Ինտերլակեն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Ինտերլակեն
Interlaken
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՇվեյցարիա Շվեյցարիա
Մակերես4,4 կմ², 4,27 կմ²
ԲԾՄ571 մետր
Պաշտոնական լեզուգերմաներեն
Բնակչություն▲5610 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1]
Ժամային գոտիUTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ033
Փոստային դասիչ3800
Ավտոմոբիլային կոդBE
Պաշտոնական կայքinterlaken-gemeinde.ch​(գերմ.)
Ինտերլակեն (Շվեյցարիա)##
Ինտերլակեն (Շվեյցարիա)

Ինտերլակեն (գերմաներեն՝ Interlaken, Գերմաներեն արտասանություն՝ [[Միջազգային հնչյունական այբուբեն|[ˈɪntɐlakn̩]]], գերմաներենից բառացի թարգմանած՝ նշանակում է լճերի միջև), քաղաք և համայնք Շվեյցարիայում՝ Բեռնի կանտոնում։ Լայնորեն հայտնի զբոսաշրջային կենտրոն է և հանդիսանում է դեպի Շվեյցարական Ալպերի լեռներն ու լճերը տանող երթուղիների գլխավոր դարպասը։ Քաղաքը գտնվում է Բրիենց և Թուն լճերի միջև ընկած հարթ տարածքում՝ այդ լճերն իրար կապող Աարե գետի ափին։ Ինտերլակենը այդ նույն անվանումը կրող մի ոչ մեծ, ընդամենը 23.300 բնակիչ ունեցող ագլոմերացիայի կենտրոնական բնակավայրն է[2]։ Զբաղեցնում է 4,27 քառակուսի կիլոմետր տարածք, որի 24,4 տոկոսն օգտագործվում է գյուղատնտսական նպատակներով, 22,6 տոկոսն անտառապատ է[3]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 1891 թվականը Ինտերլակենը հայտնի էր Aarmühle անվանումով[4]։ Բնակավայրի ավգուստինյան վանքը կառուցվել է 1133 թվականին, պատմական փաստաթղթերում հիշատակվել inter lacus Madon անվանումով, գոյատևել մինչև 1528 թվականը։ Աարեի ձախ ափին կառուցված ջրաղացն առաջին անգամ հիշատակվել է 1365, իսկ աջ ափին կառուցված քաղաքը՝ 1239 թվականին՝ villa Inderlappen անվանումով։ Թեև քաղաքի ներկայիս տարածքում ու շրջակայքում իրականացված հնագիտական պեղումների արդյուքում հայտնաբերվել են որձաքարից պատրաստված գործիքներ, վաղ բրոնզեդարյան թրեր, հին հռոմեական մետաղադրամներ, այդուհանդերձ՝ միջին դարերից առաջ այստեղ գոյություն ունեցած բնակավայրի հետքեր չեն հայտնաբերվել։

Ինտերլակենի՝ որպես միջազգային առողջարանի համբավի հիմքը դրվել է մոտավորապես 1800 թվականին՝ Ֆրանց Նիկլաուս Քյոնիգի և շվեյցարացի այլ նկարիչների՝ այստեղ արած բնանկարների շնորհիվ։ 1805 և 1808 թվականներին անցկացված շվեյցարական մշակույթի Unspunnenfest փառատոնի մեծ հաջողությունն էլ ավելի է ամրապնդել ու տարածել այդ համբավը։ 1820 թվականից սկսած՝ զբոսաշրջիկների ու կազդուրվել ցանկացողների հոսքը զգալիորեն ավելացել է. նրանց հրապուրում էին լեռնային օդը, ջրաբուժական լայն հնարավորությունները, հարմարավետությունը, տրանսպորտային ցանցի տարեցտարի ընդլայնումը, բնության գեղեցկությունը[4][5]։

2010 թվականի փետրվարի կեսերին Ինտերլակենում անց է կացվել եվրոպական երկրների արդարադատության նախարարների համաժողով՝ «Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի ապագան» թեմայով, ընդունվել են համատեղ հռչակագիր և ՄԻԵԴ-ի բարեփոխմանն ուղղված գործողությունների ծրագիր[6][7]։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինտերլակենի կլիման, ըստ Köppen climate classification-ի դասակարգման, 0 °C (32.0 °F )իզոթերմը կիրառելու դեպքում բնորոշվում է որպես մեղմ, խոնավ, մայրցամաքային՝ տաք ամառներով, ջերմաստիճանի ոչ կտրուկ փոփոխություններով, տեղումների գրեթե համաչափ բաշխումով, իսկ −3 °C (26.6 °F) իզոթերմի դեպքում՝ որպես չափավոր օվկիանոսային(Cfb)[8]:

Ինտերլակեն (Reference period 1981-2010)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Միջին բարձր °C (°F) 3.1
(37.6) 		5.1
(41.2) 		10.1
(50.2) 		14.1
(57.4) 		18.8
(65.8) 		21.9
(71.4) 		24.4
(75.9) 		23.5
(74.3) 		19.3
(66.7) 		14.4
(57.9) 		7.7
(45.9) 		3.8
(38.8) 		13.9
(57)
Միջին օրական °C (°F) −0.3
(31.5) 		0.9
(33.6) 		4.9
(40.8) 		8.7
(47.7) 		13.2
(55.8) 		16.3
(61.3) 		18.4
(65.1) 		17.7
(63.9) 		14.0
(57.2) 		9.6
(49.3) 		4.0
(39.2) 		0.9
(33.6) 		9.0
(48.2)
Միջին ցածր °C (°F) −3.6
(25.5) 		−3.0
(26.6) 		0.3
(32.5) 		3.4
(38.1) 		7.9
(46.2) 		11.1
(52) 		13.2
(55.8) 		12.8
(55) 		9.5
(49.1) 		5.6
(42.1) 		0.6
(33.1) 		−2.2
(28) 		4.6
(40.3)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 73
(2.87) 		70
(2.76) 		80
(3.15) 		87
(3.43) 		121
(4.76) 		138
(5.43) 		139
(5.47) 		144
(5.67) 		96
(3.78) 		78
(3.07) 		84
(3.31) 		86
(3.39) 		1196
(47,09)
Ձյան տեղումներ սմ (դյույմ) 28.1
(11.06) 		26.5
(10.43) 		11.4
(4.49) 		0.8
(0.31) 		0
(0) 		0
(0) 		0
(0) 		0
(0) 		0
(0) 		0
(0) 		5.6
(2.2) 		17.8
(7.01) 		90.2
(35.51)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) 9.6 8.7 11.0 10.6 12.7 13.4 12.4 12.6 9.5 9.3 9.7 9.6 129.1
Միջ. ձնառատ օրեր (≥ 1.0 cm) 4.6 4.7 3.1 0.4 0 0 0 0 0 0 1.1 3.2 17.1
% խոնավություն 82 78 73 70 72 73 73 76 80 82 83 83 77
Միջին ամսական արևային ժամ 67 79 121 151 176 188 219 193 150 104 68 53 1570
Տոկոս հնարավոր արևի լույս 42 47 46 44 43 44 51 52 52 51 42 53 46
աղբյուր: {{{աղբյուր 1}}}

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017 թվականի դեկտեմբերի տվյալներով Ինտերլակենն ուներ 5.592 բնակիչ, որոնց մոտավորապես 26,4%-ը օտարերկրացիներ էին։ 2000–ից 2010 թվականն ընկած մեկ տասնամյակի ընթացքում բնակչության թվաքանակի փոփոխության միջին ցուցանիշը կազմել է 5.3%, ընդ որում՝ միգրացիայինը՝ 8.2%, ծնունդներինն ու մահերինը՝ -1.9%[10]:

Քաղաքի բնակչության թվաքանակը պատմական ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները[4][11]

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեռնի կանտոնի դպրոցական համակարգը նախատեսում է, որ երեխաները մեկ տարի հաճախեն մանկապարտեզ (ոչ պարտադիր կարգով), այնուհետև՝ վեց տարի՝ տարրական դպրոց, որից հետո՝ միջնակարգ դպրոց (երեք տարին՝ պարտադիր, ընդ որում՝ դասարանն ընտրում են ըստ իրենց ընդունակությունների ու նախասիրությունների)։ Դրանից հետո կարող են շարունակել ուսումը կամ ավագ դպրոցում, կամ արհեստագործական ուսումնարանում[12]։

Պատմամշակութային հուշարձաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Parc-Hotel-ը

Ինտերլակենի մի շարք պատմամշակութային հուշարձաններ ընդգրկված են Շվեյցարիայի համազգային նշանակության պատմամշակութային ժառանգության ցանկում, այդ թվում՝ նախկին վանական համալիրը, Hotel Royal-St. Georges, Hotel Victoria-Jungfrau հյուրանոցները, Kursaal ջրաբուժական համալիրը։ Ինտերլակենի հին քաղաքամասն ամբողջությամբ ներառված է նաև Շվեյցարական ժառանգության գույքացանկում[13]։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ինտերլակենի առափյան
    Ինտերլակենի առափյան
  • Քաղաքի համայնապատկերը թռչնաթռիչքի բարձրությունից
    Քաղաքի համայնապատկերը թռչնաթռիչքի բարձրությունից
  • Յունգֆրաուշտրասե փողոցը
    Յունգֆրաուշտրասե փողոցը
  • Հյուրանոցներից մի քանիսը
    Հյուրանոցներից մի քանիսը
  • Վիկտորիա-Յունգֆրաու հյուրանոցը
    Վիկտորիա-Յունգֆրաու հյուրանոցը
  • Կաթոլիկ և բողոքական եկեղեցիները
    Կաթոլիկ և բողոքական եկեղեցիները
  • Տարրական դպրոցներից մեկը
    Տարրական դպրոցներից մեկը
  • Յունգֆրաուն
    Յունգֆրաուն
  • Բրիենց լիճը
    Բրիենց լիճը
  • Տեսարան 2006 թ. փառատոնից
    Տեսարան 2006 թ. փառատոնից
  • Քաղաքը 19-րդ դարավերջին
    Քաղաքը 19-րդ դարավերջին

Անվանի անձինք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պոլո Հոֆեր, 2011
Լուկաս Տրամեր, 2013
  • Մարի Ֆիլունգեր (1850 - 1930) - երգչուհի
  • Ջորջիա Էնգելհարդ (1906 - 1985) - լեռնագնաց, նկարիչ, լուսանկարիչ
  • Հանս Շաֆներ (1908 – 2004) - քաղաքական գործիչ
  • Էլիզաբետ Գլաուզեր (ծնվ. 1943) - օպերային երգչուհի, մանկավարժ
  • Պոլո Հոֆեր (1945 – 2017) - ռոք երգիչ
Մարզիկներ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ https://www.pxweb.bfs.admin.ch/pxweb/de/ — FSO.
  2. ↑ «Städtische Bevölkerung: Agglomerationen und isolierte Städte» (XLS) (գերմաներեն and ֆրանսերեն). Neuchâtel, Switzerland: Swiss Federal Statistical Office. 2014. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  3. ↑ Swiss Federal Statistical Office-Land Use Statistics 2009 data (գերմ.) accessed 25 March 2010
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Anne-Marie Dubler: Interlaken (municipality) in German, French and Italian in the online Historical Dictionary of Switzerland, 2007-11-01.
  5. ↑ Jürg Ehrbar. «Interlaken Ost–Bönigen». eingestellte-bahnen.ch (Amateur site) (գերմաներեն). Zweisimmen, Switzerland: Jürg Ehrbar. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  6. ↑ Реформа Европейского суда по правам человека: в Интерлакене принята совместная декларация
  7. ↑ Загруженность Европейского суда влияет на ситуацию с правами человека в Европе
  8. ↑ «Interlaken, Switzerland». Great Falls, VI, USA: CantyMedia, Canty and Associates LLC. n.d.
  9. ↑ www.taoti.com, Taoti Creative, Washington DC / May 2012 /. «http://legacy.sistercities.org/interactive-map/Interlaken,%20Switzerland». legacy.sistercities.org (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 7-ին. {{cite web}}: External link in |title= (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  10. ↑ Swiss Federal Statistical Office Արխիվացված 5 Հունվար 2016 Wayback Machine accessed 8 February 2012
  11. ↑ Swiss Federal Statistical Office STAT-TAB Bevölkerungsentwicklung nach Region, 1850-2000 Արխիվացված 30 Սեպտեմբեր 2014 Wayback Machine (գերմ.) accessed 29 January 2011
  12. ↑ EDK/CDIP/IDES (2010). Kantonale Schulstrukturen in der Schweiz und im Fürstentum Liechtenstein / Structures Scolaires Cantonales en Suisse et Dans la Principauté du Liechtenstein (PDF) (Report). Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 24-ին.
  13. ↑ «Kantonsliste A-Objekte». KGS Inventar (German). Federal Office of Civil Protection. 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 25-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիճամփորդն ունի Ինտերլակենին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ինտերլակեն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ինտերլակեն&oldid=9749680» էջից