Բակտերիալ վագինոզ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բակտերիալ վագինոզ
Բակտերիալ վագինոզի միկրոնկար սկավառակային բջիջներ ծածկված բակտերիաներով,Գարդերլյան վագինոզ' (սլաքներ).
ՏեսակԳինեկոլոգիա, ինֆեկցիոն հիվանդություն (բժշկական մասնագիտություն)
ՊատճառԲակտերիալանհավասարակշռություն վագինայում[1][2]
Հիվանդության ախտանշաններԱրտահոսք վագինայից, հաճախ գալիս է ձկան հոտ, զգացվում են այրոցներ[3]։
Բժշկական մասնագիտությունգինեկոլոգիա
ՀՄԴ-9616.1
ՀՄԴ-10B96 և N76
Ռիսկի գործոններՀոգնա,նոր կամ բազմակի սեռական զուգընկերներ,հակաբիոտիկներ, ներարկիչներ, ներթափանցող սարքեր[2]։
ԱխտորոշումՎագինալ արտահոսքի թեստ[4]
Տարբերակիչ ախտորոշումՎագինալ խմորիչ ինֆեկցիա, Տրիխոմոնասի ինֆեկցիա[5]
ԿանխարգելումՊրոբիոտիկներ[4]
Հաճախություն~ 5%֊70% կանանց մոտ[6]
 Bacterial vaginosis Վիքիպահեստում

Բակտերիալ վագինոզ, հիվանդություն, որի պատճառը վագինալ բակտերիաների աճն է հեշտոցում[4][7]։ Ընդհանուր ախտանիշները ներառում են ավելցուկային արտանետումներ, որից հաճախ գալիս է յուրահատուկ ձկան հոտ[3]։ Արտանետումները հաճախ լինում են սպիտակ կամ մոխրագույն[3]։ Բորբոքված հատվածը նման է այրվածքի[3]։ Երբեմն կարող է այս ախտանիշներից ոչ մեկը չլինել։ Բակտերիալ վագինոզը հիմնականում կրկնապատկվում է սեռավարակների հաճախականությունը (ՄԻԱՎ-ՁԻԱՀ)[6][8]։ Այն կանանց մոտ մեծացնում է վաղաժամ հղիության հաճախականությունը[9][10]։

Բակտերիալ վագինոզի առաջացման պատճառը բնական բակտերիաների վագինայի անհավասարակշռության խանգարումն է[1][2]։ Այստեղ փոփոխություն է նկատվում հայտնի բակտերիաների տեսակի և հարյուր հազարավոր ներկա բակտերիաների ընդհանուր քանակի աճի մեջ[4]։ Սովորաբար կան ավելի շատ այլ բակտերիաներ քան հայտնի լակտոբացիլը[11]։ Ռիսկի գործոնները ներառում են բազմակի սեռական պրոցեսները, տարբեր հակաբիոտիկների և ներարկիչների օգտագործումը և այլն[2]։ Այնուամենայնիվ այն չի համարվում սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակ[12]։ Ախտորոշումը կասկածի տակ է առնվել ախտանիշների հիման վրա այդ պատճառով այն ստուգվել է վագինային արտանետման փորձարկմամբ և ցույց տվել ավելի բարձր արդյունք քան նորմալ վագինալ pH-ը (թթվայնություն)[12]։ Բակտերիալ վագինոզի ինֆեկցիան հաճախ շփոթում են տրիխոմոնասով վարակված վարակի կամ ինֆեկցիայի հետ[5]։

Հիվանդության բուժումը հակաբիոտիկներով է՝ քլինդամիցինով կամ մետրոնիդազոլով[4]։ Հաճախ այս դեղամիջոցները կարող են օգտագործվել հղիության երկրորդ կամ երրորդ եռամսյակում[4]։ Այնուամենայնիվ պայմանը հաճախ կրկնում է բուժումը[4]։ Պրոբիոտիկները կարող են օգնել հիվանդության կանխարգելմանը[4]։ Սակայն դեռևս պարզ չէ,որ պրոբիոտիկների կամ հակաբիոտիկները ազդում են հղիության վրա[4][13]։

ԲՎ-ն հայտնի վագինալ ինֆեկցիաներից մեկն է կանանց վերարտադրողական տարիքում[2]։ Ցանկացած ժամանակահատվածում այս հիվանդությամբ տառապող կանաց թիվը տատանվում է 5-70%-ի մեջ[6]։ ԲՎ-ն հայտնի հիվանդություններից մեկն է Աֆրիկայում և քիչ հայտնի Ասիայում և Եվրոպայում[6]։ ԱՄՆ-ում տարածված է կանաց 30%-ը շուրջ 14ից 49 տարեկանների մեջ[14]։ Տարբերությունները զգալիորեն տարբեր են մի երկրի տարբեր էթնիկ խմբերի մեջ[6]։ ԲՎ-ի նման հիվանդությունները պատմության մեջ ունեն ռեկորդային նկարագրություններ, առաջին անգամ նկարագրվել է 1894 թվականին։

Ախտանշաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վագինալ հիվանդության ընդհանուր նախանշաններից է արտանետումների առկայությունը, որը հաճախ նման է ձկան հոտի։ Արտանետուկը ունի սպիտակ կամ մոխրագույն գույներ։ Այն կարող է առաջացնել այրոցի զգացում։ Հաճախ նման ախտանիշները բացակայում են[3]։

Արտահոսքը նստում է վագինի (հեշտոց) պատերին և այն հաճախ ուղեկցվեւմ է առանց զգալի գրգռման ցավի կամ կարմրության չնայած կարող է ուղեկցվել մեղմ քորոցով։ Ընդհակառակը նորմալ հեշտոցային արտանետումները կարող են ուղեկցվել նորմալ դաշտանային ցիկլով և տեղի է ունենում նորմալ օվօգենեզ մոտավորապես երկու շաբաթվա ընթացքում։ Որոշ մասնագետներ պնդում են, որ սա տարբեր կանաց[15] շրջանում հանկարծակի է լինում, բայց այլ մասնագետներ պնդում են որ բերված փաստարկը սխալ է[16]։

Բարդությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախկինում այն համարվում էր սարսափելի հիվանդություն,բակտերիալ վագինոզը անբուժելի է և կարող է առաջացնել սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակների ներառյալ ՄԻԱՎ-ի և հղիության բարդություններ[8][17]։

Հետազոտությունը ցույց է տվել, որ ՄԻԱՎ-ով[17] վարակված կանայք ունեն բակտերիալ վագինոզ մեծ հավանականություն կա,որ բվ-ն[8] կփոխանցվի իրենց սեռական զուգընկերոջը։

ՄԻԱՎ-ի և ՁԻԱՀ-ի նման սեռական ճանապարհով փոխանցվող ինֆեկցիաների բարձրացման և բակտերիալ վագինոզի մեջ գոյություն ունի ապացուցված կապ[17]։Բակտերիալ վագինոզը կապված է ՄԻԱՎ-ի տարածման հետ այնքան, որ կարող է բարջրացնել նրա առաջացման հաճախականությունը մոտ 6 անգամ։ Բակտերիալ վագինոզը մեծ ռիսկային գործոն է 2 տիպի ինֆեկցիաների՝ վիրուսային թափոնների և հերպեսի առաջացման։ Բվ-ն մեծ ինֆեկցիոն ռիսկ է առաջացնում մարդկային «Պապիլոմա» (HPV) վիրուսի առաջացման մեջ[17][18]։

Բացի դրանից բակտերիալ վագինոզը հղիության ընթացքում կարող է մեծացնել հիվանդությունների ի հայտ գալուն և մեծացնել հղիության բարդությունները հատկապես վաղաժամ ծննդաբերությունը կամ առաջացնել վիժում[19][20]։ Բակտերիալ վագինոզով հիվանդ կանայք ունեն խորիոամնիոնիտի վաղաժամ ծննդաբերության, մեմբրանների վաղաժամ փափկացման և հետծննդաբերական էնդոմետրիտի[21]։ Բվ-ով կանայք,որոնց ունեն ցածր իմպլանտացիա,in vitro(արհեստական) բեղմնավորում և վաղաժամ ծննդաբերության բարձր ցուցանիշ[17][18]։

Առաջացման պատճառներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առողջ վագինալ միկրոբիոտան բաղկացած է այնպիսի տեսակներից որոնք չեն առաջացնում ախտանիշներ կամ ինֆեկցիաներ կամ բացասական չեն ազդում հղիության վրա։ Այնտեղ գերակշռում են հիմնականում լակտոբացիլ տեսակի բակտերիաները[11][22]։ Բվ-ն որոշում է հեշտոցային միկրոբիոտայի անհավասարակշռություն,և լակտոբացիլի անկումը միկրոբիոտայում։Եթե ինֆեկցիայում ներառված են մի քանի բակտերիաներ կարելի է եզրակացնել որ սկսվում է Գարդներելլա վագինոզ և ստեղծում «բիոֆիլմ», որը հնարավորություն կտա ուսումնասիրել մակերևույթային բակտերիաների զարգացումը[7][13]։

Բվ-ի զարգացման ռիսկերից մեկը hոգնան է, որը փոփոխում է կանացի միկրոբիոտան և առաջացնում Բվ[23]։ Հոգնան հուսահատության մեջ է գցել ԱՄՆ-ի առողջապահության և մարդկային ծառայությունների բաժնին և այլ բժշկական հեղինակություններին այս և այլ պատճառներով[23]։

Բվ-ն ռիսկային գործոն է կոնքի օրգանների բորբոքային հիվանդությունների համար, ՄԻԱՎ, սեռական ճանապարհոՎ փոխանցվող այլ ինֆեկցիաներ, վերարտադրողական և մանկաբարձական այլ խնդիրներ։ Սա հնարաոր է սեռական ճանապարհով վարակված մարդկանց զարգացնել բակտերիալ վագինոզը[7]։

Բակտերիալ վագինոզը սովորաբար կարող է ազդել տղամարդկաց շրջանում՝ կանանցից հետո։ Հաճախ ենթակլինիկական երկաթը կարող է փոխարինվել բակտերիալ վագինոզով վաղ հղիության ժամանակ[24]։ Այս երկարատև ուսումնասիրությունը կատարվել է 2006 թվականի փետրվարին ամերիկյան «Մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա» ամսագրի կողմից, հղումը ցույց տվեց հոգեբանակ ստրեսի և բակտերիալ վագինոզի միջև կապը,երբ հաշվի են առնվել այլ ռիսկային գործոններ[25]։ Նոնօսինոլ-9-ի սպերմացիտային ազդեցությունը չի գործում բակտերիալ վագինոզի զարգացման վրա[26]։

Սեռական զուգընկերոջ մոտ բակտերիալ վագինոզի հավանականությունը դառնում է 60%։ Բվ-ի հետ կապված բակտերիաները հաըտնաբերվել և մեկուսացվել են տղամարդկանց սեռական օրգաններում։ Բվ-ի միկրոբիոտան հաըտնաբերվել է առնանդամի պսակաձև ակոսի և միզասեռական համակարգում, ինչի պատճառով վարակվում են իրենց կին զուգնկերները։Այն զուգընկերները որոնք թլպատված չեն առաջացնում են «ջրամբար» սեռական վարակները ավելի հեշտ ձեռք բերելու միջոց։ Փոխանցման այլ մեթոդներ Բվ-ի միկրոբիոտայի հետ կապված փոխանցվում են մաշկ-մաշկի միջոցով։ Բվ-ն կարող է փոխանցել կոնքի շրջանի սեռական օրգանների մաշկի միջոցով, թե տղամարդկանց թե կանաց շրջանում[17]։

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

pH ինդիկատորը հայտնաբերում է վագինալ հիմնայնությունը (այստեղ pH-ը մոտավորպես 8 է ցույց տրված) և առարկայական ապակին՝ մանրադիտակային, թելանման բջիջները գտնելու համար։

Բակտերիալ վագինոզի ախտորոշման համար պետք է հեշտոցի ներսում անցկացնել արագ թեստ։Այս թեստը փորձարկված է։

  • Հատկանիշներից մեկը՝ ձկան հոտի առկայությունը միկրոպրեպառատների վրա։ Այս տեստը որը կատարվում է հոտի հիման վրա միկրոպրեպառատների վրա վրա ավելացնելով կալիումի հիդրօքսիդ։ Այս հատկանիշը դրական պատասխան է տալիս բակտերիալ վագինոզի վերաբերյալ։
  • Թթվայնության կորուստ։ Բակտերիաների աճի համար հարկավոր է նորմալ թթվայնություն pH շուրջ 3.8-4.2։ Այն պետք է լցնել լակմուսի թղթի վրա թթվայնությունը ստուգելու համար։ Եթե թթվայնությունը բարձր է 4.5-ից ապա այն հիմնային է և ապացուցում է բակտերիալ վագինոզի մասին։
  • Բջիջների առկայությունը միկրոպրեպառատի վրա։ Այս տեստը իրականանում է «հոտ»-ի թեստի նման պրեպառատի վրա ավելացնելով մի կաթիլ նատրիումի քլորիդ։ Այդտեղ գտնվող հյուսվածքի բջիջները արտացոլվում են մանրադիտակի տակ։ Սրանք էպիթելային բջիջներ են ծածկված բակտերիաներով։

Ախտորոշման երկու դրական արդյունքը արդեն ապացուցում է բվ-ի առկայության մասին։Եթե չկա արտահոսք երեք չափանիշներ վերցվում են[27]։ Տարբեր ախտանիշներ նկարագրում են բակտերիալ վագինոզի մասին[28]։

Հիվանդությունների վերահսկման կենտրոնը սահմանել է STI հասկացությունը սինդրրոմների և ինֆեկցիաների ձեռք բերման և փոխանցման պատճառները սեռական ակտիվությունն է[30]։ Բայց հիվանդությունների վերահսկման կենտրոնը բվ-ն չի ճանաչել,որպես սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակ[12]։

Ամսելի չափանիշ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործնականում բվ-ն ախտորոշվել Ամսելի չափանիշով[27]։

  1. Սպիտակ, դեղին, միատարր արտահոսք։
  2. Թելանման բջիջներ մանրադիտակի տակ ։
  3. Վագինալ հեղուկում թթվայնությունը pH բարձր է 4.5-ից։
  4. 10%-անոց կալիումի հիդրոքսիդի լուծույթից զգացվում է ձկան հոտ։

Այս վերջին երեք չորս չափանիշները հաստատում են ախտորոշումը[31]։ Ամսելի չափանիշի մոդիֆիկացիան իր մեջ ներառում է երկուսից երեք գործոններ, որոնք համարվում են հավասարապես ախտորոշից փաստարկներ։

Գրեմի գիծը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այլընտրանքային եղանակներից է Գրեմի գծի օգտագործումը Հեյ/Իսոն-յան[32] և Նուջենտի[21] միջոցով, որը հետազոտում է վագինալ բիծը։ Հեյ/Իսոն-յան չափանիշները սահմանվել են հետևյալ կերպ[31]։

  • 1-ին աստիճան (նորմալ) գերակշռում են լակտոբացիլի մորֆոտիպերը։
  • 2-րդ աստիճան (միջանկյալ) կան շատ Լակտոբացիլներ,սակայն պատահում են նաև Գարդներելլա և Մոբիլւնկուս տեսակի բակտերիաներ։
  • 3-րդ աստիճան(Բակտերիալ վագինոզ)։ Հիմնականում առկա են գարդներելլա և մոբիլունկուս տեսակի բակտերիաների մորֆոտիպեր և շատ չնչին քանակով Լակտոբացիլ (Հայտնաբերվել է Հեյ-ի կողմից 1994թ-ին)։

Բակտերիալ վագինոզի գլխավոր պատճառը գարդներելլա տիպի բակտերիայի առկայությունն է։

Գրդմերելյան վագինոզը կարճ կոկցոբալիլիուսի գոտի է։ Այսպիսով թելանման բջիջների և կոկցոբացիլիուսի առկայությունը բակտերիալ վագինոզի հիմնական ախտորոշիցներից են։

Նյուջենտի հաշիվը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նյուջենսի հաշիվը հիմա կիրառվում է բժիշկների կողմից, այն ժամանակ, երբ անհրաժեշտ է կարդալ տեսադաշտներ և օգտագործել մանրադիտակի միջոցով[1]։ 0-10 թվային համակարգով գրանցվել է երեք տարբեր հաշիվներ։ Հաշիվները հետևյալն են։

  • 0–3 ներառում են բվ-ի բացասական արդյունք
  • 4–6 ներառում է միջանկյալ արդյունք
  • 7+ ցույց է տալիս բվ-ի առկայություն

Հաշվարկվում և միջինացվում են առնվազն 10-20 դաշտեր։

Լակտոբացիլի Մորֆոտիպեր — ըստ բազմացման հաճախականության (1000× նավթային ընկղման)։Դիտենք բազմացման դաշտերը։ Գարդներելլա/ բակտերոիդների — մորֆոտիպեր ըստ բազմացման հաճախականության(1000×նավթային ընկղման)։ Դիտենք բազմացման դաշտերը։ Գրեմի փոփոխական կորը — ըստ բազմացման հաճախականության (1000× նավթային ընկղման)։ Դիտենք բազմացման դաշտերը։ (հաշվի առնելով,որ այս գործոնները քիչ կարևոր են — հնարավոր է միայն 0-2 բալային համակարգ)
  • Միավոր 0>30
  • Միավոր 1 15-30-ի համար
  • Միավոր 2 14-ի համար
  • Միավոր 3 <1-ի համար (սա միջին վիճակագրական ցուցանիշ է, և արդյունքը կարող է լինել >0, կամ <1)
  • Միավոր 4 0-ի համար
  • Միավոր 0 0-ի համար
  • Միավոր 1 <1-ի համար (սա միջին վիճակագրական ցուցանիշ է,որը կարող է լինել >0, կամ <1)
  • Միավոր 2 1–4-ի համար
  • Միավոր 3 5–30-ի համար
  • Միավոր 4 >30-համար
  • Միավոր 0 0-ի համար
  • Միավոր 1 <5-ի համար
  • Միավոր 2 5+-ի համար

ԴՆԹ-ի հիբրիդիզացիան տեղի է ունեցել հաստատված VPIII-ի օգնությամբ հաշվի առնվելով Նյուջենտի չափանիշը և Գրեմի գիծը[33]։ Հատատված VPIII-ի տեստը կարող է օգտագործվել բվ-ի ախտորոշումը կրկնելու նպատակով`սիմպտոմատիկ կանաց մոտ,բայց օգտագործվում է թանկարժեք սարքավորումներում և չեն հայտնաբերվում այլ պաթոգեն հիվանդություններ՝ բվ ներառյալ Prevotella spp և Bacteroides spp, & Mobiluncus spp։

Կանխարգելում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջարկվում են որոշ քայլեր ռիսկը նվազեցնելու նպատակով․ չնդունել հոգնա, խուսափել սեռական հարաբերություններից կամ սահմանակափակել սեռական հարաբերությունները սեռական զուգընկերոջ հետ[4]։ Մեկ ակնակրկը եզրափակեց այն փաստը, որ պրոբիոտիկները կարող են կանխել հիավնդության կրկնվելը[4]։ Մեկ այլ ակնարկ հայտնաբերել, որ դրանք այնքան էլ հզոր չեն այդ հիվանդության կանխարգեկման համար[34]։ Վաղ տվյալները վկայում են այն մասին, որ անտիբիոտիկները կարող են տղամարդկանց մոտ վերականգնել նորմալ միկրոբիոտան և կանխարգելել ինֆեկցիայի տարածմանը նրանց ուրոգենիտալ հատվածում[17]։ Այնուամնենայնիվ 2016թ-ին համակողմանի ուսումնասիրությունը գտել է բարձրորակ ապացույցներ,որոնք վերաբերվում են կանաց սեռական զուգընկերներին, որ բակտերիալ վագինոզը չունի ոչ-մի ազդեցություն իր ախտանիշների կլինիկական արդյունքների վրա կամ չի կրճատել տուժած կականց քանակ։Սա նույնպես Հանգեցրել է նրան, որ բուժվող զուգընկերները հաղորդում են կողմնակի բացասական իրադարձությունների մասին[35]։

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հակաբիոտիկներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուժումը սովորաբար իրականանում է հակաբիոտիկների միջոցով՝ մետրոնիդազոլ կամ կլինդամիցին[36]։ Սրանք երկուսն էլ կարող են կիրառվել թե բերանի միջոցով թե կիրառվել անմիջապես հեշտոցում[36]։ Այնուամենայնիվ մարդկաց 10-15%-ի մոտ հակաբիոտիկների առաջին կուրսի ընդունումը չի բարելավում հիվանդության կրկնությունը և վերարտադրման տոկոսադրույքը հասնում է շուրջ 80%-ի[18]։ Սեռական հարաբերությունների ժամանակ կրկնության մակարդակը բարձրանում է նույն զուգընկերոջ հետ բուժման և պահպանակների անհամապատասխանության դեպքում, սակայն էստրոգեն պարունակող հակաբեղմնավորիչները կրճատում են կրկնության հավանականությունը[37]։ Երբ Կլինդամիցինը տրվում է բվ-ի սիմպտոմով հղի կանանց հղիության 22 շաբաթվանից հետո։ Արդեն 37րդ շաբաթվանից հետո ռիսկը նվազում է[38]։

Այլ հակաբիոտիկներից կարող են աշխատել մակրոլիդները, լինկոսամիդը, նիտրոիմիդազոլը և պենիցիլինը[17]։

Բակտերիալ վագինոզում հաշվի չի առնվում սեքսուալ ճանապարհով փոխանցված ինֆեկցիաները և կնոջ սեռական զուգընկերոջը բուժում չի առաջարկվում[39][40]։

Պրոբիոտիկներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2009թ համակողմանի ուսումնասիրությունը հիմնավորեց,որ պրոբիոտիկները բուժում են բվ-ն[41]։2014թ ուսումնասիրությունը հաստատեց նույն եզրակացությունը[42]։2013թ-ին ուսումնասիրությունը ցույց տվեց, որ պրոբիոտիկները կարող են աջակցել հղիության ընթացքում[43]։ Նախընտրելի պրոբիոտիկները պարունակում են բարձր լակտոբացիլի դոզա վագինայում[44]։Միջվագինային կիրառումը ավելի նախընտրելի է քան բերանի միջոցով կիրառումը[44]։ Երկարատև կրկնվող բուժման կուրսերը ավելի խոստումնալից են քան կարճատև կուրսերը[44]։

Համաճարակաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԲՎ-ն կանաց վերարտադրողական տարիքում ամենահայտնի ինֆեկցիաներից մեկն է[2]։ Կանաց տոկոսը, որոնք ախտահարվում են ցանկացած ժամանակ տատանվում են 5-70%-ի մեջ[6]։ԲՎ-ն հայտնի հիվանդություններից մեկն է Աֆրիկայում և քիչ հայտնի Ասիայում և Եվրոպայում[6]։ ԱՄՆ-ում տարածված է կանաց 30%-ը շուրջ 14ից 49 տարեկանների մեջ[6]։ Տարբերությունները զգալիորեն տարբեր են մի երկրի տարբեր էթնիկ խմբերի մեջ[14]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 Bennett, John (2015). Mandell, Douglas, and Bennett's principles and practice of infectious diseases. Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. ISBN 9781455748013.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 «Bacterial Vaginosis (BV): Condition Information». National Institute of Child Health and Human Development. 2013 թ․ մայիսի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 3-ին.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «What are the symptoms of bacterial vaginosis?». 2013 թ․ մայիսի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 3-ին.
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 Donders, GG; Zodzika, J; Rezeberga, D (2014 թ․ ապրիլ). «Treatment of bacterial vaginosis: what we have and what we miss». Expert Opinion on Pharmacotherapy. 15 (5): 645–57. doi:10.1517/14656566.2014.881800. PMID 24579850.
  5. 5,0 5,1 Mashburn, J (2006). «Etiology, diagnosis, and management of vaginitis». Journal of Midwifery & Women's Health. 51 (6): 423–30. doi:10.1016/j.jmwh.2006.07.005. PMID 17081932.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Kenyon, C; Colebunders, R; Crucitti, T (2013 թ․ դեկտեմբեր). «The global epidemiology of bacterial vaginosis: a systematic review». American Journal of Obstetrics and Gynecology. 209 (6): 505–23. doi:10.1016/j.ajog.2013.05.006. PMID 23659989.
  7. 7,0 7,1 7,2 Clark, Natalie; Tal, Reshef; Sharma, Harsha; Segars, James (2014). «Microbiota and Pelvic Inflammatory Disease». Seminars in Reproductive Medicine. 32 (1): 043–049. doi:10.1055/s-0033-1361822. ISSN 1526-8004. PMC 4148456. PMID 24390920.
  8. 8,0 8,1 8,2 Bradshaw, CS; Brotman, RM (2015 թ․ հուլիս). «Making inroads into improving treatment of bacterial vaginosis - striving for long-term cure». BMC Infectious Diseases. 15: 292. doi:10.1186/s12879-015-1027-4. PMC 4518586. PMID 26219949.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  9. Queena, John T. .; Spong, Catherine Y; Lockwood, Charles J., editors (2012). Queenan's management of high-risk pregnancy : an evidence-based approach (6th ed.). Chichester, West Sussex: Wiley-Blackwell. էջ 262. ISBN 9780470655764. {{cite book}}: |first3= has generic name (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  10. «What are the treatments for bacterial vaginosis (BV)?». National Institute of Child Health and Human Development. 2013 թ․ հուլիսի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 4-ին.
  11. 11,0 11,1 Nardis, C.; Mastromarino, P.; Mosca, L. (September–October 2013). «Vaginal microbiota and viral sexually transmitted diseases». Annali di Igiene. 25 (5): 443–56. doi:10.7416/ai.2013.1946. PMID 24048183.
  12. 12,0 12,1 12,2 «Bacterial Vaginosis – CDC Fact Sheet». Centers for Disease Control and Prevention. 2014 թ․ մարտի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 2-ին.
  13. 13,0 13,1 Patterson, J. L.; Stull-Lane, A.; Girerd, P. H.; Jefferson, K. K. (2009 թ․ նոյեմբերի 12). «Analysis of adherence, biofilm formation and cytotoxicity suggests a greater virulence potential of Gardnerella vaginalis relative to other bacterial-vaginosis-associated anaerobes». Microbiology. 156 (2): 392–399. doi:10.1099/mic.0.034280-0. PMC 2890091. PMID 19910411.
  14. 14,0 14,1 «Bacterial Vaginosis (BV) Statistics Prevalence». cdc.gov. 2010 թ․ սեպտեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 3-ին.
  15. Schwebke JR (2000). «Asymptomatic bacterial vaginosis: response to therapy». Am. J. Obstet. Gynecol. 183 (6): 1434–9. doi:10.1067/mob.2000.107735. PMID 11120507.
  16. Forney LJ, Foster JA, Ledger W (2006). «The vaginal flora of healthy women is not always dominated by Lactobacillus species». Journal of Infectious Diseases. 194 (10): 1468–9. doi:10.1086/508497. PMID 17054080.
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 17,6 17,7 Amaya-Guio, Jairo; Martinez-Velasquez, Mercy Yolima; Viveros-Carreño, David Andres; Sierra-Barrios, Eloisa Mercedes; Grillo-Ardila, Carlos F; Amaya-Guio, Jairo (2015). «Antibiotic treatment for the sexual partners of women with bacterial vaginosis». Protocols. doi:10.1002/14651858.CD011701.
  18. 18,0 18,1 18,2 Senok, Abiola C; Verstraelen, Hans; Temmerman, Marleen; Botta, Giuseppe A; Senok, Abiola C (2009). «Probiotics for the treatment of bacterial vaginosis». Cochrane Database Syst Rev (4): CD006289. doi:10.1002/14651858.CD006289.pub2. PMID 19821358.
  19. Bacterial vaginosis Արխիվացված 9 Փետրվար 2014 Wayback Machine from National Health Service, UK. Page last reviewed: 03/10/2013
  20. Hillier, Sharon L.; Nugent, Robert P.; Eschenbach, David A.; Krohn, Marijane A.; Gibbs, Ronald S.; Martin, David H.; Cotch, Mary Frances; Edelman, Robert; Pastorek, Joseph G.; Rao, A. Vijaya; McNellis, Donald; Regan, Joan A.; Carey, J. Christopher; Klebanoff, Mark A. (1995). «Association between Bacterial Vaginosis and Preterm Delivery of a Low-Birth-Weight Infant». New England Journal of Medicine. 333 (26): 1737–1742. doi:10.1056/NEJM199512283332604. ISSN 0028-4793. PMID 7491137.
  21. 21,0 21,1 Nugent RP, Krohn MA, Hillier SL (1991). «Reliability of diagnosing bacterial vaginosis is improved by a standardized method of gram stain interpretation». J. Clin. Microbiol. 29 (2): 297–301. PMC 269757. PMID 1706728.(չաշխատող հղում)
  22. Petrova, Mariya I.; Lievens, Elke; Malik, Shweta; Imholz, Nicole; Lebeer, Sarah (2015). «Lactobacillus species as biomarkers and agents that can promote various aspects of vaginal health». Frontiers in Physiology. 6: 81. doi:10.3389/fphys.2015.00081. ISSN 1664-042X. PMC 4373506. PMID 25859220.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  23. 23,0 23,1 Cottrell BH (2010). «An Updated Review of Evidence to Discourage Douching». MCN, the American Journal of Maternal/Child Nursing. 35 (2): 102–107, quiz 107–9. doi:10.1097/NMC.0b013e3181cae9da. PMID 20215951.
  24. Verstraelen H, Delanghe J, Roelens K, Blot S, Claeys G, Temmerman M (2005). «Subclinical iron deficiency is a strong predictor of bacterial vaginosis in early pregnancy». BMC Infect. Dis. 5 (1): 55. doi:10.1186/1471-2334-5-55. PMC 1199597. PMID 16000177. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 20-ին.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  25. Nansel TR, Riggs MA, Yu KF, Andrews WW, Schwebke JR, Klebanoff MA (2006 թ․ փետրվար). «The association of psychosocial stress and bacterial vaginosis in a longitudinal cohort». Am. J. Obstet. Gynecol. 194 (2): 381–6. doi:10.1016/j.ajog.2005.07.047. PMC 2367104. PMID 16458633.
  26. Wilkinson, D; Ramjee, G; Tholandi, M; Rutherford, G (2002). «Nonoxynol-9 for preventing vaginal acquisition of sexually transmitted infections by women from men». The Cochrane Database of Systematic Reviews (4): CD003939. doi:10.1002/14651858.CD003939. PMID 12519623.
  27. 27,0 27,1 Amsel R, Totten PA, Spiegel CA, Chen KC, Eschenbach D, Holmes KK (1983). «Nonspecific vaginitis. Diagnostic criteria and microbial and epidemiologic associations». Am. J. Med. 74 (1): 14–22. doi:10.1016/0002-9343(83)91112-9. PMID 6600371.
  28. «Diseases Characterized by Vaginal Discharge». cdc.gov. Centers for Disease Control and Prevention. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 11-ին.
  29. Donders GG. Definition of a type of abnormal vaginal flora that is distinct from bacterial vaginosis: aerobic vaginitis. Br J Obstet Gynecol 2002;109:1–10
  30. Workowski Kimberly A.; Bolan Gail A. (2015). «Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2015». MMWR Recomm Rep. 64 (3): 1.
  31. 31,0 31,1 «National guideline for the management of bacterial vaginosis (2006)». Clinical Effectiveness Group, British Association for Sexual Health and HIV (BASHH). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 16-ին.
  32. Ison CA, Hay PE (2002). «Validation of a simplified grading of Gram stained vaginal smears for use in genitourinary medicine clinics». Sex Transm Infect. 78 (6): 413–5. doi:10.1136/sti.78.6.413. PMC 1758337. PMID 12473800.
  33. Gazi H, Degerli K, Kurt O, Teker A, Uyar Y, Caglar H, Kurutepe S, Surucuoglu S (2006). «Use of DNA hybridization test for diagnosing bacterial vaginosis in women with symptoms suggestive of infection». APMIS. 114 (11): 784–7. doi:10.1111/j.1600-0463.2006.apm_485.x. PMID 17078859.
  34. Mastromarino, Paola; Vitali, Beatrice; Mosca, Luciana (2013). «Bacterial vaginosis: a review on clinical trials with probiotics» (PDF). New Microbiologica. 36 (3): 229–238. PMID 23912864. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 18-ին.
  35. Amaya-Guio, J; Viveros-Carreño, DA; Sierra-Barrios, EM; Martinez-Velasquez, MY; Grillo-Ardila, CF (2016). «Antibiotic treatment for the sexual partners of women with bacterial vaginosis». Cochrane Database of Systematic Reviews (10). doi:10.1002/14651858.CD011701.pub (inactive 2018 թ․ օգոստոսի 19).{{cite journal}}: CS1 սպաս․ DOI inactive as of 2018 (link)
  36. 36,0 36,1 Oduyebo OO, Anorlu RI, Ogunsola FT (2009). Oduyebo OO (ed.). «The effects of antimicrobial therapy on bacterial vaginosis in non-pregnant women». Cochrane Database Syst Rev (3): CD006055. doi:10.1002/14651858.CD006055.pub2. PMID 19588379.
  37. Bradshaw CS, Vodstrcil LA, Hocking JS, Law M, Pirotta M, Garland SM, De Guingand D, Morton AN, Fairley CK (2013 թ․ մարտ). «Recurrence of bacterial vaginosis is significantly associated with posttreatment sexual activities and hormonal contraceptive use». Clinical Infectious Diseases. 56 (6): 777–86. doi:10.1093/cid/cis1030. PMID 23243173.
  38. Lamont, Ronald F.; Nhan-Chang, Chia-Ling; Sobel, Jack D.; Workowski, Kimberly; Conde-Agudelo, Agustin; Romero, Roberto (2011). «Treatment of abnormal vaginal flora in early pregnancy with clindamycin for the prevention of spontaneous preterm birth: a systematic review and metaanalysis». American Journal of Obstetrics and Gynecology. 205 (3): 177–190. doi:10.1016/j.ajog.2011.03.047. ISSN 0002-9378. PMC 3217181. PMID 22071048.
  39. Mehta SD (2012 թ․ հոկտեմբեր). «Systematic review of randomized trials of treatment of male sexual partners for improved bacteria vaginosis outcomes in women». Sex Transm Dis. 39 (10): 822–30. doi:10.1097/OLQ.0b013e3182631d89. PMID 23007709.
  40. Potter J (1999 թ․ նոյեմբեր). «Should sexual partners of women with bacterial vaginosis receive treatment?». Br J Gen Pract. 49 (448): 913–8. PMC 1313567. PMID 10818662. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  41. Senok, AC; Verstraelen, H; Temmerman, M; Botta, GA (2009 թ․ հոկտեմբերի 7). «Probiotics for the treatment of bacterial vaginosis». The Cochrane Database of Systematic Reviews (4): CD006289. doi:10.1002/14651858.CD006289.pub2. PMID 19821358.
  42. Huang, H; Song, L; Zhao, W (2014 թ․ հունիս). «Effects of probiotics for the treatment of bacterial vaginosis in adult women: a meta-analysis of randomized clinical trials». Archives of Gynecology and Obstetrics. 289 (6): 1225–34. doi:10.1007/s00404-013-3117-0. PMID 24318276.
  43. VandeVusse, L; Hanson, L; Safdar, N (2013). «Perinatal outcomes of prenatal probiotic and prebiotic administration: an integrative review». The Journal of Perinatal & Neonatal Nursing. 27 (4): 288–301, quiz E1–2. doi:10.1097/jpn.0b013e3182a1e15d. PMID 24164813.
  44. 44,0 44,1 44,2 Mastromarino P, Vitali B, Mosca L (2013). «Bacterial vaginosis: a review on clinical trials with probiotics». New Microbiol. 36 (3): 229–38. PMID 23912864.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բակտերիալ վագինոզ» հոդվածին։