Մասնակից:HP004/5G
5G(5Գ)- ը hեռահաղորդակցության ոլորտում լայնաշերտ բջջային ցանցերի հինգերորդ սերնդի տեխնոլոգիական ստանդարտն է, որը բջջային հեռախոսային ընկերությունները սկսել են տեղակայել աշխարհում 2019 թ.-ից։ Այն հանդիսանում է 4G ցանցերի պլանային իրավահաջորդը, որոնք կապ են ապահովում ներկայիս բջջային հեռախոսների մեծ մասի հետ։ Ըստ GSM Association-ի, կանխատեսվում է, որ 5G ցանցերը 2025 թվականին կունենան ավելի քան 1,7 միլիարդ բաժանորդ ամբողջ աշխարհում։ Իր նախորդների նման, 5G ցանցերը բջջային ցանցեր են, որոնցում սպասարկման տարածքները բաժանված են փոքր աշխարհագրական տարածքների, որոնք կոչվում են բջիջներ։ Բջջի բոլոր 5G անլար սարքերը միացված են համացանցին և հեռախոսային ցանցին՝ բջիջներում տեղակայված ալեհավաքներով գործող ռադիոալիքների միջոցով։ Նոր ցանցերի հիմնական առավելությունն այն է, որ նրանք կունենան ավելի մեծ հզորություն ՝ ներբեռնման ավելի մեծ արագությամբ, որոնք կհասնեն ընդհուպ մինչև 10 գիգաբիթ/վայրկյան արագության։ Բարձր հզորության շնորհիվ ակնկալվում է, որ ցանցերը չեն ծառայելու բացառապես բջջային հեռախոսներին, ինչպես առկա բջջային ցանցերը, այլ նաև կօգտագործվեն որպես ընդհանուր ինտերնետ ծառայությունների մատուցող դյուրակիր և սեղանադիր համակարգիչների համար, մրցակցելով առկա ISP կապերի հետ, ինչպիսիք են օրինակ ժամանակակից համակարգչի կաբելային ինտերնետը։
Կապի ավելի բարձր արագությունը ձեռք է բերվում նախորդ բջջային ցանցերի համեմատ մասամբ ավելի բարձր հաճախությամբ ռադիոալիքների օգտագործման միջոցով։ Այնուամենայնիվ, ավելի բարձր հաճախականությամբ ռադիոալիքները ունեն ավելի կարճ օգտագործման ֆիզիկական տիրույթ, քանի որ պահանջում են ավելի փոքր չափսերով, բայց մեծաքանակ աշխարհագրական բջիջներ։ 5G ցանցերը գործում են մինչև երեք տեսակի հաճախականությունների տիրույթներում `ցածր, միջին և բարձր։ 5G ցանցը բաղկացած է լինելու այդ երեք տարբեր տեսակի բջիջների ցանցերից, որոնցից յուրաքանչյուրը պահանջում է ալեհավաքի առանձնահատուկ ձևավորում։ Տարբեր տեսակի բջիջները ապահովում են ներբեռնման արագության տարբեր հեռավորություններ՝ կախված հեռավորությունից և սպասարկման տարածքից։
Ցածր տեսակի հաճախության 5G- ները ունեն 4G բջջային հեռախոսների տիրույթին մոտ հաճախականության տիրույթ ՝ 600-850 ՄՀց ։ Սա տալիս է 4G– ից մի փոքր բարձր ՝ 30-250 մեգաբիթ / վայրկյան (Մբիթ / վ) ներբեռնման արագություն։ Ցածրաշերտ բջջային աշտարակներն ունեն 4G աշտարակներին մոտ ծածկույթի տարածք։ Միջին մակարդակի 5G- ն օգտագործում է 2,5-3,7 ԳՀց միկրոալիքայիներ, որոնք տրամադրում են 100-900 Մբիթ /վ ինտերնետի արագություն, իսկ յուրաքանչյուր բջջային աշտարակը կարող է սպասարկել մինչև մի քանի մղոն շառավղով տարածք։ Բարձր տիրույթի 5G- ն տարածում է 25-39 Գհց հաճախականություններով ալիքներ։ Այս տեսակի կապը հաճախ հասնում է ներբեռնման 1գիգաբիթ/վայրկյան (Gbit / վ) արագության, որը մոտավորապես կաբելային ինտերնետի արագության չափն է։ Այնուամենայնիվ բարձր հաճախություններով ալիքները ունեն փոքր երկարություն, ինչի պատճառով պահանջում են փոքր տարածքներ ընգրկող մեծաքանակ բջջային աշտարակներ։ Այս ալիքները նաև դժվարանում են անցնել որոշ տեսակի նյութերի միջով, ինչպիսիք են պատերը և պատուհանները։ Դրանց բարձր գնի պատճառով նախատեսվում է այդ բջիջները տեղակայել միայն խիտ քաղաքային միջավայրերում և մարդաշատ վայրերում, ինչպիսիք են մարզադաշտերը, մեծ այգիները և այլն։
Աշխատանքի ձևաչափը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
5G ցանցերը թվային բջջային ցանցեր են, որոնցում ցանցի աշխատանքի սպասարկման տարածքը բաժանված է փոքր աշխարհագրական տարածքների, որոնք կոչվում են բջիջներ։ Հնչյուններն ու պատկերները ներկայացնող անալոգային ազդանշանները թվայնացվում են հեռախոսի մեջ, փոխարկվում են "անալոգայինից-թվային" փոխարկչի կողմից և փոխանցվում որպես բիթերի հոսք։ Բջջի բոլոր 5G անլար սարքերը ռադիոալիքներով հաղորդակցվում են տեղական ալեհավաքի միջոցով և ցածր էներգիայի ավտոմատացված հաղորդիչ-ընդունիչով։ Ինչպես մյուս բջջային ցանցերում, այնպես էլ 5G-ի դեպքում սարքը մի բջջից մյուսը անցնելիս ավտոմատ կերպով, ինքնաբերաբար «բաժին է հասնում» նոր բջջին։ 5G- ը կարող է ապահովել մինչև մեկ միլիոն սարքի աշխատանք մեկ քառակուսի կիլոմետրի վրա, մինչդեռ 4G- ն աջակցում է ընդամենը մինչև 100,000 սարք մեկ քառակուսի կիլոմետրի վրա։
Մի քանի ցանցային օպերատորներ օգտագործում են միլիմետրային ալիքներ `լրացուցիչ հզորության, ինչպես նաև ինտերնետի ավելի բարձր արագության համար։ Միլիմետն րայիալիքները ավելի փոքր տիրույթ ունեն, քան միկրոալիքները, հետևաբար միլիմետրային ալիքների բջիջները սահմանափակվում են ավելի փոքր չափերով։ Միլիմետրային ալիքները նույնպեսլի ավե շատ խնդիրներ ունեն անցնելու պատերի միջով։ Միլիմետրային ալիքային ալեհավաքներն ավելի փոքր են, քան նախորդ բջջային ցանցերում օգտագործված մեծ ալեհավաքները։ Ոմանք ունեն ընդամենը մի քանի դյույմ (մի քանի սանտիմետր) երկարություն։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2008-ի ապրիլին ՆԱՍԱ-ն համագործակցեց Geoff Brown- ի և Machine-to-Machine Intelligence (M2Mi) Corp- ի հետ `մշակելու հինգերորդ սերնդի հաղորդակցական տեխնոլոգիաների մոտեցում։
2012 թ. Նոյեմբերի 1-ին ԵՄ «Մոբայլ և անլար կապի հնարավորությունները քսան քսան տեղեկատվական հասարակության համար» (METIS) նախագիծը սկսում է իր գործունեությունը 5G- ի սահմանման ուղղությամբ։
Նաև 2012 թ. Նոյեմբերին մեկնարկեց iJOIN ԵՄ նախագիծը `կենտրոնանալով« փոքր բջիջների »տեխնոլոգիայի վրա, որը կարևոր նշանակություն ունի սահմանափակ ռազմավարական ռեսուրսներից օգտվելու համար, ինչպիսիք են ռադիոալիքների սպեկտրը։
2013-ի մայիսի 12-ին Samsung Electronics- ը հայտարարեց, որ իրենք մշակել են «5G» համակարգ։ Հիմնական տեխնոլոգիայի առավելագույն արագությունը կարող է հասնել տասնյակ Gbit /վ-ի(վայրկյանում գիգաբիթ)։ Փորձարկումների ժամանակ «5G» ցանցի տվյալների փոխանցման արագությունը 1,056 Գբիթ / վրկ արագությամբ էր մինչև 2 կիլոմետր հեռավորության վրա։
2013-ի հուլիսին Հնդկաստանը և Իսրայելը պայմանավորվեցին համատեղ աշխատել հինգերորդ սերնդի (5G) հեռահաղորդակցական տեխնոլոգիաների զարգացման վրա։
2013 թվականի հոկտեմբերի 1-ին NTT (Nippon Telegraph and Telephone), նույն ընկերությունը, որը Ճապոնիայում սկսել էր գործարկել աշխարհում առաջին 5G ցանցը, 5G ստեղծման ջանքերի համար շահում է Ներքին գործերի և կապի նախարարի մրցանակը CEATEC- ում։
2013-ի նոյեմբերի 6-ին, Huawei- ն հայտարարեց, որ նախատեսում է նվազագույնը $ 600 միլիոն ներդնել նոր սերնդի 5G ցանցերի համար, որոնք կլինեն 100 անգամ ավելի արագ, քան ժամանակակից LTE ցանցերը։
2019 թվականի ապրիլի 3-ին Հարավային Կորեան դարձավ առաջին երկիրը, որն ընդունեց 5G: Ժամեր անց Verizon- ը գործարկեց իր 5G ծառայությունները Միացյալ Նահանգներում և վիճարկեց Հարավային Կորեայի 5G ցանցով աշխարհի առաջին երկիրը դառնալու պնդումը, քանի որ իբր Հարավային Կորեայի 5G ծառայությունը գործարկվել է սկզբում ընդամենը վեց հարավկորեացի հայտնի մարդկանց համար, որպեսզի Հարավային Կորեան կարողանար հավակնել աշխարհի առաջին 5G ցանց ունենալու կոչմանը[1]: Հարավային Կորեայի երեք հիմնական հեռահաղորդակցական ընկերությունները (SK Telecom, KT և LG Uplus) գործարկման օրը իրենց 5G ցանցին ավելացրեցին ավելի քան 40,000 օգտվողներ [149]
2019-ի հունիսին Ֆիլիպինները դարձան Հարավարևելյան Ասիայի առաջին երկիրը, որը գործարկեց 5G ցանցը այն բանից հետո, երբ Globe Telecom- ը հաճախորդներին վաճառքի հանեց իր 5G տվյալների պլանները։
2019 թ.-ին Ավստրիայի և Բելառուսի միջև ստորագրվեց հռչակագիր A1- ի մասնակցությամբ, որը նպատակ ունի խթանել լայնաշերտ և թվային տեխնոլոգիաների զարգացումը, ներառյալ 5G- ը։ 2020 թվականի հունվարի 23-ին ծառայություն մատուցող Բելառուս ՄՏՍ-ը գործարկեց փորձարկման գոտիներ Huawei- ի և Cisco- ի սարքավորումների հետ Մինսկում 5G NSA ցանցի փորձարկման գոտիներ [154] 2020 թ. Փետրվարի 27-ին ստորագրվեց հուշագիր, որի համաձայն Huawei- ն դարձավ 5G օրինակելի գոտու համար սարքավորումների մատակարար [155]: 2020 թ.-ի մայիսի 22-ին A1- ը ZTE- ի հետ համատեղ գործարկեց առաջին 5G SA ցանցը Բելառուսում, փորձնական ռեժիմով, Մինսկում [156], իսկ մայիսի 25-ին VoNR- ի միջոցով կատարեց առաջին զանգը VoNR-ում (Voices over new Radio):
5G սարքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2020 թ. Մարտի 6-ին առաջին անգամ թողարկվեցին ամբողջությամբ 5G սմարթֆոնները` Samsung Galaxy S20: Ըստ Business Insider- ի, 5G հատկությունը ցուցադրվել է որպես ավելի թանկ ՝ համեմատած 4G- ի հետ․ շարքը սկսվում է 1000 ԱՄՆ դոլարից, համեմատած Samsung Galaxy S10e- ի հետ, որը սկսվում էր 750 ԱՄՆ դոլարից։ Մարտի 19-ին HMD Global- ը՝ Nokia ապրանքանիշով հեռախոսների ներկայիս արտադրողը, հայտարարեց Nokia 8.3 5G- ի մասին, որը, ըստ նրա, ունի 5G համատեղելիության ավելի լայն շրջանակ, քան այդ ժամանակ թողարկված ցանկացած այլ հեռախոս։
2020 թվականի հոկտեմբերի 13-ին Apple- ը հայտարարեց iPhone 12-ի iPhone 12 Pro- ի թողարկումը ՝ Apple հեռախոսների առաջին շարքը, որն աջակցում է 5G կապի միացումը։ Apple- ը համագործակցել է Verizon- ի հետ՝ iPhone 12-ում 5G պլաններ գործարկելու համար։
Անվտանգության վերաբերյալ մտահոգություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եվրոպական հանձնաժողովի և Կիբերանվտանգության եվրոպական գործակալության կողմից հրապարակված զեկույցում մանրամասն ներկայացված են 5G- ի հետ կապված անվտանգության խնդիրները։ Զեկույցը նախազգուշացնում է փոխադրողի 5G ենթակառուցվածքի համար մեկ մատակարար օգտագործելու վնասների մասին, հատկապես նրանց, որոնք գտնվում են Եվրամիության սահմաններից դուրս։ (Nokia- ն և Ericsson- ը 5G սարքավորումների միակ եվրոպական արտադրողներն են)։
2018 թվականի հոկտեմբերի 18-ին ETH Ցյուրիխի, Լորենի համալսարանի և Դանդիի համալսարանի հետազոտողների խումբը թողարկեց մի հոդված, որը վերնագրված է «5G վավերացման պաշտոնական վերլուծություն»։ Այն նախազգուշացնում է, որ 5G տեխնոլոգիան կարող է հող բացել անվտանգության սպառնալիքների նոր դարաշրջանի համար։ Թերթը նկարագրեց տեխնոլոգիան որպես «չհասունացած և անբավարար փորձարկված», և մեկը, որը «հնարավորություն է տալիս տվյալների ավելի մեծ քանակությամբ շարժում և հասանելիություն, և այդպիսով ընդլայնում է կիբերհարձակման մակերեսները»։
Չինական սարքավորումներ օգտագործողների հավանական լրտեսության վախի պատճառով մի շարք երկրներ (ներառյալ ԱՄՆ-ը, Ավստրալիան և Միացյալ Թագավորությունը 2019-ի սկզբի դրությամբ) միջոցներ են ձեռնարկել սահմանափակել կամ վերացնել իրենց համապատասխան 5G- ում չինական սարքավորումների օգտագործումը։ Չինացի վաճառողները և Չինաստանի կառավարությունը հերքել են լրտեսության մասին պնդումները։ 2020 թ. Հոկտեմբերի 7-ին Միացյալ Թագավորության խորհրդարանի Պաշտպանության կոմիտեն հրապարակեց զեկույց `պնդելով, որ գոյություն ունեն Huawei- ի և Չինաստանի պետության և Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցության միջև գաղտնի համաձայնության փաստեր։ Միացյալ Թագավորության խորհրդարանի Պաշտպանության կոմիտեն ասաց, որ կառավարությունը պետք է քննարկի Huawei- ի ողջ սարքավորումները 5G ցանցերից շուտ հեռացնելու հարցը։
Թյուր տեսություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գիտական համաձայնությունն այն է, որ 5G տեխնոլոգիան անվտանգ է։ 5G տեխնոլոգիայի թյուրըմբռնումը սխալ տեսությունների տեղիք է տվել, որոնք պնդում են, որ այն անբարենպաստ ազդեցություն ունի մարդու առողջության վրա։
2017 թ.-ին ավելի քան 30 երկրների գիտնականներ դիմել են Եվրամիությանը `խնդրելով դադարեցնել 5G- ի թողարկումը` հնարավոր առողջական ռիսկերի վերաբերյալ իրենց մտահոգությունների պատճառով։ Ստորագրահավաքը շարունակում է ստորագրություններ հավաքել։ 2019-ի ապրիլին Բելգիայի Բրյուսել քաղաքը ճառագայթման կանոնների պատճառով արգելափակեց 5G- ի դատավարությունը։ Շվեյցարիայի հեռահաղորդակցության ասոցիացիան (ASUT) հայտնել է, որ ուսումնասիրությունները չեն ցույց տվել, որ 5G ալիքները առողջության վրա ազդեցություն ունեն։ Կատեգորիա:Բանացանց Կատեգորիա:Բջջային կապ Կատեգորիա:Հեռահաղորդակցություն Կատեգորիա:Ճապոնական հայտնագործություններ Կատեգորիա:Տեխնոլոգիաների կանխատեսում Կատեգորիա:Համացանց Կատեգորիա:Բջջային տեխնոլոգիա Կատեգորիա:Զարգացող տեխնոլոգիաներ Կատեգորիա:2018 հիմնադրումներ