Մասնակից:Վանիկ Մեժլումյան/Ավազարկղ 2

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Աղանուս Գյուղը տեղակայված է ԱՀ արևմտյան հատվածում՝ Քաշաթաղի շրջանում՝ նախկինում՝ Արցախի Բերդաձոր գավառում: Բնակավայրը գտնվում է Հակարի գետի միջին հոսանքի ձախափնյա վտակի ձորալանջին[1]:

19-րդ դարում քրդական ցեղերի ճնշման տակ տարածաշրջանի բնակավայրերը հիմնականում հայաթափվել էին: 19-րդ դարի երկրորդ կեսին Աղանուսում հաստատվել էին թրքախոս քոչվոր քրդերի մի քանի ընտանիքներ, որոնք էլ գյուղի մոտ գտնվող հանքային թթու ջրի անունից բնակավայրը անվանակոչել են Թուրշսու:

Մի քանի տասնամյակի ընթացքում Աղանուսում և նրա շրջակայքում գտնվող պատմամշակութային հուշարձանները թուրքերի և քրդերի կողմից համատարած ավերվել են[1]:

Տարածաշրջանի գյուղերում գործածական են եղել քարանձավային բնակավայրերը, որոնցից մեկը իրենից պատմամշակութային արժեք է ներկայացնում և գործածվել է Ք.ա. 1-ին հազարամյակից:

Ադրբեջանում խորհրդային կարգերի հաստատվելուց հետո Մոսկվայի կենտրոնական բոլշևիկյան իշխանության որոշմամբ այս տարածքները բռնակցվեցին ԱԽՍՀ-ին:

Աղանուսը 1923 թվականին գտնվում էր ԱԽՍՀ Կարմիր Քուրդիստանի օկրուգի, իսկ 1930 թվականին՝ Զանգելանի շրջանի կազմի մեջ[1]:

1992 թվականի մայիսին Արցախի Հանրապետության պաշտպանության բանակի հարվածների տակ գյուղը ազատագրվել է[1]:

Պատերազմի ավարտից անմիջապես հետո՝ 1994 թվականին, այստեղ հաստատվեցին Ադրբեջանից բռնագաղթված հայ ընտանիքներ: Մի քանի տարի անց այստեղ վերաբնակվեցին նաև ՀՀ բնակավայրերից քաղաքացիներ: Բնակավայրը վերանվանվեց Աղանուս[1]:

2000 թվականին գյուղում գործում էր միջնակարգ դպրոց: Այն կրում է Արցախյան ազատամարտի նահատակ Արսեն Հակոբյանի անունը:

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բալայան, Վահրամ (2020). ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՈՒՐՎԱԳԾԵՐ. Երևան: Զանգակ. էջեր 646–647.