակամորթ երդվյալ ատենակալների կողմից և նշանավորվել է սուտ ցուցմունքներով, չեղյալ հայտարարված դատավճիռներով, լինչի փորձերով և դատական ​​սխալներով: Այն սովորաբար նշվում է որպես օրինական իրավական անարդարության օրինակ Միացյալ Նահանգների իրավական համակարգում:Այն սովորաբար նշվում է որպես իրավական անարդարության օրինակ Միացյալ Նահանգների իրավական համակարգում:

1931 թվականի մարտի 25-ին երկու տասնյակ մարդիկ "թափառում էին" բեռնատար գնացքում, որն ընթանում էր Թենեսի նահանգի Չաթանուգա և Մեմֆիս քաղաքների միջև։ Թափառաշրջիկները սևամորթների և սպիտակամորթների հավասար խառնուրդ էին։ Մի խումբ սպիտակամորթ դեռահասներ, գնացքում տեսել են 18-ամյա Հեյվուդ Պատերսոնին և փորձել են հրել նրան ՝ ասելով, որ դա «սպիտակամորթների գնացք» է[1]։ Այնուհետև մի խումբ սպիտակամորթներ քարեր հավաքելով՝ փորձեցին գնացքից դուրս հանել բոլոր սևամորթ դեռահասներին: Պատերսոնին և մյուս սևամորթ պատանիներին հաջողվեց դուրս հանել խմբին: Նվաստացված սպիտակամորթ պատանիները դուրս թռան կամ ստիպված իջան գնացքից և քաղաքային ոստիկանին հայտնեցին, որ իրենց վրա հարձակվել են մի խումբ սևամորթ դեռահասներ: Ոստիկանը զորք ուղարկեց, կանգնեցրեց և խուզարկեց գնացքը Ալաբամա նահանգի Փեյնթ Ռոք քաղաքում և ձերբակալեց սևամորթ դեռահասներին: Երկու երիտասարդ սպիտակամորթ կանայք նույնպես տեղափոխվել են բանտ, որտեղ նրանք մեղադրել են աֆրոամերիկացի դեռահասներին բռնաբարության ենթարկելու մեջ: Գործն առաջին անգամ քննվեց Ալաբամա նահանգի Սքոթսբորո քաղաքում, երեք հապճեպ կազմակերպված դատավարությունների ընթացքում, որոնց ժամանակ ամբաստանյալները բավարար իրավական պաշտպանություն չեն ստացել։ Բոլորը, բացի 13-ամյա Ռոյ Ռայթից, մեղավոր են ճանաչվել բռնաբարության մեջ և դատապարտվել մահապատժի (այդ ժամանակ Ալաբամայում, սովորական պատիժ էր սպիտակամորթ կանանց բռնաբարության համար դատապարտված սևամորթների համար), թեև չկար որևէ բժշկական ապացույց, որը ցույց կտար, որ բռնաբարություն էր տեղի ունեցել[2]։

ԱՄՆ Կոմունիստական կուսակցության (CPUSA) և Գունավոր մարդկանց առաջխաղացման ազգային ասոցիացիայի (NAACP) օգնությամբ գործը բողոքարկվել է։ Ալաբամայի Գերագույն դատարանը հաստատեց ութ դատապարտումներից յոթը և 13-ամյա Յուջին Ուիլյամսին նոր դատավարություն շնորհեց, քանի որ նա անչափահաս էր: Գլխավոր դատավոր Ջոն Ք. Անդերսոնը անհամաձայնություն հայտնեց՝ վճռելով, որ ամբաստանյալներին մերժել են անաչառ երդվյալ ատենակալների, արդար դատավարության, արդար դատավճիռների և արդյունավետ պաշտպանի տրամադրումը: Իրենց դատավարություններին սպասելիս ինը մեղադրյալներից ութը պահվեցին Քիլբի բանտում: Այս գործերը երկու անգամ բողոքարկվել են Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարանում, ինչը հանգեցրել է դատական գործընթացների իրականացման վերաբերյալ խորհրդանշական որոշումների կայացմանը: Փաուելն ընդդեմ Ալաբամայի (1932) գործով ԱՄՆ Գերագույն դատարանը նոր դատավարություններ նշանակեց։Փաուելն ընդդեմ Ալաբամայի (1932 թվական) գործով ԱՄՆ Գերագույն դատարանը նոր դատավարություններ նշանակեց[3]։

Գործը վերադարձվել է ստորին ատյանի դատարան, դատավորը թույլ է փոխել նիստի վայրը՝ վերադատավարությունը տեղափոխելով Ալաբամայի Դեկատուր քաղաք: Դատավոր նշանակվեց Հորթոնը։ Կրկնակի դատավարության ընթացքում ենթադրյալ զոհերից մեկը խոստովանեց, որ հորինել է բռնաբարության պատմությունը և պնդեց, որ Սքոթսբորոյի տղաներից ոչ մեկը չի դիպչել որևէ սպիտակամորթ կնոջ: Երդվյալ ատենակալներն, այնուամենայնիվ, ամբաստանյալներին մեղավոր ճանաչեց, սակայն դատավորը չեղյալ համարեց դատավճիռը և նոր դատավարություն նշանակեց։

Դատավորը փոխվեց և գործը նորից քննվեց։ Նոր դատավորը հաճախակի վճիռ էր կայացնում պաշտպանական կողմի դեմ: Երրորդ անգամ երդվյալ ատենակալները, այժմ մեկ աֆրոամերիկացի անդամով, մեղադրական դատավճիռ կայացրին: Գործը ուղարկվեց ԱՄՆ Գերագույն դատարան՝ վերաքննիչ բողոքով: Դատարանը որոշում կայացրեց, որ աֆրոամերիկացիները պետք է ընդգրկվեն երդվյալ ատենակալների կազմում, և կարգադրեց գործը նորից քննել[4]: Արդյունքում չորս մեղադրյալներից հանվել են մեղադրանքները, մյուս հինգը դատապարտվել են 75 տարուց մինչև ցմահ ազատազրկման։ Երեքն ազատազրկվել են։ 1936 թվականին Սքոթսբորոյի տղաներից մեկը ՝ Օզի Փաուելը, բանտում, ոստիկանի օգնականի հետ փոխհրաձգության ժամանակ, դեմքից վիրավորում ստացավ և ընդմիշտ հաշմանդամ մնաց։  Ավելի ուշ նա իրեն մեղավոր ճանաչեց ոստիկանի օգնականի վրա հարձակման մեջ։ Քլարենս Նորիսը՝ ամենատարեց մեղադրյալը և միակը, ով դատապարտվել էր մահապատժի, 1946 թվականին՝ վերջին դատավարության ժամանակ, «խուսափեց պայմանական վաղաժամկետ ազատ արձակումից» և փախավ։  Նա հայտնաբերվեց 1976 թվականին և ներում ստացավ նահանգապետ Ջորջ Ուոլեսի կողմից։ Ավելի ուշ, Նորիսը գիրք գրեց իր փորձառություններ մասին։  Նա մահացավ 1989 թվականին՝ որպես վերջին ողջ մնացած մեղադրյալ։

Ներգրավված անձինք և գործն ինքնին մանրակրկիտ վերլուծվել են: Խորին համոզմունք կա, որ դա իրավական անարդարություն է, որն ընդգծվում է պետության կողմից բացառապես սպիտակամորթ երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ: Ալաբամայի սևամորթ ամերիկացիները վերակառուցման ժամանակներից ի վեր իրավազրկված են եղել և այդպիսով երդվյալ ատենակալների կազմում լինելու իրավունք չեն ունեցել, քանի որ երդվյալ ատենակալներն ընտրվել են քվեարկողների ցուցակներից: Այս դեպքը հիշատակվել է նաև գրականության, երաժշտության, թատրոնի, կինոյի և հեռուստատեսային բազմաթիվ ստեղծագործություններում: 2013 թվականի նոյեմբերի 21-ին Ալաբամայի պայմանական վաղաժամկետ ազատման խորհուրդը, քվեարկեց Սքոթսբորոյի երեք տղաներին՝ որոնք ներում չեն ստացել կամ որոնց դատավճիռները չեղյալ են հայտարարվել, հետմահու ներում շնորհելու համար[5]։

Ձերբակալություններ և մեղադրանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1931 թվականի մարտի 25-ին Թենեսի նահանգի, Չաթանուգայի և Մեմֆիսի Հարավային երկաթուղային գծում, սևամորթ ինը պատանիները բեռնատար գնացքում էին մի քանի սպիտակամորթ տղամարդու և երկու սպիտակամորթ կանանց հետ[6][7][8]։ «Lookout» լեռան թունելի մոտ սպիտակամորթների և սևամորթների խմբերի միջև ծեծկռտուք է սկսվել, և սպիտակամորթներին դուրս են հանել գնացքից: Սպիտակամորթները դիմել են Ալաբամա նահանգի Փեյնթ Ռոք քաղաքի ոստիկանին և հայտարարել, որ գնացքում իրենց վրա հարձակվել են սևամորթ ամերիկացիները: Ոստիկանը հավաքել է ջոկատ և հրաման տվել, որ գտնեն և «բռնեն գնացքում գտնվող յուրաքանչյուր նեգրի»[9]։ Ոստիկանությունն, ի վերջո, հարձակում գործելու համար ձերբակալել է գնացքի բոլոր սևամորթ ուղեւորներին[10]։

Սևամորթ դեռահասներն էին. Հեյվուդ Փաթերսոնը (18 տարեկան), ով պնդում էր, որ այնքան երկար է վարել բեռնատար գնացքներ, որ կարող էր ծխախոտ վառել շարժվող գնացքի տանիքին, Քլարենս Նորիսը (19 տարեկան), ով Վրաստանի գյուղական վայրերում էր թողել տասը եղբայրներին ու քույրերին, Չարլի Ուիմսը (19 տարեկան), եղբայրներ Էնդի Ռայթը (19 տարեկան) և Ռոյ Ռայթը (12 տարեկան), ովքեր առաջին անգամ էին հեռանում տնից, գրեթե կույր Օլին Մոնտգոմերին (17 տարեկան), ով հույս ուներ աշխատանք գտնել, որպեսզի կարողանար վճարել մեկ ակնոցի համար, Օզի Փաուելը (16 տարեկան), Վիլի Ռոբերսոնը (16 տարեկան), ով տառապում էր այնպիսի ծանր սիֆիլիսով, որ հազիվ էր քայլում և Յուջին Ուիլյամսը (13 տարեկան)[6]։ Այս ինը դեռահասներից միայն չորսն էին միմյանց ճանաչում նախքան գնացք նստելը:

Երկու սպիտակամորթ կանայք, ովքեր նույնպես եղել են գնացքում՝ Վիկտորիա Փրայսը և Ռուբի Բեյթսը, ոստիկաններից մեկին պատմել են, որ իրենց բռնաբարել են մի խումբ սևամորթ դեռահասներ[11]։ Ոստիկանական խումբը կանանց տարել է բանտ, որտեղ պահվում էին մեղադրյալները, և նրանք ճանաչել են նրանց մեջ հարձակվողներին։ Արդյունքում հրավիրվեց բժիշկ, որպեսզի հետազոտի Փրայսին և Բեյթսին բռնաբարության նշանների գտնելուհամար, բայց դրանք չհայտնաբերվեցին: Հանրայնորեն հրապարակված լուսանկարում պատկերված են երկու կանայք՝ 1931 թվականի ձերբակալություններից անմիջապես հետո:

Մեղադրյալի մեղքը մատնանշող ոչ մի ապացույց (բացի կանանց ցուցմունքներից) չկար, սակայն, դա այն ժամանակ անտեղի էր՝ հարավում տարածված ռասիզմի պատճառով, ըստ որի՝ սևամորթ տղամարդիկ սպիտակամորթ տղամարդկանց կողմից անընդհատ ոստիկանություն էին տարվում պիտակամորթ կանանց նկատմամբ սեռական հարաբերությունների հետաքրքրության նշաններ ցույց տալու համար, ինչը կարող էր պատժվել լինչի միջոցով: Փրայսը և Բեյթսը, հավանաբար, ոստիկաններին ասել են, որ իրենց բռնաբարել են ոստիկանության ուշադրությունը իրենցից շեղելու համար: Նրանք երկուսն էլ կասկածվում էին մարմնավաճառությամբ զբաղվելու մեջ և ոչ միայն դրա համար ձերբակալվելու վտանգ կար, այլ նաև նրանք կարող էին քրեական պատասխանատվության ենթարկվել Մանի օրենքը խախտելու համար՝ անցնելով պետական սահմանը «անբարոյական նպատակներով»[12]։

Լինչի դատաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարավում, Ջիմ Քրոուի օրենքներով, բռնաբարության կամ սպիտակամորթների սպանության մեջ մեղադրվող սեւամորթ տղամարդկանց Լինչի դատաստանը սովորական երևույթ էր։ Ձերբակալության և բռնաբարության մասին լուրերը արագորեն տարածվեցին: Շուտով լինչի ամբոխը հավաքվեց Սքոթսբորոյի բանտի մոտ՝ պահանջելով իրենց հանձնել երիտասարդներին[13]։

Ոստիկան Մեթ Ուաննը կանգնեց բանտի առջև և դիմեց ամբոխին՝ ասելով, որ կսպանի առաջին մարդուն, ով դռնից ներս կմտնի[14]։ Նա հանեց գոտին և ատրճանակը հանձնեց իր օգնականներից մեկին, անցավ ամբոխի միջով, և ամբոխը բաժանվեց, որպեսզի բաց թողնի նրան. ոչ ոք չդիպավ Վաննին: Նա անցավ փողոցը և շարժվեց դեպի դատարանի շենք, որտեղից զանգահարեց նահանգապետ Բենջամին Մ. Միլլերին, ով ոտքի հանեց Ալաբամայի բանակի ազգային գվարդիան ՝ բանտը պաշտպանելու համար[14][15]։ Ուաննը մեղադրյալներին տեղափոխեց Ալաբամա նահանգի Գադսդենի շրջանային դատարան՝ մեղադրանք առաջադրելու և դատավարությանը սպասելու համար: Թեև Ալաբամայում բռնաբարությունը պոտենցիալ հանցագործություն էր, այդ ժամանակ մեղադրյալներին թույլ չտվեցին խորհրդակցել փաստաբանի հետ:

Դատավարություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանտարկյալներին դատարան տեղափոխեցին Ալաբամայի 118 գվարդիականներ ՝ զինված ինքնաձիգներով։ Սքոթսբորոյում շուկայի օր էր, և ֆերմերները եկել էին քաղաք, որպեսզի վաճառեին արտադրանքը և գնեին պաշարներ: Շուտով ձևավորվեց հազարավոր ամբոխ[16]։ Դատարանի շենք մուտք գործելու համար անհրաժեշտ էր թույլտվություն՝ ցուցմունքների անպարկեշտ բնույթի պատճառով[17]։ Ինչպես ավելի ուշ ԱՄՆ Գերագույն դատարանը նկարագրեց այս իրավիճակը, «դատավարությունն ընթացավ լարված, թշնամական և ոգևորված հասարակական տրամադրությունների մթնոլորտում»[18]։ Յուրաքանչյուր դատավարության համար ընտրվել են բացառապես սպիտակամորթ երդվյալ ատենակալներ։ նահանգի նոր Սահմանադրության և սպիտակամորթների խտրական պրակտիկայի պատճառով, և այդպիսով կասեցվեցին որպես երդվյալ ատենակալներ:Քիչ թվով աֆրոամերիկացիներ կային երդվյալ ատենակալների կազմում, քանի որ նրանցից շատերը Վերակառուցման դարաշրջանից հետո զրկված էինընտրական իրավունքներից՝ պետական նոր սահմանադրության և սպիտակամորթների խտրական պրակտիկայի պատճառով, և այդպիսով որակազրկված էին երդվյալ ատենակալների կազմում լինելու ծառայությունից:

Պաշտպաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դատավարությունները շատ արագ տեմպով էին ընթանում՝ ոտքի վրա, բոլորովին սպիտակամորթ հանդիսատեսի առաջ: Դատավորն ու դատախազը ցանկանում էին արագացնել ինը դատավարությունները՝ բռնությունից խուսափելու համար, ուստի առաջին դատավարությունը տևեց մեկուկես օր, իսկ մնացածը տեղի ունեցավ մեկը մյուսի հետեւից՝ ընդամենը մեկ օրում։ Դատավորը հրամայել էր Ալաբամայի փաստաբաններն աջակցել ամբաստանյալներին, սակայն միակ փաստաբանը, ով կամավոր է եղել, 69-ամյա Միլո Մուդին էր, որը տասնամյակներ շարունակ գործ չէր պաշտպանել[17]: Դատավորը համոզեց Սթիվեն Ռոդիին, ով Թենեսի նահանգի Չատանուգայից էր՝ անշարժ գույքի իրավաբան, որ օգներ իրեն: Ռոդդին խոստովանեց, որ ժամանակ չի ունեցել պատրաստվելու և ծանոթ չի եղել Ալաբամայի օրենքներին, բայց համաձայնել է օգնել Մուդիին[19]։

Ամբոխի մթնոլորտի պատճառով Ռոդդին դատարանին դիմեց, որպեսզի փոխեն նիստի վայրը՝ վկայակոչելով թերթերի և իրավապահ մարմինների նկարագրությունները[20] ամբոխի մասին ասելով՝ որպես «հետաքրքրասիրությունից դրդված»[21][22]։ Տեղական շրջանային դատավոր Ալֆրեդ է. Հոքինսը[23] հասկացավ, որ ամբոխը հետաքրքրասեր էր, ոչ թե թշնամական[24]։

Նորիսի և Ուիմսի դատավարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քլարենս Նորիսին և Չարլի Ուիմսին առաջինը դատեցին: Մեղադրող կողմի ցուցմունքների ժամանակ Վիկտորիա Փրայսը հայտարարել է, որ ինքը և Ռուբի Բեյթսը ականատես են եղել ծեծկռտուքին, որ սևամորթ տղամարդկանցից մեկը ատրճանակ է ունեցել, և որ նրանք բոլորը բռնաբարել են իրեն դանակի սպառնալիքով: Ռոդիի կողմից խաչաձև հարցաքննության ժամանակ, Փրայսը թարմացրեց իր ցուցմունքները այնպիսի խորամանկություններով, որոնք ծիծաղի պայթյուններ էին առաջացնում[25]։

Քլարենս Նորիս
Չարլի Ուիմս

Բժիշկ Բրիջեսը վկայել է, որ Վիկտորիա Փրայսի հետազոտության արդյունքում հեշտոցային պատռվածք չի հայտնաբերվել (որը կփաստեր բռնաբարությունը) և որ նրա ներսում մի քանի ժամվա սերմնահեղուկ չի եղել: Ռուբի Բեյթսը չէր նշել, որ ոչ իրեն, ոչ էլ Փրայսին բռնաբարել են, քանի դեռ նրան չեն ենթարկել խաչաձեւ հարցաքննության[26]։ Մեղադրանքն ավարտվեց երեք տղամարդկանց ցուցմունքներով, ովքեր պնդում էին, որ սեւամորթ երիտասարդները կռվել են սպիտակամորթ երիտասարդների հետ, նրանց իջեցրել են գնացքից և "պատասխանատվություն են ստանձնել" սպիտակամորթ աղջիկների համար: Մեղադրող կողմը կանգ առավ ՝ սպիտակամորթ երիտասարդներից ոչ մեկին որպես վկա չկանչելով[27]։

Պաշտպանական կողմի ցուցմունքների ժամանակ ամբաստանյալ Չարլզ Ուիմսը բացահայտեց, որ ինքը չի մասնակցել ծեծկռտուքին, որ ատրճանակը Պատերսոնի մոտ է, և որ նա գնացքում չի տեսել սպիտակամորթ աղջիկներին, մինչև գնացքը չէր հասել Փեյնթ Ռոք:

Ամբաստանյալ Քլարենս Նորիսը ապշեցրեց դատարանի դահլիճը ՝ մեղադրելով մյուս ամբաստանյալներին: Նա հերքել է, որ մասնակցել է ծեծկռտուքին կամ գտնվել վագոնի այդ հատվածում, որտեղ տեղի է ունեցել ծեծկռտուքը։ Բայց նա ասաց, որ մյուս սևամորթների կողմից ենթադրյալ բռնաբարությունները տեսել է իր տեղից՝ մյուս վագոնի վերևից[26][28]։ Պաշտպանն ուրիշ վկաներ չկանչեց։

Եզրափակիչ խոսքի ժամանակ մեղադրող կողմը հայտարարելց «Եթե Դուք այդ մարդկանց մահապատժի չդատարկեք, էլեկտրական աթոռը նույնպես կարող է չեղարկվել»[29]։ Պաշտպանող կողմը ոչ մի վերջնական փաստարկ չներկայացրեց, ոչ էլ անդրադարձավ իրենց պաշտպանյալների մահապատժի դատապարտմանը[29]:

Դատարանը ձեռնամուխ եղավ հաջորդ գործի քննությանը, մինչդեռ երդվյալ ատենակալները դեռ քննարկում էին առաջինը: Առաջին երդվյալ ատենակալները գրեթե երկու ժամ քննարկում էին մեղադրական դատավճիռը նախքան Ուիմսին և Նորիսին մահապատժի ենթարկելը[30]։

Փաթերսոնի դատավարությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեյվուդ Փաթերսոն

Հեյվուդ Փաթերսոնի դատավարությունը տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ Նորիսի և Ուիմսի գործերը դեռ քննարկվում էին երդվյալ ատենակալների կողմից: Երբ երդվյալ ատենակալները կայացրեցին իրենց դատավճիռը առաջին գործով, երկրորդ գործով երդվյալ ատենակալներին դուրս հանեցին դատարանի դահլիճից։ Երբ հրապարակվեցին մեղադրական դատավճիռները, դատարանի դահլիճից, ինչպե նաև դրսում գտնվող ամբոխից ուրախ բացականչություններ էին լսվում։ Խումբը, որը հավաքվել էր փողոցում՝ ՝ «Ford Motor» ընկերության մեքենաները ցուցադրելու համար, սկսեց նվագել «Բարև, Բարև, ամբողջ բանդան այստեղ է» և «Այս գիշեր հին քաղաքում շոգ է լինելու» երգերը[30][31]։ Տոնակատարությունն այնքան բարձր էր, որ, ամենայն հավանականությամբ, այն լսում էին նաև ներսում սպասող երկրորդ երդվյալ ատենակալները[32]։

Զայրույթի այս պոռթկումից հետո Փաթերսոնի պաշտպանները խնդրեցին համարել դա սխալ դատավարություն, բայց դատավոր Հոքինսը մերժեց միջնորդությունը, և վկաների ցուցմունքները շարունակվեցին[33]։ Երկրորդ դատական նիստը շարունակվեց։ Երկրորդ դատավարության ընթացքում մեղադրող կողմից ցուցմունք տալու ժամանակ Վիկտորիա Փրայսը հիմնականում հավատարիմ մնաց իր պատմությանը՝ շարունակ պնդելով, որ Փաթերսոնը բռնաբարել է իրեն: Նա Փաթերսոնին մեղադրել է սպիտակամորթ երիտասարդներից մեկին գնդակահարելու մեջ։ Փրայսն իր կամքով ասաց․ «Ես բացի ամուսնուցս, ոչ մի այլ սպիտակամորթ տղամարդու հետ սեռական հարաբերություն չեմ ունեցել: Ես ուզում եմ, որ դուք սա իմանաք»[30][31]։

Բժիշկ Բրիջեսը կրկնեց առարջին դատավարության ժամանակ տված իր ցուցմունքը[31]։ Այլ վկաներ պնդեցին, որ «նեգրերը» դուրս էին եկել նույն վագոնից, ինչպես Փրայսը և Բեյթսը. Ֆերմերը պնդում էր, որ տեսել է սպիտակամորթ կանանց (գնացքում) սևամորթ երիտասարդների հետ[34]։

Փաթերսոնը պաշտպանեց իր գործողությունները՝ կրկին վկայելով, որ տեսել է Փրայսին և Բեյթսին վագոնում, բայց ոչ մի կապ չունի նրանց հետ: Խաչաձեւ հարցաքննության ժամանակ նա բացահայտեց, որ տեսել է, թե ինչպես են «այս բոլոր սևամորթները, բացի երեքից, բռնաբարում այդ աղջկան», բայց հետո փոխեց իր վարկածը: Նա ասաց, որ ինքը չի տեսել «ոչ մի սպիտամորթ կնոջ», քանի դեռ գնացքը «չէր հասել Փեյնթ Ռոք»[35]։

Ռայթ եղբայրներից կրտսերը վկայել է, որ Փաթերսոնը կապ չի ունեցել աղջիկների հետ, բայց ինը սևամորթ դեռահասներ սեռական հարաբերություն են ունեցել աղջիկների հետ[31]։ Խաչաձև հարցաքննության ժամանակ Ռոյ Ռայթը ցուցմունք է տվել, որ Փաթերսոնը «կապված չի եղել աղջիկների հետ», բայց «բարձրահասակ, սևամորթ տղայի մոտ ատրճանակ կար և ինքը այստեղ չէ»: Նա նաև պնդում էր, որ եղել է վագոնի վերևում, և որ Քլարենս Նորիսը դանակ ուներ[36]։

Մեղադրյալներ Էնդի Ռայթը, Յուջին Ուիլյամսը և Օզի Փաուելը վկայեցին, որ գնացքում ոչ մի կնոջ չեն տեսել: Օլեն Մոնտգոմերին վկայել է, որ ինքը մենակ նստել է գնացքում և տեղյակ չի եղել նշված իրադարձություններից որևէ մեկի մասին[37]։ Երդվյալ ատենակալները արագ մեղավոր ճանաչեցին Փաթերսոնին և առաջարկեցին մահ՝ էլեկտրական աթոռի վրա[38]։

Փաուելի, Ռոբերսոնի, Ուիլյամսի, Մոնտգոմերիի և Ռայթի դատավարությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս դատավարությունը սկսվեց նախորդ գործի քննությունից րոպեներ անց:

Փրայսը կրկնել է իր ցուցմունքը՝ հավելելով, որ սևամորթ դեռահասները բաժանվել են վեց հոգանոց երկու խմբի, որպեսզի բռնաբարեն իրեն և Ռուբի Բեյթսին։ Փրայսը մեղադրեց Յուջին Ուիլյամսին դանակը իր կոկորդը մոտեցնելու մեջ և ասաց, որ մնացած բոլոր դեռահասները դանակներ ունեին[39]։ Խաչաձեւ հարցաքննության ժամանակ նա ավելի մանրամասն պատմեց[38], հավելելով, որ բռնաբարությունների ժամանակ ինչ-որ մեկը դանակ է պահել սպիտակամորթ դեռահաս Գիլլիի վրա[38]։

Այս դատավարությունն ընդհատվեց, և երդվյալ ատենակալները բաժանվեցին, երբ Փաթերսոնի երդվյալ ատենակալները զեկուցեցին, որ իրենք նրան մեղավոր ճանաչեցին[40]։ Հայտարարության ժամանակ աղմուկ չբարձրացավ. Ռուբի Բեյթսը հանդես եկավ՝ մատնանշելով բոլոր այն հինգ մեղադրյալներին 12-ի մեջ, ովքեր մտել են վագոն, հանել սպիտակամորթներին և «բռնաբարել» իրեն և Փրայսին[38]։

Բժիշկ Բրիջեսը մեղադրող կողմի հաջորդ վկան էր, ով կրկնեց իր նախկին ցուցմունքները: Խաչաձեւ հարցաքննության ժամանակ Բրիջեսը ցույց տվեց, որ չի հայտնաբերել որևէ կնոջ մոտ հայտնաբերված սերմնաբջիջների շարժում, ինչը ենթադրում է, որ սեռական ակտը տեղի է ունեցել ինչ - որ ժամանակ առաջ: Նա նաև ցուցմունք է տվել այն մասին, որ ամբաստանյալ Վիլի Ռոբերսոնը «հիվանդ է եղել սիֆիլիսով և գոնորեայով, ինչը ծանր դեպք է»: Նա հարցաքննության ժամանակ խոստովանեց, որ Փրայսը իրեն ասել է, որ ինքը սեռական հարաբերություն է ունեցել ամուսնու հետ, և որ Բեյթսը նախկինում նույնպես սեռական հարաբերություն է ունեցել ՝ բռնաբարության ենթադրյալ դեպքերից առաջ[41]։

Պաշտպանող կողմը կանչել է միակ վկաներին, բայց նրանք հասցրել են գտնել ամբաստանյալներին։ Նոր ապացույցներ չեն հայտնաբերվել:

Հետևյալ մեղադրող վկաները ցույց տվեցին, որ Ռոբերսոնը տեղափոխվել է գնացքի վագոններ՝ ցատկելով մեկից մյուսը, և որ նա շատ ավելի լավ մարզավիճակում էր, քան պնդում էր[41]: Սլիմ Գիլին բացահայտեց, որ ինքը տեսել է «այդ հինգից յուրաքանչյուրին գոնդոլայում (վագոնում)», բայց չի հաստատել, որ տեսել է բռնաբարված կանանց:

Պաշտպանող կողմը կրկին հրաժարվեց եզրափակիչ փաստարկից, և զարմանալիորեն, մեղադրող կողմը այնուհետև շարունակեց լրացուցիչ փաստարկներ ներկայացնել: Պաշտպանող կողմը եռանդով առարկեց, բայց դատարանը թույլ տվեց դա[42]:

Այնուհետև դատավոր Հոքինսը հանձնարարեց երդվյալ ատենակալներին ՝ ասելով, որ հանցագործությանը նպաստող ցանկացած մեղադրյալ նույնքան մեղավոր է, որքան այն կատարած մեղադրյալներից որևէ մեկը: Երդվյալ ատենակալները սկսեցին խորհրդակցել կեսօրին ժամը չորսին։

Ռոյ Ռայթի դատավարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեղադրող կողմը համաձայնեց, որ 13-ամյա Ռոյ Ռայթը[2] շատ երիտասարդ է մահապատժի համար և չի դիմեց այդ քայլին: Մեղադրող կողմը ներկայացրել է միայն Փրայսի և Բեյթսի ցուցմունքները ։  Նրա գործը երդվյալ ատենակալներին հանձնվեց նույն օրվա երեկոյան ժամը իննին։ Նրա երդվյալ ատենակալները և նրանք, ովքեր մասնակցում էին հինգ հոգու դատավարությանը, միաժամանակ սկսեցին խորհրդակցել։

Ռոյ Ռայթ

1931թվականի ապրիլի 9-ի հինգշաբթի առավոտյան ժամը իննին, չորեքշաբթի օրը տեղի ունեցած դատավարության հինգ մեղադրյալները բոլորն էլ մեղավոր ճանաչվեցին։ Ռոյ Ռայթի երդվյալ ատենակալները չկարողացան համաձայնության գալ դատավճռի կայացման հարցում, և նույն օրը կեսօրին երդվյալ ատենակալները կասեցված են համարվել։ Բոլոր երդվյալ ատենակալները համաձայնեցին նրա մեղավորության հետ, բայց յոթը պնդում էին մահապատիժ, իսկ հինգը՝ ցմահ բանտարկություն (նման դեպքերում դա հաճախ վկայում էր այն մասին, որ երդվյալ ատենակալները կասկածյալին անմեղ են համարում, բայց չեն ցանկանում դեմ գնալ դատապարտման հասարակական նորմերին): Դատավոր Հոքինսը դատավարությունը հայտարարեց անօրինական[43]։

Մահվան դատավճիռներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դատապարտված ութ ամբաստանյալները հավաքվեցին 1931 թվականի ապրիլի 9-ին և մահապատժի դատապարտվեցին Էլեկտրական աթոռով: «Associated Press»-ը հայտնում է, որ ամբաստանյալները «հանգիստ» էին և «անտարբերությամբ դիմանում էին», երբ դատավոր Հոքինսը մեկը մյուսի հետևից մահապատժի էր ենթարկում[43]:

Դատավոր Հոքինսը մահապատիժը նշանակեց 1931 թվականի հուլիսի 10-ին՝ Ալաբամայի օրենսդրությամբ թույլատրված ամենավաղ ժամկետով: Մինչ բողոքարկումները ներկայացվում էին, Ալաբամայի Գերագույն դատարանը որոշում կայացրեց անորոշ ժամանակով հետաձգել մահապատիժը ամբաստանյալների մահից 72 ժամ առաջ։ Տղամարդկանց խցերը գտնվում էին մահապատժի սենյակի մոտ, և նրանք, 1931 թվականի հուլիսի 10-ին, լսում էին Ուիլ Սթոքսի մահապատժի մասին[44], ով Սենտ Քլեր շրջանից սևամորթ տղամարդ էր, որը դատապարտվել էր սպանության համար: Հետագայում նրանք նշում էին, որ տղամարդը «դաժան մահ ունեցավ»[45]։

Օգնություն Կոմունիստական կուսակցության և NAACP-ի կողմից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

NAACP-ն (Գունավոր բնակչության վիճակի բարելավման աջակցության ազգային ասոցիացիա) վարանեց բռնաբարության գործը վերցնել: Այսպիսով, ամբաստանյալներին առաջինը օգնության հասան կոմունիստական կուսակցության փաստաբանները[46]։

Միջազգային Կարմիր օգնության քարոզչական պաստառ ռուսերեն և ուզբեկերեն լեզուներով. «Ամերիկյան բուրժուազիայի ձեռքից խլեք ութ անմեղ երիտասարդ նեգրերին»։ Ամերիկացի ոստիկանը մահակով պատկերված է նացիստական սվաստիկայի ֆոնին , որը բարձրացվել է պարենային անկարգությունների մասնակիցների դեմ

Հարլեմում ցույցից հետո ԱՄՆ Կոմունիստական կուսակցությունը հետաքրքրություն ցուցաբերեց Սքոթսբորոյի գործի նկատմամբ  «Chattanooga» կուսակցության անդամ Ջեյմս Ալենը խմբագրեց «Կոմունիստական Հարավային բանվոր»- ը և հրատարակեց «տղաների ծանր վիճակը»[47]։ Կուսակցությունը գործի է դրել իր իրավաբանական ստորաբաժանումը՝ աշխատանքի պաշտպանության միջազգային կազմակերպությունը (ILD)՝ իրենց գործերը քննելու համար[48], և համոզել ամբաստանյալների ծնողներին թույլ տալ, որ կուսակցությունը պաշտպանի իրենց գործը[49]։ «ILD»-ն վարձել է Ջորջ Վ.Չամլիի փաստաբաններին և Իոսիֆ Բրոդսկուն, ովքեր ներկայացրել են առաջին միջնորդությունները։

Հետագայում NAACP-ն նույնպես առաջարկեց կարգավորել գործը՝ առաջարկելով հայտնի քրեական փաստաբան Քլարենս Դարոուի ծառայությունները: Այնուամենայնիվ, Սքոթսբորոյի ամբաստանյալները որոշեցին թույլ տալ «LID»-ին վերանայել իրենց բողոքը[2]։

Չամլին նոր դատավարությունների է հասել բոլոր մեղադրյալների համար։ Մասնավոր հետաքննություն է անցկացվել, որը պարզել է, որ Փրայսը և Բեյթսը Թենեսիում մարմնավաճառներ են, ովքեր կանոնավոր կերպով սպասարկում էին ինչպես սևամորթ, այնպես էլ սպիտակամորթ հաճախորդներին[50]: Չամլին դատավոր Հոքինսին առաջարկեց այդ մասին հավատարմագրեր, սակայն դատավորն արգելեց նրան բարձրաձայն կարդալ դրանք: Պաշտպանական կողմը պնդում էր, որ այս ապացույցները վկայում են, որ երկու կանայք, հավանաբար, ստել են դատարանում[51]։ Չամլին մատնանշեց Սքոթսբորոյի աղմուկը, որն առաջացել էր դատավճիռների հայտնի դառնալուց հետո, որպես մեկ այլ ապացույց՝ փոփոխություն կատարելու մասին:

Բողոքարկում՝ Ալաբամայի Գերագույն դատարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն բանից հետո, երբ դատավոր Հոքինսը մերժեց նոր դատավարության միջնորդությունները, փաստաբան Ջորջ Քեմլին վերաքննիչ բողոք ներկայացրեց և նրան թույլ տրվեց հետաձգել մահապատիժը: Շամլիին միացան Կոմունիստական կուսակցության փաստաբան Ջոզեֆ Բրոդսկին և «ILD» փաստաբան Իրվինգ Շվաբը: Պաշտպանական թիմը պնդում էր, որ իրենց պաշտպանյալները չեն ունեցել համապատասխան ներկայացուցչություն, բավարար ժամանակ չեն ունեցել փաստաբանի համար՝ իրենց գործերը նախապատրաստելու համար, երդվյալ ատենակալներին ահաբեկել են ամբոխը, և, վերջապես, հակասահմանադրական է, որ սևամորթները դուրս են մնացել երդվյալ ատենակալների կազմից: Ինչ վերաբերում է դատավարական սխալներին, ապա նահանգի Գերագույն դատարանը դրանք չի հայտնաբերել:

Ուիլյամսի դատավճիռ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1932 թվականի մարտի 24-ին Ալաբամայի Գերագույն դատարանը վճիռ կայացրեց Սքոթսբորոյի մնացած ութ տղաներից յոթի դեմ՝ հաստատելով բոլորի դատավճիռները և մահապատժի դատավճիռները, բացի 13-ամյա Յուջին Ուիլյամսից։ Այն ուժի մեջ է թողել ստորին ատյանի դատարանի ութ որոշումներից յոթը:

Ալաբամայի Գերագույն դատարանը, 13-ամյա Յուջին Ուիլյամսին նոր դատավարություն է նշանակել, քանի որ նա անչափահաս էր, ինչը նրան փրկել է էլեկտրական աթոռի անմիջական սպառնալիքից[52]։

Ուիմսի և Նորիսի դատավճիռ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դատարանը ուժի մեջ թողեց ստորին ատյանի դատարանի որոշումը ՝ վայրը փոխելու մասին, աջակցեց Ռուբի Բեյթսի ցուցմունքին և վերանայեց տարբեր վկաների ցուցմունքները: Ինչ վերաբերում է «նոր հայտնաբերված ապացույցներին», ապա դատարանը վճռել է. «մեղադրյալների կողմից չկա որևէ պնդում, որ նրանք սեռական հարաբերություն են ունեցել ենթադրյալ տուժողի հետ.. իր համաձայնությամբ․.. Այսպիսով, ամբաստանյալներին թույլ չեն տա նոր դատավարություն»[53]։

Ինչ վերաբերում է ներկայացուցչությանը, դատարանը պարզեց, որ «ամբաստանյալներին ներկայացնում էր մի փաստաբան, որը մանրակրկիտ հարցաքննում էր պետության վկաներին և ներկայացնում այնպիսի ապացույցներ, որոնք առկա էին»[53]: Նորից, դատարանը հաստատեց նաև այդ մեղադրական դատավճիռները։ Ալաբամա նահանգի Գերագույն դատարանը հաստատել է ութ մեղադրական դատավճիռներից յոթը և հետաձգել է դատավճիռների կատարման ժամկետները:

Տարաձայնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գլխավոր դատավոր Ջոն Ք. Անդերսոնը անհամաձայնություն հայտնեց՝ համաձայնելով պաշտպանական կողմի հետ նրա բազմաթիվ միջնորդություններում: Անդերսոնը հայտարարեց, որ ամբաստանյալներին չի տրվել արդար դատավարություն և կտրականապես դեմ է իրենց պատիժը հաստատելու որոշմանը[54]։ Նա գրել է.«Չնայած սահմանադրությունը երաշխավորում է մեղադրյալին արագ դատավարություն, ավելի կարևոր է, որ այն լինի արդար և անկողմնակալ երդվյալ ատենակալների կողմից՝ ex vi termini («ըստ սահմանման»), երդվյալ ատենակալների կողմից զերծ կողմնակալությունից կամ նախապաշարմունքներից, և ամենից առաջ՝ հարկադրանքից և ահաբեկումից»[55]։

Նա նշեց, որ Ազգային գվարդիան ամեն օր ամբաստանյալներին բանտից տեղափոխում էր այս ու այն կողմ, և որ միայն այդ փաստը բավարար էր երդվյալ ատենակալների վրա հարկադիր ազդեցություն ունենալու համար[55]։

Անդերսոնը քննադատեց, թե ինչպես են ներկայացվել մեղադրյալները: Նա նշել է, որ Ռոդին «հրաժարվել է հանդես գալ որպես նշանակված փաստաբան և դա արել է միայն որպես «amicus curiae» (դատարանի ընկեր): Նա շարունակեց. «Այս ամբաստանյալները բանտում էին մեկ այլ թաղամասում․․․ և տեղի փաստաբանները քիչ հնարավորություն ունեին․․․ նախապատրաստելու իրենց պաշտպանությունը»: Ավելին, նրանք «կներկայացվեին հմուտ փաստաբաններով, եթե ավելի լավ հնարավորություն տրվեր»[55]: Դատավոր Անդերսոնը նաև մատնանշեց այն ձախողումը, որ պաշտպանական կողմը հանդես եկավ եզրափակիչ փաստարկներով՝ որպես անբավարար ներկայացուցչության օրինակ[55]։ Դատարանի դահլիճում զայրույթի բռնկման կապակցությամբ դատավոր Անդերսոնը նշել է, որ «բարձր ծափահարություններ են հնչել։ ․․․Եվ դա չէր կարող ազդեցություն չունենալ»[56]։

Անդերսոնը նշել է, որ քանի որ բռնաբարության համար պատիժը տատանվում է տասը տարվա և մահվան միջև, դեռահասներից ոմանք պետք է ճանաչվեին «ավելի քիչ մեղավոր, քան մյուսները», և, հետևաբար, պետք է ստանային ավելի թեթեւ պատիժներ: Անդերսոնը եզրափակեց. «Անկախ նրանից, թե որքան վրդովեցուցիչ է մեղադրանքը, որքան հստակ ապացույցը կամ որքան ստոր կամ նույնիսկ դաժան, հանցագործը, Սահմանադրությունը, օրենքը, անգլո-ամերիկյան ազատության հենց հանճարը պահանջում են արդար և անաչառ դատավարություն»[56]։

Բողոքարկում՝ Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործը հասավ Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարան 1932 թվականի հոկտեմբերի 10-ին՝ խիստ անվտանգության պայմաններում: «ILD»-ն պահեց Վալտեր Պոլլակին՝[57] բողոքարկումը լուծելու համար: Ալաբամայի գլխավոր դատախազ Թոմաս Է. Նայթը ներկայացնում էր նահանգը։

Փոլլակը պնդում էր, որ ամբաստանյալները մերժվել են պատշաճ ընթացակարգով. նախ՝ ամբոխի մթնոլորտի պատճառով. և երկրորդ՝ փաստաբանների տարօրինակ նշանակումների և դատավարության ժամանակ նրանց վատ աշխատանքի պատճառով: Վերջին, նա պնդում էր, որ աֆրոամերիկացիները համակարգված կերպով բացառվում էին երդվյալ ատենակալների պարտականություններից, հակառակ տասնչորսերորդ փոփոխության:

Նայթը հակադարձեց, որ դատավարության ժամանակ ամբոխավարության մթնոլորտ չի եղել և մատնանշել է Ալաբամայի Գերագույն դատարանի այն եզրակացությունը, որ դատավարությունը եղել է արդար և ներկայացուցչությունը «հնարավոր»: Նա դատարանին ասաց, որ «ներողություն չի խնդրելու»[58]։

Հատկանշական որոշմամբ Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարանը չեղյալ հայտարարեց դատավճիռները այն հիմքով, որ Միացյալ Նահանգների Սահմանադրության պատշաճ ընթացակարգային դրույթը երաշխավորում է փաստաբանի արդյունավետ օգնությունը քրեական դատավարության ժամանակ: Դատավորի օգնական Ջորջ Սաթերլենդի կողմից գրված եզրակացության մեջ դատարանը գտել է, որ ամբաստանյալները մերժվել են արդյունավետ փաստաբան ունենալու համար: Գլխավոր դատավոր Անդերսոնի նախկին այլակարծությունը բազմիցս մեջբերվել է այս որոշման մեջ:

Դատարանը չի մեղադրել Մուդիին և Ռոդիին արդյունավետ պաշտպանություն չունենալու համար՝ նշելով, որ երկուսն էլ դատավոր Հոքինսին ասել են, որ ժամանակ չեն ունեցել իրենց գործերը նախապատրաստելու համար: Նրանք ասացին, որ խնդիրը կապված էր այն բանի հետ, թե ինչպես է դատավոր Հոքինսը «անմիջապես շտապել դատավարության»[3]: Այս եզրակացությունը Սքոթսբորոի մեղադրյալներին անմեղ չհամարեց, սակայն որոշեց, որ ընթացակարգերը խախտում են Հինգերորդ և Տասնչորսերորդ Փոփոխությունների համաձայն պատշաճ դատավարության նրանց իրավունքները: Գերագույն դատարանը գործը հետ է ուղարկել դատավոր Հոքինսին՝ վերաքննության համար:

Դեկատուրի դատավարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ գործը, որը մինչ այժմ հայտնի էր, վերադարձավ դատավոր Հոքինսին, նա բավարարեց հանդիպման վայրը փոխելու խնդրանքը: Պաշտպանական կողմը հորդորել էր տեղափոխվել Ալաբամա նահանգի Բիրմինգհեմ քաղաք, սակայն գործը փոխանցվել է Դեկատուր գյուղական փոքր համայնքին: Սա եղել է ենթադրյալ զոհերի տների մոտ և Կու Կլյուքս Կլանի տարածքում[59]։

Ամերիկայի կոմունիստական կուսակցությունը վերահսկողություն էր պահպանում գործի պաշտպանության վրա՝ այն վստահելով Նյու Յորքի քրեական պաշտպան՝ Սամուել Լեյբովիցին։ Նա երբեք տանուլ չէր տվել սպանության դատավարությանը և գրանցված դեմոկրատ էր ու կապ չուներ Կոմունիստական կուսակցության հետ: Նրանք պահպանել են Իոսիֆ Բրոդսկուն որպես դատարանի երկրորդ նախագահ։

Գործը հանձնարարվել է շրջանային դատավոր Ջեյմս Էդվին Հորթոնին և քննվել Մորգանի շրջանում: Նրա նշանակումն այս գործում առաջացրել է տեղական իշխանությունների հավանությունը։ Այնուամենայնիվ, դատավորը լիցքավորված ատրճանակ էր կրում իր մեքենայում ամբողջ ընթացքում, երբ նա ղեկավարում էր այդ գործերը[59]։

Առաջին դատավարություններից հետո անցած երկու տարիները չեն թուլացրել հասարակության թշնամանքը Սքոթսբորոյի տղաների նկատմամբ: Բայց մյուսները կարծում էին, որ նրանք զոհ են դարձել Ջիմ Քրոուի արդարադատությանը, և գործը լուսաբանվել է բազմաթիվ ազգային թերթերի կողմից:

Դատավարության ժամանակ մոտ 100 լրագրողներ նստած էին մամուլի սեղանների մոտ: Եվս հարյուրավոր մարդիկ հավաքվել էին դատարանի սիզամարգին։ Ազգային գվարդիայի անդամները հասարակ հագուստով խառնվել են ամբոխի մեջ՝ սպասելով անհնազանդության որևէ նշանի: Ոստիկանական վարչությունը ամբաստանյալներին դատարան է բերել պարեկային վագոնով, որը հսկում էին որսորդական հրացաններով զինված ոստիկանների երկու վագոն։

Դատարանի դահլիճում Սքոթսբորոյի տղաները մի շարքով նստած էին կապույտ բանտի ջինսե հագուստով և հսկվում էին ազգային գվարդիականների կողմից, բացառությամբ Ռոյ Ռայթի, ով չէր դատապարտվել: Ռայթը փողոցային հագուստ էր կրում։ «Birmingham News»-ը նրան նկարագրել է որպես «Ջորջիայի ժիգոլոյի պես հագնված»[60]։

Լեյբովիցը հայտարարեց իր վստահության մասին «Դեկատուր և Մորգան շրջանի աստվածավախ մարդկանց» նկատմամբ[60], նա հանդես է եկել նախաքննության միջնորդությամբ՝ չեղյալ համարելու մեղադրական եզրակացությունը՝ հիմք ընդունելով, որ սևամորթներին սիստեմատիկորեն դուրս են մղել մեծ երդվյալ ատենակալների կազմից: Թեև միջնորդությունը մերժվել է, սակայն այս հարցը ներառվել է հետագա բողոքարկման արձանագրության մեջ: Այս միջնորդությանը գլխավոր դատախազ Թոմաս Նայթը պատասխանեց. «Պետությունը ոչինչ չի զիջի։ Համակերպվեք ձեր դատավճռին»[60]։

Լեյբովիցը զանգահարեց Սքոթսբորոյի շաբաթաթերթի խմբագրին, ով վկայեց, որ երբեք չի լսել Դեկատուրում սևամորթ ատենակալի մասին, քանի որ «նրանք ամեն ինչ գողանում են»[61]։ Նա զանգահարեց ժյուրիի տեղական հանձնակատարներին ՝ բացատրելու աֆրոամերիկացիների բացակայությունը Ջեքսոնի շրջանի երդվյալ ատենակալների կազմից։ Երբ Լեյբովիցը նրանց մեղադրեց սևամորթ տղամարդկանց երդվյալ ատենակալների կազմից բացառելու մեջ, նրանք կարծես թե չէին հասկանում նրա մեղադրանքը: Կարծես բացառումն այնքան սովորական էր, որ անգիտակից լիներ[62]։ (Նշում. Քանի որ սևամորթների մեծամասնությունը չէր կարող քվեարկել Ալաբամայի սահմանադրությամբ իր իրավունքից զրկվելուց հետո, տեղական երդվյալ ատենակալների հանձնաժողովականները, հավանաբար, երբեք չեն մտածել նրանց մասին որպես պոտենցիալ երդվյալների, որոնք սահմանափակվում էին ընտրողներով):

Լեյբովիցը որպես վկաներ կանչեց տեղացի սևամորթ մասնագետներին՝ ցույց տալու համար, որ նրանք իրավասու են երդվյալ ատենակալների ծառայության համար: Լեյբովիցը զանգահարել է Ջոն Սենֆորդին, աֆրոամերիկացուն Սքոթսբորոյից, որը կրթված, լավ խոսող և հարգված էր։ Պաշտպանը ցույց տվեց, որ «պարոն Սենֆորդը» ակնհայտորեն որակավորված է բոլոր ձևերով, բացառությամբ իր մրցավազքի ուժով լինել երդվյալ ատենակալների մասնակցության թեկնածու: Հետևյալ խաչաձև հարցաքննության ժամանակ Նայթը վկային դիմեց իր առաջին անունով՝ «Ջոն»: Առաջին երկու անգամները, երբ նա դա արեց, Լեյբովիցը դատարանին խնդրեց փոխել իր վարքագիծը: Նա դա չարեց, և այս վիրավորանքը ի վերջո ստիպեց Լեյբովիցին ոտքի կանգնել և ասել. «Հիմա լսեք, պարոն գլխավոր դատախազ, ես ձեզ երկու անգամ զգուշացրել եմ իմ վկայի հետ ձեր վերաբերմունքի մասին ։ Վերջին անգամ ասում եմ ՝ հետ գնացեք, մատը հանեք նրա աչքից և Անվանեք նրան Պարոն», ինչի հետևանքով սպասասրահում նստած հանրության ծանր հառաչանքները լսելի դարձան[63]։ Դատավորը կտրուկ ընդհատեց Լեյբովիցին[64]։

Չնայած մեղադրական եզրակացությունը վերացնելու մինչդատական միջնորդությունը մերժվեց, Լեյբովիցը գործը ուղարկեց բողոքարկման: Երդվյալ ատենակալների կազմի հարցը քննարկվել է ԱՄՆ Գերագույն դատարանի երկրորդ խորհրդանշական որոշման մեջ, որը որոշում է կայացրել, որ ռասայական պատկանելությունը չի կարող պատնեշ հանդիսանալ՝ թեկնածուներից որևէ մեկին, Միացյալ Նահանգների ինչ - որ վայրից բացառելու համար։ Սա ապշեցրեց (և զայրացրեց) Ալաբամայի և շատ այլ հարավային նահանգների բազմաթիվ բնակիչների:

Փաթերսոնի դատավարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դատավոր Հորթոնը հայտարարեց Հեյվուդ Փաթերսոնի դեմ առաջին գործի քննության մեկնարկի մասին և անցավ ժյուրիի ընտրությանը: Լեյբովիցը հակադարձեց, որ աֆրոամերիկացի երդվյալ ատենակալները հեռացվել են երդվյալ ատենակալների կազմից: Նա կանչեց ժյուրիի հանձնակատարին ցուցմունք տալու համար՝ հարցնելով, թե արդյոք երդվյալ ատենակալների ցուցակներում կան սևամորթներ, և երբ նրան դրական պատասխան տվեցին, ենթադրեց, որ իր պատասխանն անազնիվ է[61]։ Տեղի բնակիչները վրդովված էին պաշտոնյայի մասին նրա հարցումներից և «մտախոհ ծխախոտ էին ծխում» [65]։ Ազգային գվարդիան այդ գիշեր Լեյբովիցի նստավայրի դիմաց դուրս բերեց հինգ հոգու՝ կապված սվիններով։ Երդվյալ ատենակալներն ընտրվել են ուրբաթ օրվա վերջում և մեկուսացվել «Լայոնս» հյուրանոցում[65]։

Գլխավոր դատախազ Թոմաս Նայթ կրտսեր

Երկուշաբթի՝ ապրիլի 2-ին, Փաթերսոնի դատավարությունը սկսելու համար դատարանի շենքի մոտ հավաքվել էր մեծ բազմություն: Առանց այն «վառ մանրամասների», որոնք նա օգտագործել էր Սքոթսբորոյի դատավարությունների ժամանակ, Վիկտորիա Փրայսը 16 րոպեում ներկայացրեց իր ելույթը[66]։ Պաշտպանական կողմը թղթին հանձնեց այն, ինչ նա ասում էր ավելի վաղ երդման ժամանակ, և նա կարող էր նրան ներկայացնել ցանկացած անհամապատասխանություն: Միակ դրաման տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ Նայթը իր պորտֆելից հանեց պատռված ներքնահագուստը և դրանք գցեց երդվյալ ատենակալի ծնկներին, բռնաբարության մասին պնդումը պաշտպանելու համար[66]։

Լեյբովիցը օգտագործեց գնացքի 32 ոտնաչափ մոդելը, որը տեղադրված էր վկայի տրիբունայի առջև դրված սեղանի վրա, որպեսզի ցույց տա, թե որտեղ է գտնվել կողմերից յուրաքանչյուրը ենթադրյալ իրադարձությունների ժամանակ և իր պաշտպանության այլ կետերը[66]։ Երբ հարցրին, թե արդյոք իր դիմացի մոդելը նման է գնացքին, որտեղ նա պնդում է, որ իրեն բռնաբարել են, Փրայսը բղավեց.«Այն ավելի մեծ էր, շատ ավելին: Դա խաղալիք է»[66]։ Ավելի ուշ Լեյբովիցը խոստովանեց, որ Փրայսը «ամենաբարդ վկաներից էր, որին նա երբևէ հարցաքննել է»[67]։ Նրա պատասխանները խուսափողական էին և ծաղրական: «Չեմ հիշում» կամ «չեմ ասի»: Մի անգամ, երբ Լեյբովիցը մեղադրեց նրան իր ցուցմունքներում հակասության մեջ, նա բացականչեց՝ մատը խոթելով ամբաստանյալ Փաթերսոնի ուղղությամբ. «մի բան, որ ես երբեք չեմ մոռանա, այն է, որ հենց այստեղ նստած մարդը բռնաբարել է ինձ»[66]։ Փաստաբանը փորձել է հարցաքննել նրան Հանթսվիլում պոռնկության և դավաճանության համար դատապարտված լինելու վերաբերյալ, սակայն դատարանը բավարարել է մեղադրանքի առարկությունը [67]։

Փրայսը պնդել է, որ ենթադրյալ բռնաբարությունից առաջ երեկոն անցկացրել է Չաթանուգայում գտնվող տիկին Քալի Բրոչիի տանը: Լեյբովիցը նրան հարցրեց, թե արդյոք նա երեկոն անցկացրել է Ալաբամա նահանգի Հանթսվիլ քաղաքի «թափառաշրջիկ ջունգլիներում» Լեսթեր Քարթերի և Ջեք Թիլերի հետ, բայց նա հերքեց դա: Լեյբովիցն ասաց, որ Կալի Բրոչին գեղարվեստական կերպար էր «Saturday Evening Post» կարճ պատմության մեջ և ենթադրեց, որ Փրայսի իր հետ մնալը նույնպես հորինված էր[68]։


Ինչպես գրել է պատմաբան Ջեյմս Գուդմանը՝

Փրայսը առաջին խստաշունչ վկան չէր, որին բախվել էր Լեյբովիցը, և, իհարկե, ոչ ամենաայլասերվածը: Նա ոչ էլ առաջին վկան էր, ով փորձեց հայացքը հառել նրան և, ձախողվելով, թվում էր, թե պատրաստվում էր դուրս ցատկել իր նստատեղից և հարվածել նրան: Նա առաջին վկան չէր, ով խուսափողական, հեգնական և կոպիտ արտահայտվեց: Այնուամենայնիվ, նա առաջին վկան էր, ով օգտվեց իր վատ հիշողությունից, կատաղիությունից և կատարելագործման իսպառ բացակայությունից, իսկ երբեմն՝ նույնիսկ անտեղյակությունից և մեծ օգուտներ քաղեց[69]։

Դատարանի դահլիճի շատ սպիտակամորթներ, հավանաբար, վրդովված էին Լեյբովիցից ՝ որպես կոմունիստների կողմից վարձված Նյու Յորքի հրեա, և հարավից, նույնիսկ ցածր խավի սպիտակամորթ կնոջը որպես թշնամական վկա վերաբերվելու համար[69]։ Ոմանք մտածում էին, թե արդյոք նա կարող է կենդանի թողնել Դեկատուրին: Ազգային գվարդիայի կապիտան Ջո Բուրելսոնը խոստացել է դատավոր Հորթոնին, որ կպաշտպանի Լեյբովիցին և մեղադրյալներին «քանի դեռ մենք ունենք զինամթերքի կտոր կամ կենդանի մարդ»[69]։ Երբ կապիտան Բերլեսոնը իմացավ, որ խումբը գնում է» Լեյբովիցին խնամելու», նա բարձրացրեց թեքվող կամուրջը Թենեսի գետի վրայով, նրանց հեռու պահելով Դեկատուրից։

Դատավոր Հորթոնն իմացավ, որ բանտարկյալներին վտանգ է սպառնում տեղացիներից։ Մի անգամ նա ուղարկեց երդվյալ ատենակալներին և նախազգուշացրեց նիստերի դահլիճին. «Ես ուզում եմ, որ հայտնի լինի, որ այս բանտարկյալները գտնվում են այս դատարանի պաշտպանության ներքո: Այս դատարանը մտադիր է պաշտպանել այս բանտարկյալներին և այս դատավարությամբ զբաղվող ցանկացած այլ անձանց»[70]։ Բռնության սպառնալիքներ են հնչել նաև հյուսիսից։ Չիկագոյից մի նամակում գրված էր. «Երբ այդ տղաները մահանան, վեց ամսվա ընթացքում ձեր նահանգը կկորցնի 500 կյանք»[71]։

Լեյբովիցը խաչաձեւ հարցաքննության ընթացքում համակարգված կերպով վերլուծում էր մեղադրանքի յուրաքանչյուր վկայի ցուցմունքները: Նա ստիպեց դոկտոր Բրիջեսին խաչաձեւ հարցաքննության ժամանակ խոստովանել, որ «ամենալավ բանը, որ կարող ես ասել ամբողջ գործի մասին, այն է, որ այս երկու կանայք էլ ցույց տվեցին, որ սեռական հարաբերություն են ունեցել»[72]։ Փեյնթ Ռոքի տոմսերի գործակալ Վ. Հ. Հիլլը վկայել է, որ տեսել է կանանց և սևամորթ երիտասարդներին միևնույն մեքենայում, բայց խաչաձև հարցաքննության ժամանակ խոստովանել է, որ ընդհանրապես չի տեսել կանանց մինչև գնացքից իջնելը: Խմբի ի անդամ Թոմ Ռուսոն պնդում էր, որ տեսել է, թե ինչպես են կանայք և երիտասարդները իջնում նույն մեքենայից, բայց խաչաձև հարցաքննության ժամանակ խոստովանել է, որ մեղադրյալներին գտել են գնացքի առջևի մասում ցրված տարբեր վագոններում: Լի Ադամսը ցուցմունք է տվել, որ ինքը տեսել է մենամարտը, սակայն ավելի ուշ ասել է, որ ինքը գտնվում է ռելսերից քառորդ մղոն հեռավորության վրա: Օրի Դոբինսը կրկնեց, որ տեսել է, թե ինչպես են կանայք փորձում ցատկել գնացքից, բայց Լեյբովիցը ցույց տվեց կողմերի դիրքերի լուսանկարները, որոնք ապացուցեցին, որ Դոբինսը չէր կարող տեսնել այն ամենը, ինչ նա պնդում էր: Դոբինսը պնդել է, որ տեսել է աղջիկներին կանացի հագուստով, սակայն այլ վկաներ վկայել են, որ նրանք կոմբինեզոնով են եղել[73]։

Մեղադրող կողմը հեռացրել է մյուս հետազոտող բժշկի՝ Մարվին Լինչի ցուցմունքը՝ որպես «կրկնվող»։ Շատ տարիներ անց դատավոր Հորթոնն ասաց, որ բժիշկ Լինչը վստահել է, որ կանայք չեն բռնաբարվել և ծիծաղել է, երբ նա հետազոտել է նրանց: Նա ասաց, որ եթե ցուցմունք տա պաշտպանական կողմի համար, Ջեքսոն կոմսությունում իր պրակտիկան կավարտվի: Մտածելով, որ Պատերսոնը կարդարացվի, դատավոր Հորթոնը չստիպեց բժիշկ Լինչին ցուցմունք տալ, բայց դատավորը համոզվեց, որ մեղադրյալներն անմեղ են[74]։

Պաշտպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեյբովիցը սկսեց իր պաշտպանությունը՝ կանչելով Չատանուգայի բնակիչ Դալլաս Ռեմսիին, ով վկայեց, որ իր տունը գտնվում է վերևում նշված թափառաշրջիկ ջունգլիների կողքին: Նա ասաց, որ ինքը տեսել է և՛ Փրայսին, և՛ Բեյթսին, որտեղ ենթադրյալ բռնաբարության առավոտյան գնացք նստել են սպիտակամորթ տղամարդու հետ[75]։

Գնացքի հրշեջ Պերսի Ռիքսը ցուցմունք է տվել, որ տեսել է, թե ինչպես են երկու կանայք սողոսկոմում գնացքի կողքով Փեյնթ Ռոքում կանգ առնելուց անմիջապես հետո, կարծես նրանք փորձում էին փախչել ոստիկանական խմբից: Լեյբովիցը վկայում է Չատտանուգայի գինեկոլոգ, բժիշկ Էդվարդ Ա. Ռայսմանի ցուցմունքը, ով ասում էր, որ կնոջը բռնաբարելուց հետո վեց տղամարդու կողմից անհնար է, որ նա ունենա միայն սերմնահեղուկի հետք, ինչպես հայտնաբերվեց այս դեպքում[76]։

Այնուհետև Լեյբովիցը զանգահարեց Լեսթեր Քարթերին՝ սպիտակամորթ տղամարդուն, ով վկայում էր, որ ինքը սեռական հարաբերություն է ունեցել Բեյթսի հետ: Ջեք Թիլերը՝ մեկ այլ սպիտակամորթ, ասել է, որ սեռական հարաբերություն է ունեցել Փրայսի հետ՝ ենթադրյալ բռնաբարություններից երկու օր առաջ: Նա ցուցմունք է տվել, որ ձերբակալությունների առավոտյան գնացքում է եղել։ Նա լսել էր, որ Փրայսը սպիտակամորթ պատանի Օրվիլ Գիլլիին խնդրել էր հաստատել, որ իրեն բռնաբարել են: Այնուամենայնիվ, Գիլլին նրան ասել է, «գնա գրողի ծոցը»: Մորգան շրջանի փաստաբան Ուեյդ Ռայթը խաչաձև հարցաքննություն է անցկացրել Քարթերի նկատմամբ: Ռայթը փորձել է ստիպել Քարթերին ընդունել, որ կոմունիստական կուսակցությունը գնել է իր ցուցմունքները, ինչը Քարթերը հերքել է։ Բայց նա ասաց, որ պաշտպան Ջոզեֆ Բրոդսկին վճարել է իր վարձավճարը և դատավարության համար նոր դատական հայց է գնել[77]։

Սքոթսբորոյի սկզբնական ինը ամբաստանյալներից հինգը վկայել են, որ իրենք չեն տեսել Փրայսին կամ Բեյթսին միայն այն բանից հետո, երբ գնացքը կանգ է առել Փեյնթ Ռոքում: Ուիլլի Ռոբերսոնը ցուցմունք է տվել, որ տառապում է սիֆիլիսով, վերքերով, որոնք խանգարում էին քայլել, և որ ինքը գնացքի պոչում գտնվող վագոնում էր:

Օլեն Մոնտգոմերին ցուցմունք է տվել, որ ամբողջ ճանապարհորդության ընթացքում ինքը մենակ է եղել վագոն-ցիստեռնում և չի իմացել կռվի կամ ենթադրյալ բռնաբարությունների մասին: Օզի Փաուելն ասաց, որ թեև ինքը մասնակից չէր, սակայն տեսել է սպիտակամորթ դեռահասների հետ կռիվը իր տեսադաշտից՝ ապրանքային վագոն և կիսաթանկարժեք վագոնի միջև, որտեղից ինքը պառկած էր: Նա ասաց, որ տեսել է, թե ինչպես են սպիտակամորթ դեռահասները նետվել գնացքից: Ռոբերսոնը, Մոնտգոմերին և Փաուելը հերքում էին, որ մինչ այդ ճանաչում էին միմյանց կամ մյուս մեղադրյալներին: Էնդի Ռայթը, Յուջին Ուիլյամսը և Հեյվուդ Փաթերսոնը վկայել են, որ նրանք նախկինում ճանաչել են միմյանց, բայց չեն տեսել կանանց մինչև գնացքը կանգ է առել Փեյնթ Ռոքում: Նայթը լայնորեն հարցաքննեց նրանց այն դեպքերի վերաբերյալ, երբ նրանց ցուցմունքները ենթադրաբար տարբերվում էին Սքոթսբորոյում իրենց դատավարության ժամանակ տված ցուցմունքներից: Նրանք իրենց ոչ մի իմաստալից կերպով չէին հակասում։[78]։

Հեյվուդ Փաթերսոնն իր անունից ցուցմունք է տվել, որ նա չի տեսել կանանց մինչև Փեյնթ Ռոքում կանգ առնելը. նա դիմակայեց Նայթի խաչաձև հարցաքննությանը, ով «գոռում էր, թափահարում մատը և հետ ու առաջ վազում ամբաստանյալի դիմաց»[79]։ Մի պահ Նայթը պահանջեց. «Ձեզ դատել են Սքոթսբորոյում»: Փաթերսոնն ասաց. «Ինձ կանգնեցրին Սքոթսբորոյում»: Նայթը որոտաց. «Ո՞վ է քեզ ասել, որ դա ասես»: Պատերսոնը պատասխանեց. «Ես ինքս որոշեցի, որ այդպես ասեմ» [79]։

Հենց այն բանից հետո, երբ պաշտպանությունը կանգ առավ «վերապահումներով», ինչ-որ մեկը Լեյբովիցին գրություն հանձնեց։ Փաստաբանները մոտեցան նստարանին՝ լուռ զրույցի, որին հաջորդեց կարճատև ընդմիջում։ Լեյբովիցը կանչեց մեկ վերջին վկա: Մինչ այժմ դատավարության ընթացքում Ռուբի Բեյթսը նկատելիորեն բացակայում էր: Նա անհետացել էր Հանթսվիլում գտնվող իր տնից նոր դատավարությունից շաբաթներ առաջ, և Ալաբամայի բոլոր ոստիկաններին հրամայվել էր փնտրել նրան, բայց ապարդյուն[64]։ Այժմ, սվիններով երկու պահակախումբ բացեցին դատարանի դահլիճի դռները, և Բեյթսը ներս մտավ՝ «նորաձև հագուստով, աչքերը ներքև հառած»[80]։

Նրա դրամատիկ և անսպասելի տեսքը գրավեց դատարանի դահլիճում ներկաների հայացքները: Վիկտորիա Փրայսը, որին դուրս էին բերել Բեյթսին ճանաչելու համար, ուշադիր նայեց նրան։  Գլխավոր դատախազ Նայթը նախազգուշացրեց Փրայսին, որ նա «իրեն կառավարի»[80]։ Բեյթսը շարունակեց ցուցմունք տալ և բացատրեց, որ բռնաբարություն չի եղել: Նա ասաց, որ ամբաստանյալներից ոչ ոք իրեն չի դիպչել կամ նույնիսկ խոսել իր հետ: Հարցին, թե արդյոք նա բռնաբարվել է 1931 թվականի մարտի 25-ին, Բեյթսն ասաց. «Ոչ պարոն»: Երբ նրան հարցրին, թե ինչու էր նա սկզբում ասել, որ իրեն բռնաբարել են, Բեյթսը պատասխանեց. «Ես դա ասացի այնպես, ինչպես Վիկտորիան, որովհետև նա ասաց, որ մենք կարող ենք մնալ բանտում, եթե մենք պատմություն չկազմենք՝ տղամարդկանց հետ պետական սահմանը հատելուց հետո»: Բեյթսը բացատրեց, որ Փրայսն ասել է, «իրեն չի հետաքրքրում, որ Ալաբամայի բոլոր նեգրերը բանտարկվեն»: Այս հրաժարականը կարծես ծանր հարված էր մեղադրող կողմին[80]։

Բեյթսը խոստովանել է, որ սեռական կապի մեջ է եղել Լեսթեր Քարթերի հետ Հանթսվիլ երկաթուղային կայարաններում մեղադրանքների ներկայացումից երկու օր առաջ: Ի վերջո, նա վկայեց, որ եղել է Նյու Յորք քաղաքում և որոշել էր վերադառնալ Ալաբամա՝ ճշմարտությունն ասելու՝ այդ քաղաքի վերապատվելի Հարրի Էմերսոն Ֆոսդիքի հորդորով[80]։

Վերապատվելի Հարի Էմերսոն Ֆոսդիկ

Հայացք գցելով հարավցի երդվյալ ատենակալներին՝ Նայթը նրան ենթարկեց խաչաձեւ հարցաքննության: Նա նշեց Նրա ոճային զգեստը և հարցրեց, թե որտեղից է նա վերցրել այդքան գեղեցիկ հագուստ: Երբ նա պատասխանեց, որ Կոմունիստական կուսակցությունը վճարել է իր հագուստի համար, երդվյալ ատենակալների կողմից նրա նկատմամբ ցանկացած վստահություն խաթարվեց: Դատավոր Հորթոնը նախազգուշացրեց հանդիսատեսին, որ դադարեն ծիծաղել նրա ցուցմունքների վրա, հակառակ դեպքում նա կվռնդեր նրանց[80]։

Վերջնական փաստարկներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեյբովիցի գործի փակման պահին մեղադրող կողմը նրան վարկաբեկելու համար հակասեմիթական  (հակահրեական) արտահայտություններ էր անում[81]։ Ուեյդ Ռայթը դրան ավելացրեց՝ Ռուբիի ընկեր Լեսթեր Քարթերին անվանելով «պարոն Կատերինսկի» և նրան անվանեց «ամենագեղեցիկ հրեա», որը երբևէ տեսել է։ Նա ասաց. «Դուք չգիտե՞ք, որ այս պաշտպանական վկաները գնված և վճարված են: Թող Տերը ողորմի Ռուբի Բեյթսի հոգին: Այժմ հարցն այս դեպքում հետևյալն է. արդյոք այս գործով արդարադատությունը գնվելու և վաճառվելու է Ալաբամայում՝ Նյու Յորքի հրեական փողերով[81]։

Լեյբովիցն առարկեց և նոր դատավարություն անցկացրեց: Դատավոր Հորթոնը հրաժարվեց նոր դատավարություն թույլ տալ՝ երդվյալ ատենակալներին ասելով, որ «դիտողությունները ձեր մտքից հանեք»[82]։ Հեղինակներից մեկը նկարագրում է Ռայթի եզրափակիչ փաստարկը որպես «երդվյալ ատենակալների առջև հրեաների հալածանքների Հայտնի ամփոփագիր»[83]։Նա շարունակում է ասել, որ «Քանի դեռ Ռայթը ելույթ չէր ունեցել, թերթի աշխատակիցներից շատերը կարծում էին, որ արդարացման որևէ հնարավորություն կա, գոնե կասեցված երդվյալ ատենակալների համար: Բայց․․․ այդ պահից սկսած պաշտպանությունն անօգնական էր» [83]։

Իր եզրափակիչ խոսքում Լեյբովիցը Ռայթի փաստարկները անվանեց բողոքարկում տարածաշրջանային ֆանատիզմին՝ ասելով, որ կոմունիստների մասին խոսակցությունները պարզապես երդվյալ ատենակալների անդամներին «շփոթեցնելու» համար էին: Նա իրեն նկարագրեց որպես հայրենասեր, «դեմոկրատ Ռուզվելտ», որը ծառայում էր «ԱՄՆ դրոշին» Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, «երբ խոսակցություններ չկային հրեաների կամ ոչ հրեաների, սպիտակամորթների կամ սևամորթների մասին»[81]։ Ինչ վերաբերում է Ռայթի «հրեական փողերին» հղում կատարելուն, Լեյբովիցը ասաց, որ ինքը ոչ մի բանի համար չի պաշտպանել սքոթսբորոյի տղաներին և անձամբ վճարել է իրեն ուղեկցող կնոջ ծախսերը[81]։

«Ինձ հետաքրքրում է», - պնդում էր Լեյբովիցը, - «ուզում եմ տեսնել, թե ինչպես են այդ խեղճ, տկարամիտ մաշկի այլ գույն ունեցող տղան և նրա գործերով այլ մեղադրյալները իրենց արժանի վարձատրությունը ստանում, քանի որ ես հավատում եմ, Աստծո առջև, որ նրանք ստոր շրջանակի զոհ են դարձել»[84]։ Նա Փրայսի ցուցմունքներն անվանել է «կեղտոտ, արհամարհական, զայրացուցիչ սուտ»[84]։ Նա ավարտեց Տերունական աղոթքով և կոչ արեց կամ արդարացնել, կամ մահվան դատավճիռ կայացնել, ոչ մի միջանկյալ բան[84]։

Գլխավոր դատախազ Նայթը ներկայացրեց իր հերքումը՝ բղավելով, որ եթե երդվյալ ատենակալները Հեյվուդին անմեղ ճանաչեն, նրանք պետք է «վարդերի ծաղկեպսակ դնեն նրա պարանոցին, ընթրիք տան և ուղարկեն Նյու Յորք»։ Հաշվի առնելով ապացույցները, նա շարունակեց, «կարող է լինել միայն մեկ դատավճիռ՝ մահ էլեկտրական աթոռին Վիկտորիա Փրայսին բռնաբարելու համար»[85]։

Դատավճիռ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երդվյալ ատենակալները սկսեցին խորհրդակցություններ անցկացնել շաբաթ օրը կեսօրին և դատավճռի մասին հայտարարեցին հաջորդ առավոտյան ժամը տասին, Մինչդեռ Դեկատուրեի շատ բնակիչներ եկեղեցում էին: Երդվյալ ատենակալների ավագ Յուջին Բեյլին ձեռքով գրված վճիռը հանձնել է դատավոր Հորթոնին։ Երդվյալ ատենակալները մեղադրյալին մեղավոր են ճանաչել բռնաբարության մեջ և Փաթերսոն մահապատժի են դատապարտել Էլեկտրական աթոռով[86]։ Բեյլին տասնմեկ ժամ դիմացավ ցմահ բանտարկության համար, բայց ի վերջո համաձայնեց մահապատժի[86]։ Ըստ մի վարկածի՝ երդվյալ ատենակալ Իրվին Քրեյգը դեմ է եղել մահապատժի սահմանմանը, քանի որ կարծում էր, որ Փաթերսոնն անմեղ է։[87]

Իրվին Քրեյգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրվին «Կարմրահեր» Քրեյգը (մահացել է 1970 թ.) (մականունը ստացել է իր մազերի գույնի համար) միակ երդվյալ ատենակալն էր, ով հրաժարվեց մահապատժի դատավճիռ կայացնել այն ժամանակ Ալաբամա նահանգի Դեկատուր փոքրիկ քաղաքում գտնվող Սքոթսբորոյի տղաներից մեկի՝ Հեյվուդ Փաթերսոնի գործը վերանայելիս: Նրա որդին ՝ Սոննին, ավելի ուշ հիշեց, թե ինչպես է նա խոսում: «Այդ երիտասարդներն անմեղ էին, բոլորը դա գիտեին, բայց նրանք պատժվելու էին իրենց չարածի համար»: Կու Կլյուքս Կլանն իր ընտանիքի բակում վառվող խաչ է դրել:

Նրան կանչեցին՝ տեսնելու այդ կրկնակի դատավարությունը նախագահող դատավոր Ջեյմս Հորթոնին, որը հորդորեց նրան փոխել իր ձայնը մեղավորի: — Եթե չանես, քեզ կսպանեն, Ռեդ,— ասաց դատավորը։ Քրեյգը բողոքեց. «Ես չեմ կարող փոխել իմ ձայնը, դատավոր»: Հորթոնը պատասխանեց. «Մի անհանգստացեք դրա համար, ես կհոգամ դրա մասին»[87]։

Հորթոնը Փաթերսոնի համար նոր դատավարություն է նշանակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պաշտպանական կողմը միջնորդեց վերսկսել դատավարությունը և, համարելով ամբաստանյալների անմեղությունը, դատավոր Ջեյմս Էդվին Հորթոնը համաձայնեց չեղյալ համարել Փաթերսոնի մեղադրական դատավճիռը: Հորթոնը վճռեց, որ մնացած ամբաստանյալներն այդ ժամանակ չեն կարող արդար դատավարություն ստանալ, և անորոշ ժամանակով հետաձգեց մնացած դատավարությունները՝ իմանալով, որ դա կարժենա իր աշխատանքը, երբ նա վերընտրվի[88]։

Դատավոր Հորթոնը լսեց նոր դատավարության միջնորդության վերաբերյալ փաստարկները Ալաբամա նահանգի Աթենքի Լայմսթոուն շրջանի դատարանում, որտեղ նա կարդաց իր որոշումը զարմացած պաշտպանությունից և զայրացած Նայթից:

Հորթոնը նշանակեց նոր դատավարություն, որը պարզվեց, որ երրորդն է Փաթերսոնի համար:

Երբ դատավոր Հորթոնը հայտարարեց իր որոշման մասին, Նայթը հայտարարեց, որ նորից կփորձի Փաթերսոնին։ Նա ասաց, որ տեսել է Օրվիլ «Կարոլինա Սլիմ» Գիլլիին՝ սպիտակամորթ դեռահասին վագոնի այդ հատվածում, և որ Գիլլին ամբողջությամբ կհաստատի Փրայսի պատմությունը։ Նայթի խնդրանքով դատարանը դատավոր Հորթոնին փոխարինեց դատավոր Ուիլյամ Վաշինգտոն Քալահանով, որը բնութագրվում է որպես ռասիստ: Հետագայում նա դատավարությունների հաջորդ փուլում ցուցում տվեց երդվյալ ատենակալներին, որ ոչ մի սպիտակամորթ կին կամավոր սեռական հարաբերություն չի ունենա սևամորթ տղամարդու հետ[89]։

Քալահանի նոր դատավարություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1933 թվականի նոյեմբերից մինչև 1937 թվականի հուլիս ամիսը Դեկտատուրի կրկնակի դատավարության ընթացքում դատավոր Քալահանը ցանկանում էր գործը հանել «ամերիկյան թերթերի առաջին էջերից»[90]։ Նա արգելել է լուսանկարիչներին մուտք գործել դատարանի տարածք, իսկ գրամեքենաներին՝ իր նիստերի դահլիճ[86]։ «Այստեղ այլևս նկար չի լինի», - հրամայեց նա: Նա նաև սահմանեց խիստ եռօրյա ժամկետ յուրաքանչյուր դատավարության համար՝ դրանք շարունակելով մինչև երեկո[91]։ Նա հեռացրեց անվտանգույունը պաշտպանող կողմից՝ համոզելով նահանգապետ Բենջամին Միք Միլլերին հեռու պահել Ազգային գվարդիան:

Պաշտպանական կողմը դիմեց մեկ այլ վայրի փոփոխության՝ ներկայացնելով հավատարմագրեր, որոնցում հարյուրավոր բնակիչներ նշում էին իրենց խիստ հակակրանքը ամբաստանյալների նկատմամբ՝ ցույց տալու համար, որ կա «չափազանց նախապաշարմունք» նրանց նկատմամբ[92]։ Մեղադրող կողմը հակադարձեց ցուցմունքներով, որ ցուցմունքներում տեղ գտած որոշ մեջբերումներ իրականությանը չեն համապատասխանում, և որ մեջբերվածներից վեցը մահացած են[93]։ Պաշտպանական կողմը հակադարձել է, որ իրենք սպանության բազմաթիվ սպառնալիքներ են ստացել, իսկ դատավորը պատասխանել է, որ ինքն ու մեղադրող կողմը կոմունիստներից ավելի շատ են ստացել: Միջնորդությունը մերժվեց[94]։

Լեյբովիցը ՝ հանձնակատար Մուդին և Ջեքսոն  շրջանի շրջանային գործավար ք.Ա. - ի ղեկավարությամբ, վերանայեց Ջեքսոն շրջանի երդվյալ ատենակալների ցուցակի յուրաքանչյուր էջը ՝ ցույց տալու համար, որ այն չի պարունակում  աֆրոամերիկացիների անուններ: Երբ մի քանի ժամ անուններ կարդալուց հետո հանձնակատար Մուդին վերջապես հայտարարեց մի քանի աֆրոամերիկացիների անուններ[95], Լեյբովիցը ձեռագրի նմուշներ վերցրեց բոլոր ներկաներից։ Մի տղամարդ խոստովանեց, որ ձեռագիրը, կարծես, իրեն է պատկանում: Լեյբովիցը կանչեց ձեռագրի փորձագետին, ով վկայեց, որ անունները, որոնք ճանաչվել են որպես աֆրոամերիկացի, ավելացվել են ավելի ուշ ցուցակում և ստորագրվել ժյուրիի նախկին հանձնակատար Մորգանի կողմից[96]։

Դատավոր Քալահանը չի որոշել, որ մարդկանց ռասայով բացառելը սահմանադրական է, միայն այն, որ ամբաստանյալը չի ապացուցել, որ աֆրոամերիկացիներին միտումնավոր բացառել են: Թույլ տալով Լեյբովիցին այս հարցի վերաբերյալ արձանագրել՝ դատավոր Քալահանը հիմքեր է տվել գործը երկրորդ անգամ բողոքարկելու ԱՄՆ Գերագույն դատարան: Դա հիմք է հանդիսացել դատարանի այն եզրակացության համար, որ Նորիսն ընդդեմ Ալաբամայի գործով (1935 թ.), որ տեղի է ունեցել աֆրոամերիկացի մեծ երդվյալ ատենակալների բացառումը, որը խախտել է Սահմանադրության պատշաճ ընթացակարգի դրույթը:

Հեյվուդ Փաթերսոնի Դեկատուրի կրկնակի դատավարությունը սկսվել է 1933 թվականի նոյեմբերի 27-ին: Երեսունվեց պոտենցիալ երդվյալ ատենակալներ խոստովանել են, որ գործի վերաբերյալ «հստակ կարծիք» ունեն[96], ինչը ստիպեց Լեյբովիցին փոխել դատավարության վայրը: Քալահանը մերժել է միջնորդությունը[94]։Քալահանը բացառեց պաշտպանական ապացույցները, որոնք Հորթոնը խոստովանել էր՝ մի պահ բացականչելով Լեյբովիցին. «Դատավոր Հորթոնը չի կարող օգնել ձեզ (հիմա)»։ Նա պարբերաբար ընդունում էր մեղադրանքի առարկությունները, սակայն մերժում էր պաշտպանական կողմի առարկությունները:

Փրայսը կրկին վկայում է, որ մի տասնյակ զինված նեգրեր մտել են վագոն։ Նա ասաց, որ Փաթերսոնը կրակել է և հրամայել բոլոր սպիտակամորթներին դուրս գալ գնացքից, բացի Գիլլիից[97]։ Նա ասաց, որ նեգրերը պատռել են իր հագուստը և բազմիցս բռնաբարել իրեն դանակի սպառնալիքով, իսկ Փաթերսոնին մատնանշել է որպես բռնաբարողներից մեկը[98]։ Նա ասաց, որ իրենք բռնաբարել են իրեն և Բեյթսին, իսկ հետո ասել են, որ նրանց տանելու են հյուսիս կամ գցելու են գետը[96]։ Նա ցուցմունք է տվել, որ վագոնից դուրս է ընկել, ուշագնաց է եղել և ուշքի է եկել Փեյնթ Ռոքի խանութում նստած։ Լեյբովիցը նրան հարցաքննում էր այնքան ժամանակ, մինչև դատավոր Քալահանը դադարեցրեց դատական նիստը օրվա 6:30-ին: Երբ նա վերսկսեց խոսակցությունը հաջորդ առավոտ, նա մատնանշեց բազմաթիվ հակասություններ բռնաբարության իր տարբեր վարկածների միջև:

Դատավոր Քալահանը բազմիցս ընդհատեց Լեյբովիցի՝ Փրայսի խաչաձև հարցաքննությունը՝ պաշտպանության հարցերը որակելով «վկայի հետ վիճաբանություն», «ոչ էական», «անօգուտ», «ժամանակի վատնում» և նույնիսկ «ապօրինի»[99]։ Չնայած բազմաթիվ հակասություններին, Փրայսը հաստատակամորեն հավատարիմ մնաց իր վկայությանը, որ Փաթերսոնը բռնաբարել է իրեն[100]։

Օրվիլ Գիլլիի ցուցմունքը Փաթերսոնի Դեկատուրի վերադատավարության ժամանակ մեղմ սենսացիա էր[98]։ Նա հերքեց, որ ինքը «կաշառված վկա» է՝ կրկնելով իր ցուցմունքը զինված սևամորթների մասին, որոնք սպիտակամորթ դեռահասներին հրամայել են դուրս գալ գնացքից[97]։ Նա հաստատել է Փրայսի բռնաբարության պատմությունը՝ հավելելով, որ դադարեցրել է բռնաբարությունը՝ ատրճանակով համոզելով «նեգրին», որ բռնաբարողները կանգ առնեն «քանի չեն սպանել այդ կնոջը»[101]։ Լեյբովիցը երկար հարցաքննեց նրան իր պատմածի և Փրայսի ցուցմունքների միջև եղած հակասությունների մասին, բայց նա «հանգիստ» էր:[101] Գիլլին ցուցմունք է տվել, որ ենթադրյալ բռնաբարությունների նախօրեին երեկոյան հանդիպել է Լեսթեր Քարթերի և կանանց հետ և նրանց սուրճ ու սենդվիչներ է հյուրասիրել։  Քալահանը ընդհատեց նրան, նախքան Լեյբովիցը կկարողանար պարզել, թե արդյոք Գիլլին այդ գիշեր «ինչ-որ տեղ գնացել է (կանանց) հետ»[102]:

Մեղադրող կողմը կանչել է մի քանի սպիտակամորթ ֆերմերների, ովքեր ցուցմունք են տվել այն մասին, որ նրանք տեսել են ծեծկռտուք գնացքում և տեսել են, որ աղջիկները «փորձում են դուրս գալ», բայց նրանք տեսել են, որ մեղադրյալները նրանց հետ են քաշում[97][103]:

Լեսթեր Քարթերը հանդես եկավ պաշտպանության համար: Նա ցուցմունք էր տվել Դեկտատուրի առաջին դատավարության ժամանակ, որ Փրայսը և Բեյթսը սեռական հարաբերություն են ունեցել նրա և Գիլլիի հետ Չատանուգայի թափառաշրջիկ ջունգլիներում՝ նախքան ենթադրյալ բռնաբարությունները, ինչը կարող էր բացատրել կանանց մոտ հայտնաբերված սերմնահեղուկը: Սակայն դատավոր Քալահանը թույլ չտվեց նրան կրկնել այդ ցուցմունքը դատավարության ժամանակ՝ հայտարարելով, որ ցանկացած նման ցուցմունք «էական չէ»:

Ռուբի Բեյթսը, ըստ երևույթին, չափազանց հիվանդ էր ճանապարհորդելու համար: Նա վիրահատվել էր Նյու Յորքում, և ինչ-որ պահի Լեյբովիցը խնդրել է, որ իր ցուցմունքները ընդունվեն որպես մահացող հայտարարություն: Չնայած նա չէր մահանում ՝ հավատարիմ մնալով դատավարության իր եռօրյա ժամկետին, դատավոր Քալահանը մերժեց նրա ցուցմունքները կազմակերպելու խնդրանքը[104]։ Չնայած պաշտպանական կողմը նրա ցուցմունքների կարիքն ուներ, մինչ երդվյալ ցուցմունքները գալիս էին, գործը հանձնվել էր երդվյալ ատենակալներին, և նրանք ընդհանրապես չէին լսում այն[105]։

Հեյվուդ Փաթերսոնը հանդես եկավ որպես վկա ՝ խոստովանելով, որ ինքը «հայհոյել» սպիտակամորթ դեռահասներին, բայց միայն այն պատճառով, որ նրանք նախ հայհոյել են իրեն: Նա հերքեց, որ Փեյնթ Ռոքից առաջ տեսել է սպիտակամորթ կանանց: Խաչաձեւ հարցաքննության ժամանակ Նայթը նրան նախորդ ցուցմունքն է տվել Սքոթսբորոյի դատավարության ժամանակ այն մասին, որ նա չի դիպչել կանանց, բայց որ տեսել է, թե ինչպես են մյուս հինգ մեղադրյալները բռնաբարում նրանց: Լեյբովիցը հակադարձեց ՝ ասելով, որ ԱՄՆ Գերագույն դատարանը նախկին ցուցմունքներն անօրինական է ճանաչել: Դատավոր Քալահանը թույլ տվեց դա, չնայած նա թույլ չէր տա Փաթերսոնի ցուցմունքները, որ նա չի տեսել կանանց մինչև Փեյնթ Ռոք[103]։ Փաթերսոնը բացատրեց հակասություններն իր ցուցմունքներում. «Մենք վախեցած էինք, և ես չգիտեմ, թե ինչ եմ ասել: Նրանք մեզ ասացին, որ եթե չխոստովանենք, կսպանեն մեզ, հանձնելով՝ դրսում գտնվող ամբոխին»[102]։

Փաթերսոնը պնդում էր, որ սպառնալիքներ են հնչել անվտանգության աշխատակիցների և աշխարհազորայինների կողմից, երբ մեղադրյալները գտնվում էին Ջեքսոն շրջանի բանտում: Նա ասաց, որ սպառնալիքներ հնչել են նույնիսկ դատավորի ներկայությամբ։  մատնացույց արեց Հ.Գ. Բեյլին՝ իր Սքոթսբորո դատավարության դատախազին, ասելով. «Եվ պարոն Բեյլին այնտեղ ասաց, որ բոլոր նեգրերին ուղարկեն էլեկտրական աթոռի մոտ: Աշխարհում արդեն շատ նիգաներ կան»[102]։

Եզրափակիչ փաստարկները ներկայացվել են նոյեմբերի 29-ից 30-ը ընկած ժամանակահատվածում ՝ առանց Գոհաբանության օրվա ընդմիջման: Քալահանը սահմանափակեց կողմերից յուրաքանչյուրին երկու ժամ վիճաբանությամբ[106]։

Նայթն իր եզրափակիչ ելույթում հայտարարեց, որ մեղադրող կողմը վրեժ չի լուծում այն բանի համար, ինչ մեղադրյալները արել են Փրայսի հետ: «Այն, ինչ կատարվել է նրա հետ, հնարավոր չէ շտկել: Այն, ինչ դուք կարող եք անել հիմա, համոզելն է, որ դա չի պատահի որևէ այլ կնոջ հետ»: Լեյբովիցն առարկեց, որ վեճը «կոչ էր կրքի և նախապաշարմունքների նկատմամբ» և առաջարկեց դատավճիռը: Նայթը համաձայնեց, որ դա կիրքի կոչ էր, և Քալահանը մերժեց միջնորդությունը: Նայթը շարունակեց. «Մենք բոլորս, բոլոր տղամարդիկ, այս դատարանի դահլիճում, ովքեր ցանկանում են պաշտպանելու Ալաբամայի կանանց[107]։Իր ամփոփման համար փաստաբան Ուեյդ Ռայթը վերանայեց ցուցմունքը և նախազգուշացրեց երդվյալ ատենակալներին, «որ այս հանցագործությունը կարող էր պատահել ցանկացած կնոջ հետ, նույնիսկ եթե նա ուղևորվեր առանձնացված, այլ ոչ թե բեռնատար վագոնում»[103]։

Փաստաբան Հ. Գ. Բեյլին հիշեցրեց երդվյալ ատենակալներին, որ օրենքը ենթադրում է, որ Փաթերսոնն անմեղ է, նույնիսկ եթե այն, ինչ նկարագրել են Գիլլին և Փրայսը, «այնքան պիղծ է, որքան երբևէ ասել է մարդկային լեզուն»: Ի վերջո, նա պաշտպանեց կանանց. «Նրանց դեմքերը ներկելու փոխարեն․․․նրանք բավականաչափ համարձակ էին գնում Չատանուգա՝ ազնիվ աշխատանք փնտրելու»[103]։ Բեյլին հարձակվեց պաշտպանական փաստարկների վրա:

Նրանք ասում են, որ դա կեղծիք է: Նրանք բղավում էին այնպահից, երբ գործը սկսվեց: Ով է նրանց կեղծել: Օրի Դոբինսը նրանց կեղծեց: Եղբայր Հիլը նրանց կեղծեց: Մենք շատ սարսափելի բաներ արեցինք այնտեղ ՝ Սքոթսբորոյում, այնպես չէ՞: Աստված, Աստված, Աստված: Եվ հիմա նրանք գալիս են այստեղ և փորձում են համոզել ձեզ, որ նման բան տեղի է ունեցել ձեր հարևան թաղամասում[108]։

Դատավոր Քալահանը մեղադրեց երդվյալ ատենակալներին այն բանում, որ Փրայսը և Բեյթսը կարող էին բռնաբարվել առանց ուժի կիրառման ՝ պարզապես մերժելով նրանց համաձայնությունը: Նա հրահանգել է նրանց.«Եթե բռնաբարության մեջ մեղադրվող կինը սպիտակամորթ է, ապա օրենքով կա խիստ կանխավարկած, որ նա չի ենթարկվի և կամավոր սեռական հարաբերություն չի ունենա մեղադրյալի ՝ նեգրի հետ»[109]։ Նա հրահանգել է երդվյալ ատենակալներին, որ եթե Փաթերսոնը ներկա է եղել «որևէ կերպ օգնելու, խրախուսելու, աջակցելու կամ խթանելու» բռնաբարություններին, ապա նա նույնքան մեղավոր է, որքան բռնաբարությունները կատարած անձը[109]

Նա նրանց ասաց, որ իրենք կարիք չունեն Փրայսի ցուցմունքի հաստատումը գտնելու։ Եթե հավատային նրան, դա բավական էր դատապարտելու համար: Դատավոր Քալահանն ասաց, որ երկու ձևաթուղթ է տալիս նրանց՝ մեկը դատապարտելու և մեկը՝ արդարացման համար, բայց նա երդվյալ ատենակալներին տրամադրեց միայն դատավճռի ձևաթուղթ: Նա նրանց արդարացման թերթիկ է տրամադրել միայն այն բանից հետո, երբ մեղադրող կողմը, վախենալով անդառնալի սխալից, հորդորել է դա անել[110]։

Ինչպես նկարագրել է «Time»-ը, «քսանվեց ժամ անց երդվյալ ատենակալների սենյակի շագանակագույն փայտե դռնից հնչեղ հարված լսվեց։ Դատական կարգադրիչը երդվյալ ատենակալներին դուրս թողեց (Փաթերսոնի դատավարությունից)։ Ավագը հանեց թաց ճմրթված գրությունը և հանձնեց քարտուղարին ։ Փաթերսոնի շրթունքներից անհետացավ թույլ ժպիտը, երբ գործավարը կարդաց նրա մահապատժի երրորդ դատավճիռը»[111]։

1934 թվականի մայիսին, չնայած նախորդ ընտրություններում դիմադրության չհանդիպելուն, Ջեյմս Հորթոնը ջախջախիչ պարտություն կրեց, երբ առաջադրվեց որպես շրջանային դատավոր վերընտրվելու համար։ Նրա դեմ քվեարկությունը հատկապես ուժեղ էր Մորգան շրջանում։  Նույն ընտրություններում Թոմաս Նայթը ընտրվեց Ալաբամայի փոխնահանգապետ[112]։

Նորիսի դատավարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դատավոր Քալահանը սկսեց երդվյալ ատենակալների ընտրությունը ամբաստանյալ Նորիսի դատավարության համար 1933 թվականի նոյեմբերի 30-ին՝ Գոհաբանության օրվա կեսօրին: Այս դատավարության ժամանակ Վիկտորյա Փրայսը ցուցմունք տվեց, որ իր ենթադրյալ հարձակվողներից երկուսը ատրճանակներ են ունեցել, որ նրանք ցած են նետել սպիտակամորթ դեռահասներին, որ նա փորձել է ցատկել, բայց նրան բռնել են, նետել մանրխճի վրա, նրանցից մեկը բռնել է նրա ոտքերը և մեկը դանակ է պահել նրա վրա, իսկ մեկը բռնաբարել է և՛ նրան, և՛ Ռուբի Բեյթսին[113]։ Նա պնդում էր, որ Նորիսը բռնաբարել է իրեն հինգ այլ անձանց հետ միասին։

Քալահանը թույլ չէր տա Լեյբովիցին հարցնել Փրայզին «բարոյական խռովության հանցագործության» մասին։ Նա նաև թույլ չէր տա Լեյբովիցին հարցնել, թե ինչու նա գնաց Չատանուգա, որտեղ գիշերել էր այնտեղ, կամ Քարթերի կամ Գիլլիի մասին։ Նա նաև թույլ չէր տալիս հարցեր տալ, թե արդյոք նա սեռական հարաբերություն է ունեցել Քարթերի կամ Գիլլիի հետ: Ավելի շատ խաչաձև հարցաքննության ժամանակ Փրայսը նայում էր Նայթին այնքան հաճախ Լեյբովիցը մեղադրում էր նրան ազդանշաններ փնտրելու մեջ: Դատավոր Կալահանը զգուշացրեց Լեյբովիցին, որ նա թույլ չի տա «նման մարտավարություն» իր դատարանի դահլիճում[114]։

Բժիշկ Բրիջեսը պետական վկա էր, և Լեյբովիցը երկար հարցաքննեց նրան՝ փորձելով համաձայնեցնել նրան, որ բռնաբարության արդյունքում ավելի շատ վնասվածքներ կլինեին, քան նա հայտնաբերել է: Քալահանը մեղադրական կողմի առարկություն է ներկայացրել՝ որոշելով, որ «հարցը հիմնված չէ ապացույցների վրա»[115]։

Ռուբի Բեյթսը ցուցմունք է տվել Նյու Յորքի իր հիվանդանոցի մահճակալից, որը ճիշտ ժամանակին տեղ է հասել, որպեսզի երդվյալ ատենակալները կարդան Նորիսի դատավարության ժամանակ: Դատավոր Քալահանը պաշտպանեց մեղադրանքի առարկությունները այս հայտարարության մեծ մասի դեմ, որոնցից ամենակարևորը այն հատվածն էր, որտեղ նա հայտարարեց, որ ինքը և Փրայսը երկուսն էլ կամավոր սեռական հարաբերություն են ունեցել Չաթանուգայում ենթադրյալ բռնաբարությունների նախորդ գիշերը:

Լեյբովիցը կարդաց Բեյթսի մնացած ցուցմունքները, ներառյալ գնացքում տեղի ունեցածի նրա վարկածը[116]։ Նա ասաց, որ իրենց հետ գնացքում դեռահասներ են եղել, որ մի քանի սևամորորթ դեռահասներ մտել են վագոն, ծեծկռտուք է սկսվել, ու սպիտակամորթ դեռահասների մեծ մասը դուրս է եկել գնացքից, և որ սևամորթները «անհետացել են»", մինչև որ ջոկատը կանգնեցրել է գնացքը Փեյնթ Ռոքում: Նա բացահայտեց, որ ինքը, Փրայսը և Ջիլին ձերբակալվել են, և որ Փրայսը բռնաբարության մեղադրանք է առաջադրել՝ հրահանգելով նրան համաձայնվել այս պատմության հետ՝ բանտից խուսափելու համար։ Նա կրկնեց, որ ո՛չ իրեն, ո՛չ էլ Փրայսին չեն բռնաբարել[117]։ Լեյբովիցը նախընտրեց թույլ չտալ Նորիսին ցուցմունք տալ[116]։

Եզրափակիչ փաստարկները հնչեցին 1933 թվականի դեկտեմբերի 4-ին։  Իր եզրափակիչ խոսքում Լեյբովիցը մեղադրող կողմի գործն անվանել է «երկու պարապ մարդկանց արհամարհելի կեղծիք»[118]։ Նա փորձեց հաղթահարել տարածաշրջանային նախապաշարմունքները ՝ ասելով. «Եթե հիմնավոր կասկածներ ունեք, դիմացե՛ք:Կանգնեք ձեր ոտքերի վրա։ ցույց տվեք, որ տղամարդ եք, իսկական տղամարդ»[118]։ Մեղադրող կողմի եզրափակիչ խոսքն ավելի կարճ և ոչ այնքան «սուր», քան Փաթերսոնի դեպքում: Այն ավելի շատ ուղղված էր ապացույցներին և ավելի քիչ՝  երդվյալ ատենակալների տարածաշրջանային կողմնակալություններին[118]։

Լեյբովիցը բազմաթիվ առարկություններ արեց դատավոր Քալահանի կողմից երդվյալ ատենակալներին առաջադրված մեղադրանքի դեմ: «The New York Times»-ը Լեյբովիցին նկարագրել է որպես «դատավորի վրա ճնշում գործադրելով, կարծես նա թշնամաբար տրամադրված վկա է»[119] Նյու Յորքի քաղաքապետ Ֆիորելո Հ. Լա Գուարդիան, Նյու Յորքի երկու տասնյակ ոստիկաններին ուղարկեց Լեյբովիցին պաշտպանելու համար: Երդվյալ ատենակալների երկար քննարկումների ժամանակ դատավոր Քալահանը նաև հանձնարարեց Մորգան շրջանի ոստիկանի երկու օգնականներին հսկել իրեն:

Երդվյալ ատենակալները քննարկումը սկսել են դեկտեմբերի 5-ին։ 14 ժամ տևած քննարկումից հետո երդվյալ ատենակալները մտան դատարանի դահլիճ. նրանք մեղադրական դատավճիռ կայացրեցին և Նորիսին դատապարտեցին մահվան: Նորիսը լուրը հանգիստ ընդունեց։

Լեյբովիցի ներկայացրած բողոքարկումը հետաձգեց դատավճռի կատարման ամսաթիվը, ուստի Փաթերսոնը և Նորիսը վերադարձվեցին Քիլբիի բանտում գտնվող մահապարտների խուց: Մյուս մեղադրյալները Բիրմինգհեմի Ջեֆերսոն շրջանի բանտում սպասում էին բողոքարկման արդյունքների: Լեյբովիցին ուղեկցել են երկաթուղային կայարան ՝ ուժեղացված հսկողության ներքո, ապա նա նստել է գնացք դեպի Նյու Յորք[120]։

Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարանը չեղյալ է հայտարարել Դեկատուրի դատավճիռները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գլխավոր դատավոր Չարլզ Էվանս Հյուզ

Գործը երկրորդ անգամ ուղարկվելց Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարան՝ որպես Նորիսն ընդդեմ Ալաբամայի: Դատարանը երկրորդ անգամ բեկանեց մեղադրական դատավճիռներն այն հիմքով, որ սևամորթները դուրս են մնացել երդվյալ ատենակալների խմբից՝ իրենց ռասայական պատկանելության պատճառով[121]։

Փաստաբաններ Սամուել Լեյբովիցը, Ուոլթեր Հ. Պոլակը և Օսմոնդ Ֆրանկելը գործը վարել են 1935 թվականի փետրվարի 15-ից 18-ը: Լեյբովիցը դատավորներին ցույց տվեց, որ աֆրոամերիկացիների անունները ավելացվել են երդվյալ ատենակալների ցուցակներում: Դատավորները խոշորացույցի օգնությամբ ուշադիր ուսումնասիրել են առարկաները։ Թոմաս Նայթը պնդում էր, որ երդվյալ ատենակալները կույր են:

Ալաբամայի Նահանգապետ Բիբ Գրեյվս

Քանի որ Հեյվուդ Պատերսոնի գործը կարճվել է ժամանակին բողոքարկելու տեխնիկական անհնարինության պատճառով, դրանում այլ հարցեր են առաջացել: Փաստաբաններ Օսմոնդ Ֆրանկելը և Ուոլտեր Փոլակը վիճարկել են դա[122]։

1935 թվականի ապրիլի 1-ին Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարանը գործերը երկրորդ անգամ ուղարկեց Ալաբամա՝ վերանայման։ Ելույթ ունենալով դատարանի առջև՝ գլխավոր դատավոր Չարլզ Էվանս Հյուզը նշել է, որ Միացյալ Նահանգների Սահմանադրության հավասար պաշտպանության մասին հոդվածը հստակ արգելում է քաղաքացիներին բացառել երդվյալ ատենակալների կազմից՝ բացառապես իրենց ռասայի պատճառով[123]։ Նա նշել է, որ դատարանը ստուգել է երդվյալ ատենակալների ցուցակները՝ պատժելով դատավոր Քալահանին և Ալաբամայի Գերագույն դատարանին՝ այն պնդումները ընդունելու համար, որ սևամորթ քաղաքացիները չեն բացառվել: ԱՄՆ Գերագույն դատարանի կարծիքով՝ անհրաժեշտ էր «ավելին ինչ-որ բան»։ Դատարանը եզրակացրեց, որ «վերացման միջնորդությունը պետք է բավարարվեր»[4]։ Դատարանը վճռեց, որ մեծ անարդարություն կլինի Փաթերսոնին մահապատժի ենթարկելը, երբ Նորիսը նոր դատական գործընթաց ունենար՝ պատճառաբանելով, որ Ալաբաման նույնպես պետք է հնարավորություն ունենա վերանայել Փաթերսոնի գործը[124]։

Ալաբամայի նահանգապետ Բիբ Գրեյվսը հրահանգել է նահանգի յուրաքանչյուր փաստաբանին և դատավորին. «Անկախ նրանից, թե մեզ դուր են գալիս որոշումները, թե ոչ... մենք նեգրերին ևս պետք է նստեցնենք երդվյալ ատենակալների նստարանին։ Ալաբաման պատրաստվում է պահպանել Ամերիկայի գերագույն օրենքը»[125]։

Դատավարությունների եզրափակիչ փուլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործը նոր քննության հանձնելուց հետո 1935 թվականի մայիսի 1-ին Վիկտորիա Փրայսը, որպես բողոք ներկայացրած միակ վկա, մեղադրյալների դեմ բռնաբարության նոր մեղադրանքներ ներկայացրեց։ Աֆրոամերիկացի Քրիդ Քոնյերը Վերակառուցումից հետո, ընտրվել է որպես առաջին սևամորթ,  ով նստած էր Ալաբամա նահանգի երդվյալ ատենակալների մեծ կազմում: Մեղադրական եզրակացությունը կարող էր կայացվել ձայների երկու երրորդով,  իսկ երդվյալ ատենակալները քվեարկեցին ամբաստանյալներին մեղադրանք առաջադրելու օգտին: Թոմաս Նայթ կրտսերը, մինչ այժմ (1935 թվականի մայիս) փոխնահանգապետը, նշանակվել է այս գործերով  հատուկ դատախազ[126]։

Լեյբովիցը հասկացավ, որ հարավցիներն իրեն համարում էին օտար և թույլ տվեց, որ տեղի փաստաբան Չարլզ Ուոթսը լինի գլխավոր փաստաբան. նա կողքից էր օգնում: Դատավոր Քալահանը մեղադրանք է ներկայացրել բոլոր մեղադրյալներին, բացառությամբ Դեկատուրում գտնվող երկու անչափահասների.նրանք բոլորն իրենց մեղավոր չեն ճանաչել:

Ուոթսը գործը բերեց Դաշնային դատարան՝ որպես քաղաքացիական իրավունքների գործ, մի բան, որն անմիջապես մերժեց Քալահանը: Նա կրկնակի դատավարություններ նշանակեց 1936 թվականի հունվարի 20-ին[127]։

Վերջնական որոշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օզի Փաուելը հիվանդանոցում

1936 թվականի հունվարի 23 - ին Հեյվուդ Փաթերսոնը մեղավոր ճանաչվեց բռնաբարության մեջ և դատապարտվեց 75 տարվա ազատազրկման. առաջին անգամ Ալաբամայում սևամորթ տղամարդը մահապատժի չի դատապարտվել սպիտակամորթ կնոջ բռնաբարության համար[2]։

1937 թվականի մայիսին Թոմաս Նայթը մահացավ։

1937 թվականի հուլիսի 15-ին Քլարենս Նորիսը մեղավոր ճանաչվեց բռնաբարության և սեռական բռնության մեջ և դատապարտվեց մահապատժի։

1937 թվականի հուլիսի 22-ին Էնդրյու Ռայթը մեղավոր ճանաչվեց բռնաբարության մեջ և դատապարտվեց 99 տարվա ազատազրկման։

1937 թվականի հուլիսի 24-ին Չարլի Ուիմսը մեղավոր ճանաչվեց բռնաբարության մեջ և դատապարտվեց 105 տարվա ազատազրկման։

1937 թվականի հուլիսի 24-ին Օզի Փաուելը կանգնեց դատարանի առջև, և նոր դատախազ Թոմաս Լոուսոնը հայտարարեց, որ պետությունը հանում է Փաուելի բռնաբարության մեղադրանքները, և որ նա իրեն մեղավոր է ճանաչում ոստիկանի օգնականի վրա հարձակվելու մեջ։ Նա դատապարտվել է 20 տարվա ազատազրկման։ Պետությունը հանել է բռնաբարության մեղադրանքները՝ այս հայցադիմումի գործարքի շրջանակներում[6]։

1937 թվականի հուլիսի 24-ին Ալաբամա նահանգը հանեց բոլոր մեղադրանքները Վիլի Ռոբերսոնի, Օլեն Մոնտգոմերիի, Յուջին Ուիլյամսի և Ռոյ Ռայթի դեմ։ Չորսն ավելի քան վեց տարի բանտում անցկացրել են մահապարտների խցում՝ որպես «չափահասներ», չնայած իրենց տարիքին: Թոմաս Լոուսոնը հայտարարեց, որ բոլոր մեղադրանքները հանվում են մնացած չորս մեղադրյալների դեմ. Նա ասաց, որ «մանրակրկիտ քննությունից» հետո յուրաքանչյուր դատախազ «համոզվեց», որ Ռոբերսոնը և Մոնթգոմերին «մեղավոր չեն»: Ռայթը և Ուիլյամսը, անկախ իրենց մեղավորությունից կամ անմեղությունից, այդ ժամանակ 12 և 13 տարեկան էին և, հաշվի առնելով այն բանտարկությունը, որը նրանք արդեն կրել էին, արդարադատությունը պահանջում էր, որ նրանք նույնպես ազատ արձակվեն:

1937 թվականի հուլիսի 26-ին Հեյվուդ Փաթերսոնին ուղարկեցին «Atmore Farm» պետական բանտ։ Կալանքի տակ մնացած «Սքոթսբորո տղաները»՝  Նորիսը, Ա Ռայթը և Ուիմսն այդ պահին գտնվում էին Քիլբի բանտում:

Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահանգապետ Գրեյվսը նախատեսում էր ներում շնորհել բանտարկյալներին 1938 թվականին, բայց վրդովված էր նրանց թշնամանքից և մեղքը չընդունելուց: Նա հրաժարվեց ներումից, բայց Նորիսի մահվան դատավճիռը փոխարինեց ցմահ բանտարկությամբ:

Ռուբի Բեյթսը կարճ ժամանակով հյուրախաղերով հանդես եկավ որպես «ILD» խոսնակ: Նա ասաց, որ «ցավում է այն բոլոր անախորժությունների համար, որոնք ես նրանց պատճառել եմ», և պնդեց, որ դա արել է, քանի որ «վախեցած է Սքոթսբորոյի իշխող դասից»: Հետագայում նա աշխատել է Նյու Յորք նահանգի մանող գործարանում մինչև 1938 թվականը; այդ տարի նա վերադարձավ Հանթսվիլ: Վիկտորիա Փրայսը մինչև 1938 թվականը աշխատել է Հանթսվիլի բամբակի գործարանում, այնուհետև տեղափոխվել է Ֆլինթվիլ, Թենեսի: Վիկտորյա Փրայսը երբեք չի հրաժարվել իր ցուցմունքից[128]։

Սքոթսբորո. Ամերիկայի հարավի ողբերգությունը (1969 թ.) հեղինակ Դեն Թ. Քարթերի կողմից՝ ամենուր համարվում էր հեղինակավոր, բայց այն սխալմամբ պնդում էր, որ Փրայսը և Բեյթսը մահացել են: «NBC» հեռուստատեսային ֆիլմում՝ «Դատավոր Հորթոնն և Սքոթսբորոյի տղաները» (1976), պնդում կար, որ պաշտպանությունն ապացուցել է, որ Փրայսը և Բեյթսը մարմնավաճառներ են. երկուսն էլ դատի են տվել «NBC»-ին իրենց կերպարների համար: Բեյթսը մահացել է 1976 թվականին Վաշինգտոն նահանգում, որտեղ նա ապրում էր իր ատաղձագործ ամուսնու հետ, և նրա գործը չէր քննվում։ Փրայսի գործն ի սկզբանե կարճվել է, սակայն նա բողոքարկեց: Երբ 1977-ին ԱՄՆ Գերագույն դատարանը համաձայնեց քննել գործը, Փրայսը անտեսեց իր փաստաբանի խորհուրդը և ընդունեց NBC-ի հաշտությունը: Նա այդ գումարն օգտագործեց  տուն գնելու համար։ Փրայսը մահացել է 1982 թվականին, Թենեսի նահանգի Լինքոլն շրջանում[129][130]։

Սքոթսբորոյի բնակիչների մեծ մասը խոստովանել է անարդարությունը, որը սկսվել է իրենց համայնքում[131]։ 2004 թվականի հունվարին քաղաքը դատարանի շենքում պատմական հուշարձան է կանգնեցրել ՝ ի հիշատակ Ջեքսոնի շրջանի այս գործի[132]։ Ըստ լուրերի, « իրադարձություններին ներկա 87-ամյա սևամորթ մի տղամարդ հիշեց, որ տղաների ձերբակալությունից հետո ամբոխի տեսարանը սարսափելի էր, և որ բանտում գտնվող կասկածյալները մահվան սպառնալիքներ էին ստացել: Խոսելով հուշարձան տեղադրելու որոշման մասին, նա ասել է. «Կարծում եմ ՝ դա կմոտեցնի ազգերին, թույլ կտա ավելի լավ հասկանալ միմյանց»[131]։

Շեյլա Վաշինգտոնը, 2010 թվականին ,Սքոթսբորոյում հիմնել է Սքոթսբորոյի տղաների թանգարանը և մշակութային կենտրոնը[133]։ Այն գտնվում է Ջոյս Չապելի նախկին Միացյալ Մեթոդիստական  նախկին եկեղեցում և նվիրված է գործի ուսումնասիրությանը և նրա զոհերի համար արդարության որոնման հիշատակին[134]։

2013 թվականի ներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականի մայիսի սկզբին, Ալաբամայի օրենսդիր մարմինը հետմահու ներում շնորհելու ճանապարհ հարթեց[133]։ 2013 թվականի նոյեմբերի 21-ին Ալաբամայի ներման և պայմանական վաղաժամկետ ազատման խորհուրդը, հետմահու ներում շնորհեց Վեյմսին, Ռայթին և Փաթերսոնին՝ Սքոթսբորոյի միակ տղաներին, որոնց դատավճիռը ոչ չեղարկվեց, ոչ էլ ներում շնորհվեց[135][136]։

Նահանգապետ Ռոբերտ Ջ. Բենթլին այդ օրը մամուլին ասաց.

Չնայած մենք չկարողացանք հետ բերել այն, ինչ կատարվեց Սքոթսբորոյի տղաների հետ 80 տարի առաջ, մենք գտանք առաջ շարժվելու ճիշտ ճանապարհը: Այսօր Սքոթսբորոյի տղաներին շնորհված ներումը վաղուց ուշացած է: Օրենսդրությունը, որը հանգեցրեց այսօրվա ներմանը, երկկողմանի համատեղ ջանքերի արդյունքն էր։  Ես երախտապարտ եմ ներման և պայմանական վաղաժամկետ ազատման խորհրդին՝ այսօր մեր առաջընթացը շարունակելու և այդ ներումները պաշտոնապես տրամադրելու համար: Այսօր Սքոթսբորոյի տղաները վերջապես արդարացան[5]։

Ամբաստանյալների ճակատագրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Դատապարտվելուց հետո Հեյվուդ Փաթերսոնը բանտում անցկացրեց 13 տարի։ Նա փախել է 1949 թվականին, իսկ 1950 թվականին հայտնաբերվել է Միչիգանում, սակայն նահանգապետը հրաժարվել է արտահանձնել նրան։ Նա իր փորձառության մասին գրել է գիրք՝ «Սքոթսբորոյի տղան»: 1951 թվականին նա դատապարտվել է չկանխամտածված սպանության մեջ՝ բանտի ծեծկռտուքի ժամանակ, ինչ-որ մեկին դանակահարելու համար և դատապարտվել բանտարկության, որտեղ մահացել է քաղցկեղից 1952 թվականին։
  • 1936 թ. - ին Օզի Փաուելը ներգրավվեց ուղղիչ հիմնարկի աշխատակցի հետ փոխհրաձգության մեջ և փամփուշտը կպավ դեմքին, որի արդյունքում նա ստացավ ուղեղի անդառնալի վնասվածք: 1937 թվականին Փաուելը դատապարտվեց ցմահ ազատազրկման: Նա պայմանական ազատ է արձակվել 1946 թվականին ՝ հարձակման համար դատապարտվելուց հետո։ Հաղորդվում է, որ նա մահացել է Ատլանտայում 1974 թվականին:
  • Չարլի Ուիմսը պայմանական վաղաժամկետ ազատվել է 1943 թվականին՝ ընդհանուր 12 տարի բանտում մնալուց հետո, Ալաբամայի ամենավատ հաստատություններում: Չնայած Ուիմսը, ի վերջո, ամուսնացավ և սկսեց աշխատել Ատլանտայի լվացքատանը, բանտում գտնվելու ընթացքում նրա աչքերը երբեք չեն վերականգնվել արցունքաբեր գազի թունավորումից: Հաղորդվում է, որ նա մահացել է պալարախտի պատճառով ազատվելուց անմիջապես հետո:
  • Էնդի Ռայթը մեղավոր է ճանաչվել և դատապարտվել 99 տարվա ազատազրկման։ Նա պայմանական ազատ է արձակվել և վերադարձել է բանտ ՝ պայմանական վաղաժամկետ ազատման պայմանները խախտելուց հետո։ Նա պայմանական ազատ է արձակվել Նյու Յորք նահանգում 1950 թվականին։ 1950-ականների կեսերին նա կարծես ընդմիշտ հաստատվել էր Կոնեկտիկուտում ։ Նա մի քանի տարի կապի մեջ էր Քլարենս Նորիսի հետ և պլանավորում Էր Նորիսի վերամիավորումը կրտսեր եղբոր՝ Ռոյի հետ, բայց Ռոյի մահից հետո Նորիսը այլևս երբեք չտեսավ Էնդիին: Ենթադրվում է, որ Ռոյի մահից հետո Էնդին վերադարձել է իր հայրենի Չաթանուգա քաղաք՝ մոր՝ Ադա Ռայթի մոտ լինելու համար։
  • Քլարենս Նորիսը միակ մեղադրյալն էր, որը վերջնականապես մահապատժի դատապարտվեց: Ալաբամայի նահանգապետ Բիբ Գրեյվսը 1938 թվականին փոխեց իր մահապատիժը ցմահ: 1946թ.-ին պայմանական վաղաժամկետ ազատվելով՝ նա «ցատկեց» և թաքնվեց։ 1976 թվականին նրան գտել են Նյու Յորքի Բրուքլինում՝ ամուսնացած և երեխաների հետ։ 1970 թվականին նա սկսել էր ներում խնդրել՝ «NAACP»-ի և Ալաբամայի փաստաբանի օգնությամբ, իսկ նահանգապետ Ջորջ Ուոլեսը ներում շնորհեց նրան 1976 թվականին՝ հայտարարելով «անմեղ»։ Նորիսը հրատարակել է ինքնակենսագրական «Սքոթսբորոյի վերջին տղան» (1979): Նա մահացել է Ալցհեյմերի հիվանդությունից 1989 թվականի հունվարի 23-ին։
  • 1937 թվականին նահանգը հանեց բոլոր մեղադրանքները Ուիլի Ռոբերսոնի, Օլեն Մոնտգոմերիի, Յուջին Ուիլյամսի և Ռոյ Ռայթի նկատմամբ, ովքեր արդեն վեց տարի բանտում էին։ Ռոբերսոնը հաստատվեց Բրուքլինում և գտավ կայուն աշխատանք: Նա կապի մեջ մնաց Մոնտգոմերիի հետ ամբողջ տարիների ընթացքում: Նախկին խցակից Նորիսի հետ այցելություն պլանավորելիս երկու տղամարդիկ պարզեցին, որ Ռոբերսոնը մահացել է ասթմայի նոպայից 1959 թվականին՝ իրենց վերամիավորումից մեկ շաբաթ առաջ:
  • Օլեն Մոնտգոմերին բանտից դուրս գալուց հետո փորձեց երգիծական կարիերա սկսել, բայց այդ ծրագրերը երբեք իրականություն չդարձան: Նա շրջում էր հյուսիսում՝ տարօրինակ գործեր անելով և պայքարելով խմելու խնդրի դեմ: Նա կապի մեջ մնաց Քլարենս Նորիսի, Ուիլի Ռոբերսոնի և Ռայթ եղբայրների հետ։ 1959 թվականին Ռոբերսոնի և Ռայթի մահից հետո նա ասաց Նորիսին, որ պատրաստվում է վերադառնալ հարավ: Նա դա արեց հաջորդ տարվա ընթացքում և, ըստ տեղեկությունների, մահացավ Ալաբամայում 1975 թվականին:
  • Յուջին Ուիլյամսը ընտանիքի հետ տեղափոխվեց Սենտ Լուիս: Նրա ընտանիքը ծրագրել էր, որ նա գնա Սեմինարիայի դպրոց, բայց արդյոք դա տեղի է ունեցել՝ հայտնի չէ: Որտեղ և երբ է բնակություն հաստատել և մահացել Յուջին Ուիլյամսը, հայտնի չէ:
  • Այն բանից հետո, երբ Ալաբաման ազատ արձակեց Ռոյ Ռայթին, Սքոթսբորոյի պաշտպանության կոմիտեն նրան տարավ ազգային դասախոսությունների շրջագայության: Հետագայում նա կարիերա է սկսել ԱՄՆ բանակում և Առևտրային Ծովային նավատորմում։ 1959 թվականի օգոստոսի 16-ին, հավատալով, որ իր կինը դավաճանել է իրեն իր շրջագայության ժամանակ, նա կրակեց և սպանեց կնոջը, իսկ հետո՝ ինքն իրեն[137]։
  • 2013 թվականին, Ալաբամա նահանգը հետմահու ներում շնորհեց Փաթերսոնին, Ուիմսին և Էնդի Ռայթին։
Ռայան Ուոքերի այս խմբագրական ծաղրանկարում, որը հրապարակվել է Սքոթսբորոյի դատավարության ավարտից չորս օր անց, Կու կլուքս կլանի անդամը օրորոցից հանում է սևամորթ երեխային և մեղադրում նրան բռնաբարության մեջ: Երդվյալ ատենակալներն անմիջապես մեղավոր են ճանաչում երեխային, իսկ Դատավորն անմիջապես դատապարտում է նրան մահապատժի։ Կլանի անդամը շեշտում է, որ դա արդար դատավարություն էր և գերադասելի էր Լինչի դատաքննությունից։

Ժողովրդական մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Աֆրոամերիկացի բանաստեղծ և դրամատուրգ Լենգսթոն Հյուզը փորձությունների մասին գրել է իր «Սահմանափակ Սքոթսբորո» աշխատության մեջ։
  • Հարփըր Լիի «Ծաղրասարյակ սպանելը․․․» վեպը պատմում է 1930-ական թվականներին Հարավի խորքերում մեծանալու մասին: Սյուժեի կարևոր տարրը վերաբերում է հորը՝ փաստաբան Ատտիկուս Ֆինչին, որը պաշտպանում է սևամորթ տղամարդուն բռնաբարության կեղծ մեղադրանքից: Այս վեպում դատավարությունը հաճախ բնութագրվում է որպես հիմնված Սքոթսբորոյի գործի վրա։ Բայց Հարփեր Լին 2005-ին ասաց, որ մտքում  ավելի քիչ սենսացիա կար, թեև Սքոթսբորոյի գործը ծառայեց «նույն նպատակին», այն է ՝ ցուցադրել հարավային նախապաշարմունքները[138]։
  • Էլեն Ֆելդմանի «Սքոթսբորո» - ն (2009)։ Վեպն առաջադրվել է «Orange Prize» մրցանակի։ Դա դատական գործընթացի գեղարվեստական զեկույց է, որը պատմվում է Ռուբի Բեյթսի և հորինված լրագրող Ալիս Ուիթիերի տեսանկյունից։
  • Ռիչարդ Ռայթի «Հարազատ Որդին» վեպը՝ (Նյու Յորք. Հարփեր, 1940) ոգեշնչված Սքոթսբորոյի տղաների գործից։ Զուգահեռություն կա «Հարազատ Որդին» դատական տեսարանի միջև, որտեղ Մաքսը կոչ է անում է «ատելությունն ու անհամբերություն» «պատուհանից այն կողմ փողոցներում հավաքված (Ռայթ 386) ամբոխին», և «այն ամբոխին, որը պարանով և նավթով շրջապատել էր Սքոթսբորո բանտը, Սքոթսբորոյի տղաների նախնական դատապարտումից հետո: (Մաքսվել 132)[139]։
  • Բանաստեղծ Ալեն Գինզբերգն իր «Ամերիկա» բանաստեղծության մեջ հիշատակում է Սքոթսբորո տղաներին։
  • Հարլեմի վերածննդի բանաստեղծ Կոմս Քալենը գրել է դատավարության անարդարության մասին իր "Սքոթսբորոն նույնպես արժանի է իր երգին"բանաստեղծության մեջ։

Երաժշտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ամերիկացի ժողովրդական երգիչ և երգահան Լիդ Բելլին իր «Սքոթսբորոյի տղաները» երգում հիշատակել է իրադարձությունները։ Երգում նա զգուշացնում է «գունավոր» մարդկանց զգուշանալ, եթե գնան Ալաբամա՝ ասելով, որ «մարդը կհասնի քեզ», և որ «Սքոթսբորոյի տղաները (կպատմեն) քեզ, թե ինչի մասին է խոսքը»։ 1938 թվականին այդ երգի ձայնագրության ասված խոսքում[140], Լիդ Բելլին մարդկանց զգուշացնում է «արթուն մնալ» այդ տարածքով անցնելիս, ինչը  ինչը, թերևս, այս արտահայտության առաջին գրանցված օրինակն է[141]։
  • «Rage Against The Machine» մետալ / ռեփ խումբը իր «Ոչ մի թաքստոց» երաժշտական տեսահոլովակում ներկայացրել է Սքոթսբորոյի տղաներիի պատկերները, ինչպես նաև երկու տղամարդկանց՝ Սակոյի և Վանցետիի մահապատիժների պատկերները, որոնք նույնպես մերժվել են դատարանում արդար դատավարությունից և մահապատժի են ենթարկվել իշխանությունների կողմից[142]։

Կինո և հեռուստատեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1976 թվականին «NBC» հեռուստաալիքը թողարկեց «Դատավոր Հորթոնը և Սքոթսբորոյի տղաները» վերնագրով հեռուստաֆիլմ՝ հիմնված այդ գործի վրա։
  • 1998 թվականին «Court TV»-ն հեռուստատեսային վավերագրական ֆիլմ նկարահանեց Սքոթսբորոյի դատավարությունների վերաբերյալ իր «Բոլոր ժամանակների մեծագույն դատավարությունները» սերիալի համար[143]։ Պրեմիերայի ցուցադրությունն ու քննարկումն անցկացվել են Կոլումբիայի համալսարանում 1998 թվականի հուլիսի 21-ին ՝ Նյու Յորքի «NAACP»-ի հետ համատեղ։  Վահանակի վրա Կոլումբիայի համալսարանի պրոֆեսոր Մենինգ Մարաբլն էր, Ջեյմս Մեյերսոնը՝ «NAACP»-ի նախկին փաստաբան, որը պատասխանատու է Սքոթսբորոյի ներումներից մեկի համար, Ջարվիս Թայը՝ԱՄՆ Կոմունիստական կուսակցության ազգային փոխնախագահը և Ջոնի Կոքրանը՝ հյայտնի պաշտպանական փաստաբանը և «Court TV»-ի հաղորդավարը։
  • Դանիել Անգերը և Բարաք Գուդմանը նկարահանել են Սքոթսբորոյի տղաների պատմությունը, 2001 թվականին նկարահանված «Սքոթսբորո՝ ամերիկյան ողբերգություն» վավերագրական ֆիլմում, որն արժանացել է «Օսկար»մրցանակի։
  • Թիմոթի Հաթթոնը նկարահանվել է 2006 թվականին «Երկնքի անկումը» վերնագրով ֆիլմում[144]։

Թատրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ժան Պոլ Սարտրի 1946 թվականի «Հարգարժան մարմնավաճառը» պիեսը (La Putain respectueuse), որտեղ սևամորթ տղամարդուն անօրինաբար մեղադրում են գնացքում սպիտակամորթ մարմնավաճառի մասնակցությամբ տեղի ունեցած միջադեպի համար, ենթադրվում է, որ հիմնված է Սքոթսբորոյի գործի վրա[145]։
  • Ուտպալ Դատտայի 1968 թվականի মানুষের অধিকারে «Մարդու իրավունքներ» պիեսը հիմնված էր Սքոթոբորոյի դատավարությունների վրա [146]
  • «Սքոթսբորոյի տղաներ»-ը բեմադրված երաժշտական ներկայացում է Սքոթսբորոյի գործի մասին։ Շոուի պրեմիերան կայացել է Բրոդվեյում 2010 թվականի փետրվարին[147] և տեղափոխվել է Բրոդվեյի ճեմարան թատրոն՝ 2010 թվականի հոկտեմբերին։ Շոուն լավ արձագանքներ ստացավ, բայց փակվեց 2010 թվականի դեկտեմբերի 12-ին[148][149]։ Մյուզիքլի պրեմիերան կայացել է Լոնդոնի «Յանգ Վիկ» թատրոնում 2013 թվականին, իսկ 2014 թվականի հոկտեմբերին այն տեղափոխվել է «Garrick» թատրոն։
  • Սքոթսբորո տղաների մահվան խցիկից՝ Մարկ Սթայնի «երաժշտության և դիմակների հետ խա»  Սև անսամբլի վոդևիլյան ներկայացումը, որի ռեժիսորն է Մայքլ Մենենդյանը, ներկայացվել է Չիկագոյի «Raven» թատրոնում 2015 և 2016 թվականների սեզոններում[150]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշումներ և ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Scottsboro: An American Tragedy Transcript». PBS. Արխիվացված օրիգինալից January 28, 2017-ին. Վերցված է January 28, 2017-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Linder, Douglas O. (1999). «The Trials of 'The Scottsboro Boys'». Famous Trials. University of Missouri–Kansas City. Արխիվացված օրիգինալից December 2, 2016-ին. Վերցված է January 28, 2017-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 Powell v. Alabama, 1932, 287 U.S. 45.
  4. ↑ 4,0 4,1 Norris v. Alabama (1935), 294 U.S. 587, 595–596. (PDF)
  5. ↑ 5,0 5,1 Bentley, Robert J. (November 21, 2013). «Governor Bentley's Statement on the Pardoning of the Scottsboro Boys». Office of Alabama Governor. Արխիվացված է օրիգինալից January 17, 2017-ին. Վերցված է November 29, 2013-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Linder, Douglas O. (1999). «Biographies of the Scottsboro Boys». University of Missouri–Kansas City School of Law. Արխիվացված է օրիգինալից January 23, 2011-ին. Վերցված է March 5, 2010-ին.
  7. ↑ Powell v. Alabama, 287 U.S. 45, 49 (1932).
  8. ↑ Aretha (2008), p. 10.
  9. ↑ Douglas O. Linder, "Without Fear or Favor: Judge James Edwin Horton and the Trial of the 'Scottsville BoysԿաղապար:'", Vol. 68 UMKC Law Review 549, 550.
  10. ↑ Acker (2007), pp. 2–3.
  11. ↑ Linder, p. 550.
  12. ↑ Linder, Douglas. «The Trials of "The Scottsboro Boys": An Account». Famous Trials. Վերցված է 6 March 2022-ին.
  13. ↑ Aretha (2008), pp. 16–17.
  14. ↑ 14,0 14,1 "Scottsboro: An American Tragedy", PBS.org, American Experience.
  15. ↑ James Goodman, Stories of Scottsboro, p. 6.
  16. ↑ Aretha (2008), p. 30.
  17. ↑ 17,0 17,1 Acker (2007), p. 18.
  18. ↑ Powell v. Alabama, p. 51.
  19. ↑ James Goodman, Stories of Scottsboro, p. 41.
  20. ↑ Linder, Doug. «American Civil Liberties Union report of change of venue testimony». Law.umkc.edu. Արխիվացված է օրիգինալից July 22, 2013-ին. Վերցված է September 20, 2009-ին.
  21. ↑ Acker (2007), p. 20.
  22. ↑ Patterson v. State, 1932, 141 So. 195, 196.
  23. ↑ Klarman, Michael J. (2009). «Scottsboro». Marquette Law Review. 93 (2): 381. Վերցված է 29 April 2022-ին.
  24. ↑ Acker (2007), p. 31.
  25. ↑ Ransdall, Hollace (May 27, 1931). «Report on the Scottsboro, Alabama Case». Արխիվացված օրիգինալից February 1, 2011. Վերցված է January 26, 2011-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link)
  26. ↑ 26,0 26,1 Weems et al. v. State, 1932, 141 So. 215, 217–218.
  27. ↑ Acker (2007), pp. 23–24.
  28. ↑ Acker (2007), pp. 24–25.
  29. ↑ 29,0 29,1 Acker (2007), p. 25.
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 Acker (2007), p. 26.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 Patterson v. State, 1932, 141 So. 195, 198.
  32. ↑ Bellamy, Jay (Spring 2014). «The Scottsboro Boys: Injustice in Alabama» (PDF). Prologue. Վերցված է January 28, 2017-ին.
  33. ↑ Acker (2007), p. 38.
  34. ↑ Acker (2007), p. 27.
  35. ↑ Goodman, p. 13.
  36. ↑ Patterson v. State, 1932, 141 So. 195, 198–199.
  37. ↑ Aretha (2008), p. 39.
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 Aretha (2008), p. 31.
  39. ↑ Acker (2007), pp. 30–31.
  40. ↑ Aretha (2008), p. 38.
  41. ↑ 41,0 41,1 Aretha (2008), p. 33.
  42. ↑ Powell v. State, 1932, 141 So. 201, 209.
  43. ↑ 43,0 43,1 Aretha (2008), p. 34.
  44. ↑ «Doomed Man Confesses to Three Ax Murders». Montgomery Advertiser. 16 July 1931. էջ 8. Վերցված է 28 May 2022-ին.
  45. ↑ Acker (2007), p. 41.
  46. ↑ Linder, Douglas. «The Trials of "The Scottsboro Boys": An Account». Famous Trials. Վերցված է 6 March 2022-ին.
  47. ↑ Goodman, p. 27.
  48. ↑ "A wing of the Central Committee of the Communist Party of the United States, devoted to the defense of people it perceived as victims of a class war. The ILD saw African Americans in the deep South as an oppressed nation that needed liberation." Greatest Trials, Court TV.
  49. ↑ «The International Labor Defense | American Experience | PBS». www.pbs.org (անգլերեն). Վերցված է 2021-07-06-ին.
  50. ↑ Aretha (2008), p. 27.
  51. ↑ Goodman, p. 57.
  52. ↑ Powell v. State, Id., at p. 213.
  53. ↑ 53,0 53,1 Weems et al. v. State, 1932, 141 So. 215.
  54. ↑ 141 So. 215, 1932, 195, 201.
  55. ↑ 55,0 55,1 55,2 55,3 Weems et al. v. State, Id., at 214.
  56. ↑ 56,0 56,1 Weems et al. v. State, Id., at 215.
  57. ↑ «Bio of Walter Pollak». Fac.org. November 8, 1974. Արխիվացված է օրիգինալից July 16, 2009-ին. Վերցված է September 20, 2009-ին.
  58. ↑ Acker (2007), p. 49
  59. ↑ 59,0 59,1 Douglas O. Linder, Without Fear or Favor: Judge James Edwin Horton and the Trial of the "Scottsville Boys"., at p. 554.
  60. ↑ 60,0 60,1 60,2 Linder, Without Fear or Favor, p. 555.
  61. ↑ 61,0 61,1 Douglas O. Linder, Without Fear or Favor: Judge James Edwin Horton and the Trial of the "Scottsville Boys," p. 556.
  62. ↑ James Goodman, p. 121.
  63. ↑ James Goodman, pp. 120–121.
  64. ↑ 64,0 64,1 Acker (2007), p. 59.
  65. ↑ 65,0 65,1 Linder, p. 557.
  66. ↑ 66,0 66,1 66,2 66,3 66,4 Linder, p. 560.
  67. ↑ 67,0 67,1 Linder, pp. 560–561.
  68. ↑ Goodman, pp. 126–127.
  69. ↑ 69,0 69,1 69,2 Goodman, p. 127.
  70. ↑ Linder, p. 565.
  71. ↑ Goodman, p. 566.
  72. ↑ Goodman, p. 129.
  73. ↑ James Goodman, Stories of Scottsboro, p. 128.
  74. ↑ Linder, p. 564.
  75. ↑ James Goodman, Stories of Scottsboro, pp. 128–129.
  76. ↑ Acker (2007), p. 68.
  77. ↑ Acker (2007), p. 69.
  78. ↑ James Goodman, Stories of Scottsboro, p. 129.
  79. ↑ 79,0 79,1 Linder, Without Fear or Favor, at p. 566.
  80. ↑ 80,0 80,1 80,2 80,3 80,4 Linder, Without Fear or Favor, p. 567.
  81. ↑ 81,0 81,1 81,2 81,3 James Goodman, Stories of Scottsboro, pp. 132–133.
  82. ↑ Linder, Without Fear or Favor, p. 568.
  83. ↑ 83,0 83,1 «The South Speaks». Newdeal.feri.org. Վերցված է September 20, 2009-ին.
  84. ↑ 84,0 84,1 84,2 Goodman, Stories of Scottsboro, pp. 133–134.
  85. ↑ Linder, Without Fear or Favor, p. 569.
  86. ↑ 86,0 86,1 86,2 Linder, Without Fear or Favor, p. 571.
  87. ↑ 87,0 87,1 Pilkington, Ed (April 4, 2013). «Scottsboro Boys pardon nears as Alabama comes to terms with its past». The Guardian. Վերցված է February 13, 2015-ին.
  88. ↑ Linder, Without Fear or Favor, p. 573.
  89. ↑ Linder, Without Fear or Favor, pp. 576–577.
  90. ↑ Linder, Doug. «Retrial by Judge Callahan». Law.umkc.edu. Վերցված է September 20, 2009-ին.
  91. ↑ Acker (2007), p. 102.
  92. ↑ Acker (2007), pp. 103–104.
  93. ↑ Acker (2007), p. 104.
  94. ↑ 94,0 94,1 James Goodman, Stories of Scottsboro, p. 216
  95. ↑ Acker (2007), 109.
  96. ↑ 96,0 96,1 96,2 Acker (2007), p. 110.
  97. ↑ 97,0 97,1 97,2 James Goodman, Stories of Scottsboro, p. 221.
  98. ↑ 98,0 98,1 James Goodman, Stories of Scottsboro, p. 224.
  99. ↑ Acker (2007), p. 111.
  100. ↑ Acker (2007), p. 112.
  101. ↑ 101,0 101,1 Goodman, Stories of Scottsboro, p. 225.
  102. ↑ 102,0 102,1 102,2 "Raymond Daniell, The New York Times, November 19, 1933.
  103. ↑ 103,0 103,1 103,2 103,3 Goodman, Stories of Scottsboro, p. 226.
  104. ↑ Acker (2007), 118.
  105. ↑ Goodman, Stories of Scottsboro, pp. 225–226.
  106. ↑ Acker (2007), p. 120.
  107. ↑ Goodman, Stories of Scottsboro, p. 220.
  108. ↑ Goodman, Stories of Scottsboro, pp. 226–227.
  109. ↑ 109,0 109,1 Goodman, p. 227
  110. ↑ Linder, Without Fear or Favor, at p. 577.
  111. ↑ Time Magazine, December 11, 1933.
  112. ↑ Linder, Without Fear or Favor, p. 580.
  113. ↑ «Testimony of Virginia Price». Law.umkc.edu. Վերցված է September 20, 2009-ին.
  114. ↑ Acker (2007), p. 127.
  115. ↑ Acker (2007), p. 128.
  116. ↑ 116,0 116,1 Acker (2007), p. 129
  117. ↑ Acker (2007), pp. 130–131.
  118. ↑ 118,0 118,1 118,2 Acker p. 131.
  119. ↑ New York Times, December 5, 1933.
  120. ↑ Acker (2007), p. 134.
  121. ↑ Norris v. Alabama (1935), 294 U.S. 587.
  122. ↑ Acker (2007), p. 144.
  123. ↑ Norris v. Alabama (1935), 294 U.S. 587, 589.
  124. ↑ Patterson v. Alabama (1935), 294 U.S. 600, 606–607.
  125. ↑ Acker (2007), pp. 149.
  126. ↑ Acker (2007), p. 155.
  127. ↑ «A Scottsboro Chronology». English.uiuc.edu. Վերցված է September 20, 2009-ին.
  128. ↑ «Victoria P. Street Dies at 77; A Figure in Scottsboro Case». The New York Times. October 19, 1982.
  129. ↑ Montell, William Lynwood (2005). Tales from Tennessee Lawyers. The University Press of Kentucky. էջեր 92–94. ISBN 0813123690. Վերցված է January 15, 2017-ին.
  130. ↑ Geis, Gilbert; Bienen, Leigh B (1998). Crimes of the Century: From Leopold and Loeb to O.J. Simpson. Boston: Northeastern University Press. էջեր 72–73. ISBN 1555533604. Վերցված է January 15, 2017-ին. «price.»
  131. ↑ 131,0 131,1 Acker (2007), pp. 208–209.
  132. ↑ Acker (2007), p. 208.
  133. ↑ 133,0 133,1 Rawls, Phillip (May 4, 2013). «More work ahead in Ala for Scottsboro Boys pardons». The Huffington Post. Associated Press. Վերցված է May 5, 2013-ին.(չաշխատող հղում)
  134. ↑ "About Us", Scottsboro Boys Museum and Cultural Center website.
  135. ↑ «Alabama posthumously pardons three Scottsboro Boys». BBC News. November 21, 2013. Վերցված է November 21, 2013-ին.
  136. ↑ Parker, Dennis (November 21, 2013). «Scottsboro Boys Exonerated, But Troubling Legacy Remains for Black Men». ACLU.
  137. ↑ "Roy Wright" Արխիվացված Սեպտեմբեր 12, 2013 Wayback Machine, Scottsboro Boys, PBS.org.
  138. ↑ Shields, Charles J. Mockingbird: A Portrait of Harper Lee p. 118.
  139. ↑ Maxwell, William J (1999). New Negro, Old Left: African-American Writing and Communism Between the Wars. New York: Columbia University Press.
  140. ↑ SmithsonianFolkwaysRecordings (July 2, 2015) "Lead Belly - Scottsboro Boys" ՅուԹյուբում
  141. ↑ Montanaro, Domenico (July 19, 2023). «What does the word 'woke' really mean, and where does it come from?». NPR.org. Վերցված է January 18, 2024-ին.
  142. ↑ RATMVEVO (February 26, 2010), Rage Against The Machine – No Shelter, Արխիվացված է օրիգինալից 2010-12-26-ին, Վերցված է September 29, 2016-ին
  143. ↑ Crime Stories: "The Scottsboro Boys" (1998) at IMDb.
  144. ↑ "Heavens Fall (2006)" at IMDb.
  145. ↑ Julien Murphy, "Sartre on American Racism", in Julie K. Ward, Tommy L. Lott (eds), Philosophers on Race: Critical Essays, Blackwell, 2002, p. 222.
  146. ↑ Dutt, Utpal (2009). The Rights of Man. Seagull Books. ISBN 9788170463313.
  147. ↑ Komisar, Lucy (March 30, 2010), '"The Scottsboro Boys' Is a Chilling Musical", FilmFestivalTraveler.com, retrieved June 13, 2011.
  148. ↑ Healy, Patrick (October 12, 2010). «Blackface and Bigotry, Finely Tuned». The New York Times. Վերցված է October 26, 2010-ին.
  149. ↑ Hernandez, Ernio (February 12, 2010), "Stroman Brings New Musical The Scottsboro Boys to Off-Broadway" Արխիվացված Հունիս 4, 2011 Wayback Machine, Playbill, retrieved June 13, 2011.
  150. ↑ Reid, Kerry (September 24, 2015). «Direct from Death Row The Scottsboro Boys». chicagotribune.com. Chicago Yribune. Վերցված է July 25, 2016-ին.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետագա ընթերցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:RimaGevorgyan/Ավազարկղ&oldid=9145323» էջից