Կամբոջայի ազգային բանկ
| Մասն է | National Statistical System  | |
|---|---|---|
| Ստեղծում | 23 Դեկտեմբերի 1954 | |
| Երկիր | Կամբոջա | |
| Վարչատարածքային միավոր | Պնոմպեն | |
| Իրավասությունը տարածվում է | Կամբոջա | |
| Արժույթ | ռիել | |
| Գլխամասի վայր | Պնոմպեն | |
| Պաշտոնական կայք | nbc.org.kh | |
Կամբոջայի ազգային բանկ (կխմեր.՝ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា) կենտրոնական բանկ։ Բանկի պարտականությունները ներառում են, ի թիվս այլոց, դրամավարկային և փոխանակման քաղաքականության կառավարումը, բանկերի և ֆինանսական հաստատությունների կարգավորումը և ազգային արժույթի` ռիելի վերահսկումը[1]։ Բանկը ստեղծվել է 1954 թվականին, այն բանից հետո, երբ Կամբոջան անկախություն ձեռք բերեց Ֆրանսիայից՝ ստանձնելով Կամբոջայի հավատարմագրային ինստիտուտը, Լաոս և Վիետնամը, որը կարճատև ֆրանսիական քվազիկենտրոն էր[2][3], բանկը, որն ինքն էր փոխարինել Banque de l'Indochine-ին երկու տարի առաջ[4]։
Դեմոկրատական Կամպուչիայի ժամանակ 1975-1979 թվականներին ամբողջ ֆինանսական համակարգը դադարեց գոյություն ունենալ, սակայն Կենտրոնական բանկը վերականգնվեց 1979 թվականի հոկտեմբերին[3]։ Այն հայտնի էր որպես «Կարմիր բանկ» կամ «Banque Rouge», և «Kampuchea-ի ժողովրդական բանկ» 1979-1992 թվականներին Կամպուչիայի Ժողովրդական Հանրապետության օրոք[5]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անկախությունից հետո Կամբոջայի ազգային բանկի ստեղծումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կամբոջայի Ազգային բանկը ստեղծվել է 1954 թվականի դեկտեմբերի 23-ին, այն բանից հետո, երբ երկիրը անկախություն ձեռք բերեց Ֆրանսիայի պրոտեկտորատից և այն բանից հետո, երբ դադարեցվեց արտանետումների ինստիտուտը (Institut d’Emission), որը երեք հնդչինական երկրների տպարանն էր։ Իր ստեղծման ժամանակ բանկը թողարկեց ազգային ռիել արժույթը ոսկու ստանդարտով 25,3905 միլիգրամ նուրբ ոսկի կշռով, որը ապահովված էր հենց Կամբոջայի ազգային բանկի կողմից ոսկով և արտարժույթով ակտիվներով[6]։ Այսպիսով, այն կարևոր դեր է կատարել որպես Սանգկումի խառը տնտեսության ձեռնարկություն[7]։
Կամբոջայի քաղաքացիական պատերազմը փխրունացրեց Կամբոջայի բանկային համակարգը և 1971 թվականի հոկտեմբերի 28-ին Ազգային բանկը հրամայեց առևտրային բանկերին դադարեցնել արտարժույթի բոլոր գործառնությունները՝ ապարդյուն փորձելով սահմանել ռիելի «ճկուն» փոխարժեք, որի արժեքը փլուզվեց ԱՄՆ-ի պատճառով դոլարը դարձավ փաստացի արժույթ[8]։
Ոչնչացում Կարմիր քմերների կողմից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կամբոջայի ազգային բանկը երկու շենքերից մեկն էր, ինչպես նաև Պնոմպենի տաճարը, որը համակարգված կերպով ավերվել էր Կարմիր քմերների կողմից, ցույց տվեց նրանց երկու հիմնական թշնամիներին՝ կապիտալիզմին և կրոնին[9]։ Կամբոջայի Ազգային բանկից միայն ավերակներ են մնացել 1975 թվականի ապրիլի 17-ին Պնոմպենի անկման ժամանակ Կարմիր քմերների կողմից կազմակերպված պայթյունից հետո։
Վիետնամի օկուպացիայի տակ գտնվող կոմունիստական ռեժիմում բանկի ստեղծում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իրադարձությունների հեգնական շրջադարձով կոմունիստական վարչակարգը, որը ստեղծվել էր 1979 թվականին Վիետնամի ներխուժումից հետո՝ Կամպուչիայի Ժողովրդական Հանրապետություն, պետք է վերականգներ արժույթի օգտագործումը, ինչպես նաև վերահաստատեր կապիտալիստական բանկային համակարգը։ Քանի որ Կարմիր քմերները քանդել էին Կամբոջայի Ազգային բանկի գլխավոր գրասենյակը, բանկի ժամանակավոր գլխամասային գրասենյակը բացվեց Խմերների առևտրային բանկի վերին հարկում Խորհրդային Միության վարկերով[10]։ 1980-ական թվականներին Կամբոջայի Կենտրոնական բանկը կատարում էր ինչպես կենտրոնական, այնպես էլ առևտրային բանկի գործառույթները[11]։
Միապետության և ազգային բանկի վերականգնում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1990 թվականին հին շենքից մնացած խիճերը հանվեցին՝ Կամբոջայի համար նոր կենտրոնական բանկ կառուցելու համար։ Աստիճանաբար բանկային համակարգը ամրապնդվեց և արդիականացվեց, երբ 1993 թվականի համընդհանուր ընտրություններից հետո ժողովրդավարությունը և միապետությունը վերադարձան Կամբոջա։ Շենքը ևս մեկ անգամ վերանորոգվել է 2003 թվականին և այժմ կառուցվում է նոր գլխավոր գրասենյակ նույն տեղում[12]։
Կամբոջան ունի ինտեգրված ոլորտային ֆինանսական հատվածի իրավասության մոդել, որտեղ Կամբոջայի Ազգային բանկը (NBC) պատասխանատու է միայն բանկային ոլորտում սպառողների պաշտպանության և շուկայական վարքագծի համար (CPMC)[13]։
Տնօրինության խորհուրդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կենտրոնական բանկի կառավարման մարմինը Տնօրինության խորհուրդն է։ Խորհուրդը բաղկացած է յոթ անդամից՝ մարզպետից, փոխմարզպետից և հինգ այլ անդամներից՝ մեկը ներկայացնում է կառավարության ղեկավարը, մեկը՝ էկոնոմիկայի և ֆինանսների նախարարությունը, մեկը՝ տնտեսական գործունեությունը, մեկը՝ բարձրագույն կրթությունը և մեկը՝ աշխատակազմը։ Կենտրոնական բանկի. Խորհուրդը ղեկավարում է մարզպետը[14]։
| Համար | Անուն | Ժամկետ |
|---|---|---|
| 1 | Սոն Սանն | 1955 – 1969[15] |
| 2 | Թաչ Քիմ | 1970 – 1972 |
| 3 | Հինգ Կունթել | 1972 – 1973 |
| 4 | Սոկ Չհոնգ | 1973 – ? |
| կազմալուծված (1975 – 1979) | ||
| 5 | Չան Ֆին | 1979 – 1981[16] |
| 6 | Չա Ռիենգ | 1981 – 1993 |
| 7 | Թոր Պեն Լիթ | 1993 – 1998[17] |
| 8 | Չեա Չանտո | 1998 – 2023[17] |
| 9 | Չեա Սերի | 2023 – ներկա[18] |
Մասնաճյուղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կամբոջայի Ազգային բանկը ունի իր գլխավոր կենտրոնակայանը Պնոմպենում, ինչպես նաև 21 մասնաճյուղ երկրի տարբեր նահանգներում[19]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ [1] Արխիվացված 2016-03-03 Wayback Machine Duties & functions, NBC
- ↑ «History». www.nbc.org.kh.
- ↑ 3,0 3,1 «Central Bank celebrates 40th anniversary». 2019 թ․ հոկտեմբերի 10.
- ↑ National Bank of Cambodia-Brief History, http://www.nbc.org.kh/english/about_the_bank/history_of_nbc.php
- ↑ «ធនាគារជាតិ នៃ កម្ពុជា - ប្រាក់រៀល ស្ថិរភាព អភិវឌ្ឈន៍». ធនាគារជាតិ នៃ កម្ពុជា.
- ↑ Khou, Vouthy (2012). The Functionality of Monetary Plurality in Cambodia (PDF). Lyon: University of Lyon 2. էջ 44.
- ↑ Slocomb, Margaret (2010 թ․ հունվարի 1). An Economic History of Cambodia in the Twentieth Century (անգլերեն). NUS Press. էջ 119. ISBN 978-9971-69-499-9.
- ↑ Slocomb, Margaret (2010 թ․ հունվարի 1). An Economic History of Cambodia in the Twentieth Century (անգլերեն). NUS Press. էջ 159. ISBN 978-9971-69-499-9.
- ↑ Jackson, Karl D. (2014 թ․ ապրիլի 28). Cambodia, 1975-1978: Rendezvous with Death (անգլերեն). Princeton University Press. էջ 49. ISBN 978-1-4008-5170-6.
- ↑ Slocomb, Margaret (2010 թ․ հունվարի 1). An Economic History of Cambodia in the Twentieth Century (անգլերեն). NUS Press. էջ 218. ISBN 978-9971-69-499-9.
- ↑ Clark, Heather A. (2006 թ․ մարտի 14). When There Was No Money: Building ACLEDA Bank in Cambodia's Evolving Financial Sector (անգլերեն). Springer Science & Business Media. էջ 20. ISBN 978-3-540-28877-0.
- ↑ Sok, Chan (2017 թ․ օգոստոսի 10). «Central bank to relocate». Khmer Times (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 18-ին.
- ↑ «COMPLAINT HANDLING IN CENTRAL BANK TOOLKIT» (PDF). AFI Journal: 9. 2022 թ․ դեկտեմբերի 15 – via AFI.
- ↑ «Board of Directors». National Bank of Cambodia.
- ↑ Leifer, Michael (2013 թ․ մայիսի 13). Dictionary of the Modern Politics of Southeast Asia. Routledge. ISBN 9781135129453 – via Google Books.
- ↑ Gardere, Jean-Daniel (2010 թ․ ապրիլի 24). Money and Sovereignty: An Exploration of the Economic, Political and Monetary History of Cambodia. National Bank of Cambodia. ISBN 9789996351129 – via Google Books.
- ↑ 17,0 17,1 «Summary of World Broadcasts: Asia, Pacific». British Broadcasting Corporation. 1998 թ․ ապրիլի 24 – via Google Books.
- ↑ «Chea Serey named first female NBC governor». Khmer Times. 2023 թ․ հուլիսի 31. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 9-ին.
- ↑ «Branches». www.nbc.org.kh.
Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Slocomb, Margaret (2010 թ․ հունվարի 1). An Economic History of Cambodia in the Twentieth Century (անգլերեն). NUS Press. ISBN 978-9971-69-499-9.
- Gardere, Jean-Daniel (2010). Money and Sovereignty: An Exploration of the Economic, Political and Monetary History of Cambodia (անգլերեն). National Bank of Cambodia. ISBN 978-99963-511-2-9.
- Clark, Heather A. (2006 թ․ մարտի 14). When There Was No Money: Building ACLEDA Bank in Cambodia's Evolving Financial Sector (անգլերեն). Springer Science & Business Media. ISBN 978-3-540-28877-0.
|
